Η δολοφονία της 28χρονης Κυριακής έξω από το αστυνομικό τμήμα Αγίων Αναργύρων, έχει κάνει πολλά θύματα ενδοοικογενειακής βίας να ανοίξουν το στόμα τους! Από βωβή ταινία τρόμου, το τοπίο της ενδοοικογενειακή βίας δείχνει να αλλάζει, με τις γυναίκες να μιλούν, αντιμετωπίζοντας τους δαίμονες που τους κυνηγούσαν για χρόνια!
Τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. για τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας που έχουν καταγγελθεί το 2023 αλλά και τους πρώτους δύο μήνες του τρέχοντος έτους, παραμένουν αποκαρδιωτικά, με τις καταγγελίες να αποκτούν τη μορφή χιονοστιβάδας και τη δυστοπική πραγματικότητα που καταγράφεται στην ελληνική κοινωνία να φανερώνεται.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που διατηρεί η ΕΛΑΣ και τα γραφεία ενδοοικογενειακής βίας, καθόλο το έτος 2023 έχουν καταγγελθεί στις αρμόδιες αστυνομικές Αρχές ανά τη χώρα συνολικά 13.342 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Από αυτά, τα 9.886 θύματα ήταν γυναίκες ενώ τα 3.456 άνδρες.
Μέσα σε δύο μόλις μήνες του 2024, από την 1η Ιανουαρίου ως και την τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου φέτος, έχουν γίνει συνολικά 2.091 καταγγελίες. Εξ αυτών το ένα τρίτο (555) αφορούσε θύματα άνδρες ενώ 1.536 είχε θύματα γυναίκες.
Δείτε τον σχετικό πίνακα:
Μία καταγγελία κάθε 45 λεπτά
Σύμφωνα με τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, 30-40 γυναίκες κάθε μέρα καταγγέλλουν σύντροφο ή σύζυγο για βίαιη συμπεριφορά. Από τον Ιανουάριο αναφέρθηκαν στο ειδικό τηλεφωνικό κέντρο περίπου 6.500 περιστατικά και η Άμεση Δράση ανταποκρίθηκε σε τουλάχιστον 4.800, ενώ 270 γυναίκες χρησιμοποίησαν το panic button.
«Το πρόβλημα είναι ότι κάθε 45 λεπτά έχουμε ένα περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας, και στα οποία παρεμβαίνουμε. Τριάντα με σαράντα υποθέσεις απειλής την ημέρα. Επειδή τρέχουν πολύ γρήγορα τα πράγματα, παίρνουν άλλη διάσταση. Οι γυναίκες με την ενθάρρυνση που δέχονται, πλέον μιλούν», σημείωσε λίγο νωρίτερα, μιλώντας στο ΣΚΑΪ, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, στον απόηχο της τελευταίας γυναικοκτονία έξω από το αστυνομικό τμήμα των Αγίων Αναργύρων.
Ο ίδιος, μάλιστα, στο πλαίσιο των μέτρων για την αντιμετώπιση του διογκούμενου αριθμού περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, προανήγγειλε πως «εξασφαλίζουμε σε κάθε περιοχή ένα safe house, μια στέγη για όσο διαρκεί η κρίση, ένα μέρος που θα το ξέρει μόνο η Αστυνομία και όπου μπορεί να οδηγείται η γυναίκα για όσο χρειαστεί, ώστε να ξεπεραστεί ο κίνδυνος. Αυτά θα δημιουργηθούν σε όλη τη χώρα και θα ενεργοποιηθούν σε λίγες ημέρες, μέσα στην εβδομάδα. Ολες οι αστυνομικές διευθύνσεις θα στείλουν εμπιστευτικά στο αρχηγείο σε ποιο σημείο υπάρχει ο συγκεκριμένος χώρος».
ΕΛΑΣ: Τέσσερις αλλαγές για τη διαχείριση περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας
Ο κ. Χρυσοχοΐδης τόνισε σε τηλεδιάσκεψη με 2.500 αστυνομικούς, ότι για κάθε καταγγελία αξιοποιείται ο ειδικός οδηγός διαχείρισης περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας που υπάρχει από το 2021, ο οποίος κωδικοποιήθηκε σε απλή μορφή και εμπλουτίστηκε με προσαρμογές στις νέες νομοθετικές αλλαγές για την ενδοοικογενειακή βία.
