Ανοιχτό αφήνει το ενδεχόμενο ο κορονοϊός να λειτουργεί ως βαρίδι στο ανοσοποιητικό σύστημα και να μας κάνει πιο ευάλωτους σε άλλα παθογόνα, ο παθολόγος, με μεγάλο ερευνητικό έργο στις λοιμώξεις, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιώργος Παππάς. Ο κ. Παππάς παραχωρεί συνέντευξη στο Πρακτορείο FM και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104,9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ», με αφορμή την ανησυχία που προκαλεί η έξαρση ιώσεων το τελευταίο διάστημα, αλλά και το φαινόμενο της τριδημίας, (γρίπη, Covid19, RSV) για την οποία διατηρεί επιφυλάξεις, λόγω μη καταγραφής στη χώρα μας του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού RSV, του ιού της βρογχιολίτιδας. Ο γνωστός ερευνητής αναφέρεται σε πρόσφατη μελέτη από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με την οποία παιδιά κάτω των 5 ετών, που κόλλησαν για πρώτη φορά τον ιό της βρογχιολίτιδας εντός του 2022, είχαν διπλάσιες πιθανότητες να έχουν περάσει κορονοϊό, σε σχέση με παιδιά της ίδιας ηλικίας που δεν κόλλησαν. Στο ερώτημα ποιος ιός (γρίπη, κορονοϊός ή RSV) μπορεί να είναι πιο ισχυρός αυτή τη στιγμή και να επικρατήσει ο κ. Παππάς απαντά, ότι στην παρούσα φάση δεν υπάρχει επιστημονική γνώση. «Δυστυχώς θα αποκτηθεί φέτος επί του πρακτέου, μια και δεν υπάρχουν μέτρα». Για την γρίπη αναφέρει ότι παρά το γεγονός ότι ήδη σημειώθηκε ένας θάνατος, κινείται ακόμη σε πολύ χαμηλά επίπεδα στη χώρα μας. Όμως διαπιστώνει ζήτημα υποκαταγραφής, καθώς όπως επισημαίνει «φαίνεται ότι πολλά τεστ δεν δηλώνονται και το δίκτυο ίσως δεν είναι τόσο ανεπτυγμένο για να τεκμηριώσουμε πόση πραγματικά γρίπη έχουμε στην κοινότητα». Όσον αφορά την πορεία του Sars-Cov2, ο διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, λέει ότι κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι δεν θα εμφανιστεί αύριο-μεθαύριο το επόμενο στέλεχος το Πι ή το Ρό, ή κάποια καινούργια παραλλαγή του Δέλτα. «Ανιχνεύουν ανά τον κόσμο Δέλτα ακόμα. Υπάρχουν κρύπτες Δέλτα που μπορεί να είναι σε κλειστούς πληθυσμούς. Ακόμα και στο ζωικό βασίλειο και ανά πάσα στιγμή μπορούν να επανέλθουν ξαφνικά. Άρα το ερώτημα είναι πόσο έτοιμοι είμαστε να αντιμετωπίσουμε μία ακόμη έκπληξη από τον κορονοϊό. Γιατί κάθε νέα παραλλαγή όταν επικρατούσε, αποτελούσε μία έκπληξη, η οποία δεν ήταν ποτέ ευχάριστη».

Ακολουθεί αναλυτικά το κείμενο της συνέντευξης που παραχώρησε ο διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιώργος Παππάς, στο Πρακτορείο FM και στην Τάνια Η. Μαντουβάλου:

Ερ: Το σενάριο της τριπλής πανδημίας γίνεται ολοένα και πιο ορατό και ακούμε συνεχώς τελευταία ότι δεν αποκλείεται να υπάρξει ταυτόχρονη επιδρομή κορονοϊού, RSV, και γρίπης. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση;

Απ: Υπάρχει ένα ερώτημα καταγραφής στη χώρα μας, όσον αφορά τον ιό της βρογχιολίτιδας, για τον οποίο δεν έχουμε επίσημα στοιχεία, για την ελληνική κυκλοφορία του. Έχουμε επίσημα στοιχεία ότι παρουσιάζει αύξηση σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, η οποία δεν είναι ακόμη τόσο δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με προηγούμενες χρονιές, απλά είναι λίγο πρόωρη. Αντίστοιχα και στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με προηγούμενες χρονιές. Για τη γρίπη τα επίσημα στοιχεία στη χώρα μας λένε ότι είμαστε ακόμα πολύ χαμηλά, παρόλο ότι υπήρξε και ο πρώτος θάνατος. Βέβαια και εδώ υπάρχει ένα ζήτημα υποκαταγραφής, καθώς φαίνεται ότι πολλά τεστ δεν δηλώνονται και το δίκτυο ίσως δεν είναι τόσο ανεπτυγμένο για να τεκμηριώσουμε πόση πραγματικά γρίπη έχουμε στην κοινότητα. Ο κορονοϊός φυσικά συνεχίζει ανεξέλεγκτα να κυκλοφορεί με τους περίπου 20 νεκρούς την ημέρα και τα 50.000 κρούσματα την εβδομάδα. Είναι λοιπόν τριδημία αυτό το πράγμα; Δεν μπορεί κανείς να το πει με βεβαιότητα, εφόσον δεν υπάρχουν τα επίσημα στοιχεία. Είναι όμως βέβαιο ότι υπάρχει μία έξαρση νοσηρότητας, η οποία έχει να κάνει με το ότι δεν υπάρχει κανένα περιοριστικό μέτρο, σε σχέση με τα προηγούμενα δύο χρόνια.

