Έναν πρώτο απολογισμό των δασικών πυρκαγιών του τελευταίου διαστήματος έκανε ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε σήμερα, τονίζοντας ότι τις ημέρες αυτές εκδηλώθηκαν 667 πυρκαγιές, δηλαδή πάνω από 60 πυρκαγιές την ημέρα σχεδόν σε όλη τη χώρα.
«Δεν είμαστε εδώ για να ωραιοποιήσουμε την κατάσταση αλλά για να παραθέσουμε τα δεδομένα και τα πραγματικά γεγονότα, ακριβώς όπως έχουν συμβεί. Τις ημέρες αυτές εκδηλώθηκαν 667 πυρκαγιές, δηλαδή πάνω από 60 πυρκαγιές την ημέρα, σχεδόν σε όλη τη χώρα», υπογράμμισε ο κ. Κικίλιας, προσθέτοντας ότι «μετά από 15 μέρες ακραίων κλιματικών φαινομένων, συνεχούς καύσωνα, έντονης ξηρασίας, ισχυρών ανέμων κι ενός δεκαημέρου με πάνω από 600 πυρκαγιές στη χώρα, εκ των οποίων 10 σε μεγάλης έκτασης μέτωπα, σήμερα είναι η πρώτη μέρα που στον Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς δεν βρισκόμαστε στο κόκκινο, σε κατάσταση συναγερμού, αλλά στο πορτοκαλί, δηλαδή σε πολύ αυξημένη ετοιμότητα».
Όπως είπε, προχωρούν σήμερα σε έναν πρώτο απολογισμό αυτής της πολύ δύσκολης για όλους περιόδου «με κορύφωση την τραγική απώλεια των 2 πιλότων εν ώρα υπηρεσίας στην Κάρυστο, επιχειρώντας στην κατάσβεση με αυτοθυσία και ηρωισμό» και υπογράμμισε ότι η αυτοθυσία και ο ηρωισμός είναι τα χαρακτηριστικά όλων όσοι δίνουν μάχες με τις φωτιές, «των πυροσβεστών μας, των αστυνομικών, των στρατιωτικών, των λιμενικών, των ανθρώπων της πολιτικής προστασίας, των εθελοντών, αλλά και των κατοίκων στις πληγείσες περιοχές».
Ο κ. Κικίλιας επισήμανε ότι για ακόμη μία χρονιά η συντριπτική πλειονότητα των πυρκαγιών «προκλήθηκε από ανθρώπινο χέρι, ήταν εμπρησμοί είτε από εγκληματική αμέλεια, είτε από πρόθεση» και συμπλήρωσε ότι υπάρχουν συγκεκριμένες καταγγελίες και ταυτόχρονη εκδήλωση πυρκαγιών στην ίδια περιοχή σε κοντινές αποστάσεις.
«Η διαφορά με άλλες χρονιές ήταν οι καιρικές συνθήκες υπό τις οποίες κλήθηκε ο κρατικός μηχανισμός να διαχειριστεί αυτές τις 667 εστίες. Η κλιματική κρίση που έδωσε έναν ιστορικά πρωτοφανή σε διάρκεια καύσωνα είναι εδώ. Δεν είναι θεωρία, είναι βίωμα. Δεν είναι φέτος μόνο, Θα είναι διαρκής με ό,τι αυτό συνεπάγεται», σημείωσε ο κ. Κικίλιας.
Στη συνέχεια ο υπουργός παρέθεσε στοιχεία της τελευταίας δεκαετίας, τονίζοντας ότι ακραίος καύσωνας σε συνδυασμό με ισχυρούς ανέμους το 2012 διήρκησε μία ημέρα, το 2019 δύο ημέρες και το 2021 ένα τριήμερο. «Άρα η κατάσταση επιδεινώνεται όπως δείχνουν τα στοιχεία και πρέπει οι πολιτικοί, ο κρατικός μηχανισμός, οι πολίτες, με μεγάλη υπευθυνότητα και σοβαρότητα να αντιμετωπίσουμε αυτή τη νέα συνθήκη», σημείωσε.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Πολιτικής Προστασίας, από το 2003 που ξεκίνησε να εκδίδεται ο χάρτης επικινδυνότητας της πυρκαγιάς, όπως είπε ο κ. Κικίλιας, «ποτέ άλλοτε δεν έχει υπάρξει χάρτης με κατηγορίες πολύ υψηλού κινδύνου, σε κατάσταση συναγερμού, για 5 συνεχόμενες ημέρες και σε τόσες περιφέρειες».
