ΑΠΟΨΕΙΣ

Κατά τη διάρκεια των επαναστατικών χρόνων της νιότης θεωρούσα τα προσχήματα δείγμα κοινωνικής υποκρισίας. Σκεφτόμουν ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην κάνεις αυτό που πιστεύεις με τον τρόπο που θέλεις, μόνο και μόνο για να τηρήσεις κοινωνικές νόρμες που έχουν σκοπό να διατηρούν τις ισορροπίες.

Μέσα στο ενθουσιώδες μανιχαϊστικό περιβάλλον που εξασφαλίζει η έλλειψη εμπειρίας, μου ήταν εξαιρετικό εύκολο να κατακρίνω κάθε κίνηση που δεν υπηρετούσε την αλήθεια -όπως εγώ την καταλάβαινα- και έδινε τη δυνατότητα στους τρόπους να υποκαθιστούν την ουσία. Όπως είναι φυσικό και συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες, μεγαλώνοντας άρχισα να αντιλαμβάνομαι ότι τα προσχήματα αποτελούν έναν ιδιαίτερο δείκτη του επιπέδου μιας κοινωνίας.

Με βάση αυτό που θεωρεί η μεγάλη πλειοψηφία άκομψο ή απαράδεκτο, προκύπτει ένα σαφές πολιτισμικό στίγμα.

Το τι μας ενοχλεί, τι μας αφήνει αδιάφορους και τι προκαλεί την οργή μας περιγράφει τις παραγράφους μιας σύμβασης που δεν έχει υπογραφεί, αλλά έχει συνομολογηθεί από τον καθένα ξεχωριστά και από όλους μαζί, πολλές φορές χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε.

Ο δείκτης αυτός εξελίσσεται και μεταβάλλεται καθώς αποτυπώνει τις αλλαγές που συμβαίνουν μέσα στην κοινωνία. Για αυτό και έχει τεράστια σημασία να τον παρατηρούμε.

Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, θα χρησιμοποιήσω σαν παράδειγμα τον τρόπο που λειτουργούν τα δημόσια μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Λόγω επαγγέλματος είμαι σε θέση να σας διαβεβαιώσω ότι όλες οι κυβερνήσεις που πέρασαν από τον τόπο τα χρησιμοποίησαν, για να προπαγανδίσουν τις απόψεις τους.

Ακόμη και υπηρεσιακές που είχαν συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα παραμονής στην εξουσία, δεν αντιστάθηκαν στον πειρασμό. Πολύ περισσότερο τα κυβερνητικά σχήματα που παλεύουν για την επιβίωσή τους έχουν την τάση να μετατρέπουν τα τηλεοπτικά κανάλια, τα ραδιόφωνα και τις ιστοσελίδες, που πληρώνονται από το φόρο των Ελλήνων, σε κομματικούς μηχανισμούς που διαφημίζουν το έργο τους και υπενθυμίζουν στους ψηφοφόρους για ποιους λόγους θα πρέπει να τα προτιμήσουν.

Τι άλλαξε, λοιπόν; Τα προσχήματα.

Ποτέ μέχρι σήμερα δεν υπήρξε περιστατικό με δημοσιογράφο της ΕΡΤ να παίρνει συνέντευξη από υπουργό για την απόφασή της να είναι υποψήφια δήμαρχος με τη στήριξη του κυβερνώντος κόμματος και να ανακοινώνεται λίγο αργότερα ότι ο ίδιος δημοσιογράφος είναι υποψήφιος περιφερειάρχης με το ίδιο κόμμα.

Είναι αυτό που λέμε δεν ξανάγινε. Όπως δεν ξανάγινε δημοσιογράφος-παρουσιαστής εκπομπής να μαθαίνει, υποτίθεται, on air ότι είναι υποψήφιος ευρωβουλευτής και… ξαφνιασμένος να αποχαιρετά το τηλεοπτικό του κοινό με βίντεο που είχε έτοιμο…

Για κάποιο λόγο μού έρχεται στο μυαλό ο στίχος που έγραψε ο Καβάφης πριν από 106 χρόνια: Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις, τούτο προσπάθησε τουλάχιστον, όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις…