Η 19η Μαΐου 1963 ήταν ημέρα Κυριακή και ο ήλιος έλουζε, με τις λαμπερές ακτίνες του, ανθρώπους και κτίρια στη Θεσσαλονίκη.
Στην παραλία της πόλης -αλλά και καθ' όλη τη διαδρομή από το αεροδρόμιο έως το κέντρο της πόλης, ένα ανθρώπινο σμήνος είχε «καταλάβει» το πεζοδρόμιο πλάι στον Λευκό Πύργο, περιμένοντας υπομονετικά να περάσει από μπροστά η πομπή με τον υψηλό επισκέπτη, που δεν ήταν άλλος από τον τότε Πρόεδρο της Γαλλίας, στρατηγό Ντε Γκωλ.
Μια ανοιχτή λιμουζίνα άρχισε να πλησιάζει τον Λευκό Πύργο υπό τις επευφημίες του ενθουσιώδους πλήθους που κουνούσε ελληνικές και γαλλικές σημαίες και φώναζε συνθήματα, όπως «Ζήτω ο Ντε Γκωλ!» και «Ζήτω η Γαλλία!», και δυο χαρακτηριστικές φιγούρες, αυτή του Γάλλου Προέδρου και του τότε Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή ξεχώριζαν, χαιρετώντας τον κόσμο προτού φτάσουν στη στρατιωτική λέσχη, στη μιάμιση μετά το μεσημέρι -βάσει του αυστηρού πρωτοκόλλου- για να γευματίσουν.
Μετά το γεύμα, ο στρατηγός Ντε Γκωλ μετέβη στο Γενικό Προξενείο, όπου τότε στεγαζόταν σε άλλες εγκαταστάσεις από τις σημερινές, όπου συνάντησε Γάλλους που ζούσαν στη Θεσσαλονίκη, ενώ στη συνέχεια επισκέφθηκε το Λυσέ της Γαλλικής Λαϊκής Αποστολής, που τότε λειτουργούσε ως πολιτιστικό κέντρο. Εκεί τον υποδέχθηκε ο διευθυντής κ. Μπρον και ο Γάλλος Πρόεδρος είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με το προσωπικό καθώς και τους μαθητές γαλλικών. Επόμενος σταθμός της επίσκεψής του ήταν τα συμμαχικά κοιμητήρια του Ζέιτενλικ, όπου βρίσκονται οι τάφοι περίπου 8.000 Γάλλων στρατιωτών που έπεσαν μαχόμενοι στο Ανατολικό Μέτωπο, από το 1916 ώς και το 1918, στο πλευρό των Ελλήνων, Σέρβων, Βρετανών και Ρώσων συμπολεμιστών τους, Στο Ζέιτενλικ επισκέφθηκε -μεταξύ άλλων- το μνήμα του ταγματάρχη Πουαρό ντε Σεφ ντι Μπουά (Poirot de Chef du Bois), συμμαθητή του στη Σχολή Πολέμου, προτού πάρει τον δρόμο της επιστροφής στο Παρίσι.
Ο στρατηγός Ντε Γκωλ επισκέφθηκε την Ελλάδα από τις 16 έως τις 19 Μαΐου 1963, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του και τον τότε υπουργό Εξωτερικών Κουβ Ντε Μιρβίλ (Couve de Murville) και στον χάρτη αυτής της επίσκεψης έβαλε και τη Θεσσαλονίκη αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη σημασία της, όπως τονίστηκε στη δεξίωση που παρέθεσαν, το βράδυ της Παρασκευής, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, ο πρέσβης της Γαλλίας στην Ελλάδα Patrick Maisonnave (Πατρίκ Μεζονάβ) και η γενική πρόξενος και διευθύντρια του Γαλλικού Ινστιτούτου Sandrine Mouchet (Σαντρίν Μουσέ).
Η γενική πρόξενος καλωσόρισε όλους όσοι παρέστησαν σε αυτή την ξεχωριστή εκδήλωση για την επίσκεψη του στρατηγού Ντε Γκωλ στη Θεσσαλονίκη και στο «Λυσέ» πριν από 60 χρόνια και ο πρέσβης μίλησε τόσο για το ιστορικό της πλαίσιο όσο και για τον συμβολισμό και την υψηλή πολιτική της σημασία. Όπως, άλλωστε, έγραψε ο τότε Γάλλος πρέσβης στην Ελλάδα, η επίσκεψη του στρατηγού Ντε Γκωλ ολοκληρώθηκε εν μέσω αποθέσεως, με αυτό το σύντομο αλλά πυκνό πέρασμα από τη Θεσσαλονίκη. Ενώ ο Τύπος της εποχής αναφέρεται στην ιδιαιτέρως θερμή υποδοχή που τού επεφύλαξαν οι πολίτες της Θεσσαλονίκης.
Μεταξύ άλλων, ο Γάλλος πρέσβης αναφέρθηκε στο τεράστιο διεθνές κύρος του Ντε Γκωλ στις αρχές της δεκαετίας του '60. «Είναι ο άνθρωπος - σύμβολο της 18ης Ιουνίου 1940, της αντίστασης ενάντια στη ναζιστική κατοχή, ο επικεφαλής της ελεύθερης Γαλλίας. Ενσαρκώνει, όπως θα γράφει αργότερα ο Αντρέ Μαλρό, αν μου επιτρέπετε, το όχι "από την πρώτη στιγμή". Επιπροσθέτως, το 1963, ο στρατηγός είναι μια από τις τελευταίες εν ζωή προσωπικότητες που αντιστάθηκαν στον ναζισμό. Ο Στάλιν είχε πεθάνει 10 χρόνια πριν, ο Άιζενχαουερ είχε χάσει τις εκλογές του 1960 από κάποιον Τζ. Φ. Κένεντι και ο Τσώρτσιλ, αποδυναμωμένος, έχει πρακτικά αποσυρθεί από την πολιτική. Ο στρατηγός Ντε Γκωλ είναι τότε 73 ετών και έχει ξαναπάρει τα ηνία της Γαλλίας προ πενταετίας προικίζοντας τη Γαλλική Δημοκρατία με θεσμούς που παραμένουν ισχυροί ώς τις μέρες μας», τόνισε.
Επισήμανε δε, πως «για να συλλάβουμε τον αντίκτυπο της επίσκεψης του Στρατηγού στην Ελλάδα, πρέπει λοιπόν να λάβουμε υπόψη τις συνθήκες. Με την έγερση του τείχος του Βερολίνου, δύο χρόνια πριν, και την κρίση των πυραύλων της Κούβας, τον Οκτώβριο του 1962, ο κόσμος παραλίγο να οδηγηθεί σε πυρηνικό όλεθρο. Τη συγκεκριμένη στιγμή στην Ελλάδα, όταν ο Εμφύλιος Πόλεμος ήταν ακόμη νωπός στη συλλογική μνήμη και λίγες μέρες από τη δολοφονία του Λαμπράκη στις 22 Μαΐου η Ελλάδα αναμένει από τον στρατηγό Ντε Γκωλ λόγια φιλίας και αλληλεγγύης, λόγια που πρώτα απ' όλα καθησυχάζουν». Αυτό κι έπραξε -όπως τόνισε ο Γάλλος πρέσβης- ο Ντε Γκωλ λέγοντας στις 18 Μαΐου, στη Βουλή πως «…είναι απαραίτητο οι χώρες που μοιράζονται κοινές πνευματικές αξίες και αντιμετωπίζουν τις ίδιες απειλές να έχουν ισχυρούς δεσμούς προκειμένου να εξασφαλίζουν την ειρήνη. Αυτός είναι ο ευγενής σκοπός της Ατλαντικής Συμμαχίας, στην οποία η Ελλάδα και η Γαλλία σκοπεύουν να μείνουν πιστές. Η επιβεβαίωση της πίστης της Γαλλίας στη Συμμαχία σημαίνει, σε ό,τι μας αφορά, Έλληνες και Γάλλους, πως σε περίπτωση οιασδήποτε επιθετικής ενέργειας κατά της χώρας, η Γαλλία άμεσα θα βρισκόταν στο πλευρό σας με όλα τα μέσα που διαθέτει». Μια μέρα αργότερα, μάλιστα, στη Θεσσαλονίκη, ανέφερε πως «η άμυνά σας είναι και δική μας».
