Του Μανώλη Στεφανίδη
Στην ψηφιακή εποχή βαδίζει με βήμα γοργό η Θεσσαλονίκη καθώς η πόλη επιχειρεί με αδιάκοπο σπριντ διαρκείας να καλύψει το χαμένο έδαφος από τις πολλές… χαμένες ευκαιρίες του παρελθόντος, την ώρα που το κυρίως ζητούμενο των επενδύσεων είναι η διάχυση και μεγέθυνση των ωφελειών στην τοπική οικονομία η οποία φιλοδοξεί βάσιμα να δρέψει τους καρπούς της καινοτομίας.
Η επενδυτική άνοιξη της Θεσσαλονίκης, με την τεχνολογία στην αιχμή του δόρατος, εδώ και περίπου πέντε χρόνια αναμφίβολα ενισχύει την εξωστρέφεια της πόλης ανοίγοντας πεδίο δόξης λαμπρό για το τοπικό επιχειρείν. Παράλληλα, την καθιστά πόλο έλξης για όλο και περισσότερες εταιρείες παγκόσμιου βεληνεκούς με κάθε επένδυση πολυεθνικής να στέλνει σήμα και να έρχονται και άλλες.
Μένει να αποδειχτεί αν το κύμα καινοτομίας με τον οποίο έρχεται αντιμέτωπη η πόλη θα της προσδώσει την απαραίτητη εκείνη ώθηση για να φύγει τρέχοντας στο ψηφιακό μέλλον που είναι ήδη εδώ και δεν… συγχωρεί ολιγωρίες αφήνοντας οριστικά πίσω της αγκυλωμένες νοοτροπίες και πρακτικές που την κρατούσαν βαλτωμένη στη στασιμότητα.
Η επέλαση των πολυεθνικών
Στο πλαίσιο αυτό, πάνω από 3.000 θέσεις εργασίας «άνοιξαν» τα τελευταία χρόνια στη Θεσσαλονίκη, με τα Κέντρα Ψηφιακής Τεχνολογίας στα οποία επένδυσαν, οι αμερικανικοί κολοσσοί Deloitte και Pfizer. Η αμερικανική ασφαλιστική Chubb, στοχεύει τα 500 άτομα προσωπικό σε διάστημα διετίας. Η Accenture, είναι κοντά στα 200 άτομα, ενώ η Deutsche Telekom, στο κέντρο Πληροφορικής που ίδρυσε πριν δύο χρόνια στη Θεσσαλονίκη, στο Τ-Digital, απασχολεί ήδη 500 προγραμματιστές.
Στο ίδιο τέμπο, η Deloitte βάζει πλώρη για 1.500 θέσεις εργασίας την στιγμή που στο Deloitte Alexander Competence Center (κέντρο εκπαίδευσης, τεχνολογίας και καινοτομίας) στην Θεσσαλονίκη απασχολούνται ήδη 1.050 άτομα. Σε νέες προσλήψεις θα προχωρήσει και η Pfizer, για να στελεχώσει τα δύο νέα Κέντρα που δημιούργησε, το Κέντρο Φαρμακοεπαγρύπνησης και το Κέντρο Κλινικών Μελετών.
Αν σταθούμε στην συνεισφορά της Pfizer για την επίδραση του Κέντρου Καινοτομίας (DCI) στην ελληνική οικονομία, κάθε μία θέση στο DCI συμβάλλει στη δημιουργία 2,3 θέσεων εργασίας, σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ. Έτσι μέχρι το 2030, το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι το όφελος θα είναι περί τις 8.100 έμμεσες θέσεις εργασίας και 3.600 θέσεις που σχετίζονται άμεσα με τη λειτουργία του CDI. Η συμβολή στο ΑΕΠ θα φτάσει τα 486 εκατ. ευρώ, το ποσό που θα εισπράξει το ελληνικό δημόσιο από φόρους και εισφορές στα 169 εκατ. ευρώ και η συνολική επίδραση στην οικονομία της Θεσσαλονίκης στα 447 εκατ. ευρώ.
Αν κάνουμε τους υπολογισμούς και προσθέσουμε τις θέσεις εργασίας που «γεννήθηκαν» τα τελευταία χρόνια ο λογαριασμός «γράφει» τουλάχιστον 3.500 θέσεις εργασίας, διόλου αμελητέο νούμερο.
Και οι startups ωριμάζουν και μεγαλώνουν…
Πέρα όμως από τα μεγάλα ψάρια, με την καινοτομία και την πρωτοπορία στην πρώτη γραμμή, το οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων της Θεσσαλονίκης μεγαλώνει, ωριμάζει και στοχεύει στην κορυφή. To success story που εκτυλίσσεται βάζει για τα καλά τη Θεσσαλονίκη στον επενδυτικό χάρτη ενώ ξένα κεφάλαια, ολοένα και περισσότερο, στρέφουν το βλέμμα στην πόλη, αναζητώντας κάθε διαθέσιμη ευκαιρία σε πολλά υποσχόμενες νεοφυείς επιχειρήσεις.
