Μια θέση στο δημόσιο θα εξασφαλίσουν εκατοντάδες εργαζόμενοι εταιρειών του ευρύτερου δημόσιου τομέα, που είτε είναι προβληματικές (ΕΛΒΟ και ΕΒΖ) είτε είναι προς ιδιωτικοποίηση (Εγνατία οδός). Το κόστος θα μεταφερθεί για άλλη μια φορά στις πλάτες των φορολογούμενων
Τις τελευταίες μέρες του 2018 η κυβέρνηση φρόντισε να περάσει τροπολογίες που δίνουν τη δυνατότητα σε εργαζόμενους των τριών εταιρειών του ευρύτερου δημοσίου τομέα, που εδρεύουν στη Θεσσαλονίκη, να μεταταχθούν σε υπουργεία, οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και φορείς του δημοσίου.
Με αυτόν τον τρόπο οι δύο τελευταίες ημικρατικές (και επί χρόνια προβληματικές) βιομηχανίες ΕΒΖ και ΕΛΒΟ «ξεφορτώνουν» το «βάρος» που συνεπάγεται η μισθοδοσία 700 εργαζομένων, προκειμένου να καταστούν πιο «ελκυστικές» προς τους επενδυτές που ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στις διαδικασίες εξαγοράς τους.
Παράλληλα και οι εργαζόμενοι στην Εγνατία οδός ΑΕ έχουν τη δυνατότητα μετατάξεων -μάλιστα το πρόγραμμα προβλέπει περισσότερες θέσεις από το σύνολο των εργαζομένων- καθώς μετά την παραχώρηση του αυτοκινητοδρόμου, η εταιρεία μένει χωρίς φυσικό αντικείμενο.
Πάντως, όπως δείχνει και η περίπτωση του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης, που από το 2016 οι εργαζόμενοι περιμένουν την έκδοση μιας κοινής υπουργικής απόφασης, οι μετατάξεις είναι μια χρονοβόρα διαδικασία.
Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων: Σε ειδική εκκαθάριση εδώ και πέντε χρόνια
Η Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων (ΕΛΒΟ) βρίσκεται από το 2014 σε καθεστώς εκκαθάρισης. Οι εργαζόμενοι άσκησαν πιέσεις σε διαδοχικές κυβερνήσεις να μην κλείσει και να μην πωληθεί η εταιρεία, αλλά να μεταβιβαστεί στη δικαιοδοσία του υπουργείου Άμυνας (τυπικά ανήκει στο υπουργείο Οικονομικών) και να αναλαμβάνει δουλειές για τον ελληνικό στρατό.
Μπορεί να μην έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής το δεύτερο στόχο, αλλά σίγουρα πέτυχαν να παραμείνει η εταιρεία ανοιχτή. Κατάφεραν επίσης να συνεχίσουν να πληρώνονται χωρίς επί της ουσίας να έχουν αντικείμενο εργασίας, πέρα από κάποιες μικρές δουλειές -είτε από υπόλοιπα που είχε λαμβάνειν η εταιρεία από παραγγελίες που παραδόθηκαν είτε από τη συντήρηση των λεωφορείων του ΟΑΣΘ, είτε από τα 4 εκατ. ευρώ της τελευταίας επιχορήγησης του υπουργείου Οικονομικών.
Στο μεταξύ, εδώ και χρόνια αναμένεται μια λύση. «Ήδη από το 2011 που αποχώρησε από την ΕΛΒΟ ο Μυτιληναίος είμαστε σε καθεστώς ανασφάλειας» λέει ο πρόεδρος των εργαζομένων Θόδωρος Αλιόγκας.
Τα τελευταία χρόνια έγιναν δύο άκαρπες προσπάθειες να πωληθεί η εταιρεία σε ιδιώτες (την πρώτη φορά οι φάκελοι δεν ήταν πλήρεις, τη δεύτερη δεν κατατέθηκαν καν προσφορές). Το υπουργείο Οικονομίας θα επιχειρήσει για τρίτη (και τελευταία) φορά να πουλήσει τη βιομηχανία. Ο διαγωνισμός επρόκειτο να δρομολογηθεί μέχρι το τέλος του 2018, αλλά η χρονιά έκλεισε χωρίς εξελίξεις.
Το σκεπτικό του προγράμματος μετατάξεων είναι ότι με λιγότερους (ή και καθόλου;) εργαζόμενους, άρα χωρίς τα οικονομικά βάρη της μισθοδοσίας ή των αποζημιώσεων, η ΕΛΒΟ μπορεί να καταστεί πιο ελκυστική για έναν ιδιώτη. Σήμερα στην ΕΛΒΟ εργάζονται 316 άτομα, με μέσο όρο ηλικίας τα 50 έτη.
