Η υπόθεση Παναγιωτόπουλου με την ασύγγνωστη επαναλαμβανόμενη προσβολή κάθε έννοιας ανθρώπινης αξιοπρέπειας και τη διαστροφική υιοθέτηση της χυδαιότητας ως τρόπου ζωής, νομίζω ότι συγκαταλέγεται στην ομάδα των απεχθέστερων πράξεων που αποκαλύφθηκαν την τελευταία διετία. Έχουν γραφεί και σχολιαστεί ήδη πολλά, αν και φαίνεται ότι συν τω χρόνω, θα βλέπουν το φως και άλλες μαρτυρίες, πλουτίζοντας αυτό το σύννεφο αποφοράς του αυτοαναγορευόμενου ως εγχώριου σταρ σύστεμ. Αυτό, ωστόσο, που (συνεχίζει να) μου κάνει εντύπωση, είναι η βεβαιότητα της παντοδυναμίας και της ασυλίας, που, καταφανώς, χαρακτήριζε τον ίδιο. Αλλιώς, πως μπορεί κάποιος να εξηγήσει τη συνέχιση της ίδιας πρακτικής, παρά την προσφυγή του θύματος στη δικαιοσύνη, την αποκρουστική αυτό-προβολή του ιδίου γυμνού και την επίδειξη του όρθιου πέους του (άντε, μέρες που είναι!) και τη συνέχιση της σπουδαίας και καταλυτικής του παρουσίας στην τηλεοπτική εκπομπή; Από την άλλη πλευρά, είναι φανερό ότι και οι αδέκαστες αρχές της χώρας, από το ίδιο συναίσθημα δέους απέναντι στην εξουσία της δημοσιότητας μάλλον κατέχονταν, καθώς στην αχανή Αλόννησο, την έρημη Περαία και τα κρυμμένα τηλεοπτικά στούντιο ήταν αδύνατον να εντοπίσουν τον Στάθη. Και εδώ πιστεύω ότι βρίσκεται ένα σημείο κλειδί του δημόσιου κώδικα αξιών και κοινωνικών κατατάξεων. Από πού κι ως που, πόθεν και γιατί, θεωρούσε εαυτόν άτρωτο; Επειδή συμμετείχε ως κομπάρσος σε μια εκπομπή; (Αποφεύγω να σχολιάσω περαιτέρω τη σπουδαιότητα της παρουσίας του). Ναι, λοιπόν, γιαυτό! Γιατί, εδώ και πολύ καιρό, η δημοσιότητα στην τηλεοπτική σφαίρα, ανεξαρτήτως ποιότητας και σημασίας, από μόνη της, προσδίδει κύρος και εξουσία. Γιατί, παρά την παρακμή της, η τηλεόραση ως μέσο, συνεχίζει να είναι το επιδραστικότερο. Γιατί, πέραν των άλλων, από αμορφωσιά πολλών εκ των πρωταγωνιστών, από έλλειψη ιδεών ή από στρατηγική οικονομικής επέκτασης παράλληλων εργασιών, δοξάζει την αυτοαναφορικότητα. Γιατί μια εικόνα ή μια περσόνα μιας εκπομπής επαναλαμβάνεται σε δεκάδες άλλες εκπομπές του ιδίου ή άλλων καναλιών. Έχετε προσέξει ότι οι συμμετέχοντες σε όλα τα προγράμματα, σε όλα τα κανάλια, δεν ξεπερνούν τις δύο δεκάδες; Όπως άλλωστε και οι προσκεκλημένοι πολιτικοί. Είναι ένα παλιό θέμα «διαλογής». Στην αλυσίδα της αναπαραγωγής έρχονται τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που μεγεθύνουν τη φούσκα και... κάπως έτσι προκύπτουν οι προσωπικότητες του δημόσιου βίου, που εύκολα χάνουν την αίσθηση του μέτρου και θεωρούν εαυτούς αδιάβροχους. Και πράττουν τα απερίγραπτα, μέχρι μια ρωγμή στο σενάριο να ανοίξει χάσμα, να ξεχυθεί η ασχήμια και να πέσουν όλοι από τα σύννεφα. Πάντα πέφτουν. Κυρίως αυτοί που δε σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους, που διυλίζουν όποιον κώνωπα βρίσκουν μπροστά τους (ποτέ πίσω τους) ή όποιον τους προσφέρουν για ανάλυση. Δεν γίνονται αυτά μόνον στην Ελλάδα. Εννοώ, ο κόσμος είναι γεμάτος παραλλαγές του Στάθη. Αλλά, νομίζω ότι δύσκολα θα εντοπίσουμε άλλη χώρα, που η λάμψη από τα φώτα του τηλεοπτικού πλατό, σβήνει όλες τις δημιουργικές δυνάμεις εντός και εκτός επικράτειας και αποσιωπά ό,τι σημαντικό πετυχαίνει ο άνθρωπος στα τέσσερα σημεία του κόσμου. Και βέβαια είναι αδύνατον να εντοπίσω άλλη χώρα που η Ιστορία, ο πολιτισμός της, η Διασπορά της θα έχει τόσο μεγάλη «αποθήκη» ειδήσεων, στην οποία προσφεύγει πιο συχνά το BBC απ' ότι η δική μας ελεύθερη τηλεόραση. Δεν είναι λοιπόν μόνον η φρίκη της συμπεριφοράς του. Είναι το πρόβλημα του εγχώριου υποδείγματος.
