Σε επιφυλακή βρίσκονται καθημερινά καταστηματάρχες και πεζοί στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, με τα μάτια τους να κοιτούν περιμετρικά, ώστε να μην πέσουν θύματα κλοπής. Σε ανυποψίαστες στιγμές, οι δράστες κλέβουν τσάντες από πεζούς, κινητά τηλέφωνα και άλλα αντικείμενα από πολίτες που κάθονται σε καφέ-εστιατόρια, ενώ μπαίνουν και μέσα σε εμπορικά καταστήματα, όπου εκμεταλλευόμενοι το συνωστισμό αρπάζουν πορτοφόλια και προϊόντα. Στην αύξηση του φαινομένου τα τελευταία χρόνια επηρέασε και η μεταναστευτική ροή, που έχει ως σταθμό τη Θεσσαλονίκη, καθώς οι περισσότεροι από τους συλληφθέντες είναι αλλοδαποί. Πολλοί από τους δράστες είναι γνωστοί στις αρχές αλλά και στα θύματα, αφού το νομοθετικό πλαίσιο επιτρέπει σε όσους συλλαμβάνονται να είναι σύντομα ξανά στο «πεδίο δράσης».
Περισσότερες οι κλοπές
Από τον περασμένο Ιούλιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με τα στατιστικά της αστυνομίας, στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης σημειώνονταν τουλάχιστον 18 περιστατικά κλοπών, διαρρήξεων ή ληστειών την ημέρα.
Τα περιστατικά κλοπών είναι πολλά περισσότερα από τις ληστείες που οι δράστες χρησιμοποιούν βία ή απειλούν με όπλα και αιχμηρά αντικείμενα. Συγκεκριμένα, μέσα στο τελευταίο τρίμηνο (Ιούλιος - Σεπτέμβριος) σημειώθηκαν 1.628 κλοπές και διαρρήξεις στο κέντρο της πόλης. Από τον αριθμό αυτό μόνο το 10% αφορά διαρρήξεις σε σπίτια και καταστήματα. Όλα τα υπόλοιπα περιστατικά είχαν ως θύματα πεζούς και οι περισσότερες διαρρήξεις έγιναν σε οχήματα που ήταν σταθμευμένα σε δρόμους της πόλης. Από τις υποθέσεις αυτές εξιχνιάστηκαν οι 213, ενώ σημειώθηκαν ακόμα 54 απόπειρες κλοπών.
Οι ληστείες το συγκεκριμένο διάστημα ήταν πολύ λιγότερες. Συνολικά σημειώθηκαν 52 περιστατικά ληστειών και 7 απόπειρες. Η αστυνομία προχώρησε στην εξιχνίαση 12 υποθέσεων που, όπως αποδείχθηκε, οι δράστες χρησιμοποίησαν βία ή απείλησαν τα θύματα, για να κλέψουν το κινητό τους ή να αποσπάσουν μικροποσά.
Πώς κινούνται οι δράστες
Ο αριθμός των δραστών για κλοπές και διαρρήξεις έφτασε τους 226 και οι συνελήφθησαν 172 άτομα. Ανάμεσα στους δράστες, τα 41 άτομα είχαν ελληνική καταγωγή και όλοι οι υπόλοιποι ήταν αλλοδαποί από χώρες όπως η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Ρωσία, το Πακιστάν και το Αφγανιστάν. Από τους 16 δράστες που διέπραξαν ληστείες στο κέντρο της πόλης έχουν συλληφθεί οι 13, εκ των οποίων οι τέσσερις είναι Έλληνες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία από την Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης, οι δράστες είναι άντρες και γυναίκες, από ανήλικοι έως και άτομα 60 ετών. Στόχος τους είναι να περνούν απαρατήρητοι, ώστε να γίνονται ένα με το πλήθος. Πάντα «χτυπούν» τις ώρες που υπάρχει μεγάλη κίνηση στο κέντρο, δηλαδή από τις 9 το πρωί έως τη 1 το μεσημέρι και από τις 5 μ.μ. έως τις 9 μ.μ. Η ενδυμασία είναι μια παράμετρος που προσέχουν πολύ, ώστε να μην ξεχωρίζουν από τη μάζα. Συνήθως φορούν ρούχα καθημερινά και έχουν ακουστικά στα αυτιά τους, ενώ οι περισσότεροι έχουν σακίδιο στην πλάτη τους, όπου βάζουν όλα τα κλοπιμαία.
Οι δράστες περπατούν ανάμεσα στον κόσμο χωρίς να δίνουν στόχο, κοιτάζουν βιτρίνες δίπλα από ανυποψίαστους πολίτες, μέχρι να βρουν την κατάλληλη στιγμή, για να απλώσουν το χέρι τους και μπαίνουν σε καταστήματα όπου υπάρχουν πολλοί πελάτες.