«Το ταξίδι στην Ελλάδα και ειδικά στον βορρά της χώρας χαράσσεται στη μνήμη του στρατηγού Ντε Γκωλ, ο οποίος αναφέρεται συχνά στον στρατηγικό χαρακτήρα της περιοχής τόσο για την οικονομία όσο και για την άμυνα. Θεωρώ πως έθεσε τα θεμέλια της γαλλικής πολιτικής έναντι της Ελλάδας που συνεχίζεται ώς τις μέρες μας», ανέφερε χαρακτηριστικά στην ομιλία του ο Γάλλος πρέσβης επισημαίνοντας πως «όπως όλοι οι Γάλλοι έχουν επίγνωση των όσων χρωστά στην Ελλάδα ο δυτικός πολιτισμός, έτσι και οι Έλληνες αναγνωρίζουν την αποφασιστική στήριξη της Γαλλίας στην Ελλάδα και στον λαό της κατά την περίοδο της δικτατορίας, της ένταξης της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή κοινότητα και αργότερα στην ευρωζώνη, κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης χρέους έως και την υπογραφή της στρατηγικής εταιρικής σχέσης το 2021».
Ολοκλήρωσε δε την ομιλία του ο κ. Μεζονάβ, με κάποια από τα λόγια του στρατηγού Ντε Γκωλ ενώπιον του ελληνικού κοινοβουλίου -«Χάρη στη μεταξύ τους φιλία, η Ελλάδα και η Γαλλία είναι, όσο ποτέ, πιστές στην ιστορία τους. Συνεισφέρουν έτι περαιτέρω στην ανάπτυξη της Ευρώπης και στην υπεράσπιση του ελεύθερου κόσμου, ανοίγοντας τον δρόμο στην πίστη και την ελπίδα»- και την ευχή αυτά να συνεχίσουν να εμπνέουν τη σχέση μεταξύ των δύο λαών μας.
Βίντεο με την ιστορική επίσκεψη και αφηγήσεις Θεσσαλονικέων που την έζησαν
Στο τέλος της βραδιάς προβλήθηκε βίντεο - παραγωγή του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης με αφορμή την επέτειο των 60 χρόνων από την επίσκεψη Ντε Γκωλ στην πόλη και το Λυσέ, όπου -μεταξύ άλλων- τρεις Θεσσαλονικείς μοιράστηκαν τις μνήμες τους από την επίσκεψη του Γάλλου προέδρου.
Ο Δαυίδ Σαλτιέλ, πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, θυμήθηκε τη συγκίνηση που ένιωσε ως μαθητής του Λυσέ παραλαμβάνοντας από τα χέρια του στρατηγού βραβείο για τις καλές σχολικές του επιδόσεις, όπως και τρία γαλλικά βιβλία δεμένα με κορδέλες στα χρώματα της γαλλικής σημαίας, η Θεοφανώ Παπαζήση, ομότιμη καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ αναφέρθηκε στο πώς η ίδια και οι συμμαθητές της ζητωκραύγαζαν και χειροκροτούσαν τον Ντε Γκωλ αλλά και στην εντύπωση που της έκανε η επιβλητική φιγούρα και το ανάστημά του (σ.σ. είχε ύψος κοντά στα δύο μέτρα!), ενώ ο Σταύρος Καμαρούδης, καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, στη Φλώρινα, εξιστόρησε πώς τού φώναξε τις μόνες γαλλικές λέξεις που ήξερε στην ηλικία των μόλις 7 χρόνων -un, deux trois (ένα, δύο τρία)- με τον Ντε Γκωλ να του χαϊδεύει το κεφάλι και να τον επαινεί για την προσπάθεια, συνεχίζοντας ο ίδιος την αρίθμηση ώς το έξι.
Για την οργάνωση παραγωγής του βίντεο με τις τρεις συνεντεύξεις, τα ιστορικά πλάνα από το αρχείο της ΕΡΤ και το ιστορικό φωτογραφικό υλικό από το αρχείο του Γαλλικού Ινστιτούτου φρόντισαν η γενική πρόξενος Σαντρίν Μουσέ και η υπεύθυνη επικοινωνίας Βάσω Κουίδου, ενώ οι υπόλοιποι συντελεστές έχουν ως εξής: σκηνοθεσία/κάμερα: Κώστας Αμοιρίδης, υπότιτλοι: Αλέν Αρντί, Ιωάννα Οικονόμου, Μιχάλης Πελαμίδης, ήχος: Δημήτρης Παπαναστασίου, μοντάζ: Στεφανία Ντόκου και γραφικά: Θανάσης Γεωργίου/designmono.