Πως η κατάργηση όλων των περιοριστικών μέτρων για την προστασία από τον κορονοϊό θα «έχει πολλαπλάσιο υγειονομικό, κοινωνικό και οικονομικό κόστος» όπως λέει χαρακτηριστικά, τονίζει σε συνέντευξή του στη «ΜτΚ» ο πρώην υπουργός Υγείας και αρμόδιος Τομεάρχης του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Ανδρέας Ξανθός, ο οποίος τις περασμένες ημέρες βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη και επισκέφτηκε νοσοκομεία της περιοχής.

Πρόσφατα, βρεθήκατε σε νοσοκομεία και δομές Υγείας της Θεσσαλονίκης. Δυόμιση χρόνια μετά την εμφάνιση της πανδημίας και την ενίσχυση του ΕΣΥ, όπως αναφέρει η κυβέρνηση, τι εικόνα αντικρύσατε;

Η εικόνα αποδιοργάνωσης των δημόσιων δομών και εξάντλησης των αντοχών του ΕΣΥ και των ανθρώπων του είναι αδιαμφισβήτητη, ό,τι και να λέει, θρασύτατα και προσβλητικά για τη νοημοσύνη μας, η κυβέρνηση. Υπάρχει συσσωρευμένη κόπωση, συρρίκνωση της τακτικής λειτουργίας των νοσοκομείων (ιδιαίτερα της χειρουργικής δραστηριότητας), συνεχές σ. burn out του προσωπικού, ανασφάλεια των συμβασιούχων, απόγνωση όσων είναι εδώ και 1 χρόνο σε αναστολή εργασίας και κυρίως απογοήτευση του συνόλου των εργαζομένων για το μέλλον και την προοπτική του ΕΣΥ. Χρειάζεται επειγόντως «ανάταξη» και «αναζωογόνηση» του Δημόσιου Συστήματος Υγείας με έμφαση στο ανθρώπινο δυναμικό του και με προτεραιότητα την αντιστροφή του κύματος παραίτησης και μετανάστευσης νέων γιατρών. Η αλλαγή πορεία στα πολιτικά και υγειονομικά πράγματα είναι ζωτικής σημασίας σήμερα. Αλλιώς η ζημιά θα είναι μη αναστρέψιμη.

Στην παρούσα φάση υπάρχει κορύφωση των κρουσμάτων και σταδιακά ξεκινά και η πίεση του ΕΣΥ, με τον υπουργό Υγείας να αναφέρει πως δεν χρειάζεται η λήψη μέτρων. Θεωρείτε πως θα πρέπει να επαναξιολογηθεί η κατάσταση από τους ειδικούς; Εντοπίζετε... «παραφωνίες»;

Αυτό έπρεπε να έχει γίνει χθες. Πληρώνουμε ήδη το τίμημα της πρόωρης «λήξης» της πανδημίας που «σφύριξε», ανεύθυνα και αγνοώντας τις προειδοποιήσεις του ΠΟΥ η κυβέρνηση. Η «θερινή ανακωχή» με τον ιό και η κατάργηση όλων των περιοριστικών και προστατευτικών μέτρων (π.χ. υποχρεωτική χρήση της μάσκας στα ΜΜΕ στους κλειστούς χώρους), θα έχει πολλαπλάσιο υγειονομικό, κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Αντί για σοβαρή αξιολόγηση των επιδημιολογικών δεδομένων και διορθωτικές κινήσεις, ο ΕΟΔΥ αλλάζει τον τρόπο παρουσίασης των δεικτών της πανδημίας για λόγους επικοινωνιακούς, ενισχύοντας την κρίση αξιοπιστίας της κυβέρνησης και πλήττοντας τη δημόσια εμπιστοσύνη απέναντι στην Πολιτεία και στους θεσμούς της.

Στο ΣΥΡΙΖΑ συντάξατε και παρουσιάσατε την «Μαύρη Βίβλο της πανδημίας». Τι περιλαμβάνει κωδικοποιημένα και ποιες, κατά την άποψή σας, είναι οι μεγαλύτερες ευθύνες της κυβέρνησης;

Οι πολιτικές ευθύνες της κυβέρνησης για την υγειονομική τραγωδία που έζησε η χώρα, είναι εγκληματικές. Δεν είναι μόνο η πρωτιά σε επίπεδο δυτικής Ευρώπης στη θνησιμότητα και οι αποτρέψιμοι θάνατοι λόγω μειωμένης ανθεκτικότητας του ΕΣΥ. Είναι και η λειτουργική κατάρρευση των δημόσιων δομών υγείας λόγω της «κοβιντοποίησης» τους, η δραματική επιδείνωση του εργασιακού κλίματος στα νοσοκομεία και η επικίνδυνη αύξηση των ακάλυπτων υγειονομικών αναγκών των πολιτών (από 8% του πληθυσμού το 2019 στο 24% το 2021). Αυτός ο δείκτης μεγάλης ανισότητας στη φροντίδα υγείας είναι ίσως ο πιο «σκληρός» δείκτης της κυβερνητικής αποτυχίας.

Κάθε ευχή ξεκινά με τη φράση «την υγειά μας να ’χουμε». Συναίνεση σε πολιτικές βελτίωσης των υπηρεσιών υγείας μπορεί να υπάρξει ή θεωρείτε πως οι κυβερνητικοί χειρισμοί είναι όλοι λάθος;

Η κυβέρνηση δυστυχώς υπονόμευσε κάθε δυνατότητα κοινωνικών συναινέσεων και minimum πολιτικής συνεννόησης. Ούτε μία σύσκεψη αρχηγών κομμάτων υπό την Πρόεδρο της Δημοκρατίας για μία κοινά συμφωνημένη στήριξη του ΕΣΥ και της Δημόσιας Υγείας, καταδέχθηκε να κάνει ο κ. Μητσοτάκης. Στοχοποίησε τον ΣΥΡΙΖΑ για «υγειονομικό σαμποτάζ», δεν δέχθηκε διακομματικό έλεγχο της Βουλής στις έκτακτες δαπάνες και προσλήψεις, είχαμε την πιο αδιαφανή, ιδεοληπτική και «μεροληπτική» υπέρ των ιδιωτικών συμφερόντων διαχείριση σε όλη την Ευρώπη. Σήμερα χρειαζόμαστε μία νέα υγειονομική στρατηγική και μια σοβαρή επένδυση στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας, την οποία η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση της ΝΔ δεν έχει την πολιτική βούληση να δρομολογήσει.

Η κυβέρνηση δρομολογεί την δημιουργία δύο νέων νοσοκομείων, του Παιδιατρικού και του νέου Ογκολογικού στη Θεσσαλονίκη. Ποια η θέση σας; Συμφωνείτε πως με αυτές τις νέες δομές θα αλλάξει ο υγειονομικός χάρτης της Β. Ελλάδας;

Θα μου επιτρέψετε να σας διορθώσω. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ σχεδίασε και εξασφάλισε με την πολύ σημαντική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, τη δημιουργία δύο νέων δημόσιων νοσοκομείων, του νομαρχιακού νοσοκομείου Κομοτηνής και του τριτοβάθμιου Παιδιατρικού νοσοκομείου Θεσσαλονίκης. Η σημερινή κυβέρνηση το μόνο που έκανε ήταν να αλλάξει το νομικό τους πλαίσιο και από ΝΠΔΔ να τα μετατρέψει σε ΝΠΙΔ, υπονομεύοντας το δημόσιο χαρακτήρα τους. Όσο για το νέο Ογκολογικό νοσοκομείο, εκτός από τη χωροθέτηση στο στρατόπεδο Καρατάσιου, δεν υπάρχει κανένα εχέγγυο για τη χρηματοδότηση του. Κινδυνεύει να εξελιχθεί σε άλλο ένα προεκλογικό εμπαιγμό των πολιτών της Θεσσαλονίκης, αντίστοιχου με την εξαγγελία Αβραμόπουλου για το ίδιο θέμα πριν από 13 χρόνια!