Ερ: Ποια είναι η εικόνα αυτή τη στιγμή στη χώρα μας. Αν ήταν ένας χάρτης πως θα τον ζωγραφίζατε σε σχέση με τους τρεις αυτούς ιούς;

Απ: Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να αποτυπώσει σε χαρτί την κατάσταση αυτή τη στιγμή, γιατί είναι μία κατάσταση δυναμικής εξέλιξης που δεν μπορεί να κρίνει κανείς, ειδικά όταν έχει κάποια άγνωστα στοιχεία, ακόμη σχετικά με το πώς τρέχουν όλες αυτές οι παράλληλες επιδημίες. Υπάρχει για παράδειγμα μία άποψη την οποία έχει υποστηρίξει πρόσφατα ο κύριος Τσιόδρας, σύμφωνα με την οποία, όταν θα επικρατήσει ένα στέλεχος κορονοϊού θα διώξει τη γρίπη και αυτό έγινε στην Αυστραλία. Δεν είναι απαραίτητο ότι θα συμβεί αυτό, παρότι ξέρουμε ότι τα παθογόνα πολλές φορές ανταγωνίζονται μεταξύ τους και εκδιώχνει το ένα το άλλο από την ευρύτερη κυκλοφορία στην κοινότητα. Δεν μπορούμε όμως να βασιζόμαστε εκεί, εμείς που θέλουμε να λειτουργήσουμε με το σκεπτικό και τη λογική ότι μπορεί να τρέχουν ταυτόχρονα πολλά παθογόνα, χωρίς να ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Και εδώ είναι ένα ερώτημα αν και κατά πόσον οι μαζικές λοιμώξεις από κορονοϊό προδιαθέτουν σε άλλες λοιμώξεις, εξασθενώντας το ανοσοποιητικό σύστημα. Βγήκε την Τετάρτη μία μεγάλη μελέτη σε προδημοσίευση από τις ΗΠΑ, που παρατήρησε ότι για παιδιά κάτω των 5 ετών ή του ενός έτους που κόλλησαν για πρώτη φορά τον ιό της βρογχιολίτιδας εντός του 2022, η πιθανότητα να είχαν περάσει κορονοϊό ήταν διπλάσια σε σχέση με αυτή παιδιών της ίδιας ηλικίας που δεν κόλλησαν. Και μάλιστα οι συγγραφείς σημειώνουν πως αυτό μπορεί να έχει κοινωνικό υπόβαθρο, αλλά μπορεί και να είναι σημάδι ότι ο κορονοϊός έχει αρνητική επίδραση στην ανοσία μας και μας κάνει πιο ευαίσθητους σε άλλα παθογόνα. Ως εκ τούτου ο κορονοϊός θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένα βαρίδι στο ανοσοποιητικό μας σύστημα που μας έκανε πιο ευαίσθητους σε κάποιες άλλες λοιμώξεις. Θα μπορούσε βέβαια να μην είναι αυτή η εξήγηση. Δεν είναι όμως σίγουρα η εξήγηση, το λεγόμενο «ανοσιακό χρέος» που κυκλοφορεί πολύ ως καραμέλα, και η οποία είναι μία καραμέλα που απενοχοποιεί το να αρρωσταίνεις. Και αυτό είναι το δυσάρεστο.

Ερ: Τι εννοείτε ανοσιακό χρέος;

Απ: Ανοσιακό χρέος είναι νεολογισμός επικίνδυνος και αστήρικτος επιστημονικά κατά τη γνώμη μου, που αναφέρεται στην ανάγκη να έρθουν σε επαφή οι άνθρωποι (παιδιά περισσότερο) με παθογόνα για να αναπτύξουν ανοσία. Να αρρωστήσουν δηλαδή για να έχουν ανοσία, που και πάλι με τον rsv δεν είναι μακροπρόθεσμη, αλλά το αντίθετο.