«Το Πυροσβεστικό Σώμα κατάφερε να θέσει υπό έλεγχο την πλειονότητα των 667 πυρκαγιών, ενεργώντας άμεσα και αποτελεσματικά, πράγμα καθόλου εύκολο, δεδομένων των συνθηκών. Ωστόσο 10 πυρκαγιές, Δερβενοχώρια, Λουτράκι, Κουβαρά, Αίγιο, Λακωνία, Βοιωτία, Λαμία, Κάρυστο, Ρόδο, Νέα Αγχίαλο, πήραν μεγάλες διαστάσεις. Δοκίμασαν σκληρά τα όρια και τις αντοχές όλων και πάνω από όλα των κατοίκων αυτών των περιοχών που κόστισαν τη ζωή, δυστυχώς, σε 3 συνανθρώπους μας, που δεν απομακρύνθηκαν παρά την προειδοποίηση των Αρχών και οι φωτιές προκάλεσαν τον τραυματισμό 74 πυροσβεστών. Πρώτη προτεραιότητά μας σε συνθήκες υψηλού κινδύνου ήταν, είναι και θα είναι, παραμένει, η προστασία της ανθρώπινης ζωής», σημείωσε ο κ. Κικίλιας και συμπλήρωσε: «Τα υπόλοιπα, σημαντικά μεν, αλλά η έγκαιρη χρήση του 112 και ο συντονισμός όλων των εμπλεκομένων στις εκκενώσεις, δηλαδή της Πυροσβεστικής, της Αστυνομίας, του Λιμενικού, της τοπικής αυτοδιοίκησης, με μεγαλύτερη επιχείρηση εκκένωσης αυτή της Ρόδου, όπου πάνω από 20.000 Έλληνες πολίτες και ξένοι τουρίστες μεταφέρθηκαν με ασφάλεια, για μια ακόμα φορά λειτούργησαν αποτελεσματικά σώζοντας ανθρώπους».
«Μακριά από μας η άποψη ότι όλα έχουν γίνει σωστά. Αυτό που έγινε ήταν συνολικά το καλύτερο δυνατό υπηρεσιακά υπό τις ισχύουσες συνθήκες», τόνισε ο κ. Κικίλιας, προσθέτοντας ότι ο βαθμός δυσκολίας επιχειρησιακά αποδείχθηκε πολύ μεγάλος, «παρότι έχουν επενδύσει συστηματικά σε μέτρα πρόληψης, κι έχουν προβλέψει να έχουν στη διάθεσή τους τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό πτητικών μέσων κατάσβεσης, παρότι είχαν διατεθεί πολύ υψηλά κονδύλια για να γίνουν καθαρισμοί, παρότι είχαν εκπονηθεί έγκαιρα τα αντιπυρικά σχέδια».
Στη συνέχεια επισήμανε ότι θα γίνει η αποτίμηση της απόκρισης του κρατικού μηχανισμού κι όπου επισημανθούν επιμέρους αδυναμίες ή λάθη, θα ληφθούν υπ' όψιν.
«Βλέπουμε την πραγματικότητα κατάματα: βελτίωση, ενίσχυση, αναθεώρηση, ειδικά όταν έχουμε πρωτοφανή συμβάντα όπως το να περνάει η φωτιά αντιπυρική ζώνη πλάτους 200 μέτρων και να εμφανίζονται πυροστρόβιλοι με θερμοκρασία 1000 βαθμούς Κελσίου. Η κλιματική κρίση δεν θα φύγει, θα ζήσουμε μαζί της και οφείλουμε να προσαρμόσουμε ανάλογα τις πολιτικές μας σε όλα τα επίπεδα. Και αυτό θα κάνουμε, με σοβαρό σχεδιασμό, με σκληρή συστηματική δουλειά και με τα πιο σύγχρονα τεχνολογικά μέσα», σημείωσε.
«Το τίμημα της οικολογικής κοινωνικής και οικονομικής καταστροφής είναι σημαντικό, αλλά το κράτος θα κάνει ό,τι πρέπει και ό,τι οφείλει προκειμένου να ανακουφίσει άμεσα τους πληγέντες και να αποκατασταθούν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα γίνεται οι πληγείσες περιοχές. Αυτό που λένε οι πολίτες, αυτό που λέτε ότι κάθε καλοκαίρι καιγόμαστε, μας καίνε, πρέπει να απαντηθεί. Πράγματι η Ελλάδα, όπως και όλες οι χώρες της Μεσογείου, φλέγονται και πληρώνουν βαρύ τίμημα και φέτος. Είχαμε ήδη 400.000 στρέμματα καμένα, αυτή είναι η μέχρι σήμερα καταγραφή με μέσο όρο τα 500.000 στρέμματα ετησίως», σημείωσε και προσέθεσε ότι στο ερώτημα αν στη χώρα μας καίγονται περισσότερα στρέμματα δασικών εκτάσεων ή λιγότερα σε σχέση με τις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες, τις χώρες του νότου δηλαδή που βρέχονται από τη Μεσόγειο, η απάντηση είναι όχι με βάση συγκριτικά στοιχεία τα οποία βρήκαν για χρονικό διάστημα πάνω από δεκαετία.
