Από τους προέδρους… δια βοής στην εκλογή από τη βάση
Όλοι οι πρόεδροι από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ μέχρι σήμερα και οι διαδικασίες ανάδειξής τους
06/12/2021 18:00
Τον επόμενο πρόεδρο του ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ εκλέγουν την ερχόμενη Κυριακή, στο δεύτερο γύρο της εκλογικής διαδικασίας, τα μέλη και οι φίλοι του κινήματος. Η εκλογή προέδρου από τη λεγόμενη βάση του κόμματος υιοθετήθηκε το 2004 από τον τότε μοναδικό υποψήφιο αρχηγό του ΠΑΣΟΚ Γιώργο Παπανδρέου και θεωρήθηκε «καινοτομία» για τη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα. Τα νέα τότε ήθη για τα δεδομένα της ελληνικής πολιτικής σκηνής υιοθέτησε αργότερα και η Νέα Δημοκρατία.
Ανδρέας Παπανδρέου
Το ΠΑΣΟΚ ιδρύθηκε το 1974 από τον Ανδρέα Παπανδρέου στις 3 Σεπτεμβρίου. Ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε και ο πρώτος πρόεδρος του κόμματος, ο οποίος παρέμεινε στην ηγεσία της Χαριλάου Τρικούπη μέχρι τον θάνατό του. Ο Ανδρέας Παπανδρέου τον Μάιο 1984 επανεξελέγη πρόεδρος του κόμματος κατά τη διάρκεια του 1ου Συνεδρίου ΠΑΣΟΚ δια βοής από το σώμα του συνεδρίου. Έξι χρόνια αργότερα, το Σεπτέμβριο 1990 ο Ανδρέας Παπανδρέου επανεξελέγη δια βοής κατά το 2ο Συνέδριο ΠΑΣΟΚ πρόεδρος του κόμματος. Σε εκείνο το συνέδριο θεσπίστηκαν μεταξύ άλλων η θέση του γραμματέα Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, οι ποσοστώσεις γυναικών και η συμμετοχή των τοπικών οργανώσεων στην επιλογή των υποψηφίων βουλευτών. Σε εκείνο το συνέδριο επίσης, έπειτα από πρόταση του προέδρου εξελέγη γραμματέας της ΚΕ ο Άκης Τσοχατζόπουλος.
Κώστας Σημίτης
Ο Α. Παπανδρέου παρέμεινε αρχηγός του ΠΑΣΟΚ μέχρι την 23η Ιουνίου 1996, ημέρα του θανάτου του. Είχε προηγηθεί η παραίτησή του στις 17 Ιανουαρίου 1996 από την πρωθυπουργία της χώρας. Πρωθυπουργός της Ελλάδας την επομένη έγινε ο Κώστας Σημίτης, όπως αποφάσισε η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, η οποία επέλεξε ανάμεσα στους Κώστα Σημίτη, Άκη Τσοχατζόπουλο, Γεράσιμο Αρσένη και Γιάννη Χαραλαμπόπουλο. Για τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν αποφάσισε η Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ μετά από εισήγηση του τότε γραμματέα της, Κώστα Σκανδαλίδη. Λίγες ημέρες μετά το θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου διοργανώθηκε το 4ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ με σκοπό την εκλογή του επόμενου προέδρου και την μετά-Παπανδρέου εποχή. Περισσότεροι από 5.000 σύνεδροι συγκεντρώθηκαν στο Ολυμπιακό Στάδιο για την πιο μεγάλη μάχη του ΠΑΣΟΚ για την αρχηγία. Οι υποψήφιοι ήταν δύο: Κώστας Σημίτης και Άκης Τσοχατζόπουλος. Ο Σημίτης εξελέγη πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ με διαφορά 408 ψήφων, συγκεντρώνοντας το 53,77%. Το συνέδριο ήταν ιδιαίτερα φορτισμένο καθώς ο Κώστας Σημίτης είχε στείλει προειδοποίηση: «Ή με εκλέγετε ή παραιτούμαι και από πρωθυπουργός». Ο Άκης Τσοχατζόπουλος υποστήριξε από την πλευρά του, το μοντέλο της διαρχίας, ζητώντας ασυμβίβαστο μεταξύ των αξιωμάτων του πρωθυπουργού και του προέδρου του κόμματος. Στην Κεντρική Επιτροπή πρώτευσε σε σταυρούς ο Γιώργος Παπανδρέου, ενώ γραμματέας εξελέγη ο Κώστας Σκανδαλίδης.
