20/07/2024 08:30
Στροφή στην πολιτική της για την ανακύκλωση επιχειρεί η κυβέρνηση, καθώς τα ποσοστά των ανακυκλώσιμων υλικών είναι καθηλωμένα εδώ και πολλά χρόνια σχεδόν σε όλους τους δήμους. Οι τελευταίοι φαίνεται ότι συνεισφέρουν με ποσοστό που φτάνει μόλις το 5%, που όμως απέχει πολύ από το μέσο όρο της ΕΕ ενώ πολύ χαμηλά είναι τα ποσοστά στην κομποστοποίηση, η οποία δεν υπερβαίνει το 2%, αλλά και στα απόβλητα συσκευασίας.
Με βάση πάντως στοιχεία από τους κατά τόπους ΦοΔΣΑ, στην Ελλάδα ανακυκλώνεται μόλις το 20% των αστικών αποβλήτων, με αποτέλεσμα να οδηγείται σε ταφή στους ΧΥΤΑ το 78,4%, ενώ σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία θα πρέπει, έως το 2025, να ανακυκλώνεται το 55% των αστικών αποβλήτων.
Η γενική εκτίμηση του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι ότι στην ουσία η ανακύκλωση στην Ελλάδα απέτυχε, ειδικά τα τελευταία πέντε χρόνια, με τους δήμους να παραπονούνται, υποστηρίζοντας ότι φταίει το γεγονός ότι τα μεγάλα έργα διαχείρισης απορριμμάτων κινούνται με ρυθμούς… χελώνας. Παράλληλα, πετούν το μπαλάκι των ευθυνών τόσο στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), όσο και στην Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ).
Και αυτό γιατί οι δήμοι ξέρουν ότι όσο πιο χαμηλό είναι το ποσοστό ανακύκλωσης που πετυχαίνουν, τόσο πιο βαθιά θα αναγκάσουν τους πολίτες να βάλουν το χέρι στην τσέπη, προκειμένου να πληρώσουν εκατομμύρια ευρώ, μέσω ανταποδοτικών τελών, για να καλύψουν το Τέλος Ταφής των απορριμμάτων με το οποίο άρχισαν να επιβαρύνονται.
Από την εκτίμηση, πάντως, η ηγεσία του ΥΠΕΝ πέρασε πλέον στη δημόσια παραδοχή της «ήττας» της για την ανακύκλωση, με τον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Μανώλη Γραφάκο να δηλώνει προ ημερών στους δημάρχους, στο πλαίσιο συνεδρίασης της ΚΕΔΕ, ότι «η ανακύκλωση είναι στάσιμη τα τελευταία χρόνια και ειδικά τα τελευταία πέντε χρόνια που η σημερινή κυβέρνηση έχει την ευθύνη».
«Έχουμε και εμείς ευθύνες, γι’ αυτό πάμε σε αλλαγή»
Και επειδή, όπως είπε ο κ. Γραφάκος, «έχουμε και εμείς τις ευθύνες μας» προανήγγειλε νέα αλλαγή -μέσα σε τέσσερα χρόνια- του νομοθετικού πλαισίου για την ανακύκλωση.
«Γνωρίζουμε όλοι καλά τι έχει συμβεί, ασχέτως αν δεν το λέμε δημόσια. Όμως τώρα έχει έρθει η ώρα που δεν πάει άλλο», είπε χαρακτηριστικά ο Γενικός Γραμματέας, και ανακοίνωσε ότι την τρέχουσα εβδομάδα θα παραδοθεί στην ΚΕΔΕ νέο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ για την ανακύκλωση, δηλαδή ο οδικός χάρτης προτεραιοτήτων γι’ αυτό το θέμα έως το 2030 και ότι στόχος είναι να ψηφιστεί το αργότερο τον Σεπτέμβριο.
Το νομοσχέδιο, μεταξύ άλλων, προβλέπει:
* Την ενοποίηση των δύο συστημάτων.
* Μία ρεαλιστική οριοθέτηση του συστήματος εγγυοδοσίας, η εφαρμογή του οποίου μετατοπίζεται πλέον το 2025.
* Ειδική χρηματοδοτική μέριμνα πέραν των προβλέψεων του ΕΣΠΑ για ενίσχυση των μικρών ορεινών και νησιωτικών δήμων για τη συλλογή των ανακυκλώσιμων και των βιοαποβλήτων.
* Την ανάληψη της ευθύνης για τη συλλογή από τους δήμους των ανακυκλώσιμων από τους ίδιους τους υπόχρεους παραγωγούς.
«Βούληση της κυβέρνησης, η οποία θα αποτυπωθεί με συγκεκριμένες μικρές αλλά ουσιαστικές παρεμβάσεις στο νομοσχέδιο, είναι τα συστήματα να συγκλίνουν. Επιθυμία μας είναι η κατάθεση νέου επιχειρησιακού σχεδίου στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), το οποίο θα έχει τριπλάσιο προϋπολογισμό από αυτόν που έχει σήμερα η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ), στο διοικητικό συμβούλιο της οποίας μετέχουν και εκπρόσωποι των δήμων» δήλωσε ο κ. Γραφάκος.
Παράλληλα, είπε ότι στο πλαίσιο του νέου νομοσχεδίου θα ρυθμίζονται ζητήματα που αφορούν τους υπόχρεους παραγωγούς, προκειμένου να αναλάβουν οι ίδιοι τη συλλογή των ανακυκλώσιμων από τους δήμους. Όσον αφορά πάντως την αύξηση του προϋπολογισμού, διευκρίνισε ότι μικρό τμήμα θα χρηματοδοτηθεί από τη μείωση της εισφοροδιαφυγής των παραγωγών συσκευασιών, ενώ τον Ιούλιο, είπε, θα γίνει η συνένωση του Εθνικού Μητρώου Παραγωγών (ΕΜΠΑ) με το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) και οι παραγωγοί θα πρέπει να δηλώνουν ότι είναι υπόχρεοι. «Στόχος της αύξησης του προϋπολογισμού της ΕΕΑΑ είναι να καλυφθούν ζητήματα εξοπλισμού, αλλά και να αναλάβουν μέσω του επιχειρησιακού τους σχεδίου το μεγαλύτερο κομμάτι της συλλογής», σημείωσε ο κ. Γραφάκος.
Στόχος του υπουργείου πάντως, όπως ανέφερε ο ίδιος, είναι να οδηγηθεί η χώρα και σε άλλα ρεύματα συλλογής και συγκεκριμένα στα στρώματα, τα έπιπλα συμπεριλαμβανομένων των ξύλων, τα φάρμακα που λήγουν, τα γεωργικά πλαστικά, τα πλαστικά θερμοκηπίου και τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, μέσω συνεργείων που θα στηθούν με τους υπόχρεους παραγωγούς.
Αλλαγές όμως προανήγγειλε και στον θεσμό του «Πληρώνω όσο πετάω», για τον οποίο επισήμανε ότι «χάσαμε την ημερομηνία, αλλά οφείλουμε να δούμε πώς θα εφαρμοστεί το συντομότερο δυνατό». Για το λόγο αυτό, πρότεινε, η αρχή να γίνει από την εστίαση και τους μεγάλους παραγωγούς αποβλήτων και στη συνέχεια το μέτρο να επεκταθεί στους πολίτες.
Ανεφάρμοστο το σύστημα εγγυοδοσίας για τα μπουκάλια
Την ίδια ώρα, προβληματικό κατέστη, όπως όλα δείχνουν, και το σύστημα εγγυοδοσίας για τα μπουκάλια, καθώς δεν εφαρμόστηκε ποτέ σε όλες τις κατηγορίες που αφορούσε.
Ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων έδωσε και σ’ αυτό απάντηση, λέγοντας ότι εφαρμογή του συστήματος αυτού βλέπει στα τέλη του 2025.
«Το νέο νομοσχέδιο θα προωθεί τη ρεαλιστική εφαρμογή και θα προαναγγείλει την επιστροφή σε προϊσχύουσες διατάξεις, γιατί αυτές που υπάρχουν ήδη δεν είναι υλοποιήσιμες. Οι αλλαγές σχετίζονται με την ύπαρξη ενός ενιαίου πανελλαδικού συστήματος στη χώρα και όχι περισσότερων, που προβλεπόταν από το θεσμικό πλαίσιο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Πρόσθεσε δε ότι θα συσχετιστεί απολύτως με την εστίαση, ενώ θα αφορά τις συσκευασίες αλουμινίου και πλαστικού, καθώς το γυαλί βγαίνει από την εξίσωση.
Υπενθυμίζεται ότι με τον νόμο Χατζηδάκη του 2020 το σύστημα επιστροφής εγγύησης προβλεπόταν να λειτουργεί από τις 05/01/2023 για τα πλαστικά μπουκάλια (αλλά και για μπουκάλια γυαλιού και αλουμινίου).
Βάσει του συστήματος, ο καταναλωτής κατά την αγορά ενός προϊόντος σε πλαστικό μπουκάλι καταβάλλει ένα έξτρα τίμημα, το οποίο θα λαμβάνει πίσω όταν επιστρέφει το άδειο μπουκάλι σε σημεία επιστροφής. Όμως Περιβαλλοντικές Οργανώσεις υποστηρίζουν ότι η διεθνής εμπειρία δείχνει πως αυτό το σύστημα είναι το πλέον κατάλληλο για να καταφέρει η χώρα να συλλέγει και να οδηγεί στην ανακύκλωση σχεδόν το σύνολο των 2-2,5 δισεκατομμυρίων πλαστικών μπουκαλιών που καταναλώνονται στην Ελλάδα σε ετήσια βάση.
Το 2021, με έναν άλλο νόμο, οι προβλέψεις άλλαξαν και ενώ ο νόμος 4736/2020 όριζε την ύπαρξη ενός ενιαίου πανελλαδικού συστήματος, με τον νόμο 4819/2021 η πρόβλεψη αυτή καταργήθηκε και άναψε πράσινο φως για τη δημιουργία πολλών συστημάτων επιστροφής εγγύησης. Επίσης, με άλλο νόμο του 2022 μετατέθηκε η έναρξη λειτουργίας για τον Ιούλιο του 2023, ημερομηνία που στη συνέχεια παρατάθηκε εκ νέου.
«Χαμηλές πτήσεις» στην ανακύκλωση συσκευασιών
Απογοητευτικοί είναι όμως οι αριθμοί και στην ανακύκλωση συσκευασιών, γεγονός που παραδέχθηκε στους αιρετούς ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) Γιάννης Ραζής. Παρουσιάζοντας στοιχεία για την ανακύκλωση συσκευασιών, ανέφερε ότι μόνο το 46% των επιχειρήσεων συμμετέχει στην ανακύκλωση.
Σημαντικό πρόβλημα, είπε, είναι η εισφοροδιαφυγή, καθώς υπάρχουν υπόχρεες επιχειρήσεις που δεν πληρώνουν, με το ποσό να φτάνει τα 25 εκατ. ευρώ ετησίως. «Είναι ανάγκη για άμεση παρέμβαση του κεντρικού κράτους για αποτελεσματική αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής, λειτουργία ενός μόνο συστήματος, χρηματοδότηση των ΟΤΑ, ισότιμη εφαρμογή ενός κανονιστικού πλαισίου» σημείωσε.
Ο κ. Ραζής υποστήριξε ότι για να αυξηθεί η ανακύκλωση απορριμμάτων δεν αρκεί η ανακύκλωση συσκευασιών, που επανέλαβε ότι βρίσκεται ήδη στο 60%. «Το πρώτο πρόβλημα είναι ότι, εδώ και 20 χρόνια που ισχύει ο νόμος, σχεδόν μία στις δύο εταιρείες συσκευασίας εισφοροδιαφεύγει και δεν συμμετέχει σε κανένα από τα λειτουργούντα συστήματα. Επομένως, οι μη σύννομοι φέρνουν το βάρος της ανάπτυξης στη χώρα και αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα» τόνισε, καταγγέλλοντας μάλιστα ότι ο Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) δυναμιτίζει την ανακύκλωση συσκευασιών καθώς, είπε, ότι διαφοροποιήθηκαν οι τιμές ανάμεσα στα δύο συστήματα.
«Αγκάθι» το Τέλος Ταφής για τους δήμους
Την άποψη ότι παρότι οι δήμοι καταβάλλουν το Τέλος Ταφής απορριμμάτων, τα χρήματα αυτά δεν επιστρέφονται στους δήμους, όπως προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία για την προώθηση της ανακύκλωσης, εξέφρασε κατά τη παρουσίαση του νέου νομοσχεδίου ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου -άποψη με την οποία συντάσσονται σχεδόν όλοι οι δήμοι.
Την παρέμβαση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, πρωτίστως του υπουργείου Περιβάλλοντος, έτσι ώστε το Τέλος Ταφής να επιστραφεί στους δήμους για να προχωρήσει η ανακύκλωση, ζήτησε ο β’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αγρινίου Γιώργος Παπαναστασίου.
«Η ανακύκλωση είναι ακόμα σε εμβρυακό στάδιο και δεν φταίει η αυτοδιοίκηση γι’ αυτό» είπε, εξηγώντας ότι όλος ο εξοπλισμός για τους μπλε κάδους προέρχεται από την ΕΕΑΑ, η οποία όμως αδυνατεί πλέον, καθώς δεν βγαίνει οικονομικά λόγω της εισφοροδιαφυγής, με αποτέλεσμα στο τέλος να μην προχωρά και η ανακύκλωση. «Το μικρό ποσοστό ανακύκλωσης σημαίνει μεγάλο Τέλος Ταφής για τους δήμους», είπε χαρακτηριστικά και ζήτησε τα χρήματα του ΕΟΑΝ να επανεπενδυθούν στην αυτοδιοίκηση προκειμένου να αυξηθεί η ανακύκλωση.
Επίσης, υποστήριξε ότι δεν φταίνε οι δήμοι που δεν προχωρούν οι μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων λόγω ακύρωσης των διαγωνισμών. «Δεν φταίμε εμείς που η ΕΕΑΑ έχει προβλήματα και δεν έχουμε εξοπλισμό για να αυξήσουμε την ανακύκλωση. Γιατί λοιπόν να πληρώνουμε το τέλος ταφής, αφού δεν μπορούμε να το σηκώσουμε οικονομικά; Πληρώνουμε δηλαδή ένα τέλος ταφής που αν πήγαινε στην ανακύκλωση και αυξάναμε τα ποσοστά της ανακύκλωσης, αυτό θα έφερνε και έσοδα στους δήμους» επισήμανε ο κ. Παπαναστασίου.
Υπενθυμίζεται ότι το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) που πέρασε η κυβέρνηση το 2020 υποσχόταν ότι θα προστεθούν έως το τέλος του 2023 περί τις 30-38 νέες Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ), στις πέντε που λειτουργούσαν από το 2017.
Σήμερα, υπό κατασκευή είναι η ΜΕΑ Θηβών που είχε σύμβαση πριν το 2020, υποδομές στη Ζάκυνθο, τα Τρίκαλα, τη Χερσόνησο Κρήτης, την Σητεία, την Κεφαλονιά, τη Χίο και η αναβάθμιση της ΜΕΑ Ηρακλείου.
Σε εκκρεμότητα παραμένουν οι διαγωνιστικές διαδικασίες για Λευκάδα, Ναύπακτο, Καβάλα, Ανατολική και Δυτική Θεσσαλονίκη, Βόλο, Λάρισα, Πάτρα, Αγρίνιο, Ρόδο, Νάξο και Σαντορίνη.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 14.07.2024
Στροφή στην πολιτική της για την ανακύκλωση επιχειρεί η κυβέρνηση, καθώς τα ποσοστά των ανακυκλώσιμων υλικών είναι καθηλωμένα εδώ και πολλά χρόνια σχεδόν σε όλους τους δήμους. Οι τελευταίοι φαίνεται ότι συνεισφέρουν με ποσοστό που φτάνει μόλις το 5%, που όμως απέχει πολύ από το μέσο όρο της ΕΕ ενώ πολύ χαμηλά είναι τα ποσοστά στην κομποστοποίηση, η οποία δεν υπερβαίνει το 2%, αλλά και στα απόβλητα συσκευασίας.
Με βάση πάντως στοιχεία από τους κατά τόπους ΦοΔΣΑ, στην Ελλάδα ανακυκλώνεται μόλις το 20% των αστικών αποβλήτων, με αποτέλεσμα να οδηγείται σε ταφή στους ΧΥΤΑ το 78,4%, ενώ σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία θα πρέπει, έως το 2025, να ανακυκλώνεται το 55% των αστικών αποβλήτων.
Η γενική εκτίμηση του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι ότι στην ουσία η ανακύκλωση στην Ελλάδα απέτυχε, ειδικά τα τελευταία πέντε χρόνια, με τους δήμους να παραπονούνται, υποστηρίζοντας ότι φταίει το γεγονός ότι τα μεγάλα έργα διαχείρισης απορριμμάτων κινούνται με ρυθμούς… χελώνας. Παράλληλα, πετούν το μπαλάκι των ευθυνών τόσο στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), όσο και στην Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ).
Και αυτό γιατί οι δήμοι ξέρουν ότι όσο πιο χαμηλό είναι το ποσοστό ανακύκλωσης που πετυχαίνουν, τόσο πιο βαθιά θα αναγκάσουν τους πολίτες να βάλουν το χέρι στην τσέπη, προκειμένου να πληρώσουν εκατομμύρια ευρώ, μέσω ανταποδοτικών τελών, για να καλύψουν το Τέλος Ταφής των απορριμμάτων με το οποίο άρχισαν να επιβαρύνονται.
Από την εκτίμηση, πάντως, η ηγεσία του ΥΠΕΝ πέρασε πλέον στη δημόσια παραδοχή της «ήττας» της για την ανακύκλωση, με τον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Μανώλη Γραφάκο να δηλώνει προ ημερών στους δημάρχους, στο πλαίσιο συνεδρίασης της ΚΕΔΕ, ότι «η ανακύκλωση είναι στάσιμη τα τελευταία χρόνια και ειδικά τα τελευταία πέντε χρόνια που η σημερινή κυβέρνηση έχει την ευθύνη».
«Έχουμε και εμείς ευθύνες, γι’ αυτό πάμε σε αλλαγή»
Και επειδή, όπως είπε ο κ. Γραφάκος, «έχουμε και εμείς τις ευθύνες μας» προανήγγειλε νέα αλλαγή -μέσα σε τέσσερα χρόνια- του νομοθετικού πλαισίου για την ανακύκλωση.
«Γνωρίζουμε όλοι καλά τι έχει συμβεί, ασχέτως αν δεν το λέμε δημόσια. Όμως τώρα έχει έρθει η ώρα που δεν πάει άλλο», είπε χαρακτηριστικά ο Γενικός Γραμματέας, και ανακοίνωσε ότι την τρέχουσα εβδομάδα θα παραδοθεί στην ΚΕΔΕ νέο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ για την ανακύκλωση, δηλαδή ο οδικός χάρτης προτεραιοτήτων γι’ αυτό το θέμα έως το 2030 και ότι στόχος είναι να ψηφιστεί το αργότερο τον Σεπτέμβριο.
Το νομοσχέδιο, μεταξύ άλλων, προβλέπει:
* Την ενοποίηση των δύο συστημάτων.
* Μία ρεαλιστική οριοθέτηση του συστήματος εγγυοδοσίας, η εφαρμογή του οποίου μετατοπίζεται πλέον το 2025.
* Ειδική χρηματοδοτική μέριμνα πέραν των προβλέψεων του ΕΣΠΑ για ενίσχυση των μικρών ορεινών και νησιωτικών δήμων για τη συλλογή των ανακυκλώσιμων και των βιοαποβλήτων.
* Την ανάληψη της ευθύνης για τη συλλογή από τους δήμους των ανακυκλώσιμων από τους ίδιους τους υπόχρεους παραγωγούς.
«Βούληση της κυβέρνησης, η οποία θα αποτυπωθεί με συγκεκριμένες μικρές αλλά ουσιαστικές παρεμβάσεις στο νομοσχέδιο, είναι τα συστήματα να συγκλίνουν. Επιθυμία μας είναι η κατάθεση νέου επιχειρησιακού σχεδίου στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), το οποίο θα έχει τριπλάσιο προϋπολογισμό από αυτόν που έχει σήμερα η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ), στο διοικητικό συμβούλιο της οποίας μετέχουν και εκπρόσωποι των δήμων» δήλωσε ο κ. Γραφάκος.
Παράλληλα, είπε ότι στο πλαίσιο του νέου νομοσχεδίου θα ρυθμίζονται ζητήματα που αφορούν τους υπόχρεους παραγωγούς, προκειμένου να αναλάβουν οι ίδιοι τη συλλογή των ανακυκλώσιμων από τους δήμους. Όσον αφορά πάντως την αύξηση του προϋπολογισμού, διευκρίνισε ότι μικρό τμήμα θα χρηματοδοτηθεί από τη μείωση της εισφοροδιαφυγής των παραγωγών συσκευασιών, ενώ τον Ιούλιο, είπε, θα γίνει η συνένωση του Εθνικού Μητρώου Παραγωγών (ΕΜΠΑ) με το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) και οι παραγωγοί θα πρέπει να δηλώνουν ότι είναι υπόχρεοι. «Στόχος της αύξησης του προϋπολογισμού της ΕΕΑΑ είναι να καλυφθούν ζητήματα εξοπλισμού, αλλά και να αναλάβουν μέσω του επιχειρησιακού τους σχεδίου το μεγαλύτερο κομμάτι της συλλογής», σημείωσε ο κ. Γραφάκος.
Στόχος του υπουργείου πάντως, όπως ανέφερε ο ίδιος, είναι να οδηγηθεί η χώρα και σε άλλα ρεύματα συλλογής και συγκεκριμένα στα στρώματα, τα έπιπλα συμπεριλαμβανομένων των ξύλων, τα φάρμακα που λήγουν, τα γεωργικά πλαστικά, τα πλαστικά θερμοκηπίου και τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, μέσω συνεργείων που θα στηθούν με τους υπόχρεους παραγωγούς.
Αλλαγές όμως προανήγγειλε και στον θεσμό του «Πληρώνω όσο πετάω», για τον οποίο επισήμανε ότι «χάσαμε την ημερομηνία, αλλά οφείλουμε να δούμε πώς θα εφαρμοστεί το συντομότερο δυνατό». Για το λόγο αυτό, πρότεινε, η αρχή να γίνει από την εστίαση και τους μεγάλους παραγωγούς αποβλήτων και στη συνέχεια το μέτρο να επεκταθεί στους πολίτες.
Ανεφάρμοστο το σύστημα εγγυοδοσίας για τα μπουκάλια
Την ίδια ώρα, προβληματικό κατέστη, όπως όλα δείχνουν, και το σύστημα εγγυοδοσίας για τα μπουκάλια, καθώς δεν εφαρμόστηκε ποτέ σε όλες τις κατηγορίες που αφορούσε.
Ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων έδωσε και σ’ αυτό απάντηση, λέγοντας ότι εφαρμογή του συστήματος αυτού βλέπει στα τέλη του 2025.
«Το νέο νομοσχέδιο θα προωθεί τη ρεαλιστική εφαρμογή και θα προαναγγείλει την επιστροφή σε προϊσχύουσες διατάξεις, γιατί αυτές που υπάρχουν ήδη δεν είναι υλοποιήσιμες. Οι αλλαγές σχετίζονται με την ύπαρξη ενός ενιαίου πανελλαδικού συστήματος στη χώρα και όχι περισσότερων, που προβλεπόταν από το θεσμικό πλαίσιο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Πρόσθεσε δε ότι θα συσχετιστεί απολύτως με την εστίαση, ενώ θα αφορά τις συσκευασίες αλουμινίου και πλαστικού, καθώς το γυαλί βγαίνει από την εξίσωση.
Υπενθυμίζεται ότι με τον νόμο Χατζηδάκη του 2020 το σύστημα επιστροφής εγγύησης προβλεπόταν να λειτουργεί από τις 05/01/2023 για τα πλαστικά μπουκάλια (αλλά και για μπουκάλια γυαλιού και αλουμινίου).
Βάσει του συστήματος, ο καταναλωτής κατά την αγορά ενός προϊόντος σε πλαστικό μπουκάλι καταβάλλει ένα έξτρα τίμημα, το οποίο θα λαμβάνει πίσω όταν επιστρέφει το άδειο μπουκάλι σε σημεία επιστροφής. Όμως Περιβαλλοντικές Οργανώσεις υποστηρίζουν ότι η διεθνής εμπειρία δείχνει πως αυτό το σύστημα είναι το πλέον κατάλληλο για να καταφέρει η χώρα να συλλέγει και να οδηγεί στην ανακύκλωση σχεδόν το σύνολο των 2-2,5 δισεκατομμυρίων πλαστικών μπουκαλιών που καταναλώνονται στην Ελλάδα σε ετήσια βάση.
Το 2021, με έναν άλλο νόμο, οι προβλέψεις άλλαξαν και ενώ ο νόμος 4736/2020 όριζε την ύπαρξη ενός ενιαίου πανελλαδικού συστήματος, με τον νόμο 4819/2021 η πρόβλεψη αυτή καταργήθηκε και άναψε πράσινο φως για τη δημιουργία πολλών συστημάτων επιστροφής εγγύησης. Επίσης, με άλλο νόμο του 2022 μετατέθηκε η έναρξη λειτουργίας για τον Ιούλιο του 2023, ημερομηνία που στη συνέχεια παρατάθηκε εκ νέου.
«Χαμηλές πτήσεις» στην ανακύκλωση συσκευασιών
Απογοητευτικοί είναι όμως οι αριθμοί και στην ανακύκλωση συσκευασιών, γεγονός που παραδέχθηκε στους αιρετούς ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) Γιάννης Ραζής. Παρουσιάζοντας στοιχεία για την ανακύκλωση συσκευασιών, ανέφερε ότι μόνο το 46% των επιχειρήσεων συμμετέχει στην ανακύκλωση.
Σημαντικό πρόβλημα, είπε, είναι η εισφοροδιαφυγή, καθώς υπάρχουν υπόχρεες επιχειρήσεις που δεν πληρώνουν, με το ποσό να φτάνει τα 25 εκατ. ευρώ ετησίως. «Είναι ανάγκη για άμεση παρέμβαση του κεντρικού κράτους για αποτελεσματική αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής, λειτουργία ενός μόνο συστήματος, χρηματοδότηση των ΟΤΑ, ισότιμη εφαρμογή ενός κανονιστικού πλαισίου» σημείωσε.
Ο κ. Ραζής υποστήριξε ότι για να αυξηθεί η ανακύκλωση απορριμμάτων δεν αρκεί η ανακύκλωση συσκευασιών, που επανέλαβε ότι βρίσκεται ήδη στο 60%. «Το πρώτο πρόβλημα είναι ότι, εδώ και 20 χρόνια που ισχύει ο νόμος, σχεδόν μία στις δύο εταιρείες συσκευασίας εισφοροδιαφεύγει και δεν συμμετέχει σε κανένα από τα λειτουργούντα συστήματα. Επομένως, οι μη σύννομοι φέρνουν το βάρος της ανάπτυξης στη χώρα και αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα» τόνισε, καταγγέλλοντας μάλιστα ότι ο Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) δυναμιτίζει την ανακύκλωση συσκευασιών καθώς, είπε, ότι διαφοροποιήθηκαν οι τιμές ανάμεσα στα δύο συστήματα.
«Αγκάθι» το Τέλος Ταφής για τους δήμους
Την άποψη ότι παρότι οι δήμοι καταβάλλουν το Τέλος Ταφής απορριμμάτων, τα χρήματα αυτά δεν επιστρέφονται στους δήμους, όπως προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία για την προώθηση της ανακύκλωσης, εξέφρασε κατά τη παρουσίαση του νέου νομοσχεδίου ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου -άποψη με την οποία συντάσσονται σχεδόν όλοι οι δήμοι.
Την παρέμβαση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, πρωτίστως του υπουργείου Περιβάλλοντος, έτσι ώστε το Τέλος Ταφής να επιστραφεί στους δήμους για να προχωρήσει η ανακύκλωση, ζήτησε ο β’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αγρινίου Γιώργος Παπαναστασίου.
«Η ανακύκλωση είναι ακόμα σε εμβρυακό στάδιο και δεν φταίει η αυτοδιοίκηση γι’ αυτό» είπε, εξηγώντας ότι όλος ο εξοπλισμός για τους μπλε κάδους προέρχεται από την ΕΕΑΑ, η οποία όμως αδυνατεί πλέον, καθώς δεν βγαίνει οικονομικά λόγω της εισφοροδιαφυγής, με αποτέλεσμα στο τέλος να μην προχωρά και η ανακύκλωση. «Το μικρό ποσοστό ανακύκλωσης σημαίνει μεγάλο Τέλος Ταφής για τους δήμους», είπε χαρακτηριστικά και ζήτησε τα χρήματα του ΕΟΑΝ να επανεπενδυθούν στην αυτοδιοίκηση προκειμένου να αυξηθεί η ανακύκλωση.
Επίσης, υποστήριξε ότι δεν φταίνε οι δήμοι που δεν προχωρούν οι μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων λόγω ακύρωσης των διαγωνισμών. «Δεν φταίμε εμείς που η ΕΕΑΑ έχει προβλήματα και δεν έχουμε εξοπλισμό για να αυξήσουμε την ανακύκλωση. Γιατί λοιπόν να πληρώνουμε το τέλος ταφής, αφού δεν μπορούμε να το σηκώσουμε οικονομικά; Πληρώνουμε δηλαδή ένα τέλος ταφής που αν πήγαινε στην ανακύκλωση και αυξάναμε τα ποσοστά της ανακύκλωσης, αυτό θα έφερνε και έσοδα στους δήμους» επισήμανε ο κ. Παπαναστασίου.
Υπενθυμίζεται ότι το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) που πέρασε η κυβέρνηση το 2020 υποσχόταν ότι θα προστεθούν έως το τέλος του 2023 περί τις 30-38 νέες Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ), στις πέντε που λειτουργούσαν από το 2017.
Σήμερα, υπό κατασκευή είναι η ΜΕΑ Θηβών που είχε σύμβαση πριν το 2020, υποδομές στη Ζάκυνθο, τα Τρίκαλα, τη Χερσόνησο Κρήτης, την Σητεία, την Κεφαλονιά, τη Χίο και η αναβάθμιση της ΜΕΑ Ηρακλείου.
Σε εκκρεμότητα παραμένουν οι διαγωνιστικές διαδικασίες για Λευκάδα, Ναύπακτο, Καβάλα, Ανατολική και Δυτική Θεσσαλονίκη, Βόλο, Λάρισα, Πάτρα, Αγρίνιο, Ρόδο, Νάξο και Σαντορίνη.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 14.07.2024
ΣΧΟΛΙΑ