Παράλληλα ανακοίνωσε τέσσερις βασικές προσθήκες στη διαχείριση περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας:
- Κεντρική παρακολούθηση και εποπτεία όλων των καταγγελιών και περιστατικών σε επίπεδο Διεύθυνσης Αστυνομίας με ορισμό ανώτερου αξιωματικού ως επόπτη.
- Κάθε εβδομάδα θα στέλνεται απολογισμός για τις καταγγελίες και τη διαχείριση τους ανά Διεύθυνση Αστυνομίας στο Επιτελικό Τμήμα Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας ώστε να υπάρχει παρακολούθηση και λογοδοσία.
- Για κάθε περιστατικό ο Αξιωματικός Υπηρεσίας ενημερώνει τον Διοικητή του Τμήματος και τον επόπτη της Διεύθυνσης Αστυνομίας για να τον υποστηρίξουν στη διαχείριση του περιστατικού.
- Για κάθε θύμα εξασφαλίζεται ασφαλής μεταφορά και διαμονή σε ασφαλή χώρο μέχρι να εκλείψει ο κίνδυνος για τη ζωή του.
Ακόμη, επισήμανε πως μέχρι τα τέλη Μαΐου θα έχουν δημιουργηθεί 45 νέα Γραφεία Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας σε όλη την Ελλάδα και επεκτείνεται πανελλαδικά η χρήση του Panic Button.
Εγκύκλιος του Αρείου Πάγου προς τις αστυνομικές αρχές για την ενδοοικογενειακή βία - Τι προβλέπεται
Ο Άρειος Πάγος στέλνει εγκύκλιο προς τις αστυνομικές αρχές με σαφείς οδηγίες για το πώς οφείλουν να ενεργούν ακόμη και χωρίς αίτημα του εκάστοτε θύματος, μετά την αύξηση των περιστατικών το τελευταίο διάστημα και με αφορμή τη δολοφονία της 28χρονης Κυριακής έξω από το αστυνομικό τμήμα Αγίων Αναργύρων.
Η εγκύκλιος υπογράφεται από την αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Μαρία Γκανέ με αφορμή τον εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου για την ενδοοικογενειακή βία, που τίθεται σε εφαρμογή από την 01-05-2024. Ειδικότερα, η εντολή προς τις αστυνομικές δυνάμεις είναι σαφής, καθώς τονίζεται πως είναι υποχρέωση της αστυνομίας να παρέχει συνδρομή στα θύματα”.
«Είναι επιβεβλημένο και χρήσιμο: α) να επισημαίνετε στις αστυνομικές αρχές που λαμβάνουν γνώση υποθέσεων ενδοοικογενειακής βίας ότι η κοινωνική συμπαράσταση με την προβλεπόμενη διεύρυνση των φορέων του δημοσίου τομέα που θα παρέχουν συνδρομή στα θύματα-ηθική συμπαράσταση και υλική συνδρομή- αποτελεί υποχρέωσής τους, ενώ δεν απαιτείται πλέον σχετικό αίτημα των θυμάτων και θα πρέπει να ενεργούν ‘αμελλητί’, ώστε να τους παρασχεθεί, αμέσως η απαραίτητη κατά περίπτωση, αρωγή β) να παρέχετε σαφείς και αναλυτικές οδηγίες στις αστυνομικές αρχές, όταν επιλαμβάνονται αξιόποινων συμπεριφορών που εμπίπτουν στις διατάξεις προστασίας των θυμάτων ενδοοικογενειακή βίας, να λαμβάνουν πάντοτε μέτρα ασφαλούς μεταφοράς και παραμονής των θυμάτων σε ενδεδειγμένους χώρους χωρίς την ταυτόχρονη παρουσία των δραστών».
Απόλυτη προτεραιότητα στις δίκες για τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας
Η ίδια εγκύκλιος απευθύνεται και προς τους Εισαγγελείς Εφέτες και Πρωτοδίκες της χώρας ως προς τη διαπίστωση, ακόμα και στο πρώιμο στάδιο της ακρόασης του θύματος, της διάπραξης ενδοοικογενειακής βίας και της ενημέρωσης των αρμόδιων κρατικών φορέων. Ιδιαίτερη δε μνεία κάνει και στην τήρηση της αυτόφωρης διαδικασίας των πλημμελημάτων της ενδοοικογενειακής βίας και την παραπομπή των κατηγορουμένων αμέσως στο αρμόδιο δικαστήριο. Στο πλαίσιο αυτό δίνεται η οδηγία να εκδικάζονται κατ’ απόλυτη προτεραιότητα οι σχετικές υποθέσεις, με σύντομο προσδιορισμό και αριθμητική πρόταξη στο πινάκιο δικασίμου.
Αναδρομή στα νομοθετήματα της διεθνούς έννομης τάξης
Η εγκύκλιος αρχικά περιλαμβάνει αναδρομή στα νομοθετήματα που έχουν μέχρι σήμερα θεσπιστεί στην ευρωπαϊκή και διεθνή έννομη τάξη, στο πλαίσιο καταπολέμησης του φαινομένου της ανισότητας των δύο φύλων και της προστασίας των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας.
Όπως επισημαίνει η εγκύκλιος «Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 2 παρ. 1 Συντ, 7 παρ. 2 Συντ., 21 παρ. 1 Συντ. συνάγεται ότι η Πολιτεία είναι επιφορτισμένη με τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων προστασίας της οικογένειας μέσω παρεμβάσεων στο θεσμικό πλαίσιο και άλλων αναγκαίων παροχών υλικής μορφής, ώστε κανένα άτομο να μην αντιμετωπίζεται ως αντικείμενο προορισμένο να ικανοποιεί διάφορους σκοπούς».
Η εγκύκλιος σημειώνει ότι τα μέτρα που λαμβάνονται προς τον σκοπό προστασίας των γυναικών συνηγορούν στη δυσάρεστη παραδοχή της ύπαρξης ανισοτήτων μεταξύ των δύο φύλων. Η κρισιμότητα του φαινομένου της κακοποίησης εντός της οικογένειας ώθησε το νομοθέτη στη θέσπιση του Ν. 3.500/2006. Ακολούθησαν οι προσθήκες του Ν. 4531/2008 και η ανανέωση του Ποινικού Κώδικα με το Ν. 4610/2019 και τις ειδικές νομοθετικές τυποποιήσεις των άρθρων 312, 330, 333 ΠΚ.
Η εγκύκλιος της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, πέραν της έξαρσης του φαινομένου κακοποίησης των γυναικών, συντρόφων και συζύγων εστιάζει περαιτέρω και στις επιπτώσεις της ενδοοικογενειακής βίας στα παιδιά. Χαρακτηριστικά υπογραμμίζει «Είναι ανησυχητικό ότι η έκθεση σε ενδοοικογενειακή βία στην παιδική ηλικία μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα τα άτομα να γίνουν θύτες στην ανήλικη ζωή, διαιωνίζοντας τον κύκλο της κακοποίησης μέσα στις οικογένειες».
Για την προστασία των ανηλίκων ιδιαίτερης επισήμανσης και αξιολόγησης τυγχάνουν:
Α) η διακεκριμένη περίπτωση τέλεσης ενδοοικογενειακής σωματικής βλάβης και ενώπιον ανηλίκου, που επισύρει ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών, αν δε φέρει τα χαρακτηριστικά επικίνδυνης σωματικής βλάβης ενώπιον ανηλίκου με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών ετών – άρθρο 6 παρ. 2 και 3 Ν. 3500/2006 όπως διαμορφώθηκε με το άρθρο 120 του Ν. 5090/2024.
Β) η επέκταση της αντικειμενικής υπόστασης της ενδοοικογενειακής παράνομης βίας και απειλής των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 7 του Ν. 3500/2006 και της ενδοοικογενειακής προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας της παραγράφου 2 του άρθρου 9 του Ν. 3500/2006 στις περιπτώσεις που οι αντίστοιχες αξιόποινες πράξεις τελούνται ενώπιον ανηλίκου – άρθρα 121 και 122 Ν. 5090/2024.
Προς την κατεύθυνση της προστασίας των ανήλικων θυμάτων νομοθετήθηκε ιδιαίτερη υποχρέωση ορισμένων κατηγοριών επαγγελματιών, όπως παιδαγωγών, εκπαιδευτικών, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, κα, όταν υποπέσει στην αντίληψή τους κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους ύπαρξη περιστατικού ενδοοικογενειακής βίας, να ενημερώνουν αμελλητί τις Αρχές. Η ανωτέρω ειδική υποχρέωση επεκτείνεται και στους ιατρούς που διαπιστώνουν κατά την ιατρική εξέταση σοβαρά ευρήματα που συνηγορούν στην διάπραξη ενδοοικογενειακής βίας σε βάρος ανηλίκου.