Βρισκόμαστε στο μακρινό 1890... Το ποδόσφαιρο κάνει τα πρώτα του βήματα και κερδίζει διαρκώς νέους φίλους στην Μεγάλη Βρετανία. Οι κανόνες και οι κανονισμοί είναι συγκεχυμένοι, ο επαγγελματισμός αρχίζει να κάνει δειλά την εμφάνιση του και οι ποδοσφαιρικές ομάδες, είναι το... καμάρι κάθε μικρής ή μεγαλύτερης πόλης.
Ο Ιρλανδός, Γουίλιαμ ΜακΚραμ είναι στέλεχος στον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας και αγωνίζεται ερασιτεχνικά ως τερματοφύλακας, ενώ είναι μέλος της ομοσπονδίας της πατρίδας του, όπως συνηθιζόταν τότε για τους ποδοσφαιριστές. Ο ΜακΚραμ συλλαμβάνει μία ιδέα που θα καθιερωθεί ως ένας από τους πλέον καταλυτικούς παράγοντες μίας ποδοσφαιρικής αναμέτρησης. Πρόκειται για το πέναλτι, την «εσχάτη των ποινών», που θα εκτελείται με ελεύθερο λάκτισμα και σε απόσταση 11 βημάτων από την εστία του τερματοφύλακα.
Βλέπετε, μέχρι τότε, η επαφή της μπάλας με το χέρι αποτελούσε παράβαση, όμως καταλογιζόταν φάουλ στο σημείο που έγινε η φάση και η ομάδα που το κέρδισε μπορούσε να εκτελέσει το ελεύθερο λάκτισμα, ενώ η αμυνόμενη να στήσει τείχος παικτών μπροστά από την μπάλα, που στην πλειονότητα των περιπτώσεων, απεδεικνύετο απροσπέλαστο. Η απόφαση για την εφαρμογή του πέναλτι, ελήφθη στις 2 Ιουνίου 1891 και το πρώτο «επίσημο» πέναλτι καταλογίσθηκε στην αναμέτρηση Γουλβς-Ακρινγκτον, που διεξήχθη στις 14 Σεπτεμβρίου 1891.
Οταν κάποια στιγμή, ο κορυφαίος ποδοσφαιράνθρωπος όλων των εποχών, ο αείμνηστος Γιόχαν Κρόιφ, σχολίασε το πέναλτι, έγραψε: «Η διαφορά στο τέλος, αφορά στον βαθμό του ενθουσιασμού και της κόπωσης. Ειλικρινά, κανείς δεν μπορεί να προσποιείται ότι προετοιμάζεται γι΄ αυτό. Η εξάσκηση στα πέναλτι κατά την διάρκεια της εβδομάδας είναι απλώς άσκοπη. Το πέναλτι είναι η μόνη ικανότητα ενός ποδοσφαιριστή που δεν... είναι ποδόσφαιρο»!
Κι εάν υπάρχει κάποιος, ο οποίος... τολμά να διαφωνήσει με τον «Ιπτάμενο Ολλανδό» -τουλάχιστον δημοσίως- είναι ο Πασκάλ Γκρομπουά, εξειδικευμένος προπονητής στα ελεύθερα λακτίσματα.
