Χρειάστηκε να περάσουν 17 μήνες μέχρι να αποκατασταθεί η σημαντική ζημιά που είχαν προκαλέσει άγνωστοι στο μνημείο Πεσόντων Αεροπόρων που είναι τοποθετημένο, στη Λεωφόρο Μεγάλου Αλεξάνδρου και Στρ. Καλλιδοπούλου, στη Θεσσαλονίκη.

Τελικά το μνημείο που φιλοτέχνησε η κ. Αντωνία Παπατζανάκη, αποκαταστάθηκε χάρη στην ανταπόκριση και τη χορηγία του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος, και τη στήριξη και το ενδιαφέρον της νυν προέδρου Λουκίας Σαράντη, και του πρώην προέδρου Αθανάσιου Σαββάκη.

Όλο αυτό το διάστημα η καλλιτέχνης, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την ολιγωρία της δημοτικής αρχής, που δεν είχε προχωρήσει σε καμιά ενέργεια παρά τις οχλήσεις της, είχε καλύψει το μνημείο με ένα αλεξίπτωτο που είχε λεηλατηθεί από αγνώστους και έμοιαζε ακρωτηριασμένο.

Σε ανακοίνωσή της η κ. Παπατζανάκη, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ως δημιουργός του Μνημείου Πεσόντων Αεροπόρων Θεσσαλονίκης, είμαι στην ευχάριστη θέση να σας πληροφορήσω ότι αποκαταστάθηκε το μνημείο στην αρχική μορφή του.

»Τον Μάιο του 2022, κλάπηκε τμήμα (η κάσκα και τα γάντια του αεροπόρου) του Μνημείου Πεσόντων Αεροπόρων που είναι εγκατεστημένο, στη Λεωφόρο Μεγάλου Αλεξάνδρου και Στρ. Καλλιδοπούλου, στη Θεσσαλονίκη.

»Είχε περάσει πάνω από ένας χρόνος και παρά τις επανειλημμένες κρούσεις μου η Δημοτική αρχή δεν είχε κάνει καμία ενέργεια για την αποκατάστασή του. Έτσι την Τρίτη, 12 Σεπτεμβρίου 2023, κάνοντας μια συμβολική κίνηση, κάλυψα με αλεξίπτωτο το Μνημείο. Αναγκάστηκα να το καλύψω, γιατί το έργο παρουσιαζόταν ακρωτηριασμένο, γεγονός που με προσέβαλλε ως καλλιτέχνη, αποτελούσε ύβρη για τους πεσόντες και ντροπή για την πόλη.

»Χάρη στην άμεση ανταπόκριση και με χορηγία του ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ είμαστε στην ευχάριστη θέση να αποδώσουμε το έργο ολοκληρωμένο ξανά στην πόλη.

»Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως την Πρόεδρο του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος κυρία Λουκία Σαράντη, καθώς και τον πρώην πρόεδρο κύριο Αθανάσιο Σαββάκη για την υποστήριξη τους.

»Φιλοτέχνησα το Μνημείο αυτό, το 1993, αφού έλαβα το Α! Βραβείο στον Πανελλήνιο Καλλιτεχνικό Διαγωνισμό που προκηρύχθηκε με πρωτοβουλία της Ένωσης Απόστρατων Αξιωματικών Αεροπορίας Θεσσαλονίκης.

»Το Μνημείο είναι εμπνευσμένο από το γνωστό ποίημα του Ανδρέα Κάλβου, «Ωδή Τετάρτη [XIV], Εις Σάμον / α, β, γ». Πρόκειται για μια εγκατάσταση που αποτελείται από τρία ορειχάλκινα στοιχεία, που παραπέμπουν σε φτερό και σώμα ατράκτου αεροπλάνου, καθώς και μια κάσκα αεροπόρου, τοποθετημένα σε ένα ευρύ χώρο από μαύρο γρανίτη.