Η προθεσμία για να δηλώσουν τις θέσεις, που θέλουν να μεταταχθούν, λήγει στις 28 Φεβρουαρίου 2019. Οι υποψήφιοι μπορούν να δηλώσουν την προτίμησή τους για το σύνολο των θέσεων της εκπαιδευτικής βαθμίδας στην οποία ανήκουν και κατέχουν τα τυπικά προσόντα. Για τους εργαζόμενους η σιγουριά του δημοσίου είναι προφανώς προτιμότερη από την ανασφάλεια της αναμονής του αν θα βρεθεί ιδιώτης ή αν υπάρξουν χειρότερες εξελίξεις για την εταιρεία.
Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης: Βυθίζεται στα χρέη, σταματά την παραγωγή
Η Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης βρίσκεται εδώ και χρόνια στην «εντατική» και πλέον η συνέχιση της λειτουργίας της είναι αμφίβολη. Για το 2019 είναι βέβαιο ότι δεν θα παραχθεί ζάχαρη, γιατί δεν έγινε καμία προετοιμασία, ώστε οι αγρότες να προμηθευτούν σπόρους και λιπάσματα -αν υποθέσουμε ότι είχαν σκοπό να φυτέψουν τεύτλα και φέτος, ενώ δεν έχουν ακόμη πληρωθεί τα 2,5 εκατ. ευρώ που τους οφείλονται για τη σοδειά του 2018.
Οι εργαζόμενοι στην ΕΒΖ ήταν από τους ιδιαιτέρως προνομιούχους, αφού λάμβαναν παχυλούς μισθούς, δώρα και επιδόματα, ακόμα και τα χρόνια της κρίσης, για δουλειά που κρατούσε μερικές εβδομάδες το χρόνο, όσο δηλαδή διαρκούσε η παραγωγική διαδικασία. Τα τελευταία τρία χρόνια είχαν δεχτεί μειώσεις στο μισθό τους 11% - 19%. «Κάναμε κι εμείς θυσίες, αλλά αποδείχθηκε ότι τα προβλήματα της εταιρείας δεν οφείλονταν στους εργαζόμενους. Ήταν πολλές οι αιτίες» λέει ο πρόεδρος της ομοσπονδίας εργαζομένων στην ΕΒΖ Χριστόδουλος Βαρκάκης.
Τα τελευταία χρόνια η ΕΒΖ, παρότι είναι σε διαδικασία «εξυγίανσης», βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στην κρίση. Έπειτα από άκαρπες προσπάθειες ετών να πωληθούν θυγατρικές της στη Σερβία, για να αποπληρωθεί μέρος του χρέους (οι ληξιπρόθεσμες οφειλές υπερβαίνουν τα 200 εκατ. ευρώ), άρχισε η αναζήτηση επενδυτή που θα αγόραζε την εταιρεία «πακέτο».
Οι προσπάθειες μέχρι στιγμής δεν τελεσφόρησαν. Το υπουργείο Οικονομίας είχε προαναγγείλει εξελίξεις εντός του Δεκεμβρίου, αλλά ο χρόνος παρήλθε χωρίς αποτέλεσμα. Στο μεταξύ παρατάθηκε έως τις αρχές Μαΐου 2019 το καθεστώς προστασίας από τους πιστωτές. Αν και αυτή η προσπάθεια της κυβέρνησης πέσει στο κενό, η εταιρεία μοιραία θα οδηγηθεί στη χρεοκοπία.
Στο μεταξύ, τους τελευταίους τέσσερις μήνες οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι και πλέον φαίνεται να έχουν χάσει την ελπίδα τους να βρεθεί αγοραστής. Σήμερα έχουν απομείνει στην ΕΒΖ 208 μόνιμοι εργαζόμενοι με μέσο όρο ηλικίας τα 55 έτη. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι στο σύνολό τους θα υπαχθούν στις ευνοϊκές ρυθμίσεις του νόμου -μετάταξη στο δημόσιο ή προσυνταξιοδοτικό πρόγραμμα- αντί να περιμένουν να πωληθεί η ΕΒΖ σε έναν ιδιώτη, που μπορεί να τους απολύσει ή, στο χειρότερο ενδεχόμενο, να καταλήξει σε άτακτη χρεοκοπία.
Η τροπολογία που πέρασε στα τέλη Δεκεμβρίου προβλέπει τη δυνατότητα μεταφοράς του προσωπικού της ΕΒΖ σε φορείς του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα -και αν δεν υπάρχουν κενές οργανικές θέσεις τη δημιουργία προσωποπαγών θέσεων, ειδικά για τους εργαζόμενους στην ΕΒΖ- αλλά και την έναρξη ισχύος προγράμματος ειδικής επιδότησης ανεργίας από τον ΟΑΕΔ με ταυτόχρονη ασφάλιση για όσους εργαζόμενους στην εταιρεία έχουν συμπληρώσει το 56ο έτος της ηλικίας τους και μπορούν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα εντός πενταετίας.
