Μετά τον Τύμβο Καστά που τράβηξε τα φώτα της δημοσιότητας, ένα ακόμη σημείο της Αρχαίας Αμφίπολης δείχνει τώρα να συγκεντρώνει το ενδιαφέρον της αρχαιολογικής έρευνας.

Πρόκειται για την ακρόπολή της, η οποία, λόγω των πολλών ιστορικών φάσεων που πέρασε η πόλη (ιδρύθηκε το 437 π.Χ. από τους Αθηναίους και εγκαταλείφθηκε μετά τα τέλη του 7^ου μ.Χ. αιώνα), παρουσιάζει μια χρονική ποικιλομορφία ως προς τα ευρήματά της.

Όπως τονίζει στο makthes.gr η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών Δρ. Δημητρία Μαλαμίδου η ακρόπολη ήταν μια θέση υψηλής στρατηγικής σημασίας και αποτέλεσε το κέντρο της Αρχαίας Αμφίπολης διαχρονικά. «Η κατοίκηση εκεί αναπτύσσεται στην κορυφή δύο χαμηλών λόφων με θέα στις εκβολές του Στρυμόνα και στη θάλασσα στα νότια, στο Παγγαίο στα ανατολικά, και στην ενδοχώρα στα βόρεια, με το ποτάμι και τα βουνά της Δράμας στο βάθος. Πρόκειται για μια εξαιρετικά προνομιούχα θέση, η οποία αποτέλεσε το μήλο της έριδας ανάμεσα στους γηγενείς κατοίκους της περιοχής και τους Αθηναίους τον 5ο αι. π.Χ., όταν αυτοί ίδρυσαν την Αμφίπολη το 437 π.Χ., στην προσπάθεια ελέγχου της πρόσβασης προς τη θρακική ενδοχώρα».

Οι παλαιότερες ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν από τον κύριο ανασκαφέα της κλασικής πόλης επί πολλά χρόνια Δημήτριο Λαζαρίδη, αλλά και των μεταγενέστερων αρχαιολόγων εστίασαν κυρίως στην αποκάλυψη του εκτεταμένου τείχους της πόλης, μήκους 7,5 χλμ και της φημισμένης γέφυρας με τους ξύλινους πασσάλους. Αποκαλύφθηκε επίσης το ελληνιστικό γυμνάσιο, όπως και τα περίφημα ταφικά της μνημεία, μικρά και μεγάλα. Όλα αυτά όμως είναι περιφερειακά κτίσματα ως προς την τοπογραφία της Αμφίπολης, ενώ η αρχαιολογία του αστικού πυρήνα της προχριστιανικής πόλης παραμένει άγνωστη.

Πολλά ακόμη κρυμμένα μυστικά

Έτσι, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών υπό τη διεύθυνση της Προϊσταμένης της Δρ. Δημητρίας Μαλαμίδου, και του Καθηγητή Κλασικής αρχαιολογίας Δημήτρη Δαμάσκου σχεδίασαν πενταετές ερευνητικό πρόγραμμα (2019-2023) με στόχο τη μελέτη της προχριστιανικής ακρόπολης της Αμφίπολης, εκεί όπου είχε αναπτυχθεί ο πυρήνας της αρχαίας και βυζαντινής πόλης.

Παλαιότερες ανασκαφές της Αρχαιολογικής Εταιρείας της Αθήνας και της ΕΦΑ έφεραν εκεί στο φως σημαντικά βυζαντινά μνημεία με πλούσιο ψηφιδωτό διάκοσμο, και ορισμένα κτίσματα της ρωμαϊκής εποχής. Τα προβυζαντινά μνημεία, όμως εν γένει, παραμένουν άγνωστα, και πληροφορούμαστε για αυτά μόνον από επιγραφές και φιλολογικές μαρτυρίες.

Και μπορεί οι επιστήμονες να γνωρίζουν για την ύπαρξη αγοράς, ιερού της Άρτεμης Ταυροπόλου, της πολιούχου θεότητας της Αμφίπολης, ιερών των Αιγύπτιων θεοτήτων, της Αθηνάς και του Ασκληπιού, αγνοούν όμως την ακριβή τους θέση μέσα στην ακρόπολη, γεγονός που σημαίνει ότι η πολυσυζητημένη αρχαία πόλη έχει πολλά ακόμη κρυμμένα μυστικά να αποκαλύψει.

Προς το παρόν η ανασκαφική έρευνα επικεντρώνεται σε μεγάλο δημόσιο κτήριο των ελληνιστικών χρόνων κάτω από την παλαιοχριστιανική Βασιλική Γ. Ήδη ο Δ. Λαζαρίδης είχε εντοπίσει τμήμα της θεμελίωσής του από μεγάλους πωρόλιθους. Ο ίδιος διέκρινε περισσότερες οικοδομικές φάσεις, κάτι που επιβεβαίωσε και η πρόσφατη έρευνα. «Το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του κτηρίου βρίσκεται κάτω από τη Βασιλική, και ότι αυτή έχει περίπου τετράγωνη κάτοψη, με το αίθριο να είναι κτισμένο στη νότια πλευρά του ναού και τον νάρθηκα κατά μήκος του κυρίως ναού και του αιθρίου, μας οδηγεί στην υπόθεση ότι η ανοικοδόμηση της Βασιλικής Γ έλαβε υπόψη τμήματα του προγενέστερου κτηρίου, πατώντας πάνω σε υφιστάμενους τοίχους. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στη Βασιλική είναι εμφανής μεγάλος αριθμός εντοιχισμένων αρχαίων μελών, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό», επισημαίνει ο Δημήτρης Δαμάσκος. 

Τρισδιάστατη φωτογραμμετρία 

Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο της ανασκαφικής και ερευνητικής, γενικότερα, τεκμηρίωσης των πολυάριθμων διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών της Βασιλικής, αλλά και αυτών που κείνται στην ακρόπολη αναπτύχθηκε Βάση Δεδομένων και επιχειρήθηκε η χρήση τρισδιάστατης φωτογραμμετρίας για την αποτύπωση μέρους του αρχαιολογικού χώρου, καθώς και για τη μοντελοποίηση των αρχιτεκτονικών μελών. Τέλος, σχεδιάστηκε ιστότοπος με θέμα το ερευνητικό πρόγραμμα, και θα είναι σύντομα διαθέσιμος στο διαδίκτυο, με απώτερο στόχο να καταστεί σε βάθος χρόνου μια βάση δεδομένων για τη μελέτη της Αμφίπολης.

Για την ανασκαφή στην ακρόπολη της Αρχαίας Αμφίπολης ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανακοίνωση που θα αναπτύξουν την Πέμπτη 22 Απριλίου στις 3.10μμ.στο πλαίσιο της 33^ης Επιστημονικής Συνάντησης για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη οι Δημητρία Μαλαμίδου, Δημήτρης Δαμάσκος, Χριστίνα Αθανασίου και Ελευθερία Ελευθεράκη  

Αναλυτικότερα στοιχεία και λεπτομέρειες στο φύλλο της Μακεδονίας της Κυριακής 11 Απριλίου 2021

Δείτε εδώ βίντεο με φωτογραφίες από την ανασκαφή και τα ευρήματα που ήρθαν στο φως