Καλά Χριστούγεννα με τους ξενιτεμένους νέους μας. Που, δυστυχώς, ζουν μακριά μας και ευτυχώς, μακριά τους.
ΖΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΜΑΣ ΣΤΟ ΣΥΝΝΕΦΟ
Κι όταν λοιπόν εμείς ασχολούμαστε με τον Στάθη ή τον Λιγνάδη, που, ως τρόφιμος, ανεβάζει παραστάσεις (τέτοια η αγάπη του για την Τέχνη! – άξιον προβολής και αυτό..), ο κόσμος συνθλίβεται από την πανδημία και το άγνωστο τέλος της και κανείς δεν τολμά να μιλήσει για «επιστροφή στην κανονικότητα», γιατί ούτε την επιστροφή μπορούμε να ορίσουμε ως πορεία, αλλά, κυρίως, ούτε αυτό που θα μας προκύψει ως «καινούργια κανονικότητα» μετά την προσδοκώμενη λήξη συναγερμού. Πέραν του, μεταφορικά, σύννεφου από το οποίο πέφτουμε, κάθε φορά που μια αμείλικτη και καλά κρυμμένη από όλους μας πραγματικότητα βγαίνει στη φόρα, υπάρχει και το πραγματικό σύννεφο (cloud) που μέσα του κλείνουμε ήδη ολόκληρη τη ζωή μας. Επικοινωνούμε, εργαζόμαστε, ερωτευόμαστε, συνυπάρχουμε στο σύννεφο του διαδικτύου και τίποτα, σε λίγο, δεν θα είναι ικανό να μας προσγειώσει. Η φρενίτιδα του ανταγωνισμού ΗΠΑ και Κίνας, αναφορικά με τις νέες τεχνολογίες, επιταχύνει αποφάσεις για έρευνα και εφαρμογές που αλλάζουν με αδιανόητο ρυθμό όσα γνωρίζαμε και πιστεύαμε για τη δύναμη της επιστήμης και όσα προσεγγίζαμε με δέος για τις δυνατότητες του ανθρώπου. Το μετασύμπαν είναι το μέλλον μας, τα άβαταρ των επωνύμων είναι ήδη εδώ και είναι ζήτημα χρόνου να μας υποκαταστήσουν όλους στις λειτουργίες μας, η βιοτεχνολογία μπορεί να δημιουργήσει ό,τι η φαντασία δεν τόλμησε, οι εκδρομές στο διάστημα ήδη πραγματοποιούνται, η διεπαφή ανθρώπου-μηχανής φεύγει από τα εργαστήρια δοκιμών, κανείς δεν μπορεί να περιγράψει καν τις δυνατότητες των κβαντικών υπολογιστών που κατασκευάζονται και η NASA δίνει φωτογραφίες από το στέμμα του ήλιου που, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, προσέγγισε ένα σκάφος, το Parker Solar Probe. Μαζί με τον θαυμασμό για την Επιστήμη, έχει προ πολλού ξεκινήσει η ανησυχία για τα όριά της και, ερευνητές από παντού, κρούουν καμπάνες κινδύνων, μιλώντας για την ανάγκη θέσπισης κανόνων και ορίων, στο πλαίσιο της Βιοηθικής και της Τεχνοηθικής, εισάγοντας, εκ νέου στην παγκόσμια συζήτηση έννοιες που εδράζονται στους στοχασμούς της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, ξαναδείχνοντας τον πραγματικό πλούτο της χώρας μας. Αλλά εμείς, ακόμα αναζητάμε τις επενδύσεις στα καζίνο και τα υποδείγματα ζωής στα παρακμιακά πρωινάδικα, τα μπάτσελορ και τα μπιγκμπράδερ.
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 24-26/12/2021