»Το έργο αναπτύσσεται σε δυο επίπεδα το κατακόρυφο και το οριζόντιο καθώς βασίζεται στην ιδέα ότι η πτώση, η πορεία προς το θάνατο, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανύψωση, το πέταγμα προς την ελευθερία. Τα στοιχεία που παραπέμπουν σε συντρίμμια αεροσκάφους έχουν δουλευτεί αφαιρετικά ωστόσο έχω χρησιμοποιήσει μορφολογικές παραμέτρους από αεροπλάνα τύπου PZL που σήκωσαν το βάρος των εναέριων μαχών κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο.

»Στο κέντρο περίπου της σύνθεσης και στην άκρη του βάθρου βρίσκεται τοποθετημένη μια κάσκα και τα γάντια αεροπόρου που μοιάζει σαν να τα έχει βρει κάποιος και τα έχει ακουμπήσει εκεί. Η κάσκα έχει πολλαπλάσιο μέγεθος από το φυσικό και την απέδωσα ρεαλιστικά για να υπογραμμίσω την ανθρώπινη απουσία, τον πόνο μπροστά στο θάνατο. Επιπλέον, η κάσκα δημιουργεί το σκοτεινότερο χώρο του Μνημείου- έναν μύχιο χώρο, ένα εικονοστάσι στη μνήμη των πεσόντων. Η δε επιλογή της δερμάτινης κάσκας των βαλκανικών πολέμων σηματοδοτεί ιστορικά την δημιουργία της Πολεμικής Αεροπορίας.

»Το Μνημείο είναι αφιερωμένο στους αεροπόρους μας που έπεσαν από την ίδρυση της αεροπορίας μέχρι σήμερα εν καιρώ πολέμου αλλά και ειρήνης, με πιο πρόσφατο συμβάν το θανάσιμο τραυματισμό του Σμηναγού Χρήστου Μουλά και του Ανθυποσμηναγού Περικλή Στεφανίδη, που θυσιάστηκαν κατά τη διάρκεια αεροπυρόσβεσης. Ενώ νωρίτερα αυτό το χρόνο πενθήσαμε τις απώλειες του Σμηναγού Ευστάθιου Τσιτλακίδη και του Υποσμηναγού Μάριου-Μιχαήλ Τουρούτσικα, που έχασαν την ζωή τους εν ώρα καθήκοντος κατά τη διάρκεια μιας απαιτητικής εκπαιδευτικής άσκησης.

»Δυστυχώς, έχει διαμορφωθεί ένα καθεστώς ανοχής κλοπών μετάλλων με τραγικές συνέπειες. Η πρώτη πράξη του δράματος των Τεμπών ξεκινά με την φράση «πάλι έχουν κλαπεί καλώδια ηλεκτροκίνησης». Επιπλέον, το έργο μου δεν είναι το μοναδικό που κακοποιήθηκε. Υπάρχει μια έξαρση κλοπών ορειχάλκινων μνημείων και έργων στο δημόσιο χώρο, μια λεηλασία της πολιτιστικής μας ιστορίας.

»Ευτυχώς, είμαι εν ζωή και με τη βοήθεια του Σ.Β.Ε. κατάφερα να επιληφθώ της αποκατάστασής του Μνημείου. Προσωπικά, αρνούμαι να εξοικειωθώ με ένα περιβάλλον καταστροφής που ζημιώνει τις πόλεις μας και στερεί το δικαίωμα των πολιτών να ζουν σε ένα πολιτισμένο περιβάλλον. Oι Δήμοι οφείλουν να συντηρούν και να προστατεύουν τη δημοσία τέχνη, που είναι μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Τα δημόσια μνημεία υπερβαίνουν το εύρος της ζωής και της εξουσίας του κάθε Δημάρχου, γι αυτό και η προστασία τους πρέπει να θεσμοθετηθεί. Η δημόσια τέχνη είναι πολύ σημαντική για να αφήσουμε την επιβίωση της στην τύχη, καθώς συμβάλει στη διαμόρφωση της συλλογικής μας συνείδησης, της κοινωνικής συνοχής και της ταυτότητάς μας».