Μέσα σε λεωφορεία του ΟΑΣΘ
Πολύ συχνό είναι το φαινόμενο κλοπών και μέσα σε λεωφορεία του ΟΑΣΘ, όπως επιβεβαιώνουν και από την αστυνομία. Εκμεταλλευόμενοι το συνωστισμό τις ώρες αιχμής, άτομα που επιβαίνουν σε λεωφορεία αποσπούν πορτοφόλια και κινητά τηλέφωνα. «Όταν σε ένα λεωφορείο αντί για 100 άτομα έχει 130, υπάρχει συνωστισμός που είναι βούτυρο στο ψωμί των δραστών» αναφέρει στη «ΜτΚ» ο Δημήτρης Τσερμενίδης, πρόεδρος εργαζομένων του ΟΑΣΘ.
Οι οδηγοί των λεωφορείων, όπως λέει ο κ. Τσερμενίδης, δεν μπορούν να πράξουν πολλά, για να σταματήσουν τους δράστες. «Ο οδηγός δεν μπορεί να κάνει τον αστυνομικό. Αυτό που κάνει είναι να επικοινωνεί αμέσως με το κέντρο ελέγχου, ώστε να ειδοποιηθεί η εταιρεία security που συνεργάζεται ο Οργανισμός και η αστυνομία, για να σπεύσουν στο σημείο» σημειώνει, λέγοντας πως αν και οι κλοπές είναι καθημερινό φαινόμενο και πρέπει να αντιμετωπιστεί, «υπάρχουν και άλλα σοβαρά περιστατικά, όπως αυτό της σεξουαλικής παρενόχλησης».
Στα όρια οι καταστηματάρχες
Έτοιμοι να πάρουν το νόμο στα χέρια τους είναι πολλοί καταστηματάρχες στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, βλέποντας τους ίδιους και τους ίδιους να κλέβουν τα ταμεία αλλά και τους πελάτες τους. «Πριν από λίγες ημέρες, σε διπλανό μαγαζί έπιασαν άτομο που έκλεψε και τον έσπασαν στο ξύλο» δηλώνει στη «ΜτΚ» ιδιοκτήτης καφέ-μπαρ του κέντρου της πόλης, προβλέποντας πως «όλοι πλέον θα κάνουν το χωροφύλακα». Μάλιστα, σύμφωνα με τον ίδιο, αστυνομικός τους παρότρυνε να χτυπήσουν δράστη ως… ποινή. «Μία άλλη φορά, αφού πιάσαμε τους δράστες και έφτασε η αστυνομία, ένας αστυνομικός μας είπε ‘ρίξτε τους και ένα χέρι ξύλο, γιατί αύριο πάλι έξω θα είναι’» υποστηρίζει.
Λόγω του νομικού πλαισίου, οι περισσότεροι «απλοχέρηδες» μέσα σε λίγες ώρες μετά τη σύλληψή τους είναι και πάλι ελεύθεροι. «Έχει τύχει να συλληφθεί το ίδιο άτομο δύο φορές μέσα σε μία ημέρα» αναφέρει ο Αλέξανδρος Καλευράς, αστυνομικός και μέλος της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Θεσσαλονίκης. «Γνωρίζουν τη νομοθεσία που τους επιτρέπει σε μια ημέρα να είναι πάλι ελεύθεροι, οπότε κλέβουν και δεν τους νοιάζει» εξηγεί ο αστυνομικός.
Γνωστοί είναι οι δράστες στους περισσότερους καταστηματάρχες, όπως λέει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Παντελής Φιλιππίδης. Σύμφωνα με τον ίδιο οι κάμερες ασφαλείας καταστημάτων έχουν καταγράψει αρκετές φορές τα πρόσωπα των ατόμων που κλέβουν και έχουν δώσει τα αρχεία στην αστυνομία. «Πλέον οι φάτσες τους είναι γνωστές. Πριν λίγο καιρό, όταν μπήκαν σε ένα κατάστημα μια μητέρα με την κόρη της, ο ιδιοκτήτης τις σταμάτησε και φώναξε την αστυνομία. Ήταν δυο γυναίκες βουλγάρικης καταγωγής που ξέραμε ότι μπαίνουν σε καταστήματα και κλέβουν» αναφέρει ο κ. Φιλιππίδης.
Όπως τονίζει ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, το πρόβλημα είναι τεράστιο, καθώς το φαινόμενο είναι καθημερινό και σε μεγάλη έκταση. «Μπαίνουν μέσα στα μαγαζιά τις ώρες λειτουργίας και κλέβουν τσάντες, κινητά και προϊόντα» σημειώνει.
