Η μεγαλύτερη αντιπροσωπεία πανεπιστημίων από τις Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να φτάσει στην Ελλάδα στις αρχές Νοεμβρίου, προκειμένου να δημιουργηθούν νέες συνεργασίες με τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια και να επισημοποιηθούν οι ήδη υπάρχουσες. Μία επίσκεψη που έχει χαρακτηριστεί και από τις δύο πλευρές ως ορόσημο στην επιβεβαίωση της συνεργασίας των δύο χωρών, με την εμβάθυνση των σχέσεων Ελλάδας-ΗΠΑ αυτή τη φορά στον τομέα της Εκπαίδευσης.

Συγκεκριμένα, αναμένεται να έρθουν στην Ελλάδα περισσότεροι από 70 πρυτάνεις, κοσμήτορες και καθηγητές, εκπροσωπώντας 30 πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών. Αν και οι αριθμοί υποδηλώνουν από μόνοι τους το μέγεθος της αμερικανικής αντιπροσωπείας, η πολυαναμενόμενη επίσκεψη συμβολίζει κάτι περισσότερο από αυτό. «Είναι μία πραγματικά ιστορική επίσκεψη. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αντιπροσωπεία πανεπιστημίων των ΗΠΑ σε άλλη χώρα και αυτό είναι πολύ σημαντικό», τόνισε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η μορφωτική ακόλουθος της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Shanna Dietz Surendra. Υπογράμμισε, μάλιστα, το γεγονός ότι πρόκειται για συνεργασίες με όλα τα δημόσια ελληνικά πανεπιστήμια και άρα ότι διευρύνεται ο κύκλος όσων θα μπορούν να επωφεληθούν από τις σχέσεις των Ιδρυμάτων μεταξύ των δύο χωρών.

Τι σημαίνει στην πράξη αυτή η επίσκεψη; Ότι στο εγγύς μέλλον οι φοιτητές, ερευνητές και καθηγητές από τα ελληνικά πανεπιστήμια θα έχουν τη δυνατότητα να αλληλεπιδρούν με συναδέλφους τους από τα πανεπιστήμια Yale, Columbia, Harvard, Princeton, Johns Hopkins- μεταξύ άλλων-, να κάνουν από κοινού έρευνα, να ανταλλάξουν τεχνογνωσία ή/και να πάρουν κοινά ή διπλά πτυχία.

Τόσο διαφορετικοί, αλλά τόσο όμοιοι

Το εγχείρημα συνδυασμού δύο εκπαιδευτικών συστημάτων δύο διαφορετικών χωρών είναι σίγουρα μία πρόκληση. Η κ. Dietz Surendra το γνωρίζει αυτό, αλλά τονίζει ότι δεν είμαστε και τόσο διαφορετικοί εν τέλει. «Σίγουρα, το εκπαιδευτικό σύστημα και οι δομές είναι διαφορετικές στις δύο χώρες, αλλά νομίζω ότι η βασική μας ομοιότητα υπερτερεί των διαφορών μας, και αφορά στον τρόπο που συνολικά αντιλαμβανόμαστε την Εκπαίδευση», επεσήμανε και εξήγησε: «και για τις δύο πλευρές, ο βασικός στόχος της Εκπαίδευσης είναι η ανάδειξη και η διαφύλαξη των αξιών της ακαδημαϊκής ελευθερίας του λόγου και ακεραιότητας».

Επιπλέον, όπως σημείωσε η μορφωτική ακόλουθος, για αμφότερες τις κυβερνήσεις των δύο χωρών η Εκπαίδευση αποτελεί μία από τις πρώτες προτεραιότητες και παράλληλα, έχουν επίγνωση της σημασίας της στην οικονομική ανάπτυξη. Για αυτόν τον λόγο, στο πλάνο της αμερικανικής πλευράς είναι πολύ σημαντική και η διασύνδεση με τα ελληνικά περιφερειακά πανεπιστήμια.

Εξωστρέφεια, κινητικότητα, οι έννοιες-κλειδιά

Η εξωστρέφεια είναι βασική προτεραιότητα των αμερικανικών πανεπιστημίων και είναι ένας τομέας στον οποίο «παίρνουν άριστα». Σε αυτόν τον τομέα αναμένεται να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα από ελληνικής πλευράς. Το «άνοιγμα» στη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα είναι ζητούμενο και δυσεπίλυτος γρίφος, εξ αιτίας και νομοθετικών περιορισμών, μεταξύ άλλων.

Παράλληλα, άλλη μία βασική προτεραιότητα είναι η κινητικότητα των φοιτητών. Στο modus operandi του αμερικανικού εκπαιδευτικού συστήματος, η κινητικότητα και η ευελιξία έχει περίοπτη θέση. Γι' αυτό και σε αυτόν τον τομέα τα ελληνικά πανεπιστήμια μπορούν να γίνουν δέκτες τεχνογνωσίας.

Από την άλλη, τα ελληνικά ΑΕΙ έχουν ένα μοναδικό χαρακτηριστικό και αυτό δεν αφορά μόνο στην «τεχνογνωσία» σε ακαδημαϊκά αντικείμενα, όπως είναι η Ιστορία και η Φιλοσοφία, αλλά στην εντοπιότητα της γένεσης των επιστημών, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για τους φοιτητές των αμερικανικών πανεπιστημίων. Για παράδειγμα, είναι ανεκτίμητη η δυνατότητα για έναν φοιτητή αρχαιολογίας να περάσει μέρος των σπουδών του στην Ελλάδα, βλέποντας και παρακολουθώντας στην πράξη ανασκαφές.

Η εξωστρέφεια και η κινητικότητα, όμως, συνεπάγονται και κάτι πολύ πιο σημαντικό: συμβάλλουν στην αίσθηση του ανήκειν σε μία παγκόσμια κοινότητα. Όπως εξήγησε η κ. Dietz Surendra στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η διασύνδεση εκπαιδευτικών δομών, όπως είναι τα πανεπιστήμια, φέρνει τους νέους σε επαφή. Έτσι, οι ίδιοι γνωρίζουν όχι μόνο διαφορετικούς ανθρώπους, αλλά και διαφορετικούς τόπους και πολιτισμούς, δημιουργώντας έτσι μία κουλτούρα κατανόησης. Και αυτό, οδηγεί βήμα-βήμα, σε έναν κόσμο με λιγότερους αποκλεισμούς, φυλετικά εμπόδια ή προκαταλήψεις και κατ' επέκταση διενέξεις και προστριβές.

Από τη θεωρία στην πράξη

Όλα τα παραπάνω δημιουργούν εύλογα το ερώτημα: Πώς όλα αυτά θα γίνουν πράξη;

Το βασικό είναι, όπως σημείωσε χαρακτηριστικά η κ. Dietz Surendra, ότι υπάρχει η καλή θέληση από όλες τις πλευρές να ξεπεραστούν όλα τα προβλήματα που θα ανακύψουν. «Είναι μία πρόκληση το να γεφυρωθούν τα δύο εκπαιδευτικά συστήματα, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι υπάρχει η θέληση και από πολιτικής πλευράς και από πλευράς ακαδημαϊκών», είπε.

Συγκεκριμένα, ειδικοί σύμβουλοι, που θα επισκεφθούν επίσης την Ελλάδα, αναμένεται να επωμιστούν το βάρος της υπερκέρασης των όποιον δομικών εμποδίων ανακύψουν.

Από την ανανέωση συνεργασιών, στη δημιουργία νέων

Στο ΑΠΕ-ΜΠΕ μίλησαν εκπρόσωποι των πανεπιστημίων Johns Hopkins, Michigan, Cincinnati και Kentucky, που αναμένεται να έρθουν τον ερχόμενο μήνα στην Ελλάδα. Κοινός παρονομαστής στα όσα ανέφεραν σχετικά με την επίσκεψή τους, είναι η επίγνωση της σημασίας και του συμβολισμού της επίσκεψης. Παράλληλα, τονίζουν τους στόχους που το κάθε πανεπιστήμιο προσδοκά να επιτύχει μέσα από τη διασύνδεσή του με ελληνικά ΑΕΙ.

Αρχικά, μέσα από τη διασύνδεση αυτή, θα υπάρξει μία ευκαιρία να ανανεωθεί μία συνεργασία δεκαετιών, που άρχισε ήδη από τη δεκαετία του 1960, μεταξύ του πανεπιστημίου του Cincinnati και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Μία συνεργασία που, όπως ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Jack Davis, καθηγητής του τμήματος Κλασικών Σπουδών του πανεπιστημίου του Cincinnati, μετρά ήδη πολλούς φοιτητές που έχουν συμμετάσχει σε ανασκαφές στην Τούμπα, και αντίστροφα φοιτητές που έχουν συμμετάσχει στο προπτυχιακό πρόγραμμα του πανεπιστημίου του Cincinnati, που είναι ένα από τα παλαιότερα προγράμματα στις κλασικές σπουδές στις ΗΠΑ. Επιπλέον, ήδη υπάρχει συμφωνία με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) για συμμετοχή των φοιτητών του Cincinnati στο αγγλόφωνο προπτυχιακό της Φιλοσοφικής. Αυτή την περίοδο, είναι «στα σκαριά» συμφωνία μεταξύ του τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ και του αντίστοιχου του πανεπιστημίου του Cincinnati.

Την ανάπτυξη προπτυχιακών ή μεταπτυχιακών προγραμμάτων σε διάφορους τομείς αναζητά, επίσης και το πανεπιστήμιο Johns Hopkins, όπως ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Κώστας Λυκέτσος, καθηγητής, πρόεδρος του τμήματος Ψυχιατρικής και Επιστημών Συμπεριφοράς, του πανεπιστημίου. Το πανεπιστήμιο έχει ήδη κάποιες συνεργασίες, με πιο αξιόλογη ίσως εκείνη που αφορά την έρευνα σχετικά με τη νόσο Αλτσχάιμερ (Richman Family Precision Medicine Center of Excellence in Alzheimer's disease, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, ΕΚΠΑ, πανεπιστήμια Πατρών, Κρήτης, Θεσσαλίας και ΙΤΕ). Η επίσκεψη στην Ελλάδα, όπως ανέφερε, «κινείται στην κατεύθυνση της ενδυνάμωσης των δεσμών, του ανοίγματος νέων θυρών και την ώθηση δημιουργικών ιδεών για συνεργασίες».

