Σήμα κινδύνου εκπέμπουν επιχειρηματίες και οδηγοί φορτηγών μετά την απόφαση της κυβέρνησης να βάλει προσωρινό «λουκέτο» στον συνοριακό σταθμό της Κρυσταλλοπηγής, τη δεύτερη σε κίνηση μετά την Κακαβιά συνοριακή διάβαση της χώρας μας με την Αλβανία, ζητώντας την άρση της απαγόρευσης υπό αυστηρές προϋποθέσεις διαφορετικά, όπως αναφέρουν οδηγούνται σε οικονομικό στραγγαλισμό.
Όπως ισχυρίζονται πολλά προϊόντα που μεταφέρουν με τις νέες συνθήκες και τα επιπλέον... εκατοντάδες χιλιόμετρα που πρέπει να διανύσουν για να φτάσουν στη Βόρεια Αλβανία κινδυνεύουν να χαλάσουν στο δρόμο. Η απαγόρευση ισχύει μέχρι και τις 4 Δεκεμβρίου, ενώ στην απόφαση της πολιτείας καθοριστικό ρόλο έπαιξαν δημοσιεύματα της γειτονικής χώρας πως χιλιάδες Αλβανοί πέρασαν τα σύνορα με πλαστά τεστ για κορονοϊό. Το πρόβλημα μπορεί εύκολα να λυθεί με την τοποθέτηση κλιμακίου του ΕΟΔΥ και την πρόσληψη λίγων υπαλλήλων απαντούν από την πλευρά τους οι εκπρόσωποι των τελωνειακών υπαλλήλων.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΜτΚ» μέχρι και την επιβολή του ανωτάτου ορίου των 300 διελεύσεων ημερησίως από το τελωνείο της Κρυσταλλοπηγής που ίσχυε μέχρι τις 19 Νοεμβρίου, από τις 18 Αυγούστου, εκτιμάται ότι εισήλθαν στη χώρα περίπου 100.000 Αλβανοί. Πιο συγκεκριμένα, τον Μάιο εισήλθαν από τον εν λόγω συνοριακό σταθμό 10.000 περίπου άτομα, τον Ιούνιο 20.000, τον Ιούλιο 30.000, ενώ μόνο τις 15 πρώτες ημέρες του περασμένου Αυγούστου εισήλθαν 30.000 άτομα.
Συνολικά δηλαδή, σύμφωνα με πληροφορίες της «ΜτΚ» σε 3,5 μόλις μήνες περίπου 100.000 άτομα πέρασαν από την Αλβανία στη χώρα μας, χωρίς να γίνεται κανένας έλεγχος, καθώς κλιμάκιο του ΕΟΔΥ ποτέ δεν εγκαταστάθηκε μόνιμα στην περιοχή.
«Δεν έγινε ποτέ κανένας δειγματοληπτικός έλεγχος, ούτε καν... θερμομέτρηση» υποστηρίζει στη «ΜτΚ» στέλεχος του τελωνείου. Πρόκειται κυρίως για Αλβανούς εργάτες γης οι οποίοι εργάστηκαν τους καλοκαιρινούς μήνες και εξακολουθούν να εργάζονται ορισμένοι από αυτούς σε χωράφια της Βόρειας Ελλάδας. Μέχρι και τα μέσα Αυγούστου οι συγκεκριμένοι Αλβανοί κυρίως υπήκοοι, δεν ήταν υποχρεωμένοι να φέρουν πάνω τους γνωμάτευση αρνητικού μοριακού τεστ αλλά βάσει της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου του περασμένου Μαρτίου έπρεπε να παραμείνουν σε καραντίνα 7 ημερών στο σπίτι που είχε δηλωθεί από τον επιχειρηματία που τους προσέλαβε και τους κάλεσε να έρθουν να εργαστούν στα ελληνικά χωράφια. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες οι έλεγχοι προκειμένου να διαπιστωθεί εάν τηρούσαν οι συγκεκριμένοι εργάτες γης την καραντίνα και εάν τηρούσαν τα μέτρα οι άνθρωποι με τους οποίους συναναστράφηκαν ήταν ελάχιστοι.
Η διαδικασία
Μέχρι και πριν την εμφάνιση του κορονοϊού όσοι Αλβανοί ενδιαφέρονταν να εργαστούν στα ελληνικά χωράφια, ενημέρωναν το προξενείο της Ελλάδας στην Αλβανία και λάμβαναν βίζα για εργασία για διάστημα τριών μηνών. Πολλοί λάμβαναν ταξιδιωτική βίζα, καθώς η πρώτη διαδικασία ήταν ιδιαίτερα χρονοβόρα.
Με την πανδημία και το κλείσιμο των συνόρων την περασμένη άνοιξη κανένας αλλοδαπός δεν είχε δικαίωμα εισόδου, ειδικά από περιοχές όπου το επιδημιολογικό φορτίο ήταν υψηλό, όπως είναι η Αλβανία. Μετά από πιέσεις Ελλήνων παραγωγών οι οποίοι έβλεπαν τη σοδειά τους να καταστρέφεται καθώς δεν υπήρχαν χέρια να δουλέψουν, η πολιτεία προχώρησε σε εξαίρεση, επιτρέποντας να εισέλθουν Αλβανοί εργάτες γης με την προϋπόθεση να παραμείνουν αμέσως μετά την είσοδό τους σε καραντίνα 7 ημερών.
Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία, ο ενδιαφερόμενος παραγωγός έπρεπε να καταθέσει σχετικό αίτημα στο Τμήμα Αλλοδαπών της εκάστοτε Αποκεντρωμένης Διοίκησης της περιοχής στην οποία βρίσκεται η έκτασή του και μαζί με το αίτημα, κατέθετε το αντίγραφο του διαβατηρίου του εργάτη γης που ήθελε να προσλάβει και το ποσό των 100 ευρώ. Ο κάθε παραγωγός ανάλογα με την καλλιεργήσιμη έκταση που δήλωνε είχε δικαίωμα να προσλάβει και να απευθύνει πρόσκληση φιλοξενίας σε συγκεκριμένο αριθμό εργατών γης. Αφού γινόταν το αίτημα, ακολουθούσε η διασταύρωση στοιχείων και στελνόταν σήμα στην αστυνομία στον συνοριακό σταθμό Κρυσταλλοπηγής (όπως και των άλλων τελωνείων της χώρας).
Οι εισερχόμενοι στην Ελλάδα εργάτες γης μαζί με το διαβατήριό τους υποδείκνυαν στις ελεγκτικές Αρχές που τους εντόπιζαν στις λίστες τους, αποτέλεσμα αρνητικού μοριακού τεστ 72 ωρών και την ηλεκτρονική φόρμα PLF. Για το διάστημα από τα μέσα Αυγούστου μέχρι και τις 19 Νοεμβρίου ο αριθμός των εισερχόμενων στη χώρα επισκεπτών δεν μπορούσε να είναι μεγαλύτερος από 300 άτομα. Στην Κακαβιά ο αντίστοιχος αριθμός είναι 750.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα του Αλβανικού Τύπου κάτι που αρκετοί εκτιμούν οδήγησε την κυβέρνηση στην απόφαση να προχωρήσει σε κλείσιμο των συνόρων, πολλοί Αλβανοί αγόραζαν πλαστά αρνητικά τεστ από ταξιδιωτικά γραφεία ή ιδιωτικά ιατρικά κέντρα της Κορυτσάς και των Τιράνων.
Τα αλβανικά Μέσα μάλιστα, έκαναν λόγο για «φάμπρικα» πλαστών τεστ ενώ εκτιμάται πως παράγονται κατά χιλιάδες. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες η εξέταση κορονοϊού σε πιστοποιημένο διαγνωστικό κέντρο στην Αλβανία ανέρχεται σε περίπου 100 ευρώ, κόστος ιδιαίτερα υψηλό αν λάβει κανείς τα οικονομικά δεδομένα της γειτονικής χώρας. Θεωρείται δε, πως στην Αλβανία το κόστος για ένα μοριακό τεστ κορονοϊού είναι από τα ακριβότερα στα Βαλκάνια. Σύμφωνα με τα αλβανικά δημοσιεύματα, κύκλωμα «έκλεινε» ηλεκτρονικά τις 300 ημερήσιες διελεύσεις με εικονικά ονόματα και στη συνέχεια προμήθευε έναντι αμοιβής Αλβανούς πολίτες που ήθελαν να έρθουν στην Ελλάδα με τεστ, ενώ παράλληλα τους εξασφάλιζε την προσθήκη του ονόματός τους στη λίστα. Στην υπόθεση εμπλέκεται και το όνομα γιατρίνας υποψήφιας βουλευτού με το κόμμα του Ιλίρ Μέτα, σημερινού προέδρου της Αλβανίας, η οποία διεγράφη από τα μητρώα του κόμματος. Η ίδια αναφέρει ότι πλαστογραφήθηκε η σφραγίδα και η υπογραφή της.
Ζητούν κλιμάκιο του ΕΟΔΥ
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της 7ης Ένωσης Τελωνειακών Υπαλλήλων, Πέτρο Λυκίδη «υπάρχει μία θετικότητα στους διερχόμενους στην Ελλάδα, όπως αποδεικνύεται από τα αποτελέσματα των rapid tests παρά το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι έφεραν αρνητικά τεστ. Βέβαια, αυτό είναι σχετικό, καθώς κάποιος που σήμερα είναι αρνητικός μπορεί να κολλήσει και αύριο να είναι θετικός» υποστηρίζει ο κ. Λυκίδης. Ο ίδιος υποστηρίζει πως τα περί πλαστών τεστ στην Αλβανία, τα άκουσε μόνο από τα αλβανικά ΜΜΕ και δεν υπάρχει κάποιο επίσημο στοιχεία από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές. «Από το καλοκαίρι ζητούσαμε να πάει κλιμάκιο του ΕΟΔΥ στην Κρυσταλλοπηγή, αλλά δεν έγινε. Για να μην προσλάβουν λίγους υπαλλήλους να κάνουν ελέγχους, αποφάσισαν να κλείσουν την Κρυσταλλοπηγή», λέει ο κ. Λυκίδης.
Με την απόφαση της κυβέρνησης να «κλείσει» ο συνοριακός σταθμός της Κρυσταλλοπηγής διαφωνούν τοπικοί παράγοντες της Βόρειας Ελλάδας και επαγγελματίες οδηγοί φορτηγών, οι οποίοι προκειμένου να εξάγουν τα προϊόντα τους σε περιοχές της Βόρειας Αλβανίας, όπως είναι η Κορυτσά αναγκάζονται να εξέλθουν από τον συνοριακό σταθμό της Κακαβιάς, που παραμένει ανοικτός, οδηγώντας περισσότερα χιλιόμετρα και για πολλές επιπλέον ώρες και με κίνδυνο προϊόντα όπως είναι τα νωπά κρέατα και τα φρούτα να χαλάσουν στη διαδρομή. Τοπικοί παράγοντες της Βόρειας Ελλάδας, επιχειρηματίες ακόμα και στελέχη του υπουργείου Οικονομικών ζητούν από την Πολιτεία να επανεξετάσει την απόφαση για κλείσιμο του συνοριακού σταθμού μέχρι και την 4η Δεκεμβρίου και να επιτρέψουν τη διέλευση αποκλειστικά για επαγγελματίες οδηγούς φορτηγών οι οποίοι δεν υποχρεώνονται σε αρνητικό μοριακό τεστ 72 ωρών -κάτι που ισχύει για εργάτες γης και ταξιδιώτες-, όπως άλλωστε συμβαίνει και με τους υπόλοιπους συνορακούς σταθμούς της χώρας. Εκτιμούν δε, πως η μείωση των εξαγωγών θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τα κρατικά έσοδα.
«Με την απόφαση που έχει ληφθεί δεν πετυχαίνουμε κάτι. Τουλάχιστον στα φορτηγά που ασχολούνται με το εμπόριο αλλά και σε Καστοριανούς που πηγαινοέρχονται για επαγγελματικούς λόγους θα έπρεπε να γίνει μία εξαίρεση» υποστηρίζει στη «ΜτΚ» ο αντιπεριφερειάρχης Καστοριάς, Δημήτρης Σαββόπουλος και ζητά να επανεξεταστεί η απόφαση και να αποσιστεί να σταλούν στον συνοριακό σταθμό κλιμάκια του ΕΟΔΥ που θα πραγματοποιούν rapid tests. «Η απόφαση αυτή έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται συνωστισμός στο τελωνείο της Κακαβιάς. Αν η απόφαση ήταν οριζόντια για όλη τη Βόρεια Ελλάδα και υπήρχαν ίδια μέτρα για όλους τους συνοριακούς σταθμούς στην περιοχή δεν θα διαμαρτυρόμασταν» υποστηρίζει ο κ. Σαββόπουλος. Όπως λέει ο αντιπεριφερειάχης Καστοριάς έχει ήδη αποστείλει σχετική επιστολή στους αρμόδιους παράγοντες ζητώντας να ανοίξει το τελωνείο της Κρυσταλλοπηγής.
«Ένας που θέλει να περάσει απέναντι, πηγαίνοντας από την Κακαβιά αναγκάζεται να οδηγήσει επιπλέον 450 χιλιόμετρα και να κάνει κύκλο. Οι επαγγελματίες διαμαρτύρονται. Εμείς δεν θέλουμε να περνάνε οι εργάτες γης αλλά οι οδηγοί φορτηγών, οι οποίοι μέρα με τη μέρα καταστρέφονται όπως και όλη η Βόρεια Ελλάδα» υποστηρίζει ο κ. Σαββόπουλος.
Πως λειτουργούσε ο συνοριακός σταθμός
Το κλείσιμο του τελωνειακού σταθμού της Κρυσταλλοπηγής ανακοινώθηκε την 19η Νοεμβρίου, ενώ η εφαρμογή του μέτρου ξεκίνησε στις 6 το πρωί της επομένης. Στα βόρεια σύνορά παραμένουν ανοιχτές οι πύλες εισόδου της Κακαβιάς, των Ευζώνων και του Προμαχώνα, ενώ από την Νυμφαία θα διέρχονται μόνο φορτηγά αυτοκίνητα. Όσοι εισέρχονται στη χώρα εκτός από υποχρεωτική επίδειξη αρνητικού μοριακού τεστ PCR 72 ωρών, θα υποβάλλονται και σε rapid test από κλιμάκια της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και του ΕΟΔΥ.
Όσοι ανιχνεύονται ως αρνητικοί θα μπορούν να εισέρχονται στη χώρα και να κατευθύνονται στον προορισμό τους φυσικά με βάση το PLF που θα έχει υποβληθεί. Το Τελωνείο Κρυσταλλοπηγής μέχρι και την 19η Νοεμβρίου 2020 λειτουργούσε με τους εξής περιορισμούς: α) επιτρεπόταν η διέλευση ημερησίως έως τριακοσίων ατόμων.
Τα πρόσωπα αυτά ήταν ως επί το πλείστον εργάτες γης. Βασική προϋπόθεση για την διέλευσή τους ήταν η προσκόμιση στην Αστυνομία: της ηλεκτρονικής φόρμας PLF και το αρνητικό τεστ κορονοϊού με τη μέθοδο PCR από εργαστήρια αναφοράς της χώρας προέλευσης (Αλβανίας). Σύμφωνα με το πρώτο άρθρο παρ. 5 της Δ1α/Γ.Π.οικ. 71354/7.11.2020, επιτρεπόταν η χωρίς αριθμητικό περιορισμό διέλευση οδηγών φορτηγών με εμπορική δραστηριότητα μέσω των συνοριακών σημείων ελέγχου Προμαχώνα, Κακαβιάς, Κρυσταλλοπηγής, Ευζώνων, Νυμφαίας, Ορμενίου, Κήπων και Εξοχής, χωρίς την υποχρέωση προσκόμισης αρνητικού τεστ. Κάτι, που όπως εξηγούν στη «ΜτΚ» επαγγελματίες οδηγοί συμβαίνει σε όλους τους τελωνειακούς σταθμούς.
«Τα εμπορεύματα που κυρίως μεταφέρονται από το Τελωνείο Κρυσταλλοπηγής εξυπηρετούν πόλεις της βορείου Αλβανίας η οποία σημειωτέον έχει ένα άσχημο οδικό δίκτυο και κατά συνέπεια, η απαγόρευση διελεύσεως φορτηγών συνεπάγεται την αύξηση τόσο του λειτουργικού κόστους όσο και των ωρών ταξιδίου. Ευπαθή εμπορεύματα τα οποία προέρχονται από τη Βόρεια Ελλάδα, κινδυνεύουν με καταστροφή λόγω των αυξημένων ωρών ταξιδιού» αναφέρουν μεταξύ άλλων οδηγοί φορτηγών οχημάτων. Σύμφωνα με πληροφορίες καθημερινά από τον συγκεκριμένο συνοριακό σταθμό διέρχονται κατά μέσω όρο ημερησίως περίπου 150 οχήματα, αριθμός δηλαδή που είναι διαχειρίσιμος εάν στο σημείο τοποθετηθεί κάποιο κλιμάκιο του ΕΟΔΥ που θα πραγματοποιεί rapid tests.
Το κλείσιμο του τελωνειακού σταθμού δημιουργεί πρόβλημα όμως και σε επιχειρηματίες και δασκάλους της Καστοριάς. Όπως λέει ο κ. Σαββόπουλος γιατρός που διαθέτει τρία διαγνωστικά κέντρα στην Αλβανία, τα οποία μάλιστα στελεχώνονται από Καστοριανούς που στο παρελθόν πηγαινοερχόντουσαν, πλέον καλούνται είτε να μετακινούνται μέσω της Κακαβιάς είτε να μείνουν στην Αλβανία για να μπορούν να δουλέψουν. Δρομολόγια είναι αναγκασμένοι να κάνουν και 8 δάσκαλοι που διδάσκουν σε ελληνικό εκπαιδευτήριο της Αλβανίας και πιο συγκεκριμένα στην Κορυτσά.
SOS και από τους βιοτέχνες
Σήμα κινδύνου εκπέμπουν και οι βιοτέχνες της Β. Ελλάδας. Μάλιστα, το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης σε επιστολή του προς τους υπουργούς Εσωτερικών και Οικονομικών, Τάκη Θεοδωρικάκο και Χρήστο Σταϊκούρα, αντίστοιχα, ζητά να δοθεί η δυνατότητα διέλευσης ανθρώπων και εμπορευμάτων σύμφωνα με όλους τους προβλεπόμενους υγειονομικούς κανόνες και αντίστοιχους ελέγχους.
«Αντιλαμβανόμαστε τους λόγους που οδηγούν την κυβέρνηση στη λήψη μέτρων για την προστασία της δημόσιας υγείας, τα οποία την ίδια στιγμή επιδεινώνουν την οικονομία και δυσκολεύουν τις εργασίες των επιχειρήσεων. Ωστόσο, μεταφέρουμε την κραυγή αγωνίας των επιχειρήσεων που διατηρούν εμπορικές συναλλαγές με επιχειρήσεις της Αλβανίας», αναφέρεται στην επιστολή. Τονίζεται, δε, πως «στόχος θα πρέπει να είναι, εν μέσω της αρνητικής οικονομικής συγκυρίας που βιώνουν οι ΜμΕ, η αποφυγή επιβολής οικονομικών ρητρών καθυστέρησης στην υλοποίηση των παραγγελιών και προπάντων η οικονομική τους καταστροφή».
Μιλώντας στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του ΒΕΘ, Αναστάσιος Καπνοπώλης σχολιάζει: «Υπάρχει επιλεκτική διαχείριση της κατάστασης. Δεν γίνεται να κλείνεις το ένα τελωνείο και να κρατάς ανοικτό το άλλο. Η Βόρεια Ελλάδα πλήττεται οικονομικά από κάθε άλλη περιοχή στη χώρα.
Ενώ στην Αθήνα ανακοινώνονται επενδύσεις και έργα, στη Βόρεια Ελλάδα σφραγίζουν τα σύνορα με κίνδυνο να μην υπάρξουν εξαγωγές» αναφέρει ο πρόεδρος του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης και καταλήγει «Ζητάμε να εφαρμοστεί και στην Κρυσταλλοπηγή, ό,τι ισχύει σε όλα τα τεωνεία της χώρας».
«Θα έπρεπε η Κρυσταλλοπηγή να ανοίξει τουλάχιστον για τα εξαγόμενα εμπορεύματα. Για την είσοδο θα έπρεπε να ανοίξει ο συνοριακός σταθμός αλλά με κλιμάκιο του ΕΟΔΥ. Η λύση θα ήταν απλή. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μεγάλη συμφόρηση στην Κακαβιά. Οι νταλίκες περιμένουν» υποστηρίζει από την πλευρά του ο κ. Λυκίδης.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 29 Νοεμβρίου 2020