Στο πρόγραμμα αυτό εντάσσονται επίσης και όσοι εκ των εργαζομένων θα θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης νωρίτερα από την ηλικία των 62 ετών, ακόμη κι αν δεν έχουν συμπληρώσει το 56ο έτος της ηλικίας τους. Έτσι, η εταιρεία μπορεί να απαλλαγεί από το σύνολο του προσωπικού της χωρίς κόστος για την ίδια, και κατ’ επέκταση για τον ιδιώτη που θα ενδιαφερθεί να την εξαγοράσει, καθώς το κόστος θα μεταφερθεί στο δημόσιο.
Υπενθυμίζεται ότι το 2010 είχε προηγηθεί ακόμη ένα πρόγραμμα μετατάξεων, που οδήγησε στη μεταφορά συνολικά 80 εργαζομένων σε άλλες υπηρεσίες και φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, και άλλων 53 σε προσυνταξιοδοτικό πρόγραμμα με το κόστος αποχώρησης να επιμερίζεται σε ποσοστό 80% στο δημόσιο και το υπόλοιπο 20% στην ΕΒΖ.
Εγνατία οδός ΑΕ
Σε υπηρεσίες του υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών και Ν.Π.Ι.Δ. - ανώνυμες εταιρείες εποπτείας του ιδίου υπουργείου (η ΑΣΥΘ, ο ΟΣΕ, η Αττικό Μετρό) έχουν τη δυνατότητα να μεταταχθούν οι 182 υπάλληλοι της εταιρείας Εγνατία οδός ΑΕ. Όσοι επιθυμούν να μεταταχθούν, θα πρέπει να το δηλώσουν μέχρι τις 25 Ιανουαρίου 2019. Σε αντίθεση με τους εργαζόμενους των προβληματικών εταιρειών που ανακουφίστηκαν στην προοπτική της μετάταξης στο δημόσιο, οι εργαζόμενοι στην Εγνατία οδό εμφανίζονται προβληματισμένοι. Το ότι η προκήρυξη περισσότερων θέσεων για μετάταξη από τον αριθμό των εργαζόμενων στην εταιρεία τους οδηγεί στο συμπέρασμα ότι έρχεται το τέλος της «Εγνατία οδός ΑΕ», η οποία μέχρι πρότινος αναλάμβανε μελέτες και τεχνικά έργα για λογαριασμό δήμων και περιφερειών. Τον προβληματισμό τους ενισχύει και το ότι για φέτος δεν της ανατέθηκε κανένα αντίστοιχο έργο -κοινώς η Εγνατία οδός ΑΕ δεν έχει φυσικό αντικείμενο.
Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης
Το 2016 ξέσπασαν κινητοποιήσεις των εργαζομένων στα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, με κύριο αίτημα να μην προχωρήσει η διαδικασία της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ και του ΟΛΘ. Οι απεργίες έληξαν έπειτα από δύο και πλέον μήνες κινητοποιήσεων, αφού ο τότε υπουργός Ναυτιλίας Θ. Δρίτσας υποσχέθηκε στους εργαζόμενους ότι θα έχουν τη δυνατότητα να μεταταχθούν σε υπηρεσίες του δημοσίου.
Τελικά, οι ιδιωτικοποιήσεις προχώρησαν, η δυνατότητα μετάταξης περιλήφθηκε και στον κυρωτικό νόμο με βάση τον οποίο οι μετοχές των λιμανιών πέρασαν σε ιδιώτες, αλλά ακόμα εκκρεμεί η έκδοση κοινών υπουργικών αποφάσεων που είναι απαραίτητες, για να προχωρήσουν οι μετακινήσεις των εργαζομένων από τους ιδιωτικούς πλέον ΟΛΠ και ΟΛΘ στο δημόσιο.
Αυτό το διάστημα τα σωματεία εργαζομένων στον Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης βρίσκονται σε διαπραγμάτευση με τη νέα διοίκηση του λιμανιού για τον Γενικό Κανονισμό Εργασίας, που καθορίζει τους όρους εργασίας, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των εργαζομένων, υπό ποιες προϋποθέσεις προάγονται ή απολύονται κτλ. Παράλληλα, το θέμα των μετατάξεων παραμένει ανοικτό και προφανώς οι εργαζόμενοι θα επανέλθουν σε αυτό εν καιρώ.
Πάντως η περίπτωση του ΟΛΘ δείχνει ότι από την απόφαση για τις μετατάξεις μέχρι τη μετακίνηση των εργαζομένων στις νέες τους θέσεις ο δρόμος είναι μακρύς.
ΕΛΒΟ
316 εργαζόμενοι, μ.ό. 50 ετών
Η εταιρεία είναι σε φάση ειδικής εκκαθάρισης από το 2014, οπότε και αναζητείται επενδυτής να την αγοράσει
ΕΒΖ
208 υπάλληλοι, μ.ό. 55 ετών
Η εταιρεία βυθίζεται στα χρέη που αγγίζουν πλέον τα 200 εκατ. ευρώ
Εγνατία οδός ΑΕ
182 υπάλληλοι έχουν τη δυνατότητα μετατάξεων σε υπηρεσίες του υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13 Ιανουαρίου 2019