Χρ. Ζερεφός: Η σχετική υγρασία σε πολλές περιοχές κατέβηκε κάτω από 10%, ακραίο όριο για τη διάδοση δασικών πυρκαγιών
Από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, καθηγητής Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας, Χρήστος Ζερεφός, επισήμανε ότι «η κλιματική κρίση ήρθε το έτος 2023» και τόνισε ότι «το έτος 2023 θα το θυμόμαστε, γιατί είναι το έτος που μια ολόκληρη ζώνη υποφέρει. Ξεκινάμε από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, πάμε στην Ευρώπη και προχωράμε μέχρι την Κίνα».
Στη συνέχεια ανέφερε ότι στη χώρα μας ο ήπιος χειμώνας οδήγησε στο να χαθεί το μισό ύψος βροχής σε όλη την Ελλάδα και προσέθεσε ότι αποτέλεσμα είναι η σχετική υγρασία του εδάφους να έχει µμειωθεί, ιδίως στις περιοχές που πάσχουν από λειψυδρία, όπως είναι οι ανατολικές και κυρίως νοτιοανατολικές περιοχές της χώρας, από τη Λακωνία, προς την Αργολίδα και πιο βόρεια στη Θεσσαλία.
«Επομένως άρχισε να ωριμάζει μια κατάσταση επικινδυνότητας για την εξάπλωση των πυρκαγιών. Η σχετική υγρασία σε πολλές περιοχές κατέβηκε κάτω από 10% το οποίο είναι το ακραίο όριο για διάδοση δασικών πυρκαγιών. Τα δασικά οικοσυστήματα της χώρας είναι από τα πιο όμορφα αλλά και τα πιο ευαίσθητα στον κόσμο. Το δασικό μας οικοσύστημα το οποίο υποστηρίζει την αναγέννηση του δάσους αν καεί είναι απαραίτητο, χωρίς αυτό δεν μπορεί να αναγεννηθεί κανένα δάσος αλλά αν το προστατεύσουμε τότε υπάρχει ελπίδα να αναγεννηθεί όπως έχουν αναγεννηθεί πολλές φορές δάση στη χώρα μας και γύρω. Το θέμα της προστασίας των δασών είναι πάρα πολύ δύσκολο, διότι υπάρχει η πρόληψη και η προσαρμογή», υπογράμμισε ο κ. Ζερεφός και τόνισε ότι το κόστος, γενικά, της κλιματικής αλλαγής αν δεν κάνουμε τίποτα, στο τέλος του αιώνα θα ξεπεράσει τα 700 δισ. ευρώ.
«Μέσα σε αυτό το κόστος συμπεριλαμβάνονται και απώλειες δάσους. Εάν προσαρμοστούμε το κόστος αυτό μειώνεται στα 400 δισ. ευρώ, δηλαδή στο μισό, το οποίο είναι σημαντικό. Η προσαρμογή είναι τα μέτρα, η γνώση, η ενημέρωση, η έγκαιρη παρέμβαση, αλλά κι όλες οι υποδομές ανάλογες με αυτές που αναφέρθηκαν οι οποίες ασφαλώς δεν επαρκούν γιατί πλέον όταν έχετε να αντιμετωπίσετε 500 πυρκαγιές είναι προφανές ότι δεν υπάρχουν άπειρα μέσα. Αλλά η στρατηγική σίγουρα επιδέχεται βελτίωσης», σημείωσε και συμπλήρωσε ότι η κλιματική κρίση έρχεται και δημιουργεί μια πλήρη αποσταθεροποίηση του κλίματος παγκοσμίως.
«Οι δασικές πυρκαγιές που βλέπουμε σήμερα φτάνουν και μπορούν να φτάσουν το 1 χιλιόμετρο υψόμετρο. Αυτό στο παρελθόν δεν υπήρχε, πήγαιναν μέχρι τα 500 μέτρα. Η πρώτη φορά που φάνηκε ότι μπορούν να φτάσουν και να περάσουν το ένα χιλιόμετρο έγινε στην Πελοπόννησο το 2007. Και η αιτία ήταν οι φοβεροί άνεμοι 150 χιλιόμετρα την ώρα», επισήμανε ο κ. Ζερεφός.