Τρία χρόνια αργότερα, τον Μάρτιο 1999 συνήλθε το 5ο Συνέδριο ΠΑΣΟΚ με τον Κώστα Σημίτη να επανεκλέγεται στη θέση του προέδρου του κόμματος, χωρίς αντίπαλο. Κάτι αντίστοιχο έγινε και στο επόμενο 6ο Συνέδριο ΠΑΣΟΚ, τον Οκτώβριο 2001, όπου ο Κώστας Σημίτης όντας πρωθυπουργός επανεξελέγη πρόεδρος με ποσοστό 71, 16%, χωρίς άλλο αντίπαλο.
Γιώργος Παπανδρέου
Λίγες εβδομάδες πριν από τις εθνικές εκλογές του 2004, τις οποίες κέρδισε η Νέα Δημοκρατία με αρχηγό τον Κώστα Καραμανλή, ο Κώστας Σημίτης παραιτήθηκε από αρχηγός του ΠΑΣΟΚ. Ανήμερα Θεοφανίων 2004, ο τότε υπουργός Εξωτερικών και γιος του ιδρυτή του κόμματος, Γιώργος Παπανδρέου αποδέχτηκε την πρόταση, δαχτυλίδι κατά πολλούς, του Κώστα Σημίτη να ηγηθεί του κόμματος στις εκλογές της 7ης Μαρτίου 2004. Τότε, ο Γιώργος Παπανδρέου αποφάσισε να εισάγει μία «καινοτομία» για την ελληνική πολιτική σκηνή αλλά και τα ελληνικά πολιτικά κόμματα ως τότε: την εκλογή του προέδρου από την βάση του κόμματος, από τα μέλη και τους φίλους που αποφασίζουν για την ηγεσία. Τα νέα αυτά πολιτικά ήθη που εγκαινίασε τότε ο Παπανδρέου και υιοθέτησαν όπως φάνηκε και άλλα ελληνικά κόμματα, βρήκαν πολλά ευήκοα ώτα. Στις εσωκομματικές εκλογές της 8ης Φεβρουαρίου 2004 με μοναδικό υποψήφιο πρόεδρο τον Γιώργο Παπανδρέου συμμετείχαν πάνω από 1.000.000 ψηφοφόροι. Η προσέλευση του κόσμου στις κάλπες που στήθηκαν σε όλη τη χώρα ξεπέρασε κάθε προσδοκώμενο. Σε εκείνες τις εκλογές, ο γιος του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ έλαβε συγκεκριμένα 1.017.085 ψήφους, έναντι 3.060 λευκών ψηφοδελτίων.
Το ΠΑΣΟΚ από τότε έχασε σε δύο εθνικές αναμετρήσεις, εκείνες του 2004 και του 2007. Μετά τις εθνικές εκλογές του Σεπτεμβρίου 2007 ο Γιώργος Παπανδρέου ζήτησε την ανανέωση της εμπιστοσύνης στο πρόσωπό του. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ανακοίνωσε την ίδια ημέρα την υποψηφιότητά του για τη θέση του προέδρου. Επίσης υποψήφιος στις εκλογές ανάδειξης προέδρου του κόμματος, που διεξήχθησαν στις 11 Νοεμβρίου, ήταν και ο Κώστας Σκανδαλίδης. Ο Γιώργος Παπανδρέου επανεξελέγη πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ με 55,52%. Σε εκείνη την εσωκομματική διαδικασία ο Ευάγγελος Βενιζέλος έλαβε 37,91% και ο Κώστας Σκανδαλίδης ήρθε τρίτος με 5,7%. Στις εκλογές συμμετείχαν 769.156 ψηφοφόροι.
Ευάγγελος Βενιζέλος
Μετά την παραίτηση του Γιώργου Παπανδρέου από τη θέση του Πρωθυπουργού το 2011, ξεκίνησαν οι διαδικασίες και για την αλλαγή ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ. Στην Εθνική Συνδιάσκεψη του κόμματος, στις 12 Μαρτίου του 2012, ανακηρύχθηκε υποψήφιος πρόεδρος του κόμματος ο Ευάγγελος Βενιζέλος, καθώς ήταν ο μοναδικός ο οποίος κατάφερε να συγκεντρώσει τον απαραίτητο αριθμό υπογραφών. Στις 18 Μαρτίου πραγματοποιήθηκαν οι εσωκομματικές εκλογές, οι οποίες ανέδειξαν τον κ. Βενιζέλο, τέταρτο πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Στις εκλογές συμμετείχαν 236. 151 ψηφοφόροι, με τον κ. Βενιζέλο να λαμβάνει το 97,44%.
Φώφη Γεννηματά
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος παρέμεινε αρχηγός του ΠΑΣΟΚ μέχρι τις 14 Ιουνίου 2015, οπότε και πέμπτη αρχηγός του κόμματος αναδείχτηκε η Φώφη Γεννηματά, η οποία συγκέντρωσε το 51,29% έναντι του 25,13% του Ανδρέα Λοβέρδου και του 22,8% του Οδυσσέα Κωνσταντινόπουλου.
Τον Ιούλιο 2017 η Φώφη Γεννηματά, και αφού είχαν πραγματοποιηθεί σχετικές διεργασίες αλλά και συμπράξεις με άλλα κόμματα της κεντροαριστεράς ανακοίνωσε τη δημιουργία νέου πολιτικού φορέα της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα, με την καινοτομία ότι πρώτα θα εκλεγόταν ο πρόεδρος μέσα από μια μεγάλη ανοιχτή διαδικασία και στη συνέχεια θα ιδρυόταν το κόμμα. Όπως και έγινε. Στις 12 Νοεμβρίου 2017 την ηγεσία του νέου αυτού φορέα συμμετείχαν εννιά συνολικά υποψήφιοι αρχηγοί. Μεταξύ των: Φώφης Γεννηματά, Νίκου Ανδρουλάκη, Γιώργου Καμίνη, Σταύρου Θεοδωράκη, Γιάννη Μανιάτη, Γιάννη Ραγκούση, Κωνσταντίνου Γάτσιου, Απόστολου Πόντα και Δημήτρη Τζιώτη επικράτησαν οι δύο πρώτοι. Φώφη Γεννηματά και Νίκος Ανδρουλάκης έδωσαν την μάχη του σταυρού μία εβδομάδα αργότερα, στις 19 Νοεμβρίου 2017, με την πρώτη να επικρατεί έναντι του δεύτερου με 55,88%. Ο Νίκος Ανδρουλάκης έλαβε 42,59%. Το νέο κόμμα με αρχηγό την Φώφη Γεννηματά ονομάστηκε Κίνημα Αλλαγής, του οποίου το ΠΑΣΟΚ αποτελεί συνιστώσα.
Η βάση αποφασίζει για «γαλάζιο» πρόεδρο
Την απευθείας εκλογή προέδρου από τη βάση υιοθέτησε το 2009 (πέντε χρόνια μετά το ΠΑΣΟΚ) και η Νέα Δημοκρατία λίγους μήνες μετά την παραίτηση του Κώστα Καραμανλή εξαιτίας της εκλογικής του ήττας στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου κατά τις οποίες η ΝΔ έλαβε ένα από τα ιστορικότερα χαμηλά ποσοστά της. Μέχρι τότε, ο εκάστοτε πρόεδρος του κόμματος εκλεγόταν από τους συνέδρους που συμμετείχαν στο εκάστοτε συνέδριο ανάδειξης προέδρου. Υποψηφιότητα για την ηγεσία του κόμματος ανακοίνωσαν ο Παναγιώτης Ψωμιάδης, η Ντόρα Μπακογιάννη, ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, ο οποίος λίγο αργότερα απέσυρε την υποψηφιότητά του και ο Αντώνης Σαμαράς. Στις εσωκομματικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 29 Νοεμβρίου 2009 ο Αντώνης Σαμαράς εξελέγη πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας διαδεχόμενος τον Κώστα Καραμανλή. Είχε προηγηθεί τροποποίηση του καταστατικού της Νέας Δημοκρατίας, ώστε η εκλογή του νέου προέδρου να γίνει από τη βάση του κόμματος. Ο Αντώνης Σαμαράς παραιτήθηκε από την ηγεσία της ΝΔ μετά την επικράτηση του «όχι» στο δημοψήφισμα του Ιουνίου 2015 και προσωρινός πρόεδρος ορίστηκε ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης. Οι επόμενες εσωκομματικές εκλογές της ΝΔ για την ανάδειξη του νέου αρχηγού έγιναν τον Δεκέμβριο 2015. Υποψήφιοι πρόεδροι ήταν οι: Κυριάκος Μητσοτάκης, Απόστολος Τζιτζικώστας, Βαγγέλης Μεϊμαράκης και Άδωνις Γεωργιάδης. Δικαίωμα ψήφου είχαν τα μέλη και οι φίλοι της ΝΔ. Επειδή κανένας υποψήφιος δεν κατάφερε να συγκεντρώσει το 50% +1 των ψήφων, η εκλογή επαναλήφθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2016 ανάμεσα στους δύο πρώτους του πρώτου γύρου, τον Ευάγγελο Μεϊμαράκη και τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Επικράτησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Από συνέδριο ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ
Σε αντίθεση με το ΚΙΝΑΛ και την ΝΔ στον ΣΥΡΙΖΑ ο αρχηγός του κόμματος εκλέγεται από το σώμα των συνέδρων στην λήξη των εργασιών του τακτικού συνεδρίου που έχει ως θέμα την εκλογή προέδρου. Οι σύνεδροι που συμμετέχουν σε κάθε συνέδριο εκλέγονται σε εσωκομματικές εκλογές που πραγματοποιούνται σε κάθε κομματική τοπική οργάνωση. Δικαίωμα υποψηφιότητας για την αρχηγία του κόμματος έχουν όλα τα μέλη του συνεδρίου που θα εκδηλώσουν τέτοια πρόθεση. Ο Αλέξης Τσίπρας εξελέγη πρόεδρος του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ) από το ιδρυτικό συνέδριο του κόμματος, τον Ιούλιο του 2013, και επανεξελέγη στο 2ο Συνέδριο, τον Οκτώβριο του 2016. Το 2008, στο 5ο Συνέδριο του Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας, εξελέγη πρόεδρος του κόμματος και επανεξελέγη στο 6ο Συνέδριο, τον Ιούνιο του 2010.
Τον επόμενο πρόεδρο του ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ εκλέγουν την ερχόμενη Κυριακή, στο δεύτερο γύρο της εκλογικής διαδικασίας, τα μέλη και οι φίλοι του κινήματος. Η εκλογή προέδρου από τη λεγόμενη βάση του κόμματος υιοθετήθηκε το 2004 από τον τότε μοναδικό υποψήφιο αρχηγό του ΠΑΣΟΚ Γιώργο Παπανδρέου και θεωρήθηκε «καινοτομία» για τη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα. Τα νέα τότε ήθη για τα δεδομένα της ελληνικής πολιτικής σκηνής υιοθέτησε αργότερα και η Νέα Δημοκρατία.
Ανδρέας Παπανδρέου
Το ΠΑΣΟΚ ιδρύθηκε το 1974 από τον Ανδρέα Παπανδρέου στις 3 Σεπτεμβρίου. Ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε και ο πρώτος πρόεδρος του κόμματος, ο οποίος παρέμεινε στην ηγεσία της Χαριλάου Τρικούπη μέχρι τον θάνατό του. Ο Ανδρέας Παπανδρέου τον Μάιο 1984 επανεξελέγη πρόεδρος του κόμματος κατά τη διάρκεια του 1ου Συνεδρίου ΠΑΣΟΚ δια βοής από το σώμα του συνεδρίου. Έξι χρόνια αργότερα, το Σεπτέμβριο 1990 ο Ανδρέας Παπανδρέου επανεξελέγη δια βοής κατά το 2ο Συνέδριο ΠΑΣΟΚ πρόεδρος του κόμματος. Σε εκείνο το συνέδριο θεσπίστηκαν μεταξύ άλλων η θέση του γραμματέα Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, οι ποσοστώσεις γυναικών και η συμμετοχή των τοπικών οργανώσεων στην επιλογή των υποψηφίων βουλευτών. Σε εκείνο το συνέδριο επίσης, έπειτα από πρόταση του προέδρου εξελέγη γραμματέας της ΚΕ ο Άκης Τσοχατζόπουλος.
Κώστας Σημίτης
Ο Α. Παπανδρέου παρέμεινε αρχηγός του ΠΑΣΟΚ μέχρι την 23η Ιουνίου 1996, ημέρα του θανάτου του. Είχε προηγηθεί η παραίτησή του στις 17 Ιανουαρίου 1996 από την πρωθυπουργία της χώρας. Πρωθυπουργός της Ελλάδας την επομένη έγινε ο Κώστας Σημίτης, όπως αποφάσισε η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, η οποία επέλεξε ανάμεσα στους Κώστα Σημίτη, Άκη Τσοχατζόπουλο, Γεράσιμο Αρσένη και Γιάννη Χαραλαμπόπουλο. Για τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν αποφάσισε η Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ μετά από εισήγηση του τότε γραμματέα της, Κώστα Σκανδαλίδη. Λίγες ημέρες μετά το θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου διοργανώθηκε το 4ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ με σκοπό την εκλογή του επόμενου προέδρου και την μετά-Παπανδρέου εποχή. Περισσότεροι από 5.000 σύνεδροι συγκεντρώθηκαν στο Ολυμπιακό Στάδιο για την πιο μεγάλη μάχη του ΠΑΣΟΚ για την αρχηγία. Οι υποψήφιοι ήταν δύο: Κώστας Σημίτης και Άκης Τσοχατζόπουλος. Ο Σημίτης εξελέγη πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ με διαφορά 408 ψήφων, συγκεντρώνοντας το 53,77%. Το συνέδριο ήταν ιδιαίτερα φορτισμένο καθώς ο Κώστας Σημίτης είχε στείλει προειδοποίηση: «Ή με εκλέγετε ή παραιτούμαι και από πρωθυπουργός». Ο Άκης Τσοχατζόπουλος υποστήριξε από την πλευρά του, το μοντέλο της διαρχίας, ζητώντας ασυμβίβαστο μεταξύ των αξιωμάτων του πρωθυπουργού και του προέδρου του κόμματος. Στην Κεντρική Επιτροπή πρώτευσε σε σταυρούς ο Γιώργος Παπανδρέου, ενώ γραμματέας εξελέγη ο Κώστας Σκανδαλίδης.
Τρία χρόνια αργότερα, τον Μάρτιο 1999 συνήλθε το 5ο Συνέδριο ΠΑΣΟΚ με τον Κώστα Σημίτη να επανεκλέγεται στη θέση του προέδρου του κόμματος, χωρίς αντίπαλο. Κάτι αντίστοιχο έγινε και στο επόμενο 6ο Συνέδριο ΠΑΣΟΚ, τον Οκτώβριο 2001, όπου ο Κώστας Σημίτης όντας πρωθυπουργός επανεξελέγη πρόεδρος με ποσοστό 71, 16%, χωρίς άλλο αντίπαλο.
Γιώργος Παπανδρέου
Λίγες εβδομάδες πριν από τις εθνικές εκλογές του 2004, τις οποίες κέρδισε η Νέα Δημοκρατία με αρχηγό τον Κώστα Καραμανλή, ο Κώστας Σημίτης παραιτήθηκε από αρχηγός του ΠΑΣΟΚ. Ανήμερα Θεοφανίων 2004, ο τότε υπουργός Εξωτερικών και γιος του ιδρυτή του κόμματος, Γιώργος Παπανδρέου αποδέχτηκε την πρόταση, δαχτυλίδι κατά πολλούς, του Κώστα Σημίτη να ηγηθεί του κόμματος στις εκλογές της 7ης Μαρτίου 2004. Τότε, ο Γιώργος Παπανδρέου αποφάσισε να εισάγει μία «καινοτομία» για την ελληνική πολιτική σκηνή αλλά και τα ελληνικά πολιτικά κόμματα ως τότε: την εκλογή του προέδρου από την βάση του κόμματος, από τα μέλη και τους φίλους που αποφασίζουν για την ηγεσία. Τα νέα αυτά πολιτικά ήθη που εγκαινίασε τότε ο Παπανδρέου και υιοθέτησαν όπως φάνηκε και άλλα ελληνικά κόμματα, βρήκαν πολλά ευήκοα ώτα. Στις εσωκομματικές εκλογές της 8ης Φεβρουαρίου 2004 με μοναδικό υποψήφιο πρόεδρο τον Γιώργο Παπανδρέου συμμετείχαν πάνω από 1.000.000 ψηφοφόροι. Η προσέλευση του κόσμου στις κάλπες που στήθηκαν σε όλη τη χώρα ξεπέρασε κάθε προσδοκώμενο. Σε εκείνες τις εκλογές, ο γιος του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ έλαβε συγκεκριμένα 1.017.085 ψήφους, έναντι 3.060 λευκών ψηφοδελτίων.
Το ΠΑΣΟΚ από τότε έχασε σε δύο εθνικές αναμετρήσεις, εκείνες του 2004 και του 2007. Μετά τις εθνικές εκλογές του Σεπτεμβρίου 2007 ο Γιώργος Παπανδρέου ζήτησε την ανανέωση της εμπιστοσύνης στο πρόσωπό του. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ανακοίνωσε την ίδια ημέρα την υποψηφιότητά του για τη θέση του προέδρου. Επίσης υποψήφιος στις εκλογές ανάδειξης προέδρου του κόμματος, που διεξήχθησαν στις 11 Νοεμβρίου, ήταν και ο Κώστας Σκανδαλίδης. Ο Γιώργος Παπανδρέου επανεξελέγη πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ με 55,52%. Σε εκείνη την εσωκομματική διαδικασία ο Ευάγγελος Βενιζέλος έλαβε 37,91% και ο Κώστας Σκανδαλίδης ήρθε τρίτος με 5,7%. Στις εκλογές συμμετείχαν 769.156 ψηφοφόροι.
Ευάγγελος Βενιζέλος
Μετά την παραίτηση του Γιώργου Παπανδρέου από τη θέση του Πρωθυπουργού το 2011, ξεκίνησαν οι διαδικασίες και για την αλλαγή ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ. Στην Εθνική Συνδιάσκεψη του κόμματος, στις 12 Μαρτίου του 2012, ανακηρύχθηκε υποψήφιος πρόεδρος του κόμματος ο Ευάγγελος Βενιζέλος, καθώς ήταν ο μοναδικός ο οποίος κατάφερε να συγκεντρώσει τον απαραίτητο αριθμό υπογραφών. Στις 18 Μαρτίου πραγματοποιήθηκαν οι εσωκομματικές εκλογές, οι οποίες ανέδειξαν τον κ. Βενιζέλο, τέταρτο πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Στις εκλογές συμμετείχαν 236. 151 ψηφοφόροι, με τον κ. Βενιζέλο να λαμβάνει το 97,44%.
Φώφη Γεννηματά
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος παρέμεινε αρχηγός του ΠΑΣΟΚ μέχρι τις 14 Ιουνίου 2015, οπότε και πέμπτη αρχηγός του κόμματος αναδείχτηκε η Φώφη Γεννηματά, η οποία συγκέντρωσε το 51,29% έναντι του 25,13% του Ανδρέα Λοβέρδου και του 22,8% του Οδυσσέα Κωνσταντινόπουλου.
Τον Ιούλιο 2017 η Φώφη Γεννηματά, και αφού είχαν πραγματοποιηθεί σχετικές διεργασίες αλλά και συμπράξεις με άλλα κόμματα της κεντροαριστεράς ανακοίνωσε τη δημιουργία νέου πολιτικού φορέα της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα, με την καινοτομία ότι πρώτα θα εκλεγόταν ο πρόεδρος μέσα από μια μεγάλη ανοιχτή διαδικασία και στη συνέχεια θα ιδρυόταν το κόμμα. Όπως και έγινε. Στις 12 Νοεμβρίου 2017 την ηγεσία του νέου αυτού φορέα συμμετείχαν εννιά συνολικά υποψήφιοι αρχηγοί. Μεταξύ των: Φώφης Γεννηματά, Νίκου Ανδρουλάκη, Γιώργου Καμίνη, Σταύρου Θεοδωράκη, Γιάννη Μανιάτη, Γιάννη Ραγκούση, Κωνσταντίνου Γάτσιου, Απόστολου Πόντα και Δημήτρη Τζιώτη επικράτησαν οι δύο πρώτοι. Φώφη Γεννηματά και Νίκος Ανδρουλάκης έδωσαν την μάχη του σταυρού μία εβδομάδα αργότερα, στις 19 Νοεμβρίου 2017, με την πρώτη να επικρατεί έναντι του δεύτερου με 55,88%. Ο Νίκος Ανδρουλάκης έλαβε 42,59%. Το νέο κόμμα με αρχηγό την Φώφη Γεννηματά ονομάστηκε Κίνημα Αλλαγής, του οποίου το ΠΑΣΟΚ αποτελεί συνιστώσα.
