Tριπλό πλέγμα στήριξης των καταναλωτών από τις αυξήσεις στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος ανακοίνωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης κατά την εξειδίκευση των μέτρων, χωρίς ωστόσο να δώσει λεπτομέρειες για το ύψος του έκτακτου φόρου και των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς, στοιχεία που θα κλειδώσουν όπως είπε προς το τέλος Ιουλίου.

Τα τρία μέτρα

1. Έκτακτη επαναφορά του τέλους στην ηλεκτροπαραγωγή με φυσικό αέριο. Θα επιβληθεί προσωρινά, για τουλάχιστον δύο μήνες. Το ακριβές ύψος θα ανακοινωθεί τις επόμενες μέρες.

2. Επιδότηση νοικοκυριών για τον Αύγουστο, με ποσό που θα ανακοινωθεί το επόμενο διάστημα «για να έχουμε εικόνα πώς θα κινηθούν οι τιμές».

3. Ενσωμάτωση της νέας ευρωπαϊκής οδηγίας σε έκτακτο μηχανισμό παρέμβασης για στρεβλώσεις που μπορεί να προκύπτουν.

Η υφυπουργός Αλεξάνδρα Σδούκου δήλωσε ότι για τους οικιακούς καταναλωτές, το όριο κατανάλωσης αναμένεται να είναι στις 500 κιλοβατώρες. Το ποσό επιδότησης αναμένεται να διευκρινιστεί, αλλά στο κοινωνικό τιμολόγιο οι επιδοτήσεις θα είναι μεγαλύτερες.

Τι συνέβη μετά την 11η Ιουλίου και είχαμε αυξήσεις; 

Όπως εξήγησε ο κ. Σκυλακάκης, είχαμε τον συνδυασμό ενός καύσωνα διαρκείας, καύσωνα μη αναμενόμενο από την Ουκρανία μέχρι τα Βαλκάνια, αυξημένη ζήτηση από την Ουκρανία λόγω του πολέμου, μη εκτόνωση της ζήτησης από Ουγγαρία και Ρουμανία προς τη Δύση. Η διάρκεια αυτού του φαινομένου προβλέπεται ότι θα κρατήσει μερικές μέρες ακόμα. Αν κρίνουμε από τα futures, δεν θα έχουμε συνέχιση του φαινομένου τον Αύγουστο.

Ποιες είναι οι συνέπειες; 

Έχουμε εκτίναξη τιμών γύρω στα 180 και τα βράδια που δεν δουλεύουν τα φωτοβολταϊκά γύρω στα 600.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξήγησε ότι δεν γίνεται να ενεργοποιηθεί έκτακτος μηχανισμός, λόγω των ευρωπαϊκών προϋποθέσεων που έχουν τεθεί, αλλά η κυβέρνηση δεν μπορεί να μένει με δεμένα τα χέρια, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν τα λεγόμενα «ουρανοκατέβατα κέρδη». Για αυτό το λόγο αποφάσιε να αντιδράσεις με παραπάνω τρεις κινήσεις.

«Ο μηχανισμός επιβολής πλαφόν στα έσοδα των παραγωγών έχει τελειώσει, έχει ολοκληρωθεί. Η καινούργια οδηγία προβλέπει έκτακτο μηχανισμό αλλά έχει όρους που δεν μπορούν με τίποτα να εφαρμοστούν. Θέλει τρεις μήνες να διαρκεί η κρίση για να εφαρμοστεί. Η κυβέρνηση προφανώς δεν μπορεί να μείνει με δεμένα χέρια για μία ευθύνη που δεν είναι δική μας. Και δεν μπορούμε να μείνουμε αδρανείς σε αυτό που ονομάζουμε «ουρανοκατέβατα κέρδη», σημείωσε».

Ο Θόδωρος Σκυλακάκης παρότρυνε επίσης όλους τους αγρότες να μπουν «χθες» στο ειδικό τιμολόγιο ΓΑΙΑ, το οποίο τους εξασφαλίζει για δύο χρόνια τιμές ρεύματος προ κρίσης.

Επιδότηση στα οικιακά τιμολόγια Αυγούστου με φόρο στο φυσικό αέριο ηλεκτροπαραγωγής

Επιδοτήσεις στα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας του Αυγούστου για όλα τα νοικοκυριά, με όριο κατανάλωσης τις 500 κιλοβατώρες το μήνα, με χρηματοδότηση από την επιβολή τέλους στο φυσικό αέριο στους ηλεκτροπαραγωγούς ανακοίνωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης. Το ύψος της επιδότησης θα εξαρτηθεί από το σημείο στο οποίο θα διαμορφωθούν τα τιμολόγια του Αυγούστου (ως γνωστόν τα "πράσινα" τιμολόγια ανακοινώνονται την 1η κάθε μήνα) με στόχο την συγκράτηση των τιμών "σε ανεκτά επίπεδα".

Για τις επιχειρήσεις αποφασίστηκε να μην επιστραφούν οι οφειλές προηγούμενων ετών από το τέλος αερίων ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ), κάτι που ισχύει και για τους αγρότες οι οποίοι επιπλέον έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στο ειδικό τιμολόγιο "Γαία" με "κλειδωμένες" χαμηλές τιμές για δύο χρόνια.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις που έκαναν ο κ. Σκυλακάκης, η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, ο ενεργειακός σύμβουλος του πρωθυπουργού Νίκος Τσάφος και ο γεν. γραμματέας Ενέργειας Α.Αιβαλιώτης το πλαίσιο για τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας περιλαμβάνει τα εξής:

1.Έκτακτη επαναφορά του τέλους στην ηλεκτροπαραγωγή με φυσικό αέριο που ίσχυσε κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, για δύο μήνες τουλάχιστον (Ιούλιο και Αύγουστο). Το ύψος του θα προσδιοριστεί τις επόμενες ημέρες.

2.Επιδότηση των οικιακών τιμολογίων (περιλαμβάνονται τα κοινωνικά τιμολόγια) για τον Αύγουστο το ύψος της οποίας θα οριστικοποιηθεί όταν ξεκαθαρίσει η εικόνα των τιμών χονδρικής και των τιμολογίων του Αυγούστου. Η επιδότηση θα αφορά τις καταναλώσεις έως 500 κιλοβατώρες το μήνα και στόχος θα είναι η διατήρηση των τιμών στο επίπεδο που ήταν το 2023 με την εφαρμογή και τότε επιδότησης στις τιμές (14 - 15 σεντς ανά κιλοβατώρα).

3.Θέσπιση πρόνοιας για δυνατότητα παρεμβάσεων στις τιμές σε περιπτώσεις στρεβλώσεων της αγοράς - όπως αυτή που διανύουμε - πέρα από αυτές που προβλέπονται ήδη στη σχετική Κοινοτική Οδηγία η οποία έχει πολύ αυστηρές προϋποθέσεις.

4.Για τις επιχειρήσεις αποφασίστηκε να μην επιστραφούν οι οφειλές από το ειδικό τέλος αερίων ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ) που προέκυψαν για παρελθούσες χρήσεις και οι οποίες εκτιμώνται σε 138 εκατ. Ευρώ.

5.Οι αγρότες επωφελούνται επίσης από την απαλλαγή του ΕΤΜΕΑΡ ενώ ο κ. Σκυλακάκης υπογράμμισε ότι έχουν κάθε λόγο να σπεύσουν να ενταχθούν στο ειδικό τιμολόγιο "Γαία" με το οποίο "κλειδώνουν" τιμές 9-11 σεντς ανά κιλοβατώρα για την επόμενη διετία.