Ερ: Ποιός ιός από τους τρεις είναι πιο ισχυρός και μπορεί να επικρατήσει των άλλων δύο;

Απ: Δεν υπάρχει άμεση σύγκριση μεταξύ τους, γιατί είναι πολύ νωρίς για να μπορέσουμε να κρίνουμε το πώς συμπεριφέρεται ο κορονοϊός, απέναντι στους άλλους ιούς. Αυτό θα φανεί φέτος μιας και δεν υπάρχουν μέτρα. Από κει και πέρα, δεν υπάρχουν άμεσες συγκρίσεις με τους συγκεκριμένους ιούς. Γίνονται συγκρίσεις με κάποιους άλλους ηπιότερους ιούς. Κάποιους αδενοϊούς που συμμετέχουν στα κρυολογήματα πχ. Οπότε εδώ δεν υπάρχει επιστημονική γνώση. Δυστυχώς, θα αποκτηθεί επί του πρακτέου και ενώ θα κυκλοφορούν όλες αυτές οι λοιμώξεις.

Ερ: Ποια είναι τα νεότερα δεδομένα με τα νέα στελέχη του Sars-Cov2 και πώς βλέπετε να εξελίσσεται ο φετινός χειμώνας;

Απ: Δεν μπορούμε να κάνουμε και εδώ μία πρόβλεψη. Βλέπουμε ήδη ότι έχουν αρχίσει να επικρατούν σταδιακά οι καινούργιες παραλλαγές, το BQ1 και το BQ11. Στον υπόλοιπο κόσμο που γίνεται καλύτερη γονιδιακή επιτήρηση, έχουν δει ότι έχουν αρχίσει και εμφανίζονται ακόμα περισσότερα στελέχη. Όλα αυτά είναι 7η και 8η γενιά του Ο2 και Ο5 και ανασυνδυασμοί τους. Το κύριο χαρακτηριστικό των περισσότερων είναι ότι διαφεύγουν της ανοσίας μας. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι δεν θα εμφανιστεί αύριο-μεθαύριο το επόμενο στέλεχος το Πι ή το Ρο, ή κάποια καινούργια παραλλαγή του Δέλτα. Ανιχνεύουν ανά τον κόσμο Δέλτα ακόμα. Υπάρχουν κρύπτες Δέλτα που μπορεί να είναι σε κλειστούς πληθυσμούς. Ακόμα και στο ζωικό βασίλειο, και οι οποίες παραλλαγές ανά πάσα στιγμή μπορούν να επανέλθουν ξαφνικά. Όπως ξαφνικά εμφανίστηκε για πρώτη φορά το Όμικρον. Άρα το ερώτημα είναι πόσο έτοιμοι είμαστε να αντιμετωπίσουμε μία ακόμη έκπληξη, από τον κορονοϊό. Γιατί κάθε νέα παραλλαγή όταν επικρατούσε, αποτελούσε μία έκπληξη, η οποία δεν ήταν ποτέ ευχάριστη. Ακόμη και το Όμικρον, που κάποιοι το υποδέχτηκαν ως φυσικό εμβόλιο και πανηγύριζαν για τη λήξη της πανδημίας, έχει ήδη σκοτώσει χιλιάδες Έλληνες.

Ερ: Η μάσκα μαθαίνουμε ότι δεν θα επιστρέψει στα σχολεία, καθώς δεν είναι στις προθέσεις της επιτροπής των ειδικών. Ωστόσο τα παιδιατρικά νοσοκομεία είναι «μπουκωμένα», από μικρούς ασθενείς με γρίπη και άλλες λοιμώξεις. Ποια είναι η δική σας άποψη για την μάσκα στη φάση που τώρα διανύουμε;

Απ: Είδαμε τη χρησιμότητα της μάσκας όταν την εφαρμόσαμε έστω και περιορισμένα, έστω και αυτή την απλή μάσκα που πολλές φορές ήταν υφασμάτινη και όχι ιδιαίτερα αποτελεσματική. Θα μπορούσε να εφαρμοστεί η μάσκα. Τα παιδιά ήταν πάντα πολύ περισσότερο υπάκουα. Αν δεν θέλουμε όμως να εφαρμόσουμε τη μάσκα ας εφαρμόσουμε κάτι άλλο. Ο καθαρισμός του αέρα εξακολουθεί να αποτελεί μία πολύ πρακτική και ουσιαστική λύση, μία υγειονομική επανάσταση αντίστοιχη με τον καθαρισμό του νερού κάποτε. Ας βάλουμε έναν καθαριστή αέρα ή ας φροντίσουμε να εξασφαλίσουμε και να τεκμηριώσουμε τον καθαρό αέρα σε κλειστούς εργασιακούς και εκπαιδευτικούς χώρους, είτε δημόσιους είτε ιδιωτικούς και από κει και πέρα ας δεχτούμε, ότι μπορεί να μη χρειάζεται η μάσκα. Αλλά όταν δεν κάνουμε ούτε αυτό, ούτε εφαρμόζουμε τη μάσκα, επιτρέπουμε σε διάφορα παθογόνα να κυκλοφορούν ανεξέλεγκτα.