Εξαιρετικά χρήσιμη και άκρως αποκαλυπτική ήταν η χθεσινή συζήτηση επί του σχεδίου ανάπλασης της ΔΕΘ η οποία έγινε στο πλαίσιο της ειδικής συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης. Προκειμένου να καταλήξουμε σε μία πρόταση η οποία να ωφελεί πραγματικά την πόλη, τους κατοίκους της (πρωτίστως), το περιβάλλον, τους επαγγελματίες και την οικονομία της, ας κάνουμε μια κατ' αρχήν παραδοχή: ας δεχθούμε ότι το νέο εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο που πράγματι έχει ανάγκη η Θεσσαλονίκη, είναι καλό να γίνει στη θέση της σημερινής παραγκούπολης.

Η παραδοχή αυτή γεννά δύο μείζονα ερωτήματα: πρώτον, τι είδους εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο έχει ανάγκη η πόλη και η ΔΕΘ-HELEXPO και, δεύτερον, γιατί, εκτός από αυτά, χρειάζεται να κατασκευαστούν εντός της ΔΕΘ ξενοδοχείο και εμπορικό-επιχειρηματικό κέντρο, μαζί και ένα τεράστιο υπόγειο πάρκινγκ δυναμικότητας έως δύο χιλιάδων θέσεων;

Ας ξεκινήσουμε από το πρώτο. Ο τζίρος της ΔΕΘ-HELEXPO βρίσκεται σήμερα στα επίπεδα μιας μικρομεσαίας επιχείρησης. Μάλιστα σημαντικό μέρος του τζίρου της προέρχεται από τα έσοδα των δύο πάρκινγκ, δηλαδή από μη εκθεσιακές δραστηριότητες. Το δε μερίδιο της ΔΕΘ-HELEXPO στην εγχώρια εκθεσιακή αγορά είναι μονοψήφιο. Επιπλέον, χρόνο με το χρόνο, με την εκθετική ανάπτυξη της τεχνολογίας η εκθεσιακή δραστηριότητα θα γίνεται παντού στον κόσμο με εντελώς διαφορετικό τρόπο απ' ό,τι σήμερα, θα γίνεται υβριδικά, που σημαίνει ότι οι εκθεσιακοί χώροι θα χρειάζονται περισσότερο “τεχνολογία” και λιγότερο “τετραγωνικά”. Το νέο εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο που χρειάζεται η Θεσσαλονίκη για τα επόμενα τριάντα με πενήντα χρόνια, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλα αυτά τα δεδομένα.

Ας προχωρήσουμε τώρα και σε μια δεύτερη παραδοχή κι ας δεχθούμε ότι η πρόταση της ΔΕΘ-HELEXPO που περιλαμβάνει τρία υπερμεγέθη κτίρια για εκθεσιακή δραστηριότητα και ένα τέταρτο για συνεδριακή, υπηρετεί τις ανωτέρω παραδοχές. Η κάλυψη αυτών των τεσσάρων κατασκευών δεν υπερβαίνει, στη χειρότερη περίπτωση τα σαράντα στρέμματα, σε σύνολο περίπου 180 στρεμμάτων που είναι το σημερινό οικόπεδο της ΔΕΘ. Άρα, θα περίσσευαν και άλλα τουλάχιστον 140 στρέμματα προκειμένου να αναπτυχθεί ένα ενιαίο πάρκο, αλλά και να διασωθούν και τρία, τέσσερα, από τα σημερινά κτίρια που έχουν μεγάλο αρχιτεκτονικό και ιστορικό ενδιαφέρον.

Εδώ, λοιπόν, προκύπτει το ερώτημα: για ποιο λόγο άραγε θα πρέπει στο χώρο της ΔΕΘ, εκτός από το εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο, να κατασκευαστεί δεκαώροφο ξενοδοχείο και ένα εμπορικό-επιχειρηματικό κέντρο; Στο ερώτημα αυτό δεν δόθηκε χθες καμία απάντηση. Υπήρξαν μόνον υπαινιγμοί. Ο πρώτος υπαινιγμός είναι ότι οι δύο αυτές κατασκευές θα δώσουν τη δυνατότητα συμμετοχής και ιδιωτικών κεφαλαίων ώστε να συμπληρωθεί το ποσό που απαιτείται για να γίνει η ανάπλαση. Σύμφωνα με τη διοίκηση της ΔΕΘ-HELEXPO ο εκτιμώμενος συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 300 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών τα 90 θα προέλθουν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, άλλα 30 θα βάλει, μέσω ΕΣΠΑ, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και άλλα περίπου 60 θα βάλει η ΔΕΘ-HELEXPO μέσω δανείου που θα συνάψει με κάποια τράπεζα.

Άρα, κατ' ουσία, η συμμετοχή του Δημοσίου, με τη μία ή την άλλη μορφή του, θα ανέλθει γύρω στα 180 εκατ. ευρώ. Τόσο ακριβώς προσδιορίζει η ίδια η διοίκηση της ΔΕΘ-HELEXPO ότι είναι το κόστος κατασκευής του εκθεσιακού και συνεδριακού κέντρου, μαζί και με το πάρκο. Κι εδώ προκύπτει το δεύτερο ερώτημα: αφού, λοιπόν, το κράτος θα βάλει έτσι κι αλλιώς τα χρήματα που απαιτούνται γι' αυτό που χρειάζεται η Θεσσαλονίκη, ποιος ο λόγος να μπουν στο παιχνίδι οι ιδιώτες για να βάλουν άλλα 120 εκατ. ευρώ, για ξενοδοχείο και εμπορικό-επιχειρηματικό κέντρο, τα οποία όμως δεν τα χρειάζεται η πόλη; Το ερώτημα αυτό έχει τεθεί επανειλημμένως, αλλά ουδείς δίνει απάντηση.

Ο δεύτερος υπαινιγμός που διατυπώνεται σχετικά με την ανάγκη συμμετοχής του ιδιώτη είναι ότι η συντήρηση του πάρκου απαιτεί σημαντικούς πόρους. Πράγματι. Όμως, επ' αυτού δεν προβλέπεται προς το παρόν τίποτε απολύτως. Άλλωστε, η ανάγκη για τη φύλαξη και τη συντήρηση του πάρκου θα προκύψει σε περίπου οκτώ με δέκα χρόνια όταν θα έχει ολοκληρωθεί το έργο. Θεωρείται, ωστόσο, βέβαιο, ότι εάν αυτό το αναλάβει ο ιδιώτης θα ζητήσει και άλλα ανταλλάγματα, πέρα από αυτά τα οποία ήδη του εκχωρούνται. Συμπερασματικά, επομένως, με κανέναν τρόπο και για κανέναν λόγο δεν τεκμηριώνεται η ανάγκη συμμετοχής ιδιωτών στο έργο της ανάπλασης. Η μόνη ανάγκη που το επιβάλλει είναι η εξυπηρέτηση κάποιων συγκεκριμένων επιχειρηματικών συμφερόντων, σε βάρος όμως του συμφέροντος της πόλης.

Στη χθεσινή συζήτηση ο δήμαρχος Στέλιος Αγγελούδης είπε ότι έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα σε τρεις προτάσεις: η πρώτη είναι να μετεγκατασταθεί η Έκθεση στη Σίνδο, όπως προβλεπόταν ως το 2010, η δεύτερη, να υιοθετηθεί το προτεινόμενο σχέδιο ανάπλασης, βελτιωμένο στη βάση των δέκα προϋποθέσεων που έχει θέσει ο δήμος (αύξηση πρασίνου, ανοιχτό πάρκο κ.ο.κ.) και η τρίτη, να μείνουν τα πράγματα ως έχουν. Υπάρχει, όμως, και μια τέταρτη πρόταση: να κατασκευαστεί στον υπάρχοντα χώρο ένα νέο εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο, μικρότερο, ή έστω, ακόμη και αυτό το φαραωνικό που προτείνει η ΔΕΘ-HELEXPO και τίποτε άλλο! Όλος ο υπόλοιπος χώρος να δοθεί στην πόλη, στους Θεσσαλονικείς.

Η διοίκηση Αγγελούδη κατέβαλε μια φιλότιμη προσπάθεια, μέσω των δέκα “κόκκινων” σημείων, να βελτιώσει το αρχικό κακό σχέδιο. Όμως, το συμφέρον της πόλης απαιτεί από τη δημοτική αρχή να κάνει μία υπέρβαση: να ζητήσει να τεθεί εκτός σχεδίου ανάπλασης κάθε άλλη κατασκευή, πέρα από το εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο και το έργο να κατασκευαστεί ως Δημόσιο, αφού έτσι κι αλλιώς, το Δημόσιο θα βάλει τα ποσά που απαιτούνται για όλα τα υπόλοιπα, πλην των ιδιοκατασκευών.

Υ.Γ.1. Η όλη συζήτηση για την ανάπλαση της ΔΕΘ εξελίσσεται στη βάση ενός προκαταρκτικού αρχιτεκτονικού σχεδίου. Ουσιαστικά, με βάση μια φωτορεαλιστική απεικόνιση η οποία μεταβάλλεται κατά το δοκούν, ανάλογα με τις “κόκκινες” γραμμές που θέτει ο δήμος ή και κάποιος άλλος φορέας. Όμως, ένα τόσο σοβαρό έργο που σφραγίζει το μέλλον της πόλης για τα επόμενα πενήντα και πλέον χρόνια θα πρέπει να εδράζεται σε μελέτες και όχι σε φωτορεαλισμούς.

Υ.Γ.2. Η κατασκευή ενός τόσο μεγάλου υπόγειου πάρκινγκ, δυναμικότητας έως δύο χιλιάδων θέσεων βρίσκεται σε αντιδιαστολή με τους στόχους που τίθενται από την επί θύραις λειτουργία του μετρό η οποία, υπολογίζεται ότι θα αφαιρέσει από την κυκλοφορία περίπου 50.000 αυτοκίνητα. Αντιθέτως, το πάρκινγκ θα προσελκύει τουλάχιστον 10.000 με 15.000 αυτοκίνητα ημερησίως στο κέντρο.

Υ.Γ.3. Όποιος πιστεύει ότι στο οικόπεδο της ΔΕΘ μπορούν να χτιστούν και άλλα, πέρα από εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο, ας προτείνει καλύτερα να ανεγερθούν εκεί φοιτητικές εστίες που τις έχει μεγαλύτερη ανάγκη η πόλη απ' ό,τι το ξενοδοχείο και το εμπορικό- επιχειρηματικό κέντρο.