Η βάση αποφασίζει για «γαλάζιο» πρόεδρο
Την απευθείας εκλογή προέδρου από τη βάση υιοθέτησε το 2009 (πέντε χρόνια μετά το ΠΑΣΟΚ) και η Νέα Δημοκρατία λίγους μήνες μετά την παραίτηση του Κώστα Καραμανλή εξαιτίας της εκλογικής του ήττας στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου κατά τις οποίες η ΝΔ έλαβε ένα από τα ιστορικότερα χαμηλά ποσοστά της. Μέχρι τότε, ο εκάστοτε πρόεδρος του κόμματος εκλεγόταν από τους συνέδρους που συμμετείχαν στο εκάστοτε συνέδριο ανάδειξης προέδρου. Υποψηφιότητα για την ηγεσία του κόμματος ανακοίνωσαν ο Παναγιώτης Ψωμιάδης, η Ντόρα Μπακογιάννη, ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, ο οποίος λίγο αργότερα απέσυρε την υποψηφιότητά του και ο Αντώνης Σαμαράς. Στις εσωκομματικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 29 Νοεμβρίου 2009 ο Αντώνης Σαμαράς εξελέγη πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας διαδεχόμενος τον Κώστα Καραμανλή. Είχε προηγηθεί τροποποίηση του καταστατικού της Νέας Δημοκρατίας, ώστε η εκλογή του νέου προέδρου να γίνει από τη βάση του κόμματος. Ο Αντώνης Σαμαράς παραιτήθηκε από την ηγεσία της ΝΔ μετά την επικράτηση του «όχι» στο δημοψήφισμα του Ιουνίου 2015 και προσωρινός πρόεδρος ορίστηκε ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης. Οι επόμενες εσωκομματικές εκλογές της ΝΔ για την ανάδειξη του νέου αρχηγού έγιναν τον Δεκέμβριο 2015. Υποψήφιοι πρόεδροι ήταν οι: Κυριάκος Μητσοτάκης, Απόστολος Τζιτζικώστας, Βαγγέλης Μεϊμαράκης και Άδωνις Γεωργιάδης. Δικαίωμα ψήφου είχαν τα μέλη και οι φίλοι της ΝΔ. Επειδή κανένας υποψήφιος δεν κατάφερε να συγκεντρώσει το 50% +1 των ψήφων, η εκλογή επαναλήφθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2016 ανάμεσα στους δύο πρώτους του πρώτου γύρου, τον Ευάγγελο Μεϊμαράκη και τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Επικράτησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Από συνέδριο ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ
Σε αντίθεση με το ΚΙΝΑΛ και την ΝΔ στον ΣΥΡΙΖΑ ο αρχηγός του κόμματος εκλέγεται από το σώμα των συνέδρων στην λήξη των εργασιών του τακτικού συνεδρίου που έχει ως θέμα την εκλογή προέδρου. Οι σύνεδροι που συμμετέχουν σε κάθε συνέδριο εκλέγονται σε εσωκομματικές εκλογές που πραγματοποιούνται σε κάθε κομματική τοπική οργάνωση. Δικαίωμα υποψηφιότητας για την αρχηγία του κόμματος έχουν όλα τα μέλη του συνεδρίου που θα εκδηλώσουν τέτοια πρόθεση. Ο Αλέξης Τσίπρας εξελέγη πρόεδρος του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ) από το ιδρυτικό συνέδριο του κόμματος, τον Ιούλιο του 2013, και επανεξελέγη στο 2ο Συνέδριο, τον Οκτώβριο του 2016. Το 2008, στο 5ο Συνέδριο του Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας, εξελέγη πρόεδρος του κόμματος και επανεξελέγη στο 6ο Συνέδριο, τον Ιούνιο του 2010.
ΣΧΟΛΙΑ