Μειωμένο διδακτικό προσωπικό, έλλειψη ξενόγλωσσων συγγραμμάτων και περιορισμένες θέσεις στις φοιτητικές εστίες αποτελούν διαχρονικά προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η διοίκηση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έτσι, με την έναρξη της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς ήρθαν στην επιφάνεια και τα προβλήματα. Κατά την πρώτη εβδομάδα έναρξης των μαθημάτων, πρωτοετείς φοιτητές του Τμήματος της Νομικής δεν έκαναν ένα από τα μαθήματά τους καθώς ο καθηγητής συνταξιοδοτήθηκε. Το συγκεκριμένο μάθημα θα αρχίσει να διδάσκεται καλώς εχόντων των πραγμάτων, μία εβδομάδα αργότερα.

«Από την πρώτη ημέρα, το μάθημα του πρώτου έτους ‘Εισαγωγή στην Επιστήμη του Δικαίου’ αναβλήθηκε γιατί δεν υπήρχε καθηγητής. Συνταξιοδοτήθηκε και έτσι το μάθημα θα ξεκινήσει στις 10/10. Επίσης, φέτος σε αρκετά μαθήματα, όπως στο ‘Γενικό Ενοχικό’ και στο ‘Δίκαιο Ευρωπαϊκής Ένωσης’, τα τμήματα από τρία έγιναν δύο με αποτέλεσμα να μην χωράνε οι φοιτητές μέσα στα αμφιθέατρα», περιγράφει στη «ΜτΚ» ο Ντίνος Καλογερούδης, μέλος του δ.σ. του φοιτητικού συλλόγου της Νομικής.

Από την πλευρά του ο Δημήτρης Κωβαίος, αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας του ΑΠΘ περιγράφει ότι επί μία δεκαετία, καθηγητές που συνταξιοδοτούνταν δεν αναπληρώνονταν, ωστόσο πλέον αυτή η κατάσταση έχει αρχίσει να εξομαλύνεται. «Η ολοκλήρωση των διαδικασιών διαρκεί έναν χρόνο. Φροντίζουμε όμως είτε να προκηρύξουμε τη θέση έναν χρόνο πριν τη συνταξιοδότηση του καθηγητή ή να καλύψουμε το κενό με τις έκτακτες θέσεις που μας δίνονται, τις λεγόμενες ‘ακαδημαϊκής εμπειρίας’ ή των εντεταλμένων διδασκόντων που είναι θέσεις έκτακτου προσωπικού και καλύπτουν τέτοιου είδους ανάγκες», περιγράφει.

Τα κενά σε αριθμούς

Ο Σωτήρης Σωτηρόπουλος, καθηγητής και γραμματέας του Ενιαίου Συλλόγου Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού του ΑΠΘ σημειώνει στη «ΜτΚ» ότι ένα από τα χρόνια πλέον προβλήματα του ΑΠΘ (και των περισσότερων ελληνικών πανεπιστημίων) είναι η υποστελέχωση σε μέλη Διδακτικού-Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ). «Το ακαδημαϊκό έτος 2006-2007 τα μέλη ΔΕΠ αριθμούσαν 2.301, ενώ ήδη το 2012 είχαν μειωθεί σε 2.107. Στα χρόνια επίδρασης των μνημονιακών πολιτικών, από το 2011-12 έως το 2018-19, τα μέλη ΔΕΠ μειώθηκαν δραματικά σε 1.738, μία μείωση που έλαβε ακόμα πιο ανησυχητικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια, 2019-2022, καθώς ο ρυθμός της έχει αυξηθεί σε 80 περίπου αποχωρήσεις ανά έτος, λόγω συνταξιοδοτήσεων μελών ΔΕΠ και μη αναπλήρωσης ή μερικής αναπλήρωσης αυτών (παρά την πρόβλεψη του ν. 4610/2019 για 1-προς-1 αντικατάσταση τους)».

