Αδιανόητο μπάχαλο, αλαλούμ διαρκείας και μοιραία πισωγυρίσματα απειλούν να βάλουν το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του λιανεμπορίου της Θεσσαλονίκης.

Η νέα εξέλιξη που ήρθε το απόγευμα της Παρασκευής και ανακοινώθηκε, μάλιστα, από τον Εμπορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης μέσω facebook, περίπου δύο ώρες πριν την επίσημη κυβερνητική ενημέρωση, είναι πως από αύριο Δευτέρα 12/4 ανοίγει η αγορά της Θεσσαλονίκης με τη μέθοδο του click away.

Η απόφαση ήρθε μία εβδομάδα μετά το «φιάσκο» της περασμένης Παρασκευής, όπου την ώρα που οι επαγγελματίες ήταν έτοιμοι να ανοίξουν τα μαγαζιά τους με όλα τα προβλεπόμενα υγειονομικά μέτρα και περιορισμούς επιτροπή λοιμωξιολόγων και κυβέρνηση έριξαν… άκυρο στο άνοιγμα λίγο πριν τα μεσάνυχτα, οδηγώντας τους εμπόρους σε απόγνωση.

Οι καταστηματάρχες νιώθουν να τους κοροϊδεύουν και να τους εμπαίζουν συστηματικά με την οργή και τον θυμό να διαδέχεται ο φόβος για το ζοφερό μέλλον που έρχεται. Το λιανεμπόριο της πόλης βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού, για πολλά μικρομεσαία μαγαζιά δεν θα υπάρχει επιστροφή, καθώς κάθε μέρα που περνάει (στην προκειμένη περίπτωση 5) φέρνει τα λουκέτα όλο και πιο κοντά.

Η απόλυτη παράνοια που βιώνουν από το ξεκίνημα της κρίσης τον Μάρτιο του 2020 δεν έχει τέλος. Θυμίζει το μαρτύριο της σταγόνας με τον τερματισμό της δοκιμασίας διαρκώς να αναβάλλεται ή να εμπεριέχει ημίμετρα όπως το click away, ενώ η εντεινόμενη ψυχολογική κόπωση τους φέρνει στα όριά τους και εξαντλεί τα τελευταία αποθέματα των αντοχών τους. Το λιανεμπόριο μοιάζει με καζάνι που βράζει, έτοιμο ανά πάσα στιγμή να εκραγεί…

Τα πάθη διαρκείας που βιώνει o κλάδος, με την απειλή των λουκέτων να σκιάζει το αύριο και τους εργαζόμενους να κινδυνεύουν να βρεθούν επί ξύλου κρεμάμενοι, σκεπάζουν με ένα πέπλο αβεβαιότητας την πραγματική οικονομία. Οι επαγγελματίες προσδοκούν η πολυπόθητη ανάσταση του λιανεμπορίου που είναι άγνωστο πότε θα έρθει να τους λυτρώσει ξαναβάζοντας το μικρομεσαίο επιχειρείν σε μία… ψευδαίσθηση κανονικότητας.

Τα διαρκή μπρος - πίσω με το διαλυτικό άνοιξε - κλείσε των καταστημάτων, οι παλινωδίες, τα αμφιβόλου αποτελεσματικότητας click away και click in shop με τα οποία λειτουργούσαν τα μαγαζιά της πόλης, πριν αυτή εισέλθει στο «βαθύ κόκκινο», χωρίς να ζεσταθούν τα ταμεία των μικρομεσαίων καθώς αφορά μόλις το 15% των λιανεμπορικών επιχειρήσεων, βυθίζουν όλο και περισσότερο την ασθμαίνουσα αγορά. Ταυτόχρονα η δυσκολία που αντιμετωπίζουν πολλοί μικρομεσαίοι στην ανάπτυξη ηλεκτρονικών καταστημάτων επιτείνει την οικονομική καχεξία.

Το λιανεμπόριο της Θεσσαλονίκης κατάφερε να πάρει μερικές ανάσες όταν επαναλειτούργησαν τα καταστήματα μετά τις 18 Ιανουαρίου και μέχρι τις 8 Φεβρουαρίου όταν το σύστημα «ακορντεόν» που υιοθετήθηκε και έφερε ξανά το click away «ξεκούρδισε» και αποσυντόνισε ξανά την αγορά. Η θηλιά στο λαιμό των μικρομεσαίων σφίγγει επικίνδυνα και η πανδημική μέγγενη πιέζει ασφυκτικά τους επαγγελματίες. Η καταβαράθρωση του τζίρου λυγίζει τις ΜμΕ με την επόμενη μέρα να απαιτεί την υιοθέτηση τολμηρών μέτρων για να ξαναπάρουν σταδιακά μπρος οι μηχανές και να ξαναβρεί η αγορά τους ρυθμούς της.