Στην κινητικότητα των φοιτητών και τη διεύρυνση του ερευνητικού πεδίου σε τομείς που δεν θεραπεύονται επί του παρόντος, καθώς και σε ερευνητικές συνεργασίες αποσκοπεί το πανεπιστήμιο του Kentucky, όπως σημείωσε ο Νικηφόρος Σταματιάδης, καθηγητής Πολιτικής Μηχανικής του πανεπιστημίου. Το πανεπιστήμιο, με αφορμή τη συνεργασία Ελλάδας-ΗΠΑ στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση έχει συνάψει ήδη μνημόνια συνεργασίας με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το ΑΠΘ και το πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Το επόμενο βήμα, σύμφωνα με τον κ. Σταματιάδη, ο εντοπισμός τομέων όπου θα μπορούσαν να επεκταθούν οι συνεργασίες. «Το να έχουμε την ευκαιρία να συναντήσουμε τους συναδέλφους μας πρόσωπο με πρόσωπο και να αλληλεπιδράσουμε μαζί τους είναι μια ανεκτίμητη εμπειρία και θεωρούμε τους εαυτούς μας τυχερούς που είμαστε μέρος αυτής της προσπάθειας», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Από την πλευρά του Michigan State University, ήδη υπάρχει κοινό διδακτορικό πρόγραμμα μαζί με το ΕΜΠ. Όπως σημείωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο John Papapolmerou, καθηγητής και πρόεδρος του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, «στόχος είναι να δημιουργηθούν οι επόμενοι ηγέτες τεχνολογίας και στις δύο χώρες που θα αντιμετωπίσουν και θα λύσουν τις μεγάλες προκλήσεις της κοινωνίας για τη μηχανική που επηρεάζουν την καθημερινή μας ζωή. Θα θέλαμε επίσης οι μεταπτυχιακοί φοιτητές μας να βιώσουν μια διαφορετική κουλτούρα περνώντας χρόνο στην Ελλάδα για τις μεταπτυχιακές τους σπουδές ως μέσο ανάπτυξης υπηρετών ηγετών με παγκόσμια κατανόηση και προοπτική».

«Νέα εποχή για τα ΑΕΙ»

Η πρωτοβουλία για τη σύνδεση ελληνικών και αμερικανικών πανεπιστημίων ανήκει στο ελληνικό υπουργείο Παιδείας, το οποίο από το 2019 άρχισε να κάνει τις πρώτες διερευνητικές επαφές, ωστόσο η πανδημία καθυστέρησε την επίσκεψη και τη δια ζώσης «ζύμωση» μεταξύ των δύο πλευρών και των εκπροσώπων τους. Παρ' όλα αυτά, πλησιάζει ο καιρός που θα σηματοδοτηθεί η επίσημη έναρξη των συνεργασιών. «Μία νέα εποχή για τα ΑΕΙ μας ξεκίνησε», ανέφερε χαρακτηριστικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Νίκη Κεραμέως.

Η κ. Κεραμέως χαρακτήρισε την έλευση της αμερικανικής αντιπροσωπείας «εξαιρετική ευκαιρία για την πανεπιστημιακή κοινότητα να διευρύνει τους ορίζοντές της».

«Αναμένουμε με ενθουσιασμό τους εκπροσώπους 30 κορυφαίων αμερικανικών πανεπιστημίων, που θα έρθουν στη χώρα μας», σημείωσε.

Τα 30 πανεπιστήμια των ΗΠΑ

Αναλυτικά, η αντιπροσωπεία των αμερικανικών πανεπιστημίων που θα έρθει στην Ελλάδα θα αποτελείται από εκπροσώπους των εξής πανεπιστημίων:

1. California Polytechnic State University

2. Carnegie Mellon University

3. Columbia University

4. George Mason University

5. Harvard University

6. Indiana University

7. Johns Hopkins University

8. Joliet Junior College

9. Lehigh University

10. Michigan State University

11. Ohio Northern University

12. Princeton University

13. Roger Williams University

14. Rutgers University

15. Stockton University

16. Tufts University

17. University of Alabama

18. University of California, Berkeley

19. University of Cincinnati

20. University of Delaware

21. University of Illinois at Urbana-Champaign

22. University of Kentucky

23. University of South Alabama

24. University of Southern California, Viterbi School of Engineering

25. University of Texas - Health Science Center

26. Wayne State University

27. Widener University

28. William & Mary

29. Yale University

30. York College of Pennsylvania

ΑΠΕ-ΜΠΕ