ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Άρης, ένα κοινωνικό φαινόμενο

Ο σύλλογος συμπληρώνει 105 χρόνια ζωής και η επιρροή του υπερβαίνει τα όρια του αθλητισμού

 25/03/2019 10:00

Άρης, ένα κοινωνικό φαινόμενο

Βασίλης Μόσχου

Ο Άρης συμπληρώνει σήμερα 105 χρόνια ζωής (ιδρύθηκε στις 25 Μαρτίου του 1914) και σε αντίθεση με την επέτειο των 100 ετών, που συνέπεσε με μια εξαιρετικά δυσάρεστη συγκυρία για το ποδοσφαιρικό τμήμα, τα φετινά γενέθλια εορτάζονται υπό τελείως διαφορετικές συνθήκες. Οι κιτρινόμαυροι έχουν επιστρέψει στην ελίτ του ελληνικού ποδοσφαίρου και η εντυπωσιακή συσπείρωση του κόσμου γύρω από τον σύλλογο καλλιεργεί προσδοκίες για ταχεία ανάκαμψη και στα υπόλοιπα τμήματα.

Η γέννηση του «Θεού»

Ο αστικός μύθος λέει πως ο Άρης «γεννήθηκε» σε ένα καφέ στην περιοχή του Βότση, από μια ομάδα πρώην παραγόντων του Ηρακλή. Μολονότι δεν υπάρχουν πειστικές αποδείξεις ότι, πράγματι, έτσι ξεκίνησαν όλα, η ιστορία αυτή έχει υιοθετηθεί από τη μεγάλη πλειονότητα των φιλάθλων και αποτελεί πλέον κομμάτι του συλλογικού υποσυνείδητου.

«Σκοπός του Συλλόγου είναι η εκγύμνασις ισχυράς ομάδος, αποτελούμενη εκ πασών των κοινωνικών τάξεων», τονίζεται μεταξύ άλλων στο δεύτερο άρθρο του καταστατικού και η αναφορά στον διαταξικό χαρακτήρα του συλλόγου δεν είναι τυχαία. Η Θεσσαλονίκη είχε απελευθερωθεί δύο χρόνια πριν και η κοινωνία της ήταν οικονομικά, πολιτισμικά, θρησκευτικά και εθνικά ανομοιογενής. Ο Άρης φιλοδοξούσε λοιπόν να εκφράσει το σύνολο της πόλης και όχι μια συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα.

Ο κοσμοπολίτικος χαρακτήρας που θέλησαν εξαρχής να προσδώσουν στον σύλλογο τα ιδρυτικά του μέλη έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην μεγάλη απήχησή του, η οποία καταγράφηκε από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ύπαρξής του. Ακόμη κι όταν οι αντιθέσεις μεταξύ των κοινοτήτων της πόλης άρχισαν να αναδεικνύονται, ο Άρης λειτουργούσε ως συνεκτικό στοιχείο που άμβλυνε τις διαφορές. Από τις διηγήσεις των ανθρώπων που έζησαν τον Άρη της προπολεμικής περιόδου καταδεικνύεται, για παράδειγμα, πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε ο σύλλογος στην αρμονική συνύπαρξη της χριστιανικής με την εβραϊκή κοινότητα, σε μια εποχή όπου οι εθνικισμοί και η μισαλλοδοξία καθόριζαν τη συμπεριφορά μεγάλης μερίδας της ελληνικής κοινωνίας.

Τα 22 ιδρυτικά μέλη του Άρη: 1.Αγγέλου Γιάννης, 2.Αγοραστός Λάζαρος, 3.Βλαχόπουλος Γρηγόρης, 4.Βλαχόπουλος Λάζαρος, 5.Γκοτζαμάνης Πέτρος, 6.Δήμου, 7.Ζέγας Αγγελος, 8.Θεοδωρίδης Θεόδωρος, 9.Ιωαννίδης Δημήτρης, 10.Καραγιαννίδης Τηλέμαχος, 11.Κοτρότσης Δημήτρης, 12.Κρέης Πέτρος, 13.Κυδωνάκης Μήνως, 14.Κωστίδης Λάζαρος, 15.Λάμπρου Γιώργος, 16.Νακόπουλος Γιάννης, 17.Παπαγεωργίου Θανάσης, 18.Πλιάτσικας Γιάννης, 19.Ρωσσιάδης Ρούσσος, 20.Σαλούστο Κάρολος, 21.Τσιατσιαπάς Τάσος, 22.Κότσανος Πρόδρομος.

Τα προπολεμικά χρόνια

Ο Άρης εξελίχθηκε πολύ γρήγορα σε σημείο αναφοράς για την αθλητική κοινότητα της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας, προσελκύοντας τους καλύτερους σε ένα ευρύ φάσμα αθλημάτων.

Η καταξίωση του ποδοσφαιρικού τμήματος δεν άργησε να έρθει και οι κιτρινόμαυροι έγιναν το αντίπαλο δέος για τις κυρίαρχες ομάδες του κέντρου, τον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό. Ο Άρης αναδείχθηκε πρωταθλητής Ελλάδας το 1928 και το 1932 και επέστρεψε στην κορυφή μετά τον πόλεμο, κατακτώντας τον τίτλο του 1946. Εμβληματική μορφή της ομάδας στα προπολεμικά και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ήταν ο Κλεάνθης Βικελίδης, ένας άνθρωπος που ταύτισε τη ζωή του με τον σύλλογο, υπηρετώντας τον επίσης ως προπονητής και παράγοντας. Το «μακεδονικό τανκ» συνέβαλε καθοριστικά την κατάκτηση των πρωταθλημάτων του 1932 και του 1946. Από το 2004, η ιστορική έδρα των κιτρινόμαυρων, το γήπεδο Χαριλάου, φέρει το όνομά του.

Ο Άρης ήταν επίσης ο πρώτος ελληνικός σύλλογος που έδωσε φιλικό ματς με ξένη ομάδα. Ο αγώνας έγινε στις 2 Νοεμβρίου 1924 με αντίπαλο ομάδα από το Μοναστήρι (οι κιτρινόμαυροι είχαν νικήσει 5-0), που είχε κατακτήσει τον τίτλο της πρωταθλήτριας Νότιας Σερβίας.

Η ομάδα του 1970

Ο Άρης έγινε ξανά πρωταγωνιστής στα τέλη της δεκαετίας του ’60, με παίκτες όπως οι Συρόπουλος, Χρηστίδης, Αλεξιάδης, Σπυρίδων και Παπαϊωάννου) και το 1970 κατέκτησε τον τελευταίο του τίτλο, νικώντας 1-0 τον «αιώνιο» αντίπαλο ΠΑΟΚ (σκόρερ ο Κεραμιδάς) στον τελικό του Κυπέλλου που έγινε στο Καυτανζόγλειο. Οι κιτρινόμαυροι έπαιξαν έκτοτε σε άλλους τέσσερις τελικούς (2003, 2005, 2008 και 2010) αλλά δεν κατάφεραν να κατακτήσουν το τρόπαιο.

Το έπος της Περούτζια, το μπαράζ του Βόλου και το διπλό στη Μαδρίτη

Η κατά πολλούς κορυφαία ομάδα στην ιστορία του ποδοσφαιρικού Άρη ήταν όμως αυτή της διετίας 1978-1980. Τη σεζόν 1979-80, ο Άρης του Ουρουγουανού Πέπε Σασία γράφει ιστορία στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ, αποκλείοντας σπουδαίες ομάδες, όπως η Μπενφίκα και η Περούτζια, πριν υποκύψει στη μεγάλη Σεντ Ετιέν του Μισέλ Πλατινί. Το υπέρ του 3-0 στην έδρα της πανίσχυρης ιταλικής ομάδας (η παρέα του Πάολο Ρόσι τελείωσε τη σεζόν στο Καμπιονάτο χωρίς ήττα, τερματίζοντας στη δεύτερη θέση), αποτελεί σημείο αναφοράς, όχι μόνον για τον Άρη, αλλά και για το ελληνικό ποδόσφαιρο στο σύνολό του.