Πρόσφατα, ο πρωθυπουργός απέκλεισε τις πρόωρες εκλογές, ωστόσο στην Κουμουνδούρου παραμένετε σε ετοιμότητα. Παρά τις διαβεβαιώσεις Μητσοτάκη εσείς «βλέπετε» εκλογές το φθινόπωρο;

Οι δεύτερες σκέψεις, λόγω του υψηλού πολιτικού ρίσκου που εμπεριείχαν οι πρόωρες εκλογές και της μη διαχειρίσιμης φθοράς της κυβέρνησης, φαίνεται ότι επικράτησαν. Προσωρινά; Θα δούμε. Είναι φανερό ότι τίποτα πλέον «δεν βγαίνει» στην κυβέρνηση. Δεν έχει πειστικό αφήγημα είτε γίνουν το φθινόπωρο είτε την άνοιξη οι εκλογές. Το αίτημα της αλλαγής πορείας στα πολιτικά πράγματα αρχίζει πλέον να γίνεται πλειοψηφικό στην κοινωνία.

Μεγάλη συζήτηση γίνεται για την επομένη των εκλογών. Κυβέρνηση με προοδευτικό πρόσημο και κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά υπό ποιες προϋποθέσεις με όσα κόμματα συνεργαστούν;

Την επομένη των εκλογών δεν φτάνει να έχει ηττηθεί η ΝΔ του κ. Μητσοτάκη. Απαιτείται και ένας νέος πολιτικός συσχετισμός που θα δίνει αριθμητικά τη δυνατότητα προοδευτικής διακυβέρνησης. Προφανώς στη βάση προγραμματικών συγκλίσεων και αξιόπιστων πολιτικών δεσμεύσεων. Όσοι ενδιαφέρονται στην πράξη για μία τέτοια προοπτική και πρωτίστως ο ΣΥΡΙΣΑ-ΠΣ που θα είναι ο «κορμός» μιας νέας συμμαχίας με αριστερό-προοδευτικό πρόσημο, οφείλουν να προετοιμάσουν το έδαφος. Πεδία κοινών πρωτοβουλιών και δυνητικών συμπράξεων υπάρχουν πολλά (ΕΣΥ, Δημόσιο Πανεπιστήμιο, εργασιακή προστασία, κοινωνικό κράτος, συλλογικά αγαθά, κοινωνικά δικαιώματα, μείωση ανισοτήτων). «Δημόσιος χώρος» ή «ασύδοτη αγορά» είναι το πραγματικό δίλημμα στη μετά-COVID εποχή.

Θεωρείτε πως ο στόχος για αυτοδυναμία τη δεύτερη Κυριακή των εκλογών είναι ρεαλιστικός, δεδομένων των δημοσκοπικών ευρημάτων που δείχνει προς το παρόν μια παγιωμένη διαφορά μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης;

Το κρίσιμο στοίχημα είναι η πρωτιά στην πρώτη Κυριακή. Για να το κερδίσουμε, πρέπει να πείσουμε ότι έχουμε ριζικά διαφορετικό πολιτικό σχέδιο που ενσωματώνει με ρεαλιστικό και βιώσιμο τρόπο τις ανάγκες πρωτίστως αυτών που «ζορίζονται» και φτωχοποιούνται καθημερινά , αλλά και ευρύτερα της κοινωνικής πλειοψηφίας. Η αποχή είναι ο μεγάλος μας αντίπαλος σ’ αυτή μάχη. Ο κόσμος της επισφάλειας, της δυσπιστίας και της απελπισίας πρέπει να έχει θετική πολιτική διέξοδο. Είναι στο χέρι μας να το διασφαλίσουμε.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 17.07.2022