Των Θεόδωρου Παναγιωτίδη (Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας)
και Ανδρέα Ψάρρα (Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας)
Την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2022 καταγράφηκαν συνολικά 635 νεκροί από τροχαία ατυχήματα στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα είχαμε 58 νεκρούς ανά ένα εκατομμύριο κατοίκων. Αυτό το νούμερο είναι συγκρίσιμο με 21 νεκρούς για κάθε εκατομμύριο στην Σουηδία, 23 για την Νορβηγία και 31 για την Ελβετία. Οι γεωγραφικοί μας γείτονες που συχνά χρησιμοποιούν και τους δικούς μας δρόμους καταγράφουν : Βουλγαρία 78 και Ρουμανία 86.
Γράφημα 1: Τροχαία ατυχήματα ανά είδος στη Θεσσαλονίκη, κατά τη διάρκεια της περιόδου 2000-2022 (πηγή δεδομένων ΕΛΣΤΑΤ).
Χρησιμοποιώντας το αρχείο των ατυχημάτων της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για τα έτη 2000 έως 2022 (γράφημα 1) παρατηρείται ότι γενικά τα ατυχήματα βαίνουν μειούμενα στο νομό Θεσσαλονίκης. Διαχωρίζοντας τα ατυχήματα σε αυτά που προκαλούν τραυματισμούς και σε αυτά που προκαλούν απώλειες ζωής παρατηρείται πάλι μείωση, με την πάροδο του χρόνου, με σημαντικότερη αυτή των θανατηφόρων ατυχημάτων.
Παρόλα αυτά, δεν περνά απαρατήρητο το γεγονός ότι αν και το 2020 υπήρξε μείωση των ατυχημάτων, λόγω του περιορισμού των μετακινήσεων την περίοδο της πανδημίας, το 2021 και 2022 τα ατυχήματα συνολικά ήταν ελαφρώς περισσότερα από τα έτη της περιόδου 2018-19. Πιο συγκεκριμένα είχαμε αύξηση στον αριθμό ατυχημάτων με τραυματισμούς (σε αντίθεση με τα θανατηφόρα ατυχήματα που συνέχισαν την καθοδική πορεία τους-Γράφημα 2).
Γράφημα 2: Παθόντες τροχαίων ατυχημάτων στη Θεσσαλονίκη, κατά τη διάρκεια της περιόδου 2000-2022 (πηγή δεδομένων ΕΛΣΤΑΤ).
Χρησιμοποιώντας τα στατιστικά στοιχεία της Τροχαίας (Στατιστική Επετηρίδα Ελληνικής Αστυνομίας, 2022) για τα τροχαία ατυχήματα στο νομό Θεσσαλονίκης το 2022, μπορεί κανείς να οδηγηθεί σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Καταρχάς, το 2022 έλαβαν χώρα 1560 τροχαία ατυχήματα συνολικά από τα οποία τα 32 οδήγησαν σε τουλάχιστον μια απώλεια ζωής, ενώ τα υπόλοιπα 1528 οδήγησαν σε 1913 τραυματισμούς των εμπλεκομένων.
Θα λέγαμε λοιπόν ότι σχεδόν κάθε εβδομάδα ένας συνάνθρωπός μας χάνει τη ζωή του, ενώ καθημερινά πέντε άτομα τραυματίζονται στη Θεσσαλονίκη εξαιτίας των τροχαίων ατυχημάτων. Από τα συνολικά 2875 οχήματα που ενεπλάκησαν στα ατυχήματα αυτά η πλειοψηφία ήταν επιβατικά οχήματα ιδιωτικής χρήσης (1694) και δίκυκλα (881), ενώ την τρίτη θέση καταλαμβάνουν τα ταξί και τα λεωφορεία (57 και 41 αντίστοιχα). Το 27% των εμπλεκόμενων οδηγών και σχεδόν το 50% των εμπλεκόμενων πεζών είναι ηλικίας άνω των 50 ετών. Η πλειοψηφία των απωλειών αφορά ατυχήματα με δίκυκλα (μηχανοκίνητα και μη), ενώ σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις οι πεζοί καταλήγουν να χάνουν την ζωή τους. Περισσότερο από το 75% των ατόμων που έλαβαν μέρος σε κάποιο ατύχημα το 2022 στην περιοχή της Θεσσαλονίκης ήταν αρσενικού φύλου, ανεξάρτητα με το είδος οχήματος που χρησιμοποιούσαν. Ποσοστό μεγαλύτερο από το 66% των επιβαινόντων σε όχημα, που οδήγησε σε τραυματισμό ή θάνατο, δεν φορούσαν κράνος ή ζώνη ασφαλείας. Τέλος, τα περισσότερα τροχαία ατυχήματα παρατηρούνται την Παρασκευή, ενώ οι ώρες της ημέρας που συμβαίνουν τα περισσότερα ατυχήματα είναι από τις πέντε το απόγευμα έως αργά το βράδυ.
Συμπερασματικά, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή από όλους και ιδιαίτερα τους πεζούς και τους οδηγούς δικύκλων. Οι ηλικίες άνω των 50 ετών, αρσενικού φύλου, είναι περισσότερο επιρρεπείς στην πρόκληση ατυχημάτων. Η χρήση κράνους και ζωνών ασφαλείας είναι απαραίτητη, καθώς τα νούμερα δείχνουν ότι θα είχαν αποτραπεί πολλοί θάνατοι και τραυματισμοί με τη χρήση τους και μόνο. Η αύξηση των ελέγχων της Τροχαίας τις απογευματινές και βραδινές ώρες, ιδιαίτερα την Παρασκευή, πιθανόν να βοηθήσει σημαντικά στη μείωση των ατυχημάτων.