Οι κιτρινόμαυροι έχουν στο ενεργητικό τους κι άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές στιγμές, όπως ο αποκλεισμός της Σαραγόσα των Μιλίτο, Αγιάλα, Ολιβέιρα το 2007, με προπονητή τον Ντούσαν Μπάγεβιτς και φυσικά η τεράστια νίκη επί της Ατλέτικο Μαδρίτης στο «Βιθέντε Καλδερόν», το 2010 (οι κιτρινόμαυροι είχαν επικρατήσει και σο Χαριλάου με 1-0), υπό τις οδηγίες του σπουδαίου Έκτορ Ραούλ Κούπερ.

Η μεγάλη ομάδα του 1979-80 σημαδεύτηκε, πάντως, από την απώλεια του εγχώριου τίτλου, καθώς ηττήθηκε 2-0 από τον Ολυμπιακό, στο μπαράζ του Βόλου.

Η ιστορία του Άρη είχε και μελανές σελίδες, όπως οι τρεις υποβιβασμοί της ποδοσφαιρικής ομάδας, το 1997, το 2005 και το 2014.

Η μπασκετική αυτοκρατορία

Ο Άρης κατάφερε να ξεφύγει από τα όρια της Βόρειας Ελλάδας και να αποκτήσει πλήθος οπαδών σε όλη τη χώρα, εξαιτίας της ομάδας μπάσκετ που, βάσει τίτλων, αποτελεί τη «ναυαρχίδα» του συλλόγου. Οι βάσεις για τη δημιουργία της «αυτοκρατορίας» τέθηκαν με την κατάκτηση του πρωταθλήματος του 1979. Με προπονητή τον Γιάννη Ιωαννίδη και ηγέτη τον Χάρη Παπαγεωργίου, οι κιτρινόμαυροι κερδίζουν το πρώτο τους πρωτάθλημα και στέλνουν σαφές μήνυμα στους «μεγάλους» της Αθήνας.

Το γεγονός, όμως, που άλλαξε τον ρου της ιστορίας, όχι μόνον του Άρη αλλά και του ελληνικού μπάσκετ συνολικά ήταν ο ερχομός του ανυπέρβλητου Νίκου Γκάλη. Ο «γκάνγκστερ» γίνεται αμέσως ο ηγέτης και γύρω του χτίζεται μια εξαιρετική ομάδα που το 1983 κατακτά το δεύτερο πρωτάθλημα. Η μεταγραφή του Παναγιώτη Γιαννάκη, ένα χρόνο αργότερα, χαρίζει στον Άρη το καλύτερο δίδυμο περιφερειακών στην ιστορία και από το 1985 ξεκινά η εποχή της «αυτοκρατορίας» στη διάρκεια της οποίας ο Άρης σαρώνει τους τίτλους στην Ελλάδα, παίζει σε τρία διαδοχικά φάιναλ φορ του Κυπέλλου Πρωταθλητριών (1988, 1989, 1990) και αποκτά οπαδούς σε όλη τη χώρα, χαρακτηριζόμενος ως «η ομάδα όλων των Ελλήνων».

Ο Άρης έζησε, όμως, μεγάλες στιγμές και μετά το επώδυνο «διαζύγιο» με τον Νίκο Γκάλη, το καλοκαίρι του 1992. Οι κιτρινόμαυροι έγραψαν χρυσές σελίδες στην ευρωπαϊκή τους ιστορία, κατακτώντας το Κύπελλο Κυπελλούχων το 1993, το Κύπελλο Κόρατς το 1997 και το Τσάμπιονς Καπ το 2003.

Το πρωτάθλημα του βόλεϊ

Ο Άρης έγραψε ιστορία και στο βόλεϊ, με την εξαιρετική ομάδα του 1997, η οποία υπό τις οδηγίες του Κώστα Χαριτωνίδη και με τους τρομερούς Γκάνεφ και Κονσταντίνοφ στη σύνθεσή της, κατέκτησε πανάξια το πρωτάθλημα και έγινε η πρώτη ομάδα που έσπασε το δίπολο Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού.