Εξηγεί ότι στο ΑΠΘ δόθηκε από το υπουργείο για πλήρωση το 2022, μόλις το 1/3 των αποχωρήσεων του 2019-2020, με προοπτική διορισμού το νωρίτερο το 2024. «Συνολικά, το ΔΕΠ που σήμερα αριθμεί περί τα 1.600 μέλη, την τελευταία δεκαετία απώλεσε ήδη ποσοστό 25-30%, με δυσοίωνη προοπτική περαιτέρω μείωσης λόγω της αυξανόμενης γήρανσης και μη ανανέωσης των μελών του. Ενδεικτικά, Τμήματα όπως της Ιατρικής, της Οδοντιατρικής, των Πολιτικών Μηχανικών, της Αρχιτεκτονικής, του Μαθηματικού, του Χημικού, της Γεωπονίας, της Δασολογίας, ξενόγλωσσων (π.χ. Γαλλικό, Αγγλικό) και του Ιστορικού - Αρχαιολογικού της Φιλοσοφικής Σχολής, έχουν μόνιμες απώλειες σε ποσοστό που κυμαίνεται από 30 έως 60%. Παράλληλα, γίνεται προσπάθεια από την κυβέρνηση, να ενταθεί και να δικαιολογηθεί η υποστελέχωση, αφενός, με τη μείωση των εισακτέων λόγω της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, και αφετέρου, με εφήμερες μη μόνιμες και κακοπληρωμένες ελαστικές σχέσεις εργασίας και υπηρεσίες στη διδασκαλία (ετήσιες αποδοχές περί τις 9.000 ευρώ, για πλήρη και αποκλειστική διδακτική ανάθεση)».

Σύμφωνα μάλιστα με τον ίδιο, τμήματα απειλούνται με συγχωνεύσεις ή και με καταργήσεις. «Η υποστελέχωση/γήρανση του ανθρώπινου δυναμικού των ΑΕΙ σε μέλη ΔΕΠ, θα ενταθεί ακόμη περισσότερο με τον νέο Νόμο - Πλαίσιο (σε ισχύ από το καλοκαίρι του 2022), καθώς στην εκπαίδευση στα ΑΕΙ θα συμμετέχουν πολλές κατηγορίες διδασκόντων, από συνταξιούχους καθηγητές μέχρι και τελειόφοιτους φοιτητές και φοιτήτριες, με σοβαρές επιπτώσεις στη συνολική υποβάθμιση των ΑΕΙ στην εκπαίδευση και την έρευνα», περιγράφει ο κ. Σωτηρόπουλος.

Ο ίδιος τονίζει ότι ανάλογης σοβαρότητας είναι το πρόβλημα υποστελέχωσης στο υπόλοιπο προσωπικό, το διοικητικό και το βοηθητικό διδακτικό προσωπικό (ΕΔΙΠ/ΕΤΕΠ), όπου ελάχιστες θέσεις έχουν προκηρυχθεί σε σχέση με τις μεγάλες ανάγκες στη λειτουργία του ΑΠΘ. «Ειδικά η έλλειψη τεχνικού προσωπικού (ΕΤΕΠ), καθιστά προβληματική τη διεξαγωγή των εργαστηριακών ασκήσεων των φοιτητών. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι στο Τμήμα Χημείας όπου ασκούνται εκατοντάδες φοιτητές ετησίως, υπηρετούν μόλις πέντε μέλη ΕΤΕΠ. Ευθύνες (διαχρονικές) έχει και εδώ η Διοίκηση για τη μη ορθολογική κατανομή των ΕΔΙΠ/ΕΤΕΠ και συχνά την ετεροαπασχόλησή τους».

Ελλείψεις σε συγγράμματα

Σύμφωνα με τον Γιάννη Μικέ, φοιτητή στο Τμήμα Πληροφορικής και μέλος του Συλλόγου Οικοτρόφων Φοιτητών Εστιών Θεσσαλονίκης, φοιτητές συγκεκριμένων σχολών αντιμετωπίζουν ζητήματα ως προς την προμήθεια των συγγραμμάτων τους αλλά και ως προς την υλοποίηση των εργαστηριακών τους μαθημάτων. «Στο Τμήμα Πληροφορικής δεν υπάρχουν αρκετοί υπολογιστές για να γίνονται τα εργαστήρια όπως πρέπει και να μπορεί ένας φοιτητής που δεν έχει laptop, να χρησιμοποιήσει τον υπολογιστή της σχολής για να κάνει την εργασία του. Έχουμε 80 υπολογιστές και 1.200 εγγεγραμμένους φοιτητές», περιγράφει. Λέει επίσης ότι σχολές της Φιλοσοφικής δεν έχουν καθόλου συγγράμματα και κάνουν μαθήματα μόνο με power point. «Στην αγγλική φιλολογία για την ώρα έχουν μόνον τις σημειώσεις του καθηγητή και δεν έχουν καθόλου συγγράμματα», εξηγεί.

