Μετά τα επεισόδια σοβαρής λειψυδρίας που έπληξαν τουριστικούς προορισμούς της Ανατολικής Μακεδονίας, έρχεται η σειρά των αγροτών να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο των χαμηλών υδάτινων αποθεμάτων. Είναι πλέον κοινή παραδοχή ότι φέτος θα θυσιαστούν αγροτικές παραγωγές, χωρίς κανείς να γνωρίζει από τώρα το μέγεθος και την έκταση της καταστροφής.

Αν υπάρχει ένας συνεκτικός κρίκος στους νομούς Καβάλας, Δράμας και Σερρών που απαρτίζουν γεωγραφικά την Ανατολική Μακεδονία, αυτός είναι σίγουρα το νερό. Την περιοχή αυτή διατρέχει ο ποταμός Στρυμόνας αλλά και ο Αγγίτης που αποτελεί τον κύριο παραπόταμό του καθώς και πλήθος άλλων πηγών που μαζί με τα υπόγεια ύδατα αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία για την άρδευση των αγροτικών εκτάσεων. Φέτος τα νερά βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών, γεγονός που όχι απλώς απειλεί μερίδα καλλιεργειών αλλά προεξοφλείται ήδη ότι η ξηρασία θα προκαλέσει απώλειες.

Στο βάθος της ιστορίας, φαίνεται ότι η ευρύτερη περιοχή είχε πάντα πολύ νερό. Τόσο πολύ που οι συχνές πλημμύρες αλλά και ασθένειες όπως ελονοσία και χολέρα, στέκονταν εμπόδιο στη γεωργική ανάπτυξη. Εκτεταμένα αποστραγγιστικά έργα έγιναν πριν από περίπου 100 χρόνια ώστε ο Στρυμόνας και ο Αγγίτης να σταματήσουν να προκαλούν πλημμύρες και οι βαλτώδεις περιοχές γύρω από αυτούς να αποτελούν πηγή ζωής και όχι ασθενειών.

Μόνο τα Τενάγη των Φιλίππων, συνδεδεμένα με τον ποταμό Αγγίτη, αποτελούσαν ένα ευρύ σύστημα βάλτων και υγροτόπων που κάλυπτε έως και 350.000 στρέμματα. Μέχρι το 1912, οι Τούρκοι που είχαν τη διοίκηση, αποκαλούσαν την περιοχή «Λίμνη Αφθονία» (Μπερεκετλί Γκιουλ), γεγονός ενδεικτικό της ζωογόνου δύναμης των υδάτων. Όλα αυτά τα χρόνια η περιοχή, παρά τα προβλήματά της, έδινε εργασία και εισόδημα, με ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, με νερόμυλους ή μονάδες βυρσοδεψίας. Τα εκτεταμένα εγγειοβελτιωτικά έργα μετά την εγκατάσταση των προσφύγων ανέβασαν σε άλλο επίπεδο την αγροτική παραγωγή. Τεράστιες βαλτώδεις εκτάσεις σε Καβάλα, Δράμα και Σέρρες μετατράπηκαν σε υψηλής ποιότητας αγροτεμάχια. Η αποξήρανση έγινε από αμερικανική εταιρία παράλληλα με τη γενικότερη διευθέτηση της κοίτης του Στρυμόνα και την δημιουργία της τεχνητής λίμνης Κερκίνη.

Ωστόσο, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισαν να φαίνονται τα πρώτα προβλήματα. Το έδαφος συμπιέστηκε από τη χρήση μηχανημάτων, τα εδάφη κατακρατούν άλατα, η αποστράγγιση γίνεται όλο και εντονότερη και τα συνεχή πλημμυρικά φαινόμενα προκαλούν μια ακόμη δυσκολότερη εξίσωση.

Μέρος των σκαμπανεβασμάτων που καλείται να διαχειριστεί η τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και η επιστημονική κοινότητα είναι και οι ξηρασίες, όπως η φετινή, που φέρνουν το πρόβλημα στο ακριβώς αντίθετο άκρο. Θεωρείται σημείο των καιρών, ή ακριβέστερα της «κλιματικής κρίσης». Το πρόβλημα απαιτεί τη συνεργασία δύο διαφορετικών Περιφερειών, της Κεντρικής Μακεδονίας και της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Στα τέλη του περασμένου μήνα, οι αντιπεριφερειάρχες των τριών νομών, αποφάσισαν να λάβουν δραστικά μέτρα προκειμένου να περιοριστούν οι διαφαινόμενες απώλειες στις αγροτικές παραγωγές. Σε συνάντησή τους στον ρουφράκτη (φράγμα) της Συμβολής, συμφώνησαν ότι πρόκειται για τη δυσκολότερη χρονιά έως τώρα και κατέληξαν στον τρόπο διαχείρισης του λιγοστού νερού άρδευσης. Παρόντες ήταν και οι πρόεδροι των τοπικών οργανισμών εγγείων βελτιώσεων (ΤΟΕΒ). Κύριος στόχος είναι να περιοριστεί κάθε πιθανή μορφή σπατάλης κατά την άρδευση των καλλιεργειών, να μειωθεί το «χάσιμο» του νερού προς τη θάλασσα και να εξασφαλιστεί νερό σε βάθος χρόνου ώστε να περιορισθούν κατά το δυνατόν οι παραγωγικές και οικονομικές ζημίες των καλλιεργειών. Για τη λειτουργία του φράγματος της Συμβολής, μια 4μελής επιτροπή με εκπροσώπους των τριών νομών, θα χειρίζεται με ομόφωνες αποφάσεις το άνοιγμα και το κλείσιμο των «θυρών».

«Η περίσταση είναι δύσκολη αλλά υπάρχει υπευθυνότητα από όλες τις πλευρές» σχολίασε μετά τη συμφωνία ο αντιπεριφερειάρχης Δράμας Μιχάλης Μουρβετίδης. «Προσπαθούμε να περιορίσουμε τις ζημίες, οι οποίες σε κάποιες καλλιέργειες φαντάζουν αναπόφευκτες» είπε από την πλευρά του ο αντιπεριφερειάρχης Καβάλας, Θόδωρος Μαρκόπουλος, ο οποίος τόνισε ότι πρέπει να γίνονται παράλληλες προσπάθειες περιορισμού της σπατάλης τόσο στην οικιακή κατανάλωση όσο και στις τουριστικές εκμεταλλεύσεις. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο ποταμός Αγγίτης παρουσιάζει αυτή την περίοδο σχεδόν μηδενική παροχή ενώ έχουν σταματήσει να αναβλύζουν νερό ακόμη και οι πηγές του Παραδείσου ή της Αγίας Βαρβάρας στη Δράμα. Την ίδια ώρα, οι πηγές Κεφαλαρίου που έτρεχαν στο Ζυγάκτη ποταμό, δίνουν πλέον πολύ λίγο νερό. Εξάλλου, ο κ. Μαρκόπουλος περιέγραψε με μελανά χρώματα την κατάσταση ακόμη και για την ανατολική πλευρά του νομού Καβάλας, δίπλα στον ποταμό Νέστο. Η τελευταία ενημέρωση που δόθηκε από το φράγμα του Θησαυρού στους παρανέστιους ΤΟΕΒ (Χρυσούπολης, Χρυσοχωρίου και Θαλασσιάς) είναι ότι το διαθέσιμο νερό ανέρχεται στα 70 εκ. κυβικά μέτρα μειωμένο κατά σχεδόν 60% σε σχέση με τα δεδομένα του 2022.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 07.07.2024