Ο Άρης συμπληρώνει σήμερα 105 χρόνια ζωής (ιδρύθηκε στις 25 Μαρτίου του 1914) και σε αντίθεση με την επέτειο των 100 ετών, που συνέπεσε με μια εξαιρετικά δυσάρεστη συγκυρία για το ποδοσφαιρικό τμήμα, τα φετινά γενέθλια εορτάζονται υπό τελείως διαφορετικές συνθήκες. Οι κιτρινόμαυροι έχουν επιστρέψει στην ελίτ του ελληνικού ποδοσφαίρου και η εντυπωσιακή συσπείρωση του κόσμου γύρω από τον σύλλογο καλλιεργεί προσδοκίες για ταχεία ανάκαμψη και στα υπόλοιπα τμήματα.

Η γέννηση του «Θεού»

Ο αστικός μύθος λέει πως ο Άρης «γεννήθηκε» σε ένα καφέ στην περιοχή του Βότση, από μια ομάδα πρώην παραγόντων του Ηρακλή. Μολονότι δεν υπάρχουν πειστικές αποδείξεις ότι, πράγματι, έτσι ξεκίνησαν όλα, η ιστορία αυτή έχει υιοθετηθεί από τη μεγάλη πλειονότητα των φιλάθλων και αποτελεί πλέον κομμάτι του συλλογικού υποσυνείδητου.

«Σκοπός του Συλλόγου είναι η εκγύμνασις ισχυράς ομάδος, αποτελούμενη εκ πασών των κοινωνικών τάξεων», τονίζεται μεταξύ άλλων στο δεύτερο άρθρο του καταστατικού και η αναφορά στον διαταξικό χαρακτήρα του συλλόγου δεν είναι τυχαία. Η Θεσσαλονίκη είχε απελευθερωθεί δύο χρόνια πριν και η κοινωνία της ήταν οικονομικά, πολιτισμικά, θρησκευτικά και εθνικά ανομοιογενής. Ο Άρης φιλοδοξούσε λοιπόν να εκφράσει το σύνολο της πόλης και όχι μια συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα.

Ο κοσμοπολίτικος χαρακτήρας που θέλησαν εξαρχής να προσδώσουν στον σύλλογο τα ιδρυτικά του μέλη έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην μεγάλη απήχησή του, η οποία καταγράφηκε από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ύπαρξής του. Ακόμη κι όταν οι αντιθέσεις μεταξύ των κοινοτήτων της πόλης άρχισαν να αναδεικνύονται, ο Άρης λειτουργούσε ως συνεκτικό στοιχείο που άμβλυνε τις διαφορές. Από τις διηγήσεις των ανθρώπων που έζησαν τον Άρη της προπολεμικής περιόδου καταδεικνύεται, για παράδειγμα, πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε ο σύλλογος στην αρμονική συνύπαρξη της χριστιανικής με την εβραϊκή κοινότητα, σε μια εποχή όπου οι εθνικισμοί και η μισαλλοδοξία καθόριζαν τη συμπεριφορά μεγάλης μερίδας της ελληνικής κοινωνίας.

Τα 22 ιδρυτικά μέλη του Άρη: 1.Αγγέλου Γιάννης, 2.Αγοραστός Λάζαρος, 3.Βλαχόπουλος Γρηγόρης, 4.Βλαχόπουλος Λάζαρος, 5.Γκοτζαμάνης Πέτρος, 6.Δήμου, 7.Ζέγας Αγγελος, 8.Θεοδωρίδης Θεόδωρος, 9.Ιωαννίδης Δημήτρης, 10.Καραγιαννίδης Τηλέμαχος, 11.Κοτρότσης Δημήτρης, 12.Κρέης Πέτρος, 13.Κυδωνάκης Μήνως, 14.Κωστίδης Λάζαρος, 15.Λάμπρου Γιώργος, 16.Νακόπουλος Γιάννης, 17.Παπαγεωργίου Θανάσης, 18.Πλιάτσικας Γιάννης, 19.Ρωσσιάδης Ρούσσος, 20.Σαλούστο Κάρολος, 21.Τσιατσιαπάς Τάσος, 22.Κότσανος Πρόδρομος.