Η ασφυκτική πίεση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της πόλης και οι ισχυρότατοι τριγμοί που υποσκάπτουν τα θεμέλια της τοπικής οικονομίας έχουν φέρει σε απόγνωση τους επαγγελματίες που αναζητούν διακαώς ανάσες ρευστότητας καθώς η αγορά μαστίζεται από παρατεταμένη… ανομβρία.

Παράλληλα, ολοένα και πιο επιτακτικά τίθεται από τους παράγοντες του μικρομεσαίου επιχειρείν της πόλης το αίτημα για διαγραφή μέρους του θηριώδους κορονο-χρέους το οποίο έχει συσσωρευτεί και υπονομεύει την γρήγορη ανάκαμψη του παραγωγικού ιστού.

Η «ΜτΚ» δίνει τον λόγο σε εκπροσώπους επαγγελματιών και εργαζομένων οι οποίοι επιχειρούν να σκιαγραφήσουν την επώδυνη πραγματικότητα που διαμορφώνεται και η οποία θα είναι παρούσα ακόμα και μετά το άνοιγμα της αγοράς, τις προκλήσεις και τα εμπόδια τα οποία αναδύονται, καταθέτοντας τις απόψεις τους για την επόμενη μέρα και τις απαιτούμενες παρεμβάσεις για να ξαναβρεί η αγορά τον βηματισμό της.

«Η αξιοπρέπειά μας δεν κοστίζει 33 ευρώ»

«H αξιοπρέπειά μας και η δυνατότητα λειτουργίας των επιχειρήσεών μας δεν μεταφράζεται στα 33 ευρώ την μέρα που είναι η αποζημίωση που προορίζεται για τις επιχειρήσεις που θα μείνουν κλειστές τον Απρίλιο. Είναι ένα κόκκαλο που πετάνε στο σκυλί για να μην γαβγίζει», σημειώνει ο επιχειρηματίας και μέλος του ΕΣΘ, Κώστας Χαντζαρίδης.

«Έπρεπε να υπάρξει κάποια στήριξη αλλά διαφωνώ με τον τρόπο που έγινε. Διαφωνώ με την δήλωση ανοίγματος των μαγαζιών και την υπαναχώρηση λίγες ώρες αργότερα. Είναι σαφές ότι τα μέτρα δεν απέδωσαν τόσο καιρό με τις επιχειρήσεις κλειστές, πώς θα αποδώσουν τώρα;», αναρωτιέται.

«Αν άνοιγε η αγορά θα μπορούσε να εκτονωθεί η ένταση της κοινωνίας από τον εγκλεισμό διαρκείας, αντί να μην ανοίξουν τα μεγάλα πολυκαταστήματα που συνωστίζεται ο κόσμος κλείνουν τους μικρομεσαίους. Πρέπει άμεσα να ανοίξει η αγορά», τονίζει.

«Η επόμενη μέρα θα είναι πολύ δύσκολη, το πραγματικό πρόβλημα θα φανεί τον Σεπτέμβριο καθώς το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών θα έχει μειωθεί και ελπίζω η ανεργία να μην ξεπεράσει το 30%. Προσδοκώ όσες επιχειρήσεις καταφέρουν να επιβιώσουν να είναι περισσότερες από όσες σήμερα δηλώνουν πνιγμένες από τα χρέη», επισημαίνει.

«Η έλλειψη ρευστότητας, το βουνό των χρεών, οι αλλαγές στις συνήθειες των καταναλωτών και η αδυναμία ανανέωσης των εμπορευμάτων ταλανίζουν τις επιχειρήσεις», καταλήγει.

«Σβήσιμο μέρους του κορονο-χρέους»

«Η στήριξη που ανακοίνωσε η κυβέρνηση είναι ψίχουλα μπροστά στην καταστροφή που έχουμε υποστεί και δεν βλέπουμε να υπάρχει λύση», υποστηρίζει η πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Παύλου Μελά, Ιφιγένεια Τοσίδου.

