Τα τελευταία χρόνια γινόμαστε μάρτυρες αλλεπάλληλων περιστατικών δολοφονιών γυναικών από συζύγους και συντρόφους. Από τον Νοέμβριο 2018, και τη δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη στη Ρόδο, άρχισε να εμφανίζεται ο όρος «γυναικοκτονία» στο δημόσιο διάλογο. Η «γυναικοκτονία», όρος της κοινωνιολογίας, αναφέρεται σε εγκλήματα τα οποία στρέφονται κατά του γυναικείου φύλου, έχουν σεξιστικά κίνητρα και εμφορούνται από πατριαρχικές αντιλήψεις. Χαρακτηριστικό αυτής της ανθρωποκτόνου συμπεριφοράς, της δολοφονίας γυναικών, είναι το φύλο και ξεκινά από τη στρεβλή και ριζωμένη άποψη ότι η γυναίκα είναι υποταγμένη στο ανδρικό φύλο, συνιστά δε την ακραία μορφή έμφυλης βίας. Θύματα είναι γυναίκες, ακριβώς επειδή είναι γυναίκες.

Στον ελληνικό Ποινικό Κώδικα το αδίκημα της ανθρωποκτονίας προβλέπεται και τιμωρείται από τη διάταξη του άρθ. 299 ΠΚ, με απειλούμενη ποινή, την ανώτατη ποινή, αυτή της ισόβιας κάθειρξης. Επίσης ο νόμος για την ενδοοικογενειακή βία αναγνωρίζει την ανθρωποκτονία εκ προθέσεως (άρθρο 299 Π.Κ.) και τη θανατηφόρα σωματική βλάβη (άρθρο 311 Π.Κ.) ως πράξεις ενδοοικογενειακής βίας (άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 3500/2006).

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), γυναικοκτονίες είναι οι δολοφονίες γυναικών και κοριτσιών εξαιτίας του φύλου τους. Ο όρος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο, τον βασανισμό και τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα μισογυνισμού, τη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών ως «εγκλήματα για λόγους τιμής», τη στοχευμένη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών στο πλαίσιο ένοπλων συγκρούσεων, τη δολοφονία γυναικών λόγω προίκας, τη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών εξαιτίας του σεξουαλικού προσανατολισμού τους και της ταυτότητας φύλου, τις δολοφονίες που συνδέονται με τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων, αυτές που συνδέονται με συμμορίες, εμπόρους ναρκωτικών και την εμπορία γυναικών και κοριτσιών. Ο στατιστικός ορισμός, κατά το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο, είναι : η δολοφονία μιας γυναίκας από ερωτικό σύντροφο και ο θάνατος μιας γυναίκας ως αποτέλεσμα πρακτικής που είναι επιβλαβής στις γυναίκες. Ως ερωτικός σύντροφος νοείται πρώην ή νυν συζύγος ή συντρόφος, ανεξάρτητα από το αν ο/η δράστης/στρια έχει μοιραστεί ή μοιράζεται την ίδια κατοικία με το θύμα.

Είναι εξαιρετικά ανησυχητικό όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, ότι βιώνουμε κλιμάκωση περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, τα οποία αυξήθηκαν από το ξεκίνημα της πανδημίας του COVID-19 και μετά, προφανώς λόγω του αναγκαστικού συγχρωτισμού των συζύγων/ συντρόφων στον ίδιο χώρο.

Η Κυβέρνηση έχει επιδείξει πολλαπλώς την ευαισθησία της για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας, μέσα από μια σειρά πολιτικών αποφάσεων και δράσεων. Ειδικά για την προστασία και στήριξη των γυναικών θυμάτων ενδοικογενειακής και έμφυλης βίας, για να απομακρυνθούν από τον κακοποιητικό σύζυγο ή σύντροφο πρώην ή νυν, η Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, διαθέτει για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας και των πολλαπλών διακρίσεων κατά των γυναικών, ένα πλήρες πανελλαδικό Δίκτυο Δομών, αποτελούμενο από 44 συμβουλευτικά κέντρα, 19 Ξενώνες Κακοποιημένων Γυναικών και των Παιδιών τους και τη γραμμή SOS 15900.

Η θανατηφόρα βία κατά των γυναικών ως ακραία μορφή έμφυλης βίας αποτελεί μείζον κοινωνικό ζήτημα, μας αφορά όλες και όλους, και ανεξάρτητα από το ενδεχόμενο της ένταξης του όρου γυναικοκτονία στο ποινικό μας δίκαιο, απαιτείται να επιδεικνύουμε μηδενική ανοχή στην έμφυλη βία.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 13/14.08.2022