Τα προπολεμικά χρόνια

Ο Άρης εξελίχθηκε πολύ γρήγορα σε σημείο αναφοράς για την αθλητική κοινότητα της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας, προσελκύοντας τους καλύτερους σε ένα ευρύ φάσμα αθλημάτων.

Η καταξίωση του ποδοσφαιρικού τμήματος δεν άργησε να έρθει και οι κιτρινόμαυροι έγιναν το αντίπαλο δέος για τις κυρίαρχες ομάδες του κέντρου, τον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό. Ο Άρης αναδείχθηκε πρωταθλητής Ελλάδας το 1928 και το 1932 και επέστρεψε στην κορυφή μετά τον πόλεμο, κατακτώντας τον τίτλο του 1946. Εμβληματική μορφή της ομάδας στα προπολεμικά και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ήταν ο Κλεάνθης Βικελίδης, ένας άνθρωπος που ταύτισε τη ζωή του με τον σύλλογο, υπηρετώντας τον επίσης ως προπονητής και παράγοντας. Το «μακεδονικό τανκ» συνέβαλε καθοριστικά την κατάκτηση των πρωταθλημάτων του 1932 και του 1946. Από το 2004, η ιστορική έδρα των κιτρινόμαυρων, το γήπεδο Χαριλάου, φέρει το όνομά του.

Ο Άρης ήταν επίσης ο πρώτος ελληνικός σύλλογος που έδωσε φιλικό ματς με ξένη ομάδα. Ο αγώνας έγινε στις 2 Νοεμβρίου 1924 με αντίπαλο ομάδα από το Μοναστήρι (οι κιτρινόμαυροι είχαν νικήσει 5-0), που είχε κατακτήσει τον τίτλο της πρωταθλήτριας Νότιας Σερβίας.

Η ομάδα του 1970

Ο Άρης έγινε ξανά πρωταγωνιστής στα τέλη της δεκαετίας του ’60, με παίκτες όπως οι Συρόπουλος, Χρηστίδης, Αλεξιάδης, Σπυρίδων και Παπαϊωάννου) και το 1970 κατέκτησε τον τελευταίο του τίτλο, νικώντας 1-0 τον «αιώνιο» αντίπαλο ΠΑΟΚ (σκόρερ ο Κεραμιδάς) στον τελικό του Κυπέλλου που έγινε στο Καυτανζόγλειο. Οι κιτρινόμαυροι έπαιξαν έκτοτε σε άλλους τέσσερις τελικούς (2003, 2005, 2008 και 2010) αλλά δεν κατάφεραν να κατακτήσουν το τρόπαιο.

Το έπος της Περούτζια, το μπαράζ του Βόλου και το διπλό στη Μαδρίτη

Η κατά πολλούς κορυφαία ομάδα στην ιστορία του ποδοσφαιρικού Άρη ήταν όμως αυτή της διετίας 1978-1980. Τη σεζόν 1979-80, ο Άρης του Ουρουγουανού Πέπε Σασία γράφει ιστορία στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ, αποκλείοντας σπουδαίες ομάδες, όπως η Μπενφίκα και η Περούτζια, πριν υποκύψει στη μεγάλη Σεντ Ετιέν του Μισέλ Πλατινί. Το υπέρ του 3-0 στην έδρα της πανίσχυρης ιταλικής ομάδας (η παρέα του Πάολο Ρόσι τελείωσε τη σεζόν στο Καμπιονάτο χωρίς ήττα, τερματίζοντας στη δεύτερη θέση), αποτελεί σημείο αναφοράς, όχι μόνον για τον Άρη, αλλά και για το ελληνικό ποδόσφαιρο στο σύνολό του.