«Νιώθουμε κοροϊδία, οδεύουμε όλοι στην χρεοκοπία, όλοι είναι χρεωμένοι, πήραμε εμπορεύματα που για τέταρτη σεζόν θα μείνουν αδιάθετα, παίζουμε με τις μέρες. Η διαγραφή μέρους του κορονο-χρέους για να σταθούν όρθιες οι επιχειρήσεις την επόμενη μέρα και να αποφύγουμε τα λουκέτα είναι αναπόφευκτη. Αυτό που προέχει τώρα είναι να ανοίξει η αγορά», επισημαίνει.

Aπό το 2023…και βλέπουμε η ανάκαμψη των επιχειρήσεων

Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΣΕΕ για το 2020, ο κλάδος δέχεται ισχυρές πιέσεις από το οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον, αλλά διατηρεί τη σημαίνουσα συμμετοχή του στην οικονομική δραστηριότητα (12% του ΑΕΠ), παραμένοντας παράλληλα ο κυριότερος εργοδότης της χώρας (18,3% στη συνολική απασχόληση). Ωστόσο, η πανδημία συνιστά ιδιαίτερη απειλή για τις εμπορικές επιχειρήσεις καθώς το 88% αυτών θεωρεί πως ο COVID-19 θα επηρεάσει αρνητικά τον κύκλο εργασιών, ενώ το 56% των επιχειρήσεων εκτιμά πως η πτώση του κύκλου εργασιών θα υπερβεί το 40%.

Και φέτος επιβεβαιώνει το στοιχείο του έντονου δυισμού αναφορικά με τις επιδόσεις των επιχειρήσεων, όπως άλλωστε είχε επισημανθεί και στην Έκθεση του 2019. Αυτό σημαίνει πως οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης ήταν ασύμμετρες, δηλαδή ο αντίκτυπός της διαφοροποιείται αναλόγως του κλάδου του μεγέθους της επιχείρησης κ.ά. Ειδικότερα, αξίζει να σημειωθεί πως στο χονδρικό και στο λιανικό εμπόριο τα μερίδια των μεγαλύτερων επιχειρήσεων (διπλογραφικά βιβλία) στον κύκλο εργασιών όχι μόνο διατηρήθηκαν αλλά αυξήθηκαν εν μέσω πανδημίας σε 89,3% και 57,1% αντίστοιχα.

Σχεδόν 4 στις 10 επιχειρήσεις απειλούνται χάνοντας έσοδα

Το νέο οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον που επέφερε η πανδημία οδήγησε τις επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου να στραφούν προς τους εγχώριους προμηθευτές εξαιτίας των αναταράξεων στις διεθνείς αλυσίδες, με αποτέλεσμα το 72% των επιχειρήσεων λιανικής να εμπιστεύεται Έλληνες προμηθευτές. Αυτό συνεπάγεται τη διατήρηση παγιωμένων συνεργασιών αλλά και την τήρηση στάσης αναμονής εν μέσω πρωτοφανούς διεθνούς αβεβαιότητας. Παράλληλα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (διοικητικές πηγές), η συρρίκνωση του κύκλου εργασιών στο λιανικό ανήλθε σε 8%, υπερβαίνοντας την αντίστοιχη του ΔΚΕ (3,9%), ο οποίος αφορά επιχειρήσεις με ετήσιο τζίρο μεγαλύτερο των 140 χιλ. ευρώ.

Παράλληλα, καταγράφηκε στασιμότητα οφειλών σε εφορία και ταμεία λόγω του μέτρου των αναστολών, γεγονός που αναδεικνύει την αγωνία των επιχειρήσεων, ενώ η προσφυγή σε παρεμβάσεις όπως η επιστρεπτέα και η αποζημίωση ειδικού σκοπού διογκώνουν την ανησυχία για την επόμενη ημέρα, όταν θα αποσυρθεί η «τεχνική υποστήριξη» της οικονομίας.

Η αβεβαιότητα επιτείνεται περαιτέρω αν αναλογιστεί κανείς τόσο το χρόνο σταδιακής επιστροφής στην κανονικότητα (τo 53% των επιχειρήσεων υποστηρίζουν ότι θα απαιτηθούν τουλάχιστον δύο χρόνια) όσο και το γεγονός ότι ο κλάδος απώλεσε 10,1 δισ. ευρώ (8,2% του κύκλου εργασιών) μέσα σε ένα μόλις χρόνο εξαιτίας της πανδημίας. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως μόνο για τις επιχειρήσεις λιανικής που τέθηκαν σε αναστολή λειτουργίας το Μάρτιο του 2020 στο λιανικό, η ετήσια υποχώρηση του κύκλου εργασιών ανήλθε σε 20,1%.

