ΑΠΟΨΕΙΣ

Προφανώς θα θέλαμε να (και ως Έλληνες νομίζουμε ότι) είναι τα πανεπιστήμιά μας τα καλύτερα στον κόσμο όλο. Αλλά σκεφτείτε ότι μία χώρα με το 0,23% του παγκόσμιου ΑΕΠ (θέση 40) και 0,14% του πληθυσμού (θέση 85) είναι λογικό να έχει 7/1.000 και 1/400 στη λίστα των πανεπιστημίων στην αξιολόγηση της Σαγκάης.

Αν θέλουμε να βγάλουμε συμπεράσματα και δούμε ότι Κίνα και ΗΠΑ είναι στην κορυφή (άλλωστε και στον πληθυσμό και στο ΑΕΠ είναι ψηλά, ΗΠΑ στα 20,41 τρισ. και Κίνα στα 25,24 τρισ. δολάρια) αλλά και απλά αν συσχετίσουμε τα τρία μεγέθη, θα δούμε ότι οι τρεις κατατάξεις (αξιολόγηση, πληθυσμός, ΑΕΠ) είναι ιδιαίτερα συσχετισμένες! Το αυτονόητο; Ίσως.

Πέρα από αυτό, υπάρχει και η επένδυση που γίνεται στην τριτοβάθμια, η εθνική στρατηγική, το θεσμικό περιβάλλον. Κίνα και ΗΠΑ είναι τα ακριβώς αντίθετα! Στην Κίνα όλα είναι κεντρικά σχεδιασμένα, δεν υπάρχουν ιδιωτικά ΑΕΙ, στέλνονται φοιτητές στο εξωτερικό και μεταφέρουν την υπεραξία μετά στο εσωτερικό. Στις ΗΠΑ τα λίγα δημόσια είναι χαμηλά σε ποιότητα, υπάρχουν ιδιωτικά, υπάρχει εθνική πολιτική, δεν φεύγουν στο εξωτερικό φοιτητές και η υπεραξία μένει μέσα.

Ο κοινός τόπος είναι ότι μένει η υπεραξία μέσα και υπάρχει εθνική πολιτική. Δηλαδή το ακριβώς αντίθετο από εμάς. Όπου η υπεραξία (ακόμη και το 40% για την εκπαίδευση των πτυχιούχων Ιατρικής) φεύγει έξω και δεν υπάρχει εθνική στρατηγική. Αν σκεφτεί κανείς ότι ασχολούμασταν με το προφανές (προστασία από τη δημόσια δύναμη τάξης των χώρων των ΑΕΙ) σαν να είναι κεφαλαιώδες, αντί να ασχολούμαστε με μία εθνική στρατηγική για τα αντικείμενα σπουδών (ασφαλώς για αυτά στα οποία ως χώρα θα επενδύσουμε) θα μελαγχολήσει.

Ας λύσουμε πρώτα τα δύο κεφαλαιώδη -να μένει εδώ η υπεραξία και να έχουμε εθνική στρατηγική και μετά βλέπουμε. Βεβαίως, δεν μπορούμε (παρά το ωραίο περιτύλιγμά μας) να γίνουμε ούτε ακαδημαϊκός τουριστικός παράδεισος ούτε χώρα υποδοχής. Ακόμη και αν κάνουμε προγράμματα για ξένους στα αγγλικά, οι ιθαγενείς της χώρας μας μιλούν άλλη γλώσσα. Πιθανόν τα αγγλόφωνα ή τα ιδιωτικά να καταλήξουν για τους έλληνες φοιτητές που πηγαίνουν στην Κύπρο, σε άλλες χώρες ή ακόμη σε άλλες πόλεις στην Ελλάδα.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25 Αυγούστου 2019