Οι κιτρινόμαυροι έχουν στο ενεργητικό τους κι άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές στιγμές, όπως ο αποκλεισμός της Σαραγόσα των Μιλίτο, Αγιάλα, Ολιβέιρα το 2007, με προπονητή τον Ντούσαν Μπάγεβιτς και φυσικά η τεράστια νίκη επί της Ατλέτικο Μαδρίτης στο «Βιθέντε Καλδερόν», το 2010 (οι κιτρινόμαυροι είχαν επικρατήσει και σο Χαριλάου με 1-0), υπό τις οδηγίες του σπουδαίου Έκτορ Ραούλ Κούπερ.

Η μεγάλη ομάδα του 1979-80 σημαδεύτηκε, πάντως, από την απώλεια του εγχώριου τίτλου, καθώς ηττήθηκε 2-0 από τον Ολυμπιακό, στο μπαράζ του Βόλου.

Η ιστορία του Άρη είχε και μελανές σελίδες, όπως οι τρεις υποβιβασμοί της ποδοσφαιρικής ομάδας, το 1997, το 2005 και το 2014.

Η μπασκετική αυτοκρατορία

Ο Άρης κατάφερε να ξεφύγει από τα όρια της Βόρειας Ελλάδας και να αποκτήσει πλήθος οπαδών σε όλη τη χώρα, εξαιτίας της ομάδας μπάσκετ που, βάσει τίτλων, αποτελεί τη «ναυαρχίδα» του συλλόγου. Οι βάσεις για τη δημιουργία της «αυτοκρατορίας» τέθηκαν με την κατάκτηση του πρωταθλήματος του 1979. Με προπονητή τον Γιάννη Ιωαννίδη και ηγέτη τον Χάρη Παπαγεωργίου, οι κιτρινόμαυροι κερδίζουν το πρώτο τους πρωτάθλημα και στέλνουν σαφές μήνυμα στους «μεγάλους» της Αθήνας.

Το γεγονός, όμως, που άλλαξε τον ρου της ιστορίας, όχι μόνον του Άρη αλλά και του ελληνικού μπάσκετ συνολικά ήταν ο ερχομός του ανυπέρβλητου Νίκου Γκάλη. Ο «γκάνγκστερ» γίνεται αμέσως ο ηγέτης και γύρω του χτίζεται μια εξαιρετική ομάδα που το 1983 κατακτά το δεύτερο πρωτάθλημα. Η μεταγραφή του Παναγιώτη Γιαννάκη, ένα χρόνο αργότερα, χαρίζει στον Άρη το καλύτερο δίδυμο περιφερειακών στην ιστορία και από το 1985 ξεκινά η εποχή της «αυτοκρατορίας» στη διάρκεια της οποίας ο Άρης σαρώνει τους τίτλους στην Ελλάδα, παίζει σε τρία διαδοχικά φάιναλ φορ του Κυπέλλου Πρωταθλητριών (1988, 1989, 1990) και αποκτά οπαδούς σε όλη τη χώρα, χαρακτηριζόμενος ως «η ομάδα όλων των Ελλήνων».

Ο Άρης έζησε, όμως, μεγάλες στιγμές και μετά το επώδυνο «διαζύγιο» με τον Νίκο Γκάλη, το καλοκαίρι του 1992. Οι κιτρινόμαυροι έγραψαν χρυσές σελίδες στην ευρωπαϊκή τους ιστορία, κατακτώντας το Κύπελλο Κυπελλούχων το 1993, το Κύπελλο Κόρατς το 1997 και το Τσάμπιονς Καπ το 2003.

Το πρωτάθλημα του βόλεϊ

Ο Άρης έγραψε ιστορία και στο βόλεϊ, με την εξαιρετική ομάδα του 1997, η οποία υπό τις οδηγίες του Κώστα Χαριτωνίδη και με τους τρομερούς Γκάνεφ και Κονσταντίνοφ στη σύνθεσή της, κατέκτησε πανάξια το πρωτάθλημα και έγινε η πρώτη ομάδα που έσπασε το δίπολο Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού.

ΣΧΟΛΙΑ

Επιλέξτε Κατηγορία