Ο κ. Κωβαίος λέει για το θέμα πως τα συγγράμματα, μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας διαχείρισης συγγραμμάτων «Εύδοξος» παρέχονται εγκαίρως στους φοιτητές. Ωστόσο, όπως παραδέχεται, ζήτημα υπάρχει με τα ξενόγλωσσα τμήματα και συγγράμματα τα οποία δεν δικαιολογούνται από τον «Εύδοξο». «Για αυτόν τον λόγο, το ίδιο το Πανεπιστήμιο αγοράζει ξενόγλωσσα βιβλία επιβαρύνοντας κάθε χρόνο τον προϋπολογισμό του. Φέτος εγκρίθηκε ένα ποσό της τάξεως των 400.000 ευρώ. Ο κάθε καθηγητής λοιπόν θα πρέπει να προτείνει ένα σύγγραμμα ή να γράψει ο ίδιος ένα και να το «περάσει» στον ‘Εύδοξο’. Πρόκειται για μία διαχρονική αδυναμία, που συμβαίνει όμως μόνον με τα ξενόγλωσσα μαθήματα της Φιλοσοφικής, είναι ζήτημα που χρήζει βελτίωσης».

«Κίνδυνος να χάσουν το εξάμηνο»

«Άλυτος γρίφος» μοιάζει να είναι και το ζήτημα των φοιτητικών εστιών, όπου λόγω της οικονομικής κρίσης και της εκτίναξης στις τιμές των ενοικίων, οι αιτήσεις των ενδιαφερομένων ολοένα και αυξάνονται. Οι τέσσερις φοιτητικές εστίες του ΑΠΘ διαθέτουν 1.350 δωμάτια. Φέτος από τις 400 αιτήσεις που έγιναν, άμεσα ικανοποιήθηκαν μόνον οι 120 ενώ σύμφωνα με τον κ. Κωβαίο, σταδιακά θα ικανοποιηθούν όλες.

Η ανησυχία βέβαια φοιτητών που για την ώρα έμειναν χωρίς δωμάτιο, είναι μεγάλη. «Δεν υπάρχουν αρκετά δωμάτια για τους φοιτητές, με αποτέλεσμα παιδιά που έχουν μεγάλη οικονομική δυσχέρεια, να κινδυνεύουν να χάσουν το εξάμηνό τους γιατί φυσικά αδυνατούν να νοικιάσουν ένα διαμέρισμα. Υπάρχουν τουλάχιστον 30 δωμάτια που δεν συντηρούνται και είναι μη κατοικήσιμα, ενώ θα μπορούσαν να στεγάσουν επιπλέον φοιτητές αν υπήρχε κάποιος σχεδιασμός», λέει ο κ. Μικές. Αναφερόμενος δε στην κατάσταση που επικρατεί στις εστίες του ΑΠΘ, ο ίδιος αναφέρει ότι: «Οι Β’ εστίες έχουν πρόβλημα με το ζεστό νερό κάθε χειμώνα, όπου για εβδομάδες οι φοιτητές κάνουν μπάνιο με κρύο νερό. Σε κάποια δωμάτια επίσης, αν βάλεις μία - δύο συσκευές παραπάνω πέφτει το ρεύμα. Στις Γ’ εστίες τα ασανσέρ για ενάμιση χρόνο είχαν μείνει χαλασμένα. Επίσης, μπάνια που έχουν υποστεί φθορές, δεν επιδιορθώθηκαν και παραμένουν σφραγισμένα».

Μιλώντας για τα μη κατοικήσιμα δωμάτια που χρειάζονται ριζική ανακαίνιση καθώς υπέστησαν φθορές από φοιτητές, όπως χαρακτηριστικά λέει ο κ. Κωβαίος, το σχετικό αίτημα έχει ήδη κατατεθεί στο ΙΝΕΔΙΒΙΜ και βρίσκεται σε εξέλιξη. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, σοβαρό ζήτημα αποτελούν και οι 200 μη ενεργοί φοιτητές που έχουν υπερβεί το ν+2 και συνεχίζουν να κρατούν τα δωμάτια των φοιτητικών εστιών, ενώ θα έπρεπε να τα έχουν παραδώσει. «Εμείς δεν έχουμε τρόπο να τους βγάλουμε και προσπαθούμε να τους ευαισθητοποιήσουμε. Σε όλα τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια οι φοιτητές αφήνουν κάθε χρόνο τα δωμάτιά τους για να έρθουν οι επόμενοι. Εμείς στο ΑΠΘ δυστυχώς έχουμε κανονισμό που ορίζει ότι ο φοιτητής να κρατά το δωμάτιό του καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών του».