Στις 23 Σεπτεμβρίου του 2019 η είδηση της πτώχευσης ενός από τους κολοσσούς του παγκόσμιου τουρισμού και κύριο «αιμοδότη» του κλάδου στη Βρετανία προκαλεί σοκ στο κοινό, απόγνωση στους χιλιάδες εργαζόμενους, χάος στα χρηματιστήρια, ενώ αφήνει 600.000 τουρίστες εγκλωβισμένους σε διάφορες χώρες, ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα.

Η κατάρρευση του Thomas Cook ήταν, όπως ανέφεραν τα μεγάλα ειδησεογραφικά δίκτυα, μάλλον αναμενόμενη, καθώς ο οργανισμός βρέθηκε να χρωστάει εκατοντάδες εκατομμύρια. Οι λόγοι πολλοί και εξίσου καθοριστικοί: η κακοδιαχείριση και το κακό management παρά τις συνεχείς «τροφοδοτήσεις» από το βρετανικό δημόσιο, η πολιτική κατάσταση σε Αίγυπτο και Τουρκία, τις μεγάλες και κερδοφόρες αγορές του Ομίλου, που είχε είχε σαν αποτέλεσμα τις δεκάδες ακυρώσεις πτήσεων, η άνοδος των low cost εταιρειών, αλλά ακόμη και οι ίδιοι οι καιροί που είχαν αλλάξει -μάλλον ανεπιστρεπτί- όσον αφορά το πώς κάποιος σχεδιάζει και πραγματοποιεί το ταξίδι του.

Οι συνέπειες για τον παγκόσμιο τουρισμό και τις οικονομίες χωρών που ζουν από αυτόν, όπως ο ευρωπαϊκός Νότος και η χώρα μας, δραματικές. Κι όλα αυτά, λίγους μήνες πριν κάνει την εμφάνισή του ο κορονοϊός και ο τουρισμός καταλήξει ο "μεγάλος ασθενής" που ενάμιση χρόνο μετά παλεύει, αλλά έχει πολύ ακόμα δρόμο για να σταθεί στα πόδια του.

Όμως, η είδηση που αποκάλυψε το makthes.gr σχετικά με την κατάθεση αίτησης πτώχευσης από τον όμιλο Μουζενίδη, στον οποίο εκτός των άλλων ανήκει και μια μικρή, αλλά ανερχόμενη αεροπορική εταιρεία, η Ellinair, φέρνει στο νου, την κατάρρευση δεκάδων αεροπορικών εταιρειών την τελευταία πενταετία, η οποία εντάθηκε το 2020 όταν η πανδημία πήρε μαζί της πολλούς μεγαλύτερους ή μικρότερους "κυρίαρχους" των αιθέρων.

H Astra Airlines

Ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη το 2008 και επρόκειτο για αμιγώς ελληνική επιχείρηση η οποία ξεκίνησε την ενασχόλησή της από τις ναυλώσεις αεροσκαφών (chartering) στις αεροπορικές πτήσεις. Η εταιρεία ιδρύθηκε από τους Ιωάννη Ζλατάνη, ιδρυτή της Interaviator Ltd, και Αναστάσιο Ζηρίνη, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Ολυμπιακής Αεροπλοΐας. 

Η πρώτη πτήση πραγματοποιήθηκε στις 5 Ιουλίου 2008 από τη Θεσσαλονίκη στη Ρόδο. Μέχρι το 2010 η εταιρεία δεν ήταν αναγνωρίσιμη στη τοπική κοινωνία της Θεσσαλονίκης, καθώς εκτελούσε μόνο ναυλωμένες πτήσεις και εξυπηρετούσε την άγονη γραμμή Θεσσαλονίκης - Χίου. 

Η Astra Airlines άρχισε να γίνεται γνωστή από το 2012 και έπειτα όταν ανέλαβε πέντε άγονες γραμμές και πτητικό έργο με Έλληνες του εξωτερικού από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Το ίδιο διάστημα δημιούργησε και μια επιπλέον βάση στην Αθήνα για το δρομολόγιο Αθήνα - Σητεία. Σταδιακά άρχισε να εκτελεί και δρομολόγια από Θεσσαλονίκη προς Σάμο, Καλαμάτα και Κέρκυρα και εποχιακές πτήσεις, από τη Θεσσαλονίκη προς τα ελληνικά νησιά. 

Στις 9 Νοεμβρίου 2019 ανακοινώθηκε πως η εταιρεία αντιμετώπιζε σοβαρές οικονομικές δυσκολίες και πως αναζητούσε επενδυτή για τη συνέχιση των λειτουργιών της. Η εταιρεία ακύρωσε όλες τις πτήσεις της την ίδια μέρα μέχρι νεωτέρας. Ωστόσο στις 14 Νοεμβρίου η IATA ανακοίνωσε πως διέγραψε την εταιρεία από τον κατάλογό της και προειδοποίησε τους τουριστικούς πράκτορες να μην εκδίδουν εισιτήρια για πτήσεις της, άμεσα. 

Στις 18 Νοεμβρίου 2019 ανακοινώθηκε πως η εταιρεία διακόπτει τις πτήσεις της, ενώ οι γραμμές άγονης γραμμής που πραγματοποιούσε επαναπροκηρύχθηκαν.

H Air Berlin και οι άλλοι

Η δεύτερη μεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία της Γερμανίας, η Air Berlin υπέβαλε αίτηση πτώχευσης στις 15 Αυγούστου 2017, αφού ο μέτοχος Etihad Airways απέσυρε τη χρηματοδότηση μετά από χρόνια απώλειας. Η γερμανική κυβέρνηση χορήγησε ένα δάνειο-γέφυρα 150 εκατομμυρίων ευρώ (163,3 εκατομμύρια δολάρια) για να επιτρέψει στην Air Berlin να διατηρήσει τα αεροπλάνα της για τρεις μήνες και να εξασφαλίσει τις θέσεις εργασίας των 7.200 εργαζομένων της στη Γερμανία. Τον Οκτώβριο, η Lufthansa συμφώνησε να αγοράσει μέρη της αφερέγγυας εταιρείας.
Η βρετανική Monarch Airlines κατέρρευσε στις 2 Οκτωβρίου 2017, επηρεάζοντας περίπου 900.000 επιβάτες. Μερικώς πληγωμένη από μια εξασθενημένη λίρα, τα οικονομικά της επιδεινώθηκαν το 2016, αφού οι ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια απέτρεψαν τα ταξίδια στην Τυνησία, την Τουρκία και την Αίγυπτο και αύξησαν την ικανότητα στα δρομολόγια προς την Iberia. Η εταιρεία, που εδρεύει στο αεροδρόμιο Luton βόρεια του Λονδίνου, δραστηριοποιείται από το 1968. 

Η δανέζικη αεροπορική εταιρεία Primera Air διέκοψε τη λειτουργία της την 1η Οκτωβρίου 2018. Αναγκάστηκε να ακυρώσει πτήσεις νωρίτερα εκείνο το έτος, αναφέροντας καθυστερήσεις στη λήψη αεροσκαφών από την Airbus, ενώ αργότερα αντιμετώπισε καταγγελίες για κακή εξυπηρέτηση και καθυστερημένες επιστροφές χρημάτων. 

Η Germania της Γερμανίας κήρυξε πτώχευση στις 4 Φεβρουαρίου 2019, αφού απέτυχε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση για μια βραχύχρονη περίοδο, στην οποία είχε σοβαρό πρόβλημα με τα ταμειακά της διαθέσιμα, επομένως και τα λειτουργικά της έξοδα. Ιδρύθηκε στο Βερολίνο το 1986, μετέφερε κυρίως Γερμανούς τουρίστες σε περισσότερους από 60 προορισμούς στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. 

