Ένα δίχτυ προστασίας στους ευάλωτους μετανάστες και πρόσφυγες που βρίσκονται στην Ελλάδα επιχειρεί να απλώσει η Γενική Γραμματεία Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, με γνώμονα τη στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης για την προστασία των ευάλωτων πολιτών τρίτων χωρών και την κοινωνική τους ένταξη, όπως λέει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γενικός Γραμματέας Ηρακλής Μοσκώφ. Στην κατεύθυνση αυτή όπως προαναγγέλλει ο κ. Μοσκώφ, «σύντομα θα δημιουργηθεί ειδικό τμήμα εντός της Γραμματείας, ενώ επεξεργαζόμαστε ήδη ένα νέο εθνικό σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της εκμετάλλευσης και της εμπορίας ανθρώπων». Στόχος μας στη Γενική Γραμματεία είναι πέρα από την υποστήριξη που προσφέρουμε στους ίδιους τους πρόσφυγες, να μπορέσουμε να συμβάλουμε στην ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας ως προς το θέμα της ένταξης, τονίζει ο κ. Μοσκώφ.

Ακολουθεί η συνέντευξη του Ηρακλή Μοσκώφ, ΓΓ Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και τη δημοσιογράφο Φαίη Δουλγκέρη

-Γιατί δημιουργήθηκε η Γενική Γραμματεία Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου; Ποιες είναι οι ανάγκες που εξυπηρετεί;

Η ίδρυση της Γενικής Γραμματείας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας ήταν μια κοινωνικά, πολιτικά και θεσμικά επιβεβλημένη ενέργεια. Υπήρξε η θεσμική μετεξέλιξη της Ειδικής Γραμματείας Προστασίας Ασυνόδευτων ανηλίκων. Στη στρατηγική αυτή επιλογή του πρωθυπουργού αποτυπώνεται η σημασία της προστασίας των ευάλωτων πολιτών τρίτων χωρών στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής. Βασική μας προτεραιότητα είναι η επέκταση του πλέγματος προστασίας σε κάθε ευάλωτο άτομο προσφυγικού προφίλ και θεμελιώδης στόχος μας η ευαλωτότητα να μην αποτελεί εμπόδιο για την κοινωνική τους ένταξη.

Διαχειριζόμαστε αιτήματα στέγασης, συντονίζουμε, εποπτεύουμε και παρέχουμε υποστήριξη κατά την υλοποίηση του Εθνικού Συστήματος Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, ενώ συνεργαζόμαστε στενά με φορείς του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα για ζητήματα παιδικής προστασίας, πρόσβασης στην εκπαίδευση και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης.

- Πότε θεωρούνται ευάλωτοι οι μετανάστες ή οι πρόσφυγες και τι είδους υποστήριξη και προστασία τους προσφέρει η Γενική Γραμματεία;

Η Γενική Γραμματεία έχει ως αντικείμενο ενήλικους πολίτες τρίτων χωρών που έχουν κάποια ευαλωτότητα, δηλαδή ανήλικοι ασυνόδευτοι ή μη, άμεσοι συγγενείς θυμάτων σε ναυάγια, τα άτομα με αναπηρία, οι ηλικιωμένοι, οι εγκυμονούσες, οι μονογονεϊκές οικογένειες με ανήλικα παιδιά, τα θύματα εμπορίας ανθρώπων, τα άτομα με σοβαρές ασθένειες, τα άτομα με νοητική και ψυχική αναπηρία και τα άτομα που έχουν υποστεί βασανιστήρια, βιασμό ή άλλες σοβαρές μορφές ψυχολογικής, σωματικής ή σεξουαλικής βίας, όπως τα θύματα ακρωτηριασμού γεννητικών οργάνων. Η κατηγοριοποίηση όμως αυτή δεν είναι αυστηρή, ακριβώς επειδή η ευαλωτότητα είναι ένα δυναμικό φαινόμενο με πληθώρα εκφάνσεων, δεν μπαίνει σε κουτάκια, κρίνεται κατά περίπτωση και επαναξιολογείται.

Ως Γενική Γραμματεία σχεδιάζουμε πολιτικές, αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες και δράσεις για την όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική διαχείριση της ευαλωτότητας ως προς το στόχο της διαμόρφωσης μιας βιώσιμης ενταξιακής προοπτικής. Ένας πολύτιμος σύμμαχός μας σε αυτές τις προσπάθειες είναι οι μέντορες μας, πρώην ασυνόδευτοι, οι περισσότεροι από αυτούς, οι οποίοι σήμερα λειτουργούν ως πρότυπα (role models), για άλλους ασυνόδευτους, παρέχοντας τους εξατομικευμένη υποστήριξη και ενδυνάμωση με στόχο και τη δική τους επιτυχημένη ενταξιακή πορεία.

Πέρα όμως, από την υποστήριξη που προσφέρουμε στους ίδιους τους πρόσφυγες, στόχος μας στη Γενική Γραμματεία είναι να μπορέσουμε να συμβάλουμε στην ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας ως προς το θέμα της ένταξης, ένα θέμα που μας αφορά συλλογικά, και πλέον αγγίζει κάθε πτυχή της κοινωνικής συνύπαρξης – την κοινωνική συνοχή, την οικονομία, το δημογραφικό, την αγορά εργασίας. Στον πυρήνα κάθε δράσης που σχεδιάζουμε βρίσκεται η καταπολέμηση των προκαταλήψεων και του στιγματισμού για κάθε ευάλωτο άνθρωπο προσφυγικού προφίλ που ζει στη χώρα.

-Πρόσφατα δημοσιοποιήθηκε ο απολογισμός για το 2023. Πώς αποτιμάτε τη δουλειά που έγινε σε σύγκριση με προηγούμενα έτη;

Ο απολογισμός των δράσεων μας είναι η λογοδοσία που οφείλουμε ως δημόσιος φορέας. Δημοσιοποιούμε το έργο που έγινε τη χρονιά που πέρασε, τον τρόπο που υλοποιήθηκαν οι δράσεις μας, τα μέρη που αναπτύχθηκαν, πόσοι ωφελήθηκαν καθώς και τι σχεδιάζουμε για το μέλλον. Ο Απολογισμός του 2023 παρουσιάζει συνοπτικά ένα έργο πολύπλευρο, το οποίο εκτείνεται σε πολλούς τομείς – από τη θεσμική προστασία, τη διασφάλιση της στέγασης και την επέκταση του Εθνικού Μηχανισμού Επείγουσας Ανταπόκρισης, μέχρι τη διασφάλιση της ποιότητας στους ξενώνες, τη ψυχική υγεία των ασυνόδευτων ανηλίκων, την υποστήριξη της κοινωνικής τους ένταξης με πολλούς τρόπους (τυπική και μη τυπική εκπαίδευση, αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες), και πρωτοποριακούς θεσμούς, όπως οι μέντορες.

Το 2023 συμμετείχαμε σε πλήθος ενταξιακών συμμετοχικών δράσεων, δηλαδή με τη συμμετοχή