Ένα όνειρο έγινε πραγματικότητα, μόνο που ο άνθρωπος που το οραματίστηκε και το έφερε σε πέρας ο Γιάννης Πασαλίδης, δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή για να  χαρεί την κατασκευή της μεγαλύτερης ποντιακής λύρας στον κόσμο, ύψους 6 μέτρων και 68 εκατοστά, τα αποκαλυπτήρια της οποίας έγιναν την Κυριακή 13 Νοεμβρίου 2022, στο χωριό Πεντάβρυσος Εορδαίας.

Η εκδήλωση των αποκαλυπτηρίων της μεγαλύτερης ποντιακής λύρας στον κόσμο, πραγματοποιήθηκε το πρωί της Κυριακής 13 Νοεμβρίου στην πλατεία της Πενταβρύσου Εορδαίας. Σύμφωνα με το efxeinospontos.gr, η κατασκευή της ολοκληρώθηκε πριν από δύο χρόνια περίπου αλλά λόγω του αιφνίδιου θανάτου του πρώην προέδρου του χωριού, Γιάννη Πασαλίδη, σε ηλικία μόλις 39 ετών, που είχε και την ιδέα κατασκευής σε συνδυασμό με την πανδημία δεν τοποθετήθηκε στην πλατεία του χωριού.

Ο Γιάννης Πασαλίδης, ένα νέο παιδί ποντιακής καταγωγής, το είχε όραμα εδώ και χρόνια από την περίοδο που ήταν δημοτικός σύμβουλος και όταν έγινε πρόεδρος της Τοπικής Ενότητας Πεντεβρύσου Εορδαίας, η ιδέα βρήκε συμπαραστάτες και υλοποιήθηκε από τον κατασκευαστή λύρας τον Νίκο Κοσμίδη. Μάλιστα η ποντιακή λύρα είναι πιστό αντίγραφο του παππού του Χρήστου Πασαλίδη, ο οποίος την έφερε μαζί του με τον ξεριζωμό των Ελλήνων του Πόντου από την Παϋπούρτη.

Τα αποκαλυπτήρια της μεγαλύτερης ποντιακής λύρας, η οποία είναι από ξύλο, έγιναν το μεσημέρι της Κυριακής 13 Νοεμβρίου 2022, από την οικογένεια του εκλιπόντος Γιάννη Πασαλίδη, ενώ τρισάγιο τη μνήμη του πρόωρα εκλιπόντος Γιάννη Πασαλίδη, αλλά και του προέδρου της τοπικής κοινότητας που τον διαδέχθηκε Χρήστου Πολιτίδη, έγιναν από τον πατέρα Κωνσταντίνο.

Την παρουσίαση του προγράμματος των αποκαλυπτηρίων είχε ο Αντώνης Μαυρίδης δημοσιογράφος και πρόεδρος του Ποντιακού Συλλόγου Πτολεμαΐδας.

Τηλέμαχος Σωτηριάδης

Στον χαιρετισμό του ο πρόεδρος της Τοπικής Ενότητας Πενταβρύσου, Τηλέμαχος Σωτηριάδης, ανέφερε ότι η κατασκευή λύρας από τον οραματιστή Ιωάννη Πασαλίδη, πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας. Δεν μπορέσαμε να κάνουμε τα αποκαλυπτήρια λόγω της πανδημίας και του αιφνίδιου θάνατου του Ιωάννη Πασαλίδη. Η λύρα αυτή είναι κατασκευασμένη εξ ολοκλήρου από ξύλο, το ύψος της είναι 6 μέτρα και 68 εκατοστά, και μαζί με τη βάση της ξεπερνάει τα 8 μέτρα. Επίσης αυτή η λύρα είναι πιστό αντίγραφο που έφεραν οι πρόγονοι του Γιάννη Πασαλίδη από τον Πόντο.

Θέλω να ευχαριστήσω όλους αυτούς που συμβάλανε να κατασκευαστεί και να ολοκληρωθεί αυτή η λύρα, τον δήμαρχο Εορδαίας Παναγιώτη Πλακεντά, τον καλλιτέχνη Νίκο Κοσμίδη ο οποίος την κατασκεύασε εξ ολοκλήρου μόνος του, και όλους αυτούς που συμβάλανε να πραγματοποιηθεί αυτή η εκδήλωση. Τον ποντιακό σύλλογο Διγενής Πενταβρύσου, και τους υπαλλήλους του δήμου.

Γιώργος Βαρυθυμιάδης

Στον χαιρετισμό του ο Γιώργος Βαρυθυμιάδης, πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος, ανέφερε ότι επιβάλλεται το επόμενο συμβούλιο της Ομοσπονδίας να γίνει στην Πεντάβρυσο Εορδαίας ως απότιση φόρου τιμής σε αυτήν την προσπάθεια, σε ένα τοπόσημο του ποντιακού ελληνισμού και συνέχισε:

Με ιδιαίτερη χαρά, χαιρετίζω την σημερινή εκδήλωση εκ μέρους της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος και εύχομαι τέτοιες όμορφες και χρήσιμες πρωτοβουλίες να βρίσκουν παντού και πάντα άξιους μιμητές. Με το μυαλό γεμάτο μουσικές νότες από το τρίλισμα της λύρας πάνω σε έναν παραδοσιακό ποντιακό σκοπό, και την ψυχή να φουσκώνει από δύναμη και περηφάνεια σε αυτό το άκουσμα, καμαρώνουμε την μεγαλύτερη ποντιακή λύρα παγκοσμίως.

Ημέρα χαράς και αγαλλίασης σήμερα, ημέρα γιορτής και χορού. Ημέρα σημαδιακή τόσο για την Κοινότητα Πενταβρύσου, όσο και για σύσσωμο τον Ποντιακό Ελληνισμό. Μια μέρα που θα μείνει για καιρό χαραγμένη στη μνήμη μας, και ο λόγος είναι τόσο απλός όσο και πολυσύνθετος. Τα αποκαλυπτήρια της μεγαλύτερης ποντιακής λύρας παγκοσμίως, εδώ, στην κεντρική πλατεία Πενταβρύσου αποτίει φόρο τιμής όχι απλά σε ένα παραδοσιακό μουσικό όργανο, αλλά στην παράδοση και τις παρακαταθήκες του λαού μας.

Οι πρόγονοι μας την έφεραν μαζί τους από την πατρώα ποντιακή γη και την καθιέρωσαν στην Ελλάδα ως το κατ' εξοχήν μουσικό όργανο της ποντιακής παράδοσης. Με τη λύρα τραγουδάμε και χορεύουμε την αγάπη, τη χαρά, τον πόνο, τον χαμό, τον μισεμό, το παράπονο, με τη λύρα διηγούμαστε τα κατορθώματα των ακριτών αλλά και τις τραγωδίες της φυλής μας. Με τη λύρα στις χαρές και τα γλέντια του γάμου και της βάπτισης, με τη λύρα στο κατευόδιο στα ξένα, με τη λύρα συντροφιά στο στερνό ταξίδι.

Εμείς, οι απόγονοι όσων δεν γενοκτονήθηκαν, εμείς που συνεχίζουμε τον αγώνα για την Διεθνή Αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, με τους σκοπούς της λύρας χορεύουμε τον Πυρρίχιο μπροστά στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, με τη συνοδεία της λύρας τραγουδάμε «Αϊτέντς Επαραπέτανεν» και υπό τον ήχο της λύρας ανανεώνουμε τον ιερό όρκο προς τους προγόνους μας… δεν θα ξεχάσουμε ποτέ!

Μιχάλης Παπαδόπουλος

Στον χαιρετισμό του ο υφυπουργός Μιχάλης Παπαδόπουλος και βουλευτή Κοζάνης της ΝΔ, μεταξύ άλλων ανέφερε ότι οι προγόνοι μας τρία πράγματα φέρανε, από την λατρεμένη γη του Πόντου. Τα εικονίσματά τους, την λύρα τους και την ψυχή τους.

Παρασκευή Βρυζίδου

Η Παρασκευή Βρυζίδου, βουλευτής Κοζάνης της ΝΔ, στο σύντομο χαιρετισμό της ανέφερε πως συνεργάστηκα ως δήμαρχος Εορδαίας με τους δημιουργούς αυτής της λύρας και τους ανθρώπους της αυτοδιοίκησης και με τον κύριο Σωτηριάδη. Αυτήν την ιδέα που υλοποιήθηκε με την ποντιακή λύρα, ο ποντιακός ελληνισμός είναι ότι όσα περάσαν ιστορικά οι πρόγονοί μας. Τα προβλήματα, της δυσκολίες, τις θηριωδίες, την εξόντωση.

Γιώργος Αμανατίδης

Ο βουλευτής Κοζάνης της ΝΔ Γιώργος Αμανατίδης, στο σύντομο χαιρετισμό του αναφέρθηκε στη σημασία που έχει για τον ποντιακό ελληνισμό η μνήμη και όσων έζησαν οι πρόγονοί μας και τα μετέφεραν στα παιδιά και στα εγγόνια τους.

Παναγιώτης Πλακεντάς

Στον χαιρετισμό του Παναγιώτης Πλακεντάς, δήμαρχος Εορδαίας, ανέφερε πως είναι μια ξεχωριστή μέρα που εκπληρώνουμε το όραμα ενός νέου, μέσω της προσφοράς του της εθελοντικής. Αυτός ο άνθρωπος δυστυχώς δεν βρίσκεται ανάμεσά μας και αυτό μας πονάει και μας πονάει πολύ. Ο Γιάννης Πασαλίδης, ο δικός μας Γιάννης, ο φίλος, ο οποίος μας άφησε τόσο νωρίς για τη γειτονιά του ουρανού, θα βλέπει τη λύρα και θα καμαρώνει, που επιτέλους κοσμεί την πλατεία της αγαπημένης του Πενταβρύσου. Ένα τόσο σημαντικό μνημείο, ταυτόχρονα επιβλητικό και κυρίως άκρως συμβολικού χαρακτήρα προς τιμήν της παράδοσης του ποντιακού ελληνισμού. Χρέος τιμής μας έφερε λοιπόν σ’ αυτήν εδώ την πλατεία. Ένα οφειλόμενο χρέος σε έναν άνθρωπο που οραματίστηκε να γίνει η Πεντάβρυσος, τοπόσημο του ποντιακούε ελληνισμού. Και χαίρομαι κύριε πρόεδρε της ΠΟΕ, ότι η ανακοίνωση για τη συνεδρίαση του διοικητικού σας συμβουλίου πραγματικά μας τιμά ιδιαίτερα. Ταυτόχρονα όμως να αποκτήσει και η Πεντάβρυσος την αξία που πρέπει, με όραμα, επιμονή και πίστη και την αμέριστη βοήθεια και έμπνευση του κατασκευαστή της λύρας Νίκου Κοσμίδη.

Καλιόπη Βέττα

Το μήνυμα βουλεύτριας Κοζάνης του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία Καλιόπης Βέττα, διάβασε ο Κώστας Πασαλίδης από την Πεντάβρυσο μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, αναφέροντας:

Σήμερα δεν ολοκληρώνεται ένα όνειρο μόνο όσων οραματίστηκαν και δούλεψαν με πείσμα και μεράκι για να κατασκευάσουν αυτήν την μνημειώδη κατασκευή της λύρας του Παϋπούρτ. Σήμερα ολοκληρώνεται και αποκαλύπτεται στον υπόλοιπο κόσμο, μια ακόμη ιστορία. Μια ιστορία για τον πόνο, τον ξεριζωμό, και την περιπλάνηση όσων επέζησαν της γενοκτονίας μέχρι να βρουν ξανά την ελπίδα, τη δημιουργία, και μια νέα ζωή σε νέες πατρίδες. Οι άνθρωποι αυτοί δεν κληροδότησαν στους απογόνους τους μόνο τα λιγοστά υλικά κειμήλια που έφεραν μαζί τους, τους κληροδότησαν κυρίως τα βιώματα, τις μνήμες, την παράδοση και τον πολιτισμό, που βρίσκουν ακόμη και τον τρόπο και τους ανθρώπους να τα αφηγούνται, να ξεχαστούν ποτέ. Σήμερα η Πεντάβρυσος όχι μόνο αποκαλύπτει στον κόσμο ένα μοναδικό μνημείο, αλλά αφηγείται στον κόσμο την δική της ιστορία. Μια ιστορία που ρίζωσε κατατρεγμένους, όπως ο Χαράλαμπος Πασαλίδης, ο οποίος έδωσε ελπίδα στα παιδιά και στα εγγόνια του, τίμησε την παράδοση, την ιστορία τους και τελικά κατάφερε παρά τις δυσκολίες και τις απώλειες που βίωσαν οι άνθρωποι της κοινότητας στα δύο χρόνια να εκπληρώσει το όνειρο του πρόωρα χαμένου προέδρου της Γιάννη Πασαλίδη. Και παρότι ο ίδιος δεν πρόλαβε να δει το κειμήλιο του προπάπου του από το Παϊπούρτ να γίνεται μνημείο και να στήνεται στην πλατεία του χωριού, ο κόσμος θα βλέπει και τον ίδιο μέσα από αυτό. Μαζί ο κόσμος θα βλέπει τη θέληση και το πείσμα όσων εργάστηκαν για να υλοποιηθεί το σπουδαίο αυτό εγχείρημα, όπως είναι ο Νίκος Κοσμίδης που κατασκεύασε την λύρα, κατέθεσε την ψυχή του, όλοι οι συγχωριανοί που βοήθησαν και συμπαραστάθηκαν στην προσπάθεια, καθώς και ο νυν πρόεδρος της κοινότητας κ. Σιδηρόπουλος, και ο δήμαρχος Εορδαίας κ. Πλακεντάς, που συνέδραμαν ουσιαστικά ώστε να φτάσουμε στα σημερινά αποκαλυπτήρια του έργου αυτού. Πρόκειται για μια συγκινητική και αξιέπαινη συλλογική προσπάθεια που συμβολίζει την ανεκτίμητη προσφορά της Πενταβρύσου και των ανθρώπων της στη συλλογική μνήμη, στην ιστορία, στο πολιτισμό και στην πλούσια μουσική παράδοση που παραμένει πάντα ζωντανή μέσα από τους ανθρώπους, τις αφηγήσεις και τις δημιουργίες τους.

Ο δήμαρχος Εορδαίας Παναγιώτης Πλακεντάς τίμησε τον καλλιτέχνη της ξύλινης ποντιακής λύρας Νίκο Κοσμίδη.

ζΣτη συνέχεια έγινε η παρουσίαση των χορών και του καλλιτεχνικού προγράμματος από την Ευγενία Ευθυμιάδου, πρόεδρο του ποντιακού συλλόγου Διγενής Πενταβρύσου.

Στο μουσικό συγκρότημα συμμετείχαν ο Γιώργος Στεφανίδης, ο Διονύσης Παυλίδης και καλλιτέχνες από την περιοχή της Πτολεμαΐδας, ενώ η εκδήλωση έκλεισε με τον πυρρίχιο χορό Σέρρα.

Λυράρηδες απέδωσαν το τραγούδι «Αητέντες επαραπέταναν ψηλά σα επουράνια».

Στην εκδήλωση των αποκαλυπτηρίων παραβρέθηκε επίσης ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ποντιακών Σωματείων Δυτικής Μακεδονίας – Ηπείρου Πολύκαρπος Σαββίδης, δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι, πρόεδροι και μέλη διοικητικών συμβουλίων ποντιακών συλλόγων, κάτοικοι του χωριού και πλήθος κόσμου από το νομό Κοζάνης.