Το Hudson Yards ήταν μία απαξιωμένη περιοχή της Νέας Υόρκης, που μεταμορφώθηκε σε ένα ζωντανό, δυναμικό κομμάτι της πόλης, με εμπορικά κέντρα, οικιστικές ζώνες και πράσινο. «Βλέπαμε τι γίνεται στην περιοχή, πώς μεταμορφώθηκε και σκεφτήκαμε: Γιατί όχι και στη δυτική Θεσσαλονίκη;» αναφέρει ο επιχειρηματίας Γιώργος Μυλωνάς της Alumil για το πώς γεννήθηκε η ιδέα ενός διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού που αφορούσε τον επανασχεδιασμό του δυτικού παράλιου μετώπου της Θεσσαλονίκης.

Η περιοχή μελέτης του «ArXellence 2» ξεκινάει από το εμπορικό κέντρο «Λιμάνι» και συνεχίζει παράκτια προς τη δυτική είσοδο ακολουθώντας την οδό 26^ης Οκτωβρίου. Μέσα σε αυτή την ενιαία έκταση περιλαμβάνεται πλήθος σημαντικών διατηρητέων οικοδομημάτων. Χαρακτηριστικά μπορούν να αναφερθούν το πρώην εργοστάσιο ζυθοποιίας ΦΙΞ, το δημοτικό κτίριο των πρώην Σφαγείων, το Μουσείο Ύδρευσης Θεσσαλονίκης, αλλά και γνωστά διατηρητέα κτίρια όπως η Βίλκα και ο Μύλος, που βρίσκονται στην απέναντι πλευρά της οδού.

Ο κ. Μυλωνάς ξεκαθαρίζει εξαρχής ότι η εταιρεία του δεν έχει καμία ιδιοκτησία στην περιοχή, ούτε σχεδιάζει να εμπλακεί με το real estate, ή με την κατασκευή έργων, συνεπώς δεν υπάρχει κάποια κρυφή ατζέντα πίσω από την επιλογή της να χρηματοδοτήσει τον διεθνή διαγωνισμό. Το κόστος για την εταιρεία ήταν 250.000 ευρώ και η προετοιμασία του κράτησε δυόμισι χρόνια. Γιατί εμπλέκεται μία ιδιωτική εταιρεία με τον πολεοδομικό σχεδιασμό μιας ολόκληρης περιοχής; «Το μεγαλύτερο μέρος της δραστηριότητάς μας είναι στο εξωτερικό, όπου βλέπαμε πώς οραματικές αρχιτεκτονικές προτάσεις άλλαζαν ολόκληρες περιοχές. Αγαπάμε τη Θεσσαλονίκη, θεωρούμε ότι πρέπει να γίνονται μεγάλες παρεμβάσεις στην πόλη, με όραμα και ένα εξωστρεφές βλέμμα απέναντι στη μελλοντική αστική εξέλιξη της πόλης. Να ξεφύγουμε από τα τετριμμένα, να φέρουμε ανθρώπους με άλλες εμπειρίες, που σκέφτονται διαφορετικά. Έτσι, στο πλαίσιο των δράσεων εταιρικής διακυβέρνησης, η εταιρεία ανέλαβε την διενέργεια Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού για να δείξουμε πώς μπορεί να αλλάξει μια υποβαθμισμένη περιοχή» αναφέρει ο κ. Μυλωνάς. Ο διαγωνισμός διοργανώθηκε υπό την αιγίδα του υπουργείου Περιβάλλοντος, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του δήμου Θεσσαλονίκης, του Τεχνικού Επιμελητηρίου και του Συμβουλίου Αστικών Συγκοινωνιών και πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τη Διεθνή Οργάνωση Αρχιτεκτόνων (UIA), στο Παρίσι ενώ το Συμβούλιο Διεθνών Διαγωνισμών της UIA (ICC Council) επέβλεπε τη διαδικασία, για την τήρηση των προδιαγραφών της UNESCO.

Οι συμμετοχές στο «ArXellence 2» ξεπέρασαν κάθε προσδοκία: 1.464 εγγραφές από 87 χώρες και 173 αρχιτεκτονικές προτάσεις που κατατέθηκαν προς αξιολόγηση. Οι αρχιτέκτονες έπρεπε να προτείνουν τον επανασχεδιασμό του δυτικού παράλιου μετώπου της Θεσσαλονίκης, με στόχο τη δημιουργία ενός σύγχρονου επιχειρηματικού κέντρου με κτίρια μικτών χρήσεων. Λόγω της πανδημίας του COVID-19, η αξιολόγηση των συμμετοχών έλαβε χώρα διαδικτυακά. Διεθνής κριτική επιτροπή εξέτασε διεξοδικά όλες τις υποβληθείσες προτάσεις και κατέληξε σε έξι βραβεία, που συνοδεύονται από χρηματικό έπαθλο για τη διάκρισή τους, καθώς και σε 4 ισότιμους επαίνους, κλείνοντας έτσι τη δεκάδα των μελετών που έκρινε ότι ανταποκρίθηκαν περισσότερο στα κριτήρια που τέθηκαν από την UIA στο ζητούμενο του διαγωνισμού.

Και μετά τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό τι μέλλει γενέσθαι στη δυτική πλευρά της Θεσσαλονίκης; «Εμείς ούτε αποφασίζουμε, ούτε υλοποιούμε. Στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης διαθέσαμε πόρους για κατατεθούν διαφορετικές προτάσεις, χωρίς εμείς να κατευθύνουμε ή να επηρεάσουμε το αποτέλεσμα. Αν ο δήμος, η περιφέρεια ή το υπουργείο έχουν βούληση και αν τα ενδιαφερόμενα μέρη δείξουν ενδιαφέρον όπως π.χ. συνέβη με το Ελληνικό, θα μπορούσε να υλοποιηθεί. Ο δικός μας ο ρόλος σταματά εδώ» εξηγεί ο κ. Μυλωνάς.

Στις 23 Φεβρουαρίου θα γίνει, διαδικτυακά, η τελετή απονομής των βραβείων, όπου οι αρχιτέκτονες που διακρίθηκαν θα μιλήσουν για τις σχεδιαστικές προκλήσεις που αντιμετώπισαν και τις καινοτόμες λύσεις που ανέπτυξαν. Τον Ιούνιο θα εκδοθεί ο επίσημος κατάλογος μελετών, με πληθώρα χρήσιμων πληροφοριών σχετικά με τις κατατεθείσες αρχιτεκτονικές προτάσεις, ενώ ανάλογα με την εξέλιξη της πανδημίας εντός του καλοκαιριού θα διοργανωθεί ένα φόρου, με προσκεκλημένα τα μέλη της διεθνούς κριτικής επιτροπής, που θα παρουσιάσουν τις θέσεις τους για τον διαγωνισμό και θα σχολιάσουν το πνεύμα και τις στοχεύσεις της διοργάνωσης.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 14 Φεβρουαρίου 2021