Η περιφερειακή αεροπορική εταιρεία του Ηνωμένου Βασιλείου FLYBMI διέκοψε τη λειτουργία της στις 16 Φεβρουαρίου 2019, "κατηγορώντας" το Brexit και την αβεβαιότητα που έφερνε ως έναν από τους λόγους για την κατάρρευσή της. Ανέφερε ότι οι προοπτικές της "επηρεάστηκαν σοβαρά από την αβεβαιότητα που δημιουργήθηκε από τη διαδικασία Brexit, η οποία οδήγησε στην αδυναμία μας να διασφαλίσουμε πολύτιμα συμβόλαια πτήσης στην Ευρώπη και την έλλειψη εμπιστοσύνης σχετικά με την ικανότητα της εταιρείας να συνεχίσει τις πτήσεις μεταξύ προορισμών στην Ευρώπη" 

Η WOW air της Ισλανδίας έγινε άλλο ένα οικονομικό ατύχημα στις αεροπορικές εταιρείες στις 28 Μαρτίου 2019, μετά από αποτυχημένες προσπάθειες συγκέντρωσης κεφαλαίων, οι οποίες περιελάμβαναν συνομιλίες για τη συγχώνευση με την αντίπαλη Icelandair. Η WOW έλεγχε το ένα τέταρτο της ταχέως αναπτυσσόμενης υπερατλαντικής αγοράς χαμηλού κόστους, μεγάλων αποστάσεων το 2018. Η κατάρρευση της αεροπορικής εταιρείας επηρέασε αρνητικά την οικονομία της Ισλανδίας, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό. 

Η γαλλική αεροπορική εταιρεία Aigle Azur διέκοψε όλες τις δραστηριότητες στις 27 Σεπτεμβρίου 2019, αφού ένα εμπορικό δικαστήριο απέρριψε προσφορές οικονομικής διάσωσης. Η Aigle Azur τέθηκε υπό προστασία πτώχευσης στις 2 Σεπτεμβρίου και σταμάτησε τις εργασίες του αργότερα, αφήνοντας 19.000 επιβάτες εγκλωβισμένους. 

Η αεροπορική εταιρεία της Σλοβενίας, Adria Airways, υπέβαλε αίτηση πτώχευσης και ακύρωσε όλες τις πτήσεις στις 30 Σεπτεμβρίου 2019, αφού δέχθηκε τις περισσότερες πτήσεις της πίσω μια εβδομάδα πριν. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις κρατικές ενισχύσεις εμπόδισαν την κυβέρνηση να βοηθήσει την Adria. Πρόσθεσαν επίσης ότι δεν θα βοηθούσε την εταιρεία υπό την τρέχουσα ιδιοκτησία της, την οποία αποκαλούσαν «ανεύθυνη». 

Η γαλλική αεροπορική εταιρεία XL Airways διατάχθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2019, να τεθεί υπό εκκαθάριση μετά την απόρριψη της προσφοράς διάσωσης της τελευταίας στιγμής από γαλλικό δικαστήριο. Η XL Airways χρησιμοποίησε τέσσερα αεροσκάφη Airbus A330 και παρείχε κυρίως πτήσεις μεγάλων αποστάσεων προς την Καραϊβική, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το νησί Ρεϊνιόν. 

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον είπε στις 14 Ιανουαρίου ότι η κυβέρνηση θα κάνει ό, τι μπορούσε για να βοηθήσει την περιφερειακή αεροπορική εταιρεία Flybe λόγω της σημασίας της για τις συγκοινωνιακές συνδέσεις. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να μειώσει τους φόρους αεροπορικών επιβατών σε όλες τις πτήσεις εσωτερικού για να βοηθήσει την αεροπορική εταιρεία μετά από αναφορές των μέσων ενημέρωσης ότι χρειαζόταν επειγόντως νέα κεφάλαια για να επιβιώσει τον χειμώνα όταν η ζήτηση για ταξίδια μειώθηκε.