Βέβαια η Θεσσαλονίκη έχει ακόμα πολλά χιλιόμετρα να διαβεί για να καταστεί «παίκτης» παγκόσμιας ακτινοβολίας στα οικοσυστήματα καινοτομίας, με την πρόοδο όμως που έχει επιτευχθεί να ανοίγει δρόμους και ορίζοντες προς το αύριο.
Ως οικοσύστημα καινοτομίας ορίζεται ένα σύνολο εκπαιδευτικών, επιχειρηματικών και χρηματοπιστωτικών οντοτήτων που συνεργάζονται με σκοπό την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και τη χρήση τους στην οικονομία. Μπορεί να περιλαμβάνει ένα πανεπιστήμιο, κάποιο ερευνητικό κέντρο, μία τράπεζα ή κάποια εταιρεία κεφαλαίου.
Σημαντικό συστατικό ενός τέτοιου οικοσυστήματος είναι οι λεγόμενες νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) δηλαδή επιχειρήσεις που δημιουργούνται από έναν μικρό πυρήνα ανθρώπων, είναι καινοτόμες, καλούνται να δώσουν λύση σε ένα υπαρκτό πρόβλημα και έχουν προοπτικές γρήγορης ανάπτυξης.
Βάσει των τελευταίων στοιχείων, υπάρχουν περίπου 119 νεοφυείς επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στο Elevate Greece από την Θεσσαλονίκη (827 πανελλαδικά), ενώ υπάρχουν και άλλες, σε early stages, που δεν έχουν ακόμη εγγραφεί στο μητρώο του Elevate Greece. H κάθε νεοφυής επιχείρηση, στηρίζεται αρχικά σε 3-4 ερευνητές- εταίρους, ενώ όταν κατορθώσει να πάρει χρηματοδοτήσεις και αρχίσει να αναπτύσσεται, αυξάνεται και το ανθρώπινο δυναμικό της.
Στο πλαίσιο αυτό, με φιλοδοξίες και στόχο να συμβάλλει ενεργά με 10 εκατ. ευρώ, σε πρώτη φάση, στην περαιτέρω ανάπτυξη του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας ξεκινά την πορεία του το Loggerhead Ventures, ένα νέο επενδυτικό fund «αφιερωμένο» στις επενδύσεις σε startups που βρίσκονται στα πρώτα στάδια της επιχειρηματικής ανάπτυξης τους (seed και early stage), με έδρα τη Θεσσαλονίκη.
Ένα πάρκο που «καλλιεργεί» καινοτομία
Ερευνητικά εργαστήρια, παραγωγικές μονάδες, χώρους πρασίνου αλλά και ένα ξενοδοχείο με θεματικό πάρκο-ενυδρείο προβλέπουν τα σχέδια για το Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο 4ης γενιάς ThessINTEC που θα αναπτυχθεί στο ακίνητο 760 στρεμμάτων των πρώην εγκαταστάσεων της ΕΡΤ στην Περαία της Θεσσαλονίκης. Το έργο, για το οποίο εκδόθηκε πρόσφατα το πολυαναμενόμενο Προεδρικό Διάταγμα, μέσα στον Μάρτιο αναμένεται να πάρει για τα καλά μπροστά με τις μπουλντόζες να ανάβουν τις μηχανές. Το ThessINTEC εντάχτηκε και στο Ταμείο Ανάκαμψης (θα χρηματοδοτηθεί με 35 εκατ. ευρώ) ενώ το ενδιαφέρον των εταιρειών για να εγκατασταθούν στο πάρκο είναι ήδη ζωηρό.
Το ThessINTEC αναμένεται να αποτελέσει ένα από τα μεγαλύτερα Κέντρα Καινοτομίας και Τεχνολογίας στην Ευρώπη, με στόχο τα επόμενα 10 χρόνια να προσελκύσει επενδύσεις από επιχειρήσεις τόσο από την Ελλάδα, όσο και από το εξωτερικό, με συνολικό οικονομικό αποτέλεσμα πάνω από 500 εκατ. ευρώ για την ευρύτερη περιοχή.
Οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι πρέπει να καταλαμβάνουν τουλάχιστον το 25% της συνολικής επιφάνειας του ακινήτου.
Το ThessΙΝΤΕC θα… λάβει σάρκα και οστά σε δόσεις, το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης εκτείνεται έως το 2027, με την εγκατάσταση των πρώτων startups και των ερευνητικών κέντρων στο Τεχνολογικό Πάρκο. Τον πρώτο λόγο θα τον έχουν εταιρείες και funds από το Ισραήλ.