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου, το τελευταίο διάστημα η Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης έχει αυξήσει τους ελέγχους. Καθημερινά γίνονται συστηματικοί έλεγχοι από την ομάδα ΔΙΑΣ, την άμεση δράση, τους «Μαύρους Πάνθηρες», που κάνουν περιπολίες με υποπολυβόλα MP5 αλλά και αστυνομικούς με ποδήλατα. Επίσης, γίνονται και στοχευμένοι έλεγχοι στο πλαίσιο του ειδικού σχεδίου, που υπάρχει για το ιστορικό και εμπορικό κέντρο της πόλης.
Γιατί είναι ελεύθεροι μέσα σε μία ημέρα
Όσοι δράστες συλλαμβάνονται επ’ αυτοφώρω, οδηγούνται κατευθείαν σε αστυνομικό τμήμα και ακολουθείται μία σειρά προκαταρκτικών διαδικασιών. Στα τμήματα σχηματίζεται δικογραφία, καταγράφονται οι πρώτες μαρτυρικές καταθέσεις, που συνήθως είναι από το θύμα, αυτόπτες μάρτυρες και τους αστυνομικούς που έφτασαν στο τόπο του περιστατικού. Στο πλαίσιο της προκαταρκτικής διαδικασίας γίνεται και απολογία του δράστη στο αστυνομικό τμήμα. Στη συνέχεια, οι δράστες οδηγούνται στον εισαγγελέα, άλλοτε την ίδια ημέρα αν συλληφθούν πρωινές και μεσημεριανές ώρες, αλλιώς κρατούνται και οδηγούνται την επομένη.
Συνήθως αντιμετωπίζουν κατηγορίες πλημμελήματος και δικάζονται στο πλαίσιο του αυτοφώρου. Ο δικηγόρος Ηλίας Γκίνδης, μιλώντας στη «ΜτΚ», εξηγεί το νομοθετικό πλαίσιο, που επιτρέπει στους συλληφθέντες να είναι ελεύθεροι μέσα σε ένα 24ωρο.«Υπάρχουν τρεις περιπτώσεις. Πρώτον αυτοί που δικάζονται την ίδια ημέρα, ανακοινώνεται η ποινή τους και συνήθως αίρεται η φυλάκισή τους. Δεύτερον, βάσει του άρθρου 432 ΚΔΠ, ο κατηγορούμενος μπορεί να ζητήσει προθεσμία για το δικαστήριο έως τρεις ημέρες. Σε αυτήν την περίπτωση, δεν είναι βέβαιο πως θα κρατηθεί κατά τη διάρκεια της προθεσμίας. Τέλος, το άρθρο 424 ΚΠΔ επιτρέπει το δικαστήριο να αναβληθεί για λόγους που δεν ευθύνεται ο κατηγορούμενος, όπως η απουσία ενός μάρτυρα» αναλύει ο κ. Γκίνδης, τονίζοντας πως αν υπάρχει αναστολή της δίκης, ο κατηγορούμενος είναι ελεύθερος μέχρι την ημερομηνία που θα οριστεί το δικαστήριο.
Τα παραπάνω ισχύουν για τους έλληνες δράστες και για όσους αλλοδαπούς έχουν άδειες παραμονής στη χώρα. Οι αλλοδαποί που στερούνται άδεια παραμονής, μετά το δικαστήριο για τις κλοπές, συλλαμβάνονται διοικητικά και μεταφέρονται σε τμήματα διαχείρισης λαθρομεταναστών. «Μέχρι να βγει η απόφαση για την απέλασή τους στη χώρα καταγωγής τους, που συνήθως χρειάζεται 48 ώρες, κρατούνται στη διεύθυνση αλλοδαπών» σημειώνει ο Ηλίας Γκίνδης.
Ωστόσο, ο Αλέξανδρος Καλευράς, μέλος της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Θεσσαλονίκης, υποστηρίζει πως ελευθερώνονται αμέσως και αυτοί που δεν έχουν άδεια παραμονής, καθώς αιτούνται άσυλο. «Έχουν βρει μια ‘πατέντα’, για να ελευθερώνονται αμέσως. Προσφεύγουν για άσυλο και πριν να ολοκληρωθεί η εξέταση του αιτήματός τους ζητούν παράταση των διαδικασιών. Εκτός αυτού όμως, υπάρχουν και χώρες που δεν τους αποδέχονται πίσω, όπως το Πακιστάν και το Αφγανιστάν. Έτσι και να θέλουμε να τους απελάσουμε, δεν μπορούμε. Είναι ένα θέμα που πρέπει να εξετάσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι μόνη της η Ελλάδα» αναφέρει.
Η σπείρα αλλοδαπών που είχε ξαφρίσει τους πολίτες
Πρόσφυγες και μετανάστες είχαν σχηματίσει μία μεγάλη σπείρα, που εμπλεκόταν σε ληστείες και κλοπές στη Θεσσαλονίκη. Ο αρχηγός τους ήταν ένας 18χρονος Αλγερινός, που σύμφωνα με πληροφορίες της «ΜτΚ» διέμενε σε διαμέρισμα που του είχε παραχωρήσει ΜΚΟ στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, μέρος των κλοπιμαίων της σπείρας, διοχετευόταν στο hot spot των Διαβατών. Τέλος στη δράση τους έδωσε η αστυνομία στις 18 Μαΐου, με τη σύλληψη 17 αλλοδαπών ηλικίας από 17 έως 45 ετών, μεταξύ αυτών και του 18χρονου, που ήταν ηγετικό στέλεχος. Τα μέλη της σπείρας είχαν διαπράξει δύο ληστείες και 47 κλοπές, αφαιρώντας κυρίως χρηματικά ποσά και πλήθος κινητών τηλεφώνων.
«Τα τελευταία 2 - 3 χρόνια, λόγω της αύξησης των μεταναστών και προσφύγων, έχει συσσωρευτεί μεγάλος όγκος αλλοδαπών στο κέντρο της πόλης, κυρίως με άτομα νεαρής ηλικίας και άτομα που δεν θέλουν να φιλοξενηθούν σε camps. Συνήθως αυτοί, επειδή δεν τους φτάνουν τα χρήματα από τα ειδικά πρόγραμμα, είτε εμπλέκονται σε εμπόρια χασίς είτε σε κλοπές» στηρίζει ο Αλέξανδρος Καλευράς, μέλος της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τον ίδιο, μετά την εξάρθρωση της πολυμελούς σπείρας, οι κλοπές και οι ληστείες στο κέντρο της πόλης έχουν μειωθεί.
Συμβουλές προστασίας από την αστυνομία:
- Μη μεταφέρετε μεγάλα χρηματικά ποσά στο πορτοφόλι σας, την τσάντα ή τη τσέπη σας.
- Μη βάζετε το πορτοφόλι σας σε πίσω τσέπη.
- Μη μεταφέρετε πιστωτικές κάρτες και µπλοκ επιταγών στην ίδια τσέπη ή τσάντα.
- Για κανένα λόγο μην αφήνετε ανοιχτές τις τσάντες.
- Μην αφήνετε τις τσάντες έξω από δοκιμαστήρια καταστημάτων ρούχων.
- Όταν βρίσκεστε σε υπαίθριους χώρους ή χώρους αναψυχής, μην τοποθετείτε την τσάντα σας σε διπλανά καθίσματα ή στα πόδια σας.
- Όταν περπατάτε, φροντίστε να βαδίζετε στην εσωτερική πλευρά του πεζοδρομίου και σε κατεύθυνση αντίθετη της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων.
- Διατήρησε το κινητό σου τηλέφωνο αθέατο στην τσέπη σου ή την τσάντα σου όταν δεν το χρησιμοποιείς.
- Μη χρησιμοποιείς το κινητό τηλέφωνό σου όταν βρίσκεσαι σε μέρη που δεν αισθάνεσαι ασφαλής.
- Βάλε το κινητό σε ασφαλή τσέπη, όταν βρίσκεσαι σε στάση λεωφορείου, στα μέσα μεταφοράς, σε πολυκαταστήματα, εμπορικά κέντρα, γήπεδα, χώρους διασκέδασης και γενικά σε χώρους όπου επικρατεί συνωστισμός.
- Μην αφήνεις το κινητό σου χωρίς επίβλεψη όταν βρίσκεσαι σε καφετέρια, χώρους διασκέδασης και σε άλλους πολυσύχναστους χώρους.
- Δημιούργησε ένα σταθερό δικό σου σημάδι στη συσκευή, ώστε να είναι πιο εύκολη η αναγνώριση σε περίπτωση κλοπής.
- Μη δίνεις εύκολα το κινητό σου σε κάποιον άγνωστο, ο οποίος σου ζήτησε να κάνει μία «επείγουσα κλήση», χωρίς να ερευνάς και να βεβαιώνεσαι για το ότι πράγματι υπάρχει τέτοια ανάγκη.
- Σε περίπτωση απειλής με οποιοδήποτε όπλο, μη διακινδυνεύεις τη ζωή ή τη σωματική σου ακεραιότητα, για να διατηρήσεις στη κατοχή σου το κινητό τηλέφωνο.
- Ενημέρωσε αμέσως την πάροχο εταιρεία σε περίπτωση κλοπής ή απώλειας του κινητού τηλεφώνου.
- Ό,τι κι αν συμβεί, να το καταγγείλετε αμέσως στην αστυνομία.