Με μεγάλες προσδοκίες για τόνωση της ρευστότητας από τον εμπορικό κόσμο και ενισχυμένη την αγοραστική διάθεση του καταναλωτικού κοινού ξεκίνησε η κορυφαία εμπορική γιορτή της χρονιάς. Ήδη από την Παρασκευή 29 Νοεμβρίου (Black Friday) τα εμπορικά καταστήματα βρίσκονται σε θέση μάχης με μεγάλες εκπτωτικές προσφορές και οι καταναλωτές αναζητούν οικονομικά συμφέρουσες, έξυπνες και ασφαλείς αγορές.

Την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου τα εμπορικά καταστήματα θα είναι ανοιχτά σε όλη την επικράτεια ενώ η κορύφωση των προσφορών αναμένεται την Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου (Cyber Monday), οπότε και η εμπορική κίνηση μεταφέρεται σχεδόν αποκλειστικά στα ψηφιακά καταστήματα. Στην αιχμή των προσφορών βρίσκονται τα προϊόντα τεχνολογίας με τις αλυσίδες ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών να πρωτοστατούν στις προωθητικές δράσεις προσφέροντας στους καταναλωτές, μεταξύ άλλων, ευέλικτες λύσεις πληρωμής. Εκπτώσεις τύπου Black Friday πραγματοποιούν, μεταξύ άλλων, όλες οι μεγάλες αλυσίδες οικιακών συσκευών, εταιρείες καλλυντικών, αθλητικών ειδών, επίπλων, ειδών σπιτιού, ένδυσης υπόδησης, εποχιακών ειδών αλλά και σούπερ μάρκετ.

Την ίδια ώρα εντείνονται οι έλεγχοι στην αγορά με κύριο στόχο την προστασία των καταναλωτών. Στο πλαίσιο αυτό, ο υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, επισκέφτηκε πρόσφατα καταστήματα στην οδό Ερμού, μαζί με τον Γενικό Γραμματέα Εμπορίου, Σωτήρη Αναγνωστόπουλο και τον πρόεδρο του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, Σταύρο Καφούνη. Ο υπουργός Ανάπτυξης, ανέφερε πως αυτή την περίοδο πραγματοποιούνται εκτεταμένοι έλεγχοι με σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία σε πάνω από 10.000 κωδικούς και σε περισσότερες από 100 αλυσίδες καταστημάτων, για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο των παραπλανητικών εκπτώσεων, το οποίο δεν πρόκειται να γίνει ανεκτό.

«Είναι μόνιμο μέλημά μας η στήριξη της υγιούς επιχειρηματικότητας, του εμπορικού κόσμου και ταυτόχρονα η προστασία των καταναλωτών. Διευκολύναμε τον εμπορικό κόσμο, δίνοντας τη δυνατότητα την Κυριακή 1/12 να είναι ανοικτά τα μαγαζιά στο πλαίσιο της Black Friday. Προφανώς θέλουμε να τονωθεί το γιορτινό κλίμα ενόψει των Χριστουγέννων, να διευκολυνθούν οι πολίτες, να κάνουν τις αγορές τους σε όσο γίνεται καλύτερες τιμές» σημείωσε ο υπουργός. Μάλιστα, υπογράμμισε ότι με σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία, η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και η ΔΙΜΕΑ πραγματοποιούν ελέγχους σε πάνω από 10.000 κωδικούς - ειδικά αυτό το διάστημα - σε πάνω από 100 αλυσίδες καταστημάτων, για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο των παραπλανητικών εκπτώσεων. «Προτρέπω τους πολίτες να είναι πάρα πολύ προσεκτικοί, αλλά ταυτόχρονα να γνωρίζουν όλοι ότι αυτοί οι έλεγχοι είναι πολύ αποτελεσματικοί» τόνισε ο υπουργός.

Ενισχυμένη η αγοραστική διάθεση των καταναλωτών

«Το μεγαλύτερο εκπτωτικό γεγονός της χρονιάς είναι η Black Friday και αποτελεί μία καλή ευκαιρία έξυπνων αγορών για πάνω από οκτώ στους δέκα Έλληνες. Παρ' όλο που εβδομάδες πριν οι καταναλωτές μπορούν να βρουν προσφορές και να κάνουν προαγορές, η κορύφωση των εκπτωτικών αγορών πραγματοποιείται την τελευταία εβδομάδα του Νοεμβρίου, στο πλαίσιο της Black Friday και Cyber Monday» ανέφερε σε δήλωσή του, ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ και του ΠΕΣΑ, Βασίλης Κορκίδης. Επίσης, τόνισε ότι η αγοραστική κίνηση στην ελληνική αγορά εκτιμάται ότι θα κυμανθεί στα περυσινά επίπεδα με περίπου 3 εκατ. πωλήσεις με μέση απόδειξη κοντά στα 100 ευρώ και συνολικό τζίρο στο επίπεδο των 300 εκατ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι η ψηφιακή τράπεζα Revolut Bank UAB πραγματοποίησε έρευνα σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.000 ατόμων, σχετικά με τα σχέδια και τα κίνητρα των καταναλωτών ενόψει της Black Friday που επιβεβαιώνει το αυξημένο ενδιαφέρον. Παρ' όλο που ένας στους δέκα Έλληνες πιστεύει ότι δεν υπάρχουν πια μεγάλες προσφορές στις τιμές, όπως στο παρελθόν, τουλάχιστον οι οκτώ στους δέκα πιστεύουν ότι η Black Friday αποτελεί μία καλή ευκαιρία για συμφέρουσες αγορές. Μάλιστα, αρκετοί είναι διατεθειμένοι να χρησιμοποιήσουν την πιστωτική κάρτα τους για να μη χάσουν τις ευκαιρίες της Black Friday. Το βασικό κίνητρο που οδηγεί τους πέντε στους δέκα Έλληνες να ψωνίσουν κατά τη διάρκεια της Black Friday είναι οι εκπτώσεις σε επώνυμα προϊόντα που συνήθως δεν αγοράζουν επειδή είναι πολύ ακριβά. Ακολουθεί το κίνητρο για τέσσερις στους δέκα της αγοράς προϊόντων που συνήθως αγοράζουν κατά τη διάρκεια του έτους, αλλά σε χαμηλότερες τιμές. Οι δύο στους δέκα εκμεταλλεύονται τη Black Friday για να αγοράσουν χριστουγεννιάτικα δώρα και ένας στους δέκα για να εφοδιαστεί φθηνότερα είδη καθημερινής ανάγκης, ενώ ένας στους πέντε χρησιμοποιεί τη Black Friday για να κάνει ένα δώρο στον εαυτό του ως ανταμοιβή με μία μικρή και φθηνή απόλαυση. Αναφορικά με το δίλημμα online shopping ή αγορές σε κατάστημα, οι Έλληνες καταναλωτές για τη Black Friday & Cyber Monday είναι διχασμένοι, αφού πάνω από τέσσερις στους δέκα ψωνίζουν online και πέντε στους δέκα σε φυσικά καταστήματα με κυριότερους λόγους την άμεση παραλαβή του προϊόντος, αλλά και για να μην τους απασχολήσουν οι επιστροφές.

Αμείωτο παραμένει το ενδιαφέρον των Ελλήνων καταναλωτών για την Black Friday, σύμφωνα με πανελλαδική έρευνα της NielsenIQ. Η έρευνα, που διεξήχθη ανάμεσα σε 1.001 Έλληνες ηλικίας 18-64 ετών, αποκαλύπτει ότι 8 στους 10 καταναλωτές σκοπεύουν να πραγματοποιήσουν αγορές τη συγκεκριμένη ημέρα, ενώ 6 στους 10 θα πραγματοποιήσουν αγορές που είχαν αναβάλει το προηγούμενο διάστημα εν' αναμονή της περιόδου αυτής. Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι δεν έχουν προγραμματίσει απόλυτα τις αγορές τους, διατηρούν στάση αναμονής, περιμένοντας τις τελευταίες στιγμές για να αξιολογήσουν τις καλύτερες «ευκαιρίες».Τα είδη ρουχισμού και υπόδησης, καθώς και τα προϊόντα τεχνολογίας, βρίσκονται στην κορυφή των προτιμήσεων, με πάνω από τους μισούς καταναλωτές να είναι έτοιμοι να επωφεληθούν από τις εκπτώσεις. Ακολουθούν οι μικρές και μεγάλες οικιακές συσκευές, που επίσης προσελκύουν σημαντικό ενδιαφέρον.

Οι άνδρες δείχνουν μεγαλύτερη προτίμηση στα προϊόντα τεχνολογίας, ενώ οι γυναίκες επικεντρώνονται περισσότερο στα είδη ρουχισμού και υπόδησης. Μεταξύ των προϊόντων τεχνολογίας, οι συσκευές smartphone κυριαρχούν στις προτιμήσεις, με τις τηλεοράσεις και τα laptops/notebooks να ακολουθούν. Επιπλέον, πολλοί καταναλωτές σκοπεύουν να εκμεταλλευτούν την εκπτωτική περίοδο για την αγορά ειδών πρώτης ανάγκης, όπως προϊόντα από τα σούπερ μάρκετ.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι online αγορές συνεχίζουν να διατηρούν ισχυρή δυναμική και φέτος, εξισορροπώντας την επιλογή του φυσικού καταστήματος. Οι καταναλωτές θέτουν ως προϋπόθεση για την επιλογή είτε φυσικού, είτε ηλεκτρονικού καταστήματος, τις πολύ καλές τιμές και προσφορές, καθώς και την ποικιλία μαρκών. Η διαθεσιμότητα των προϊόντων παίζει σημαντικό ρόλο στην επιλογή του φυσικού καταστήματος, ενώ οι εγγυήσεις που προσφέρονται αποτελούν κυρίαρχο χαρακτηριστικό για την επιλογή ηλεκτρονικού καταστήματος.

Στο ίδιο μήκος κύματος έρευνα που πραγματοποίησε η Klarna τον Νοέμβριο 2024 σε συνεργασία με την εταιρεία ερευνών Appinio όπου συμμετείχαν 1.000 Έλληνες καταναλωτές, έδειξε ότι η πλειοψηφία (86,7%) προτίθεται να πραγματοποιήσει αγορές κατά τη διάρκεια των εκπτώσεων της Black Friday. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, τα τεχνολογικά προϊόντα παραμένουν η βασική προτεραιότητα για τους Έλληνες καταναλωτές, με το 38,2% να δηλώνει ότι θα επενδύσει στη συγκεκριμένη κατηγορία κατά τη φετινή Black Friday. Ακολουθούν τα ρούχα και τα παπούτσια (33,7%), τα χριστουγεννιάτικα δώρα (22,1%), τα είδη σπιτιού (19,1%) και τα προϊόντα ομορφιάς (15,8%). Μόνο το 22,5% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχει πρόθεση να κάνει αγορές κατά τη Black Friday, αλλά δεν γνώριζε τι θα ήθελε να αγοράσει.

Η πλειοψηφία των καταναλωτών (29,4%) σχεδιάζει να δαπανήσει από 101-250 ευρώ, δείχνοντας μία ισορροπημένη προσέγγιση παρά τις οικονομικές πιέσεις, ενώ το 25,3% στοχεύει σε αγορές μεταξύ 51-100 ευρώ. Το 18,9% σκοπεύει να δαπανήσει 251-500Euro και το 8,9% 501-1.000 ευρώ. Λιγότεροι καταναλωτές προγραμματίζουν δαπάνες από 1.001-2.000 ευρώ (2%) ή ακόμα και πάνω από 2.000 ευρώ (1,2%) ενώ το 7,2% των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα ξοδέψει λιγότερα από 50 ευρώ.

Το 58,7% των καταναλωτών δηλώνει ότι αναζητά και αγοράζει προϊόντα online, ενισχύοντας τη στροφή προς το ηλεκτρονικό εμπόριο. Παράλληλα, το 25% αναζητά προσφορές online, αλλά ολοκληρώνει τις αγορές του σε φυσικά καταστήματα. Αντίθετα, μόλις το 12,7% παραμένει πιστό στις παραδοσιακές αγορές αποκλειστικά σε φυσικά καταστήματα.

Το 42,3% σχεδιάζει να συγκρίνει τις τιμές για να εξασφαλίσει πραγματικές εκπτώσεις, το 34,5% θα αγοράσει μόνο ό,τι μπορεί να αντέξει οικονομικά, ενώ το 33,9% σκοπεύει να αγοράσει μόνο προϊόντα που θα αγόραζε ούτως ή άλλως, αλλά σε χαμηλότερες τιμές. Παράλληλα, το 20,5% θεωρεί τη Black Friday εξαιρετική ευκαιρία για προσφορές, το 19,7% αναμένει μεγάλες εκπτώσεις, ενώ ένα αξιοσημείωτο 19,5% δηλώνει ότι απέφυγε πρόσφατα αγορές, περιμένοντας τις χαμηλότερες τιμές της Black Friday. Ωστόσο, οι καταναλωτές εμφανίζονται και επιφυλακτικοί με το 32% να αμφιβάλλει για τη γνησιότητα των εκπτώσεων και το 7,2% να φοβάται ότι θα ξοδέψει περισσότερα από όσα σχεδίαζε.

Συμβουλές για ασφαλείς αγορές

Έκκληση στους καταναλωτές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά τις αγορές τους απευθύνει ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιώς με αφορμή την Black Friday και Cyber Monday. Επίσης, παρέχει χρήσιμες συμβουλές για ασφαλείς αγορές, σύμφωνα με τις οδηγίες του Συνήγορου του Καταναλωτή και Ευρωπαϊκού Κέντρου Καταναλωτή Ελλάδας.

Ειδικότερα, συνιστάται προσεκτικός έλεγχος και σύγκριση των τιμών των προϊόντων πριν και κατά την περίοδο των εκπτώσεων. Η εξέλιξη των τιμών σε βάθος χρόνου αρκετών μηνών μπορεί να γίνει εύκολα από τους καταναλωτές με τη χρήση σχετικών διαδικτυακών εργαλείων.

Καλό είναι η επιλογή καταστημάτων να γίνεται όχι μόνο με γνώμονα τις χαμηλές τιμές, αλλά επιπλέον με βάση την καλή φήμη και τη μακρόχρονη παρουσία τους στην αγορά. Οι θετικές εμπειρίες και κριτικές άλλων καταναλωτών αποτελούν επίσης μία παράμετρο που μπορεί να βοηθήσει στην τελική επιλογή.

Επίσης, συνιστάται η αποφυγή συναλλαγών με ηλεκτρονικά καταστήματα που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά μέσω κοινωνικών δικτύων, χωρίς να διαθέτουν παράλληλα φυσική έδρα και χωρίς να γνωστοποιούν πλήρη στοιχεία επικοινωνίας (ταχυδρομική και ηλεκτρονική διεύθυνση, αριθμό σταθερού τηλεφώνου), καθώς επίσης αριθμό καταχώρισης στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.).

Η Black Friday και η Cyber Monday αποτελούν ευκαιρία για επιτήδειους, προκειμένου να εξαπατήσουν ανυποψίαστους καταναλωτές με προτίμηση στις ηλεκτρονικές αγορές. Συνιστάται η επίσκεψη των καταναλωτών σε ασφαλείς ιστοσελίδες καταστημάτων, που ξεκινούν με "https" (με πιστοποιητικό SSL).

Καλό είναι να αποφεύγεται η αποθήκευση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, όπως αριθμών πιστωτικών καρτών, σε ιστοσελίδες καταστημάτων με τις οποίες οι καταναλωτές δεν συναλλάσσονται συχνά, αλλά και η πραγματοποίηση ηλεκτρονικών αγορών κατά τη σύνδεση σε δημόσια Wi-Fi δίκτυα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, το αρχικό κόστος ενός προϊόντος μπορεί να αυξηθεί σημαντικά με την προσθήκη επιπλέον χρεώσεων στο καλάθι αγορών, όπως εξόδων αποστολής, αντικαταβολής και ασφάλισης. Προς αποφυγή δυσάρεστων εκπλήξεων ελέγχουμε πάντα πριν από την ολοκλήρωση της συναλλαγής τη συνολική αξία κάθε αγοράς.

Οι ηλεκτρονικές απάτες μέσω email αυξάνονται ραγδαία κατά την περίοδο των εκπτώσεων. Συνιστάται η ιδιαίτερη προσοχή των καταναλωτών σε εμπορικές προσφορές που αποστέλλονται μέσω email από αγνώστους ή με πολύ ελκυστικές τιμές, καθώς μπορεί να αποτελούν παγίδες υποκλοπής (phising) ευαίσθητων προσωπικών στοιχείων μέσω ανοίγματος κακόβουλων εξωτερικών συνδέσμων (links) ή συνημμένων αρχείων.

Κάθε εκπτωτικό γεγονός που υπόσχεται χαμηλές τιμές ενθαρρύνει την υπερβολική κατανάλωση. Αναγκαία είναι η εστίαση σε πραγματικές ανάγκες και σε αγορές που έχουν απόλυτη προτεραιότητα, κάνοντας σωστό προγραμματισμό με βάση τον προϋπολογισμό.