"Πρέπει να γίνει σαφές πως δεν μπορεί να υπάρχουν τρελές τιμές. Όταν υπάρχει ανάγκη η κυβέρνηση παρεμβαίνει για να συνδράμει τους καταναλωτές εξαντλώντας τα περιθώρια. Δεν θα αφήσουμε τους καταναλωτές ακάλυπτους", τόνισε ο κ. Σκυλακάκης.

Παράλληλα γνωστοποίησε ότι έχουν κοινοποιηθεί στους προμηθευτές οι ειδοποιήσεις για την καταβολή 230 εκατ. Ευρώ που είναι το ποσό που προσδιορίστηκε ως υπερέσοδο κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Όπως επισημάνθηκε η πίεση στις τιμές που εμφανίστηκε τον Ιούλιο είναι αποτέλεσμα συνδυασμού παραγόντων όπως ο παρατεταμένος καύσωνας όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλη τη Βαλκανική, οι περιορισμένες διασυνδέσεις, η μειωμένη παραγωγή των υδροηλεκτρικών λόγω λειψυδρίας.

Εξειδίκευση έκτακτων κυβερνητικών μέτρων για το ενεργειακό κόστος

Στα έκτακτα μέτρα που λαμβάνονται, συμπεριλαμβάνονται τα εξής:

Πρώτον, νομοθετείται άμεσα έκτακτη ειδική εισφορά ανά θερμική μεγαβατώρα υπέρ του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης στις εταιρείες ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο.

Η διάρκεια του μέτρου θα είναι τουλάχιστον δίμηνη, ενώ για την πρώτη εφαρμογή ως μήνας αναφοράς ορίζεται ο Ιούλιος του 2024.

Η έκτακτη εισφορά θα υπολογίζεται επί της ποσότητας φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται από κάθε υπόχρεο παραγωγό για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Το ακριβές ποσό της ειδικής εισφοράς ανά θερμική μεγαβατώρα, θα προσδιορισθεί τις επόμενες ημέρες παράλληλα με τη νομοθέτησή της. Η ειδική εισφορά που αναλογεί σε κάθε Μονάδα Ηλεκτροπαραγωγής θα υπολογίζεται από τον Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου Ανώνυμη Εταιρεία (Δ.Ε.Σ.Φ.Α. Α.Ε.).

Πρωταρχικός σκοπός θέσπισης της ειδικής εισφοράς είναι η προσωρινή υποστήριξη των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας, στο πλαίσιο αντιμετώπισης του έκτακτου υψηλού ενεργειακού κόστους.

Δεύτερον, μέσω του ποσού που θα συγκεντρωθεί από την ειδική εισφορά στους ηλεκτροπαραγωγούς υπέρ του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, θα επιδοτηθούν για τον Αύγουστο οι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι είναι συμβεβλημένοι σε κυμαινόμενα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας (πράσινα και κίτρινα τιμολόγια) και πλήττονται από την επερχόμενη απότομη άνοδο των τιμολογίων του επόμενου μήνα.

Το όριο κατανάλωσης της επιδότησης για τους οικιακούς καταναλωτές θα είναι οι 500 κιλοβατώρες (kWh) το μήνα, ενώ ειδική πρόνοια θα υπάρχει για τους δικαιούχους Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου.

Οι ανακοινώσεις για την ακριβή περίμετρο των δικαιούχων και το τελικό ποσό της επιδότησης σε ευρώ/MWh, θα γίνουν αμέσως μετά την ανακοίνωση των τελικών τιμών του ειδικού τιμολογίου (πράσινου) τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου.

Τρίτον, θα υπάρξει από ελληνικής πλευράς ένα είδος μηχανισμού παρέμβασης σε περίπτωση στρέβλωσης της αγοράς και δυσλειτουργίας, που έχει ενδημικά χαρακτηριστικά. Όταν, δηλαδή, κάποια χαρακτηριστικά παρουσιάζονται κατά διαστήματα, διότι υπάρχει μόνιμη στρέβλωση της αγοράς (χαρακτηριστικό παράδειγμα η παρούσα αύξηση των τιμών) για την οποία δεν υπάρχει επαρκής αντίδραση από την ευρωπαϊκή πλευρά. Πρόκειται, στην ουσία, για το μηχανισμό που είχε αξιοποιηθεί κατά το παρελθόν. Θα υπάρξει αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε η Ελλάδα να ενεργοποιήσει τη δυνατότητα αυτής της πρόνοιας.

