Η ορνιθολόγος Πηνελόπη Καραγιάννη τα τελευταία οκτώ χρόνια επισκέπτεται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα τη λιμνοθάλασσα του Αγίου Μάμα προκειμένου να μελετήσει και να παρακολουθήσει τους «τακτικούς» επισκέπτες της περιοχής, τα ροζ φλαμίνγκο ή φοινικόπτερα που κάθε χρόνο διαχειμάζουν στον υγρότοπο. 

Η ορνιθολόγος Πηνελόπη Καραγιάννη

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, 240 συνολικά ζευγάρια φλαμίνγκο εμπιστεύτηκαν τις αμμονησίδες εντός της λιμνοθάλασσας και δημιούργησαν τις φωλιές τους με αποκλειστικό σκοπό να αναπαραχθούν. Στο παρελθόν προσπάθησαν και σε άλλους υγροτόπους της χώρας, όμως σύντομα εγκατέλειψαν την προσπάθεια.

Η Πηνελόπη είδε τους πρώτους νεοσσούς να μεγαλώνουν με την φροντίδα των γονιών τους. «Καταγράψαμε περίπου 50 νεοσσούς στη λιμνοθάλασσα. Εκεί οι γονείς φλαμίνγκο φαίνεται πως βρήκαν το κατάλληλο περιβάλλον να μεγαλώσουν τα μικρά τους- ή τουλάχιστον έτσι πίστευαν » προσθέτει με νόημα. Μερικούς μήνες αργότερα, κανένας από τους 50 νεοσσούς δεν κατάφερε να επιβιώσει. 

Τι απειλεί τα φλαμίνγκο

Ανθρωπογενείς δραστηριότητες εδώ και χρόνια έχουν περιορίσει την έκταση του υγροτόπου αλλά και την φυσική του δομή. Έντονη μείωση των υδάτων της λιμνοθάλασσας εξαιτίας της υπεράντλησης ή ξηρασίας κατά τους θερινούς μήνες, παράνομες αμμοληψίες, διάνοιξη δρόμων και η διέλευση οχημάτων μέσα από τις εκτάσεις του υγροβιότοπου καθώς και η ανεξέλεγκτη απόρριψη σκουπιδιών και μπαζών στην έκταση του υγροτόπου, συνιστούν τις κυριότερες απειλές για τα εντυπωσιακά πτηνά. «Τους καλοκαιρινούς μήνες η στάθμη των νερών μειώνεται κι έτσι φυσικοί θηρευτές, όπως τσακάλια, αλεπούδες ή ακόμη και αδέσποτα σκυλιά μπορούν εύκολα να τους επιτεθούν» τονίζει η ορνιθολόγος.

Ανησυχία για τα 30 νεκρά φοινικόπτερα

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Φορέα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Θερμαϊκού Κόλπου, περισσότερα από 30 φοινικόπτερα βρέθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες δηλητηριασμένα από κυνηγετικά σκάγια με εμφανή, όπως υποστηρίζουν, δηλητηρίαση από μόλυβδο, εξαιτίας της κατάποσης μολύβδινων σκαγιών. Τα περιστατικά φοινικόπτερων που εντοπίζονται νεκρά ή βαριά άρρωστα στους προστατευόμενους υγροτόπους του Αγίου Μάμα Χαλκιδικής, της Επανομής και του Αγγελοχωρίου αυξάνονται μέρα με τη μέρα ενώ εκτιμάται ότι υπάρχουν κι άλλα νεκρά πουλιά που δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί.

Σύμφωνα με εκπροσώπους της Δράσης για την Άγρια Ζωή, δέκα φλαμίνγκο τα οποία παρέλαβαν για να περιθάλψουν είχαν καταπιεί σκάγια και παρουσίαζαν συμπτώματα μολυβδίασης, ενώ τα άρρωστα που παρατηρήθηκαν στη φύση είχαν ίδια συμπτώματα. «Στα τόσα χρόνια που πηγαίνω, είναι η πρώτη φορά που είδα τόσα νεκρά πουλιά. Πριν από έναν μήνα είχαμε στην περιοχή πάνω από 500 φοινικόπτερα. Αυτή την στιγμή έχουμε περίπου 200. Προφανώς απομακρύνονται από την περιοχή επειδή αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει κίνδυνος» τονίζει η ορνιθολόγος.

Ο Φορέας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Θερμαϊκού Κόλπου, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και η Δράση για την Άγρια Ζωή, απηύθυναν με επιστολή τους αίτημα προς τις αρμόδιες αρχές για ανάληψη άμεσης δράσης για την πάταξη της παράνομης χρήσης μολύβδινων σκαγιών για τη θήρα στους υγροτόπους.

ΚΟΜΑΘ: Είναι πράγματι μολυβδίαση;

Με ανακοίνωσή της η Κυνηγετική Ομοσπονδία Μακεδονίας-Θράκης, εκφράζει τον προβληματισμό της σχετικά με τα δηλητηριασμένα φλαμίνγκο ο θάνατος των οποίων αποδίδεται στα μολύβδινα σκάγια των κυνηγών.

«Απομακρύνεται η επιστημονική τεκμηρίωση αλλά περισσεύει η επίκληση στο συναίσθημα και η αντικυνηγετική προσέγγιση, με αποτέλεσμα να τίθενται αυτομάτως σε αμφισβήτηση πολλές από τις βασικές πτυχές που τη συνθέτουν και τη διαμορφώνουν» αναφέρει χαρακτηριστικά, θέτοντας μια σειρά ερωτημάτων, όπως το πως διασφαλίζεται ότι τα σκάγια που φαίνονται στις σχετικές ακτινογραφίες είναι μολύβδινα και όχι ατσάλινα ή από κάποιο άλλο υλικό, ή το γεγονός ότι δεν υπήρξε ενημέρωση για τα περιστατικά ούτε στο δασαρχείο Πολυγύρου, ούτε στη διεύθυνση κτηνιατρικής της Π.Ε. Χαλκιδικής αλλά ούτε και στην ΚΟΜΑΘ. Σύμφωνα με την ομοσπονδία, τα συμπτώματα της μολυβδίασης θα μπορούσαν να συγχέονται με αυτά άλλων ασθενειών που προσβάλλουν τα πτηνά όπως έγινε στις λίμνες Κάρλα (2016) και Κορώνεια (2004).

Υπενθυμίζεται ότι η χρήση μολύβδινων σκαγιών απαγορεύεται στην Ελλάδα από το 2013 στους υγροτόπους, ενώ από τα τέλη του Ιανουαρίου 2021 η απαγόρευση εγκρίθηκε και με απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με περίοδο έναρξης εφαρμογής της μετά από 24 μήνες για τα κράτη μέλη.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Δράσης για την Άγρια Ζωή, Σταύρο Καλπάκη, κάποια φλαμίνγκο θα προωθηθούν στο εργαστήριο Πτηνοπαθολογίας του ΑΠΘ ώστε να γίνουν οι απαραίτητες τοξικολογικές εξετάσεις για το εάν τελικά υπάρχει παρουσία μολύβδου στα όργανα των πτηνών.