To ΤhessINTEC θα περιλαμβάνει χώρους έρευνας και εργασίας για 7.000 επιστήμονες και εξειδικευμένο προσωπικό με τις επενδύσεις μέχρι το 2027 να ξεπερνούν τα 100 εκατ. ευρώ.
Και στο βάθος Data Centers
Επιπλέον, το κέντρο δεδομένων «Balkan Gate» στην περιοχή του Καλοχωρίου επιδιώκει να αλλάξει την στρατηγική τοποθέτηση της Βόρειας Ελλάδας και ειδικά της Θεσσαλονίκης, στον παγκόσμιο χάρτη των τηλεπικοινωνιών και των Data Center υπηρεσιών.
Πρόκειται για το πρώτο και μεγαλύτερο carrier neutral και πιστοποιημένο TIERIII Κέντρο Δεδομένων στη Βόρεια Ελλάδα, το οποίο επιδιώκει να φέρει στη χώρα το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών data που βρίσκονται αποθηκευμένα σε χιλιάδες servers σε Data Centers του εξωτερικού.
Το Data Center, στην αρχική του φάση καλύπτει εμβαδόν 2.500 τετραγωνικών μέτρων και στην πλήρη ανάπτυξη του, προβλέπεται να καλύψει εμβαδόν 10.000 τετραγωνικών μέτρων.
Οι εμβληματικές επενδύσεις της Microsoft και της Google στην Αθήνα, θα δημιουργήσουν Συγκρτήματα Κέντρων Δεδομένων και Τεχνολογικής Υποστήριξης Επιχειρήσεων, δείχνουν τον δρόμο και στη Θεσσαλονίκη. Η πόλη αποτελεί κομβικό τηλεπικοινωνιακό σταυροδρόμι στα Βαλκάνια, καθώς έχει ανατολικά την Κωνσταντινούπολη με αρκετά επίγεια οπτικά καλώδια και δυτικά την Ιταλία.
Τα Data Centers είναι οι εγκαταστάσεις όπου αποθηκεύεται τεράστιος όγκος δεδομένων και υποστηρίζουν την τεχνολογία του cloud, αυτό που στα ελληνικά έχει μεταφραστεί υπολογιστικό νέφος. Με απλά λόγια, η τεχνολογία αυτή εξυπηρετεί τους πολίτες και τις επιχειρήσεις που αντί να αποθηκεύουν τα δεδομένα τους στον υπολογιστή τους ή σε κάποιον server, θα χρησιμοποιούν την εφαρμογή του cloud, η οποία υποστηρίζεται και λειτουργεί χάρη στα Data Centers.
Τα δυνατά χαρτιά και το στοίχημα
Έχοντας σαν όπλα στη φαρέτρα της το υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό, το κορυφαίου επιπέδου εκπαιδευτικό έργο των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της πόλης, την διαρκή ώσμωση μεταξύ αγοράς εργασίας και πανεπιστημίων (τομέας που χρήζει βελτιώσεων) και τις πιο «ανθρώπινες» συνθήκες ζωής σε σχέση με την Αθήνα, η Θεσσαλονίκη προσπαθεί να κατακτήσει την δικιά της ξεχωριστή θέση στο τεχνολογικό οικοσύστημα.
Για μία ακόμη φορά λοιπόν η πόλη ονειρεύεται να γίνει hub έρευνας και καινοτομίας ή αλλιώς τεχνολογική πρωτεύουσα των Βαλκανίων, προσελκύοντας πολυεθνικούς κολοσσούς ευρείας εμβέλειας. Θα γίνουν όμως τελικά πράξη αυτά τα μεγαλεπήβολα σχέδια ή πάλι η πόλη θα περιοριστεί σε ρόλο κομπάρσου;
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Θεσσαλονίκη έχει μία τεράστια πρόκληση, όσο κλισέ κι αν ακούγεται, να πιάσει την ευκαιρία από τα μαλλιά και να αλλάξει κατηγορία. Οι επενδύσεις οι οποίες ήδη υλοποιούνται συμβάλλοντας στη δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας αλλά και αυτές που σχεδιάζουν κολοσσοί παγκόσμιου βεληνεκούς, έχουν όλα τα φόντα να καταστήσουν την πόλη μία νησίδα καινοτομίας, οδηγώντας τη στο μέλλον και μετατρέποντάς τη σε έναν ισχυρό τεχνολογικό κόμβο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Η Θεσσαλονίκη πληροί όλα τα κριτήρια για να πρωταγωνιστήσει στην εποχή της τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης, αρκεί να αδράξει σοβαρά αυτή τη φορά την ευκαιρία (στις αρχές του 2000 που την είχε ξανά, το εγχείρημα της Τεχνόπολης δεν απέδωσε τα προσδοκώμενα) και με στρατηγικό σχέδιο να πλεύσει σε ήρεμα ύδατα στην εποχή της ψηφιοποίησης των πάντων.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 03.03.2024