«Για να σκοράρεις πέναλτι, απλά πρέπει να το επαναλαμβάνεις στην προπόνηση. Μπορείς να έχεις προτιμήσεις, να διαθέτεις τεχνική κατάρτιση, αλλά η αυτοπεποίθηση προκύπτει απαραίτητα μέσω της προπόνησης. Επομένως, πρέπει να αφιερώσεις χρόνο καθημερινά για να δουλεύεις στα πέναλτι. Όταν λέω καθημερινά, δεν είναι απαραίτητα κάθε ημέρα, αλλά τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα για 15 λεπτά», επισημαίνει ο 57χρονο Γάλλος προπονητής, ο οποίος ανήκει στο τεχνικό επιτελείο της Paris FC και προσθέτει: «Χρειάζεται επίσης, ευθυγράμμιση του εγκεφάλου, της καρδιάς και του σώματος. Η προετοιμασία αφορά επίσης την ανάλυση των στατιστικών και το βίντεο. Γνωρίζοντας τις προτιμήσεις του τερματοφύλακα που πρόκειται να αντιμετωπίσουμε. Υπάρχει επίσης μια πνευματική προετοιμασία που πρέπει να διεξαχθεί και συγκεκριμένα η διαχείριση των συναισθημάτων. Το κλειδί είναι η προπόνηση και η ανάπτυξη. Επειδή αυτό θα δώσει στον παίκτη αυτοπεποίθηση. Ένα καλό σουτ, ισχυρό και καλά εκτελεσμένο πέναλτι, θα είναι ασταμάτητο για έναν τερματοφύλακα. Οπως έκανε ο Γιάγια Τουρέ, ο οποίος ευστόχησε και στα 11 πέναλτι που εκτέλεσε ως παίκτης της Μάντσεστερ Σίτι, επιλέγοντας μία πλευρά και επιμένοντας σ΄ αυτήν».
Οπως προκύπτει από σχετική έρευνα της εταιρείας στατιστικής «InStat», ένας παίκτης έχει πιθανότητα 23,58% να χάσει ένα πέναλτι μετά από μια πρώτη αποτυχία. Ένα ποσοστό που αυξάνεται σε 25,07% μετά από δύο διαδοχικές αποτυχίες και σε 36,36% μετά από τρεις διαδοχικές αποτυχίες. Οπως συνέβη με τον... εφιάλτη που έζησε ο Αργεντινός, Μάρτιν Παλέρμο, ο οποίος αστόιχησε σε τρία διαδοχικά πέναλτι στον ίδιο (!) αγώνα με αντίπαλο την Κολομβία, τον Ιούλιο του 1999.
Το αντίστροφο ισχύει, όταν ένας παίκτης καταφέρνει να έχει διαδοχικές επιτυχίες από την «άσπρη βούλα». Οι παίκτες που ευστοχούν σε τουλάχιστον 10 συνεχόμενα πέναλτι, έχουν 79,02% για να σκοράρουν την επόμενη φορά. Η καταπολέμηση ενός ψυχολογικού μπλοκαρίσματος μετά από μία ή περισσότερες αποτυχίες, δεν είναι καθόλου εύκολη, ειδικά επειδή μερικές φορές η προπόνηση δεν είναι αρκετή. Στην πραγματικότητα, είναι αδύνατο να αναπαραχθεί το 100% των πραγματικών συνθηκών πίεσης που δημιουργούνται από ένα πέναλτι κατά την διάρκεια ενός αγώνα. Η εφαρμογή μιας πραγματικής ψυχικής... στρατηγικής και προετοιμασίας, είναι απαραίτητη, για να βρεθεί ο παίκτης σε κατάσταση άνεσης και ασφάλειας πριν την εκτέλεση ενός πέναλτι. Γι 'αυτό και οι καλύτεροι «εκτελεστές» έχουν πάντα την ίδια ρουτίνα. Η μπάλα τοποθετημένη σε ένα συγκεκριμένο σημείο, ο ίδιος αριθμός βημάτων, η ίδια θέση και φορά του σώματος, η ίδια πορεία προς την μπάλα. Με λίγα λόγια, η ίδια γλώσσα του σώματος...
Τι συμβαίνει όμως, όταν ο «εκτελεστής» είναι παγκοσμίου φήμης ή ο καλύτερος παίκτης της ομάδας; Οσο κι εάν φαίνεται περίεργο, αυτές οι συνθήκες, δεν συνεπάγονται απόλυτη επιτυχία. Λόγου χάρη, ο Λιονέλ Μέσι έχει ευστοχήσει στο 77,69% των πέναλτι που έχει αναλάβει, δηλαδή βρίσκεται λίγο πάνω από τον μέσο όρο. Ο Κριστιάνο Ρονάλντο, ο οποίος έχασε 27 πέναλτι στην καριέρα του, έχει βελτιωθεί σημαντικά σε αυτόν τον τομέα και το ποσοστό του φθάνει στο 83,13%, ενώ είναι περίφημες οι αποτυχίες από τα 11 βήματα του Ντιέγκο Μαραντόνα και του Ρομπέρτο Μπάτζο.
Σύμφωνα με την συγκεκριμένη έρευνα της «InStat», οι παίκτες που κάνουν πέντε βήματα πριν από την εκτέλεση του πέναλτι, έχουν 31,38% πιθανότητες να αποτύχουν, σε σύγκριση με μόλις 22,37% για εκείνους που κάνουν περισσότερα από πέντε βήματα και 26,54% για όσους κάνουν μόνο τέσσερα βήματα πριν φθάσουν στην μπάλα. Η εταιρεία ανάλυσης, αναφέρει επίσης, ότι μια γρήγορη εκτέλεση οδηγεί σε αποτυχία σε ποσοστό 28,74%, σε σύγκριση με 27,94% για μία αργή και 26,09% για μία... ενδιάμεση εκτέλεση. Από την έρευνα, προέκυψε ακόμη, ότι οι παίκτες που κοιτάζουν τον τερματοφύλακα πριν εκτελέσουν, έχουν 75,96% πιθανότητα να σκοράρουν, έναντι 69,25% εκείνων που κοιτάζουν μόνο την μπάλα.
Προκειμένου να απεγκλωβισθούν από αυτήν την κατάσταση που μπορεί να είναι αφόρητη, μερικοί παίκτες γυρίζουν την πλάτη τους στον τερματοφύλακα πριν κτυπήσουν την μπάλα ή σπεύδουν με το σφύριγμα του διαιτητή. Ομως αυτές οι ενέργειες δεν είναι πολύ αποτελεσματικές όπως επισημαίνει, ο Γκέϊρ Γιόρντετ, καθηγητής στη Νορβηγική Σχολή Επιστημών Αθλητισμού, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει πολλές μελέτες σχετικά με τα πέναλτι: «Η αναμονή πέντε ή δέκα δευτερολέπτων μπορεί να κάνει τον παίκτη να σκεφτεί περισσότερες παραμέτρους από όσες χρειάζεται, για να αναλύσει λεπτομερώς όλους τους μηχανισμούς της απόδοσής του. Η συμβουλή μου είναι απλώς, να βεβαιωθεί ότι δεν βιάζεται. Για παράδειγμα, ελέγχοντας ότι παίρνει μια βαθιά ανάσα πριν πάει προς την μπάλα. Αυτό είναι ένα δευτερόλεπτο ή ένα δεύτερο και μισό, και αυτό είναι περισσότερο από αρκετό».
Ενας από τους πλέον ειδικούς στις εκτελέσεις πέναλτι, ήταν και ο Ματ Λε Τισιέ. Αναφερόμενος στην «εσχάτη των ποινών», ο 51χρονος σήμερα Αγγλος πρώην επιθετικός, ο οποίος σκόραρε 47 φορές σε 48 εκτελέσεις πέναλτι για την Σαουθάμπτον, τόνισε: «Ως δεξιοπόδαρος, η πρωταρχική μου πρόθεση ήταν πάντα να στείλω την μπάλα στα αριστερά του τερματοφύλακα, δηλαδή στην δεξιά μου πλευρά. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούσα να δώσω στον εαυτό μου περισσότερη γωνία κτυπώντας την μπάλα. Ο δεύτερος λόγος που με έκανε να εκτελώ στην δεξιά μου πλευρά, είναι γιατί ήταν ευκολότερο για εμένα να αλλάξω πλευρά την τελευταία στιγμή, κλείνοντας το πόδι μου εάν έβλεπα τον τερματοφύλακα να περιμένει στο σημείο που... προτιμώ. Το αντίστροφο είναι πολύ πιο δύσκολο να γίνει και μπορεί ακόμη και να οδηγήσει σε τραυματισμό».
ΑΠΕ-ΜΠΕ