Η κυβέρνηση αποφάσισε τα παραπάνω έκτακτα μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη τα εξής δεδομένα:

-Ο μηχανισμός που αφορά σε πλαφόν στις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έχει λήξει (30 Ιουνίου 2024).

-Η καινούρια ευρωπαϊκή Οδηγία προβλέπει όρους για έκτακτο μηχανισμό, που δεν εκπληρώνονται, παρά μόνο μετά από τρεις μήνες και διαπίστωση περιφερειακής ή κεντρικής, ενεργειακής κρίσης.

-Για τη στρέβλωση της λειτουργίας της Ευρωπαϊκής αγοράς, δεν ευθύνεται η Ελλάδα, καθώς οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας δεν καθορίζονται από τη χώρα μας.

Πορεία τιμών

Στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου παρουσιάστηκαν οι πρωτοβουλίες που έχει λάβει η κυβέρνηση (από τον Ιούλιο του 2023 μέχρι σήμερα) για τη μείωση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος προς όφελος: των καταναλωτών, των επιχειρήσεων-επαγγελματιών και των αγροτών.

Επισημάνθηκε πως τον Ιανουάριο του 2024, με την μεταρρύθμιση των χρωματιστών τιμολογίων, επιτεύχθηκαν μέσες τιμές στα πράσινα τιμολόγια -όπου είναι η πλειονότητα των καταναλωτών- χαμηλότερες από αυτές του Δεκεμβρίου του 2023 (χρονική περίοδος με επιδοτήσεις). Συγκεκριμένα, μεσοσταθμική τιμή Ιανουαρίου 2024 ήταν 140 ευρώ/MWh.

Στη συνέχεια, λόγω της εποχικότητας και της πτώσης στις τιμές του φυσικού αερίου και σε αυτές των ρύπων οι τιμές κινήθηκαν περαιτέρω, πτωτικά (110 ευρώ/MWh, Μάιος 2024).

Τον Ιούνιο, υπήρξε κάποια άνοδος, συνακόλουθη της ανόδου στις τιμές του φυσικού αερίου και στις τιμές των ρύπων. Στην πράξη, υπήρξε επιστροφή στα επίπεδα Ιανουαρίου 2024. Μεσοσταθμικά μέχρι και τον Ιούλιο η τιμή χονδρικής του επταμήνου ήταν 130 ευρώ/MWh.

Από τις 11 Ιουλίου και έπειτα, οι τιμές αυξήθηκαν, ως αποτέλεσμα των εξής:

α) καύσωνας διαρκείας στην Ελλάδα, ο οποίος ήταν αναμενόμενος, αλλά πάνω από τα συνήθη επίπεδα,

β) καύσωνας διαρκείας από την Ουκρανία μέχρι την Ελλάδα, μη αναμενόμενος,

γ) αυξημένη ζήτηση από την Ουκρανία,

δ) μη εκτόνωση της αυξημένης ζήτησης που έχει δημιουργηθεί, ειδικά στην Ουγγαρία προς τη Δύση.

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοίνωσε ότι δεν θα υπάρξει κανενός είδους επιστροφή σε σχέση με το ΕΤΜΕΑΡ. «Αυτή η εκκρεμότητα δεν θα επιλυθεί εις βάρος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, δεδομένου ότι δεν αποτελεί δικό τους σφάλμα που καθυστέρησε η εφαρμογή του. Συνεπώς, δεν πρόκειται να υπάρξει αναδρομική ισχύ. Πρόκειται για εκατοντάδες εκατομμύρια που θα είναι προς όφελος των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σκυλακάκης.