Σε αντίθεση με το 2019, που θεωρήθηκε το πρώτο έτος κανονικότητας της ελληνικής οικονομίας, η εικόνα της πανδημίας προοικονομεί μια σειρά από δυνητικούς κινδύνους βιωσιμότητας καθώς μειώθηκαν σημαντικά οι δυναμικές (σε 5%), οι αναπτυσσόμενες (σε 2%) αλλά και οι ανθεκτικές (σε 11%) επιχειρήσεις, πολλές από τις οποίες έδειχναν σημάδια βιωσιμότητας. Ωστόσο, ο σχεδόν διπλασιασμός των συνεπών επιχειρήσεων (σε 43%) δείχνει σημάδια μεσοπρόθεσμης βιωσιμότητας με το ζητούμενο να παραμένει ο άμεσος και ουσιαστικός μετασχηματισμός τους. Μεγάλο πρόβλημα είναι η αύξηση του αριθμού των απειλούμενων (από 18% σε 35%) που αποκαλύπτει το μεγαλύτερο κίνδυνο της πανδημίας, δηλαδή τη μετατροπή υγειών επιχειρήσεων σε προβληματικές, αφού σχεδόν 4 στις 10 επιχειρήσεις απειλούνται χάνοντας έσοδα και σωρεύοντας χρέη.

«Γέφυρα» επιστροφής στην κανονικότητα

Υψηλά ποσοστά επιδότησης που αγγίζουν το 90% για τους συνεπείς επιχειρηματίες και τους ελεύθερους επαγγελματίες που έχουν πληγεί από την πανδημία και μειωμένα ποσοστά -από 80% έως 50%- για όσους έχουν δάνεια σε καθυστέρηση ή οφειλές που έχουν καταγγελθεί από τις τράπεζες, προβλέπει το πρόγραμμα «Γέφυρα 2» για την κάλυψη από το κράτος των δόσεων των επιχειρηματικών δανείων.

Σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ, οι επιχειρήσεις που θα ωφεληθούν από το πρόγραμμα ανέρχονται σε 120.000. Ο αριθμός δύναται να φθάσει και τις 200.000 και εξαρτάται από το κατά πόσον οι επιχειρήσεις που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές θα συμφωνήσουν με τις τράπεζες σε κοινά αποδεκτή λύση για τη ρύθμισή των οφειλών τους.

Τα βασικά χαρακτηριστικά της «Γέφυρας» είναι τα εξής:

- Επιδότηση μηνιαίας δόσης επιχειρηματικών δανείων για 8 μήνες.

- Επιδότηση τόσο του κεφαλαίου όσο και των τόκων του δανείου.

- Επιβράβευση των συνεπών δανειοληπτών, με υψηλά ποσοστά επιδότησης, που φτάνουν μέχρι και το 90% της μηνιαίας δόσης

- Επιδότηση δόσης μέχρι και 80% για επιχειρήσεις που έχουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια, προκειμένου να τα ρυθμίσουν και να αποφύγουν κατασχέσεις και πλειστηριασμούς.

- Βασική προϋπόθεση ένταξης στο πρόγραμμα είναι τα έσοδα της επιχείρησης το έτος 2020 να ήταν μειωμένα κατά τουλάχιστον 20%, συγκριτικά με το έτος 2019.

Οι δικαιούχοι του προγράμματος, μπορούν να υποβάλουν ηλεκτρονικά αίτηση στην ψηφιακή πλατφόρμα της ΕΓΔΙΧ έως τις 9 Μαΐου, μέσω μιας απλής διαδικασίας, δίχως να απαιτείται η συνυποβολή δικαιολογητικών για δεδομένα και πληροφορίες που είναι ήδη διαθέσιμες στις βάσεις δεδομένων Δημοσίου, τραπεζών και διαχειριστών δανείων.

Η συνεισφορά του δημοσίου για το συγκεκριμένο πρόγραμμα ανέρχεται στα εξής ποσοστά:

Για τα εξυπηρετούμενα δάνεια:

Στο 90% της μηνιαίας δόσης για το 1ο τρίμηνο, στο 80% για το 2ο τρίμηνο και στο 70% για τους υπόλοιπους 2 μήνες.

Για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια:

Στο 80% της μηνιαίας δόσης για το 1ο τρίμηνο, στο 70% για το 2ο τρίμηνο και στο 60% για τους υπόλοιπους 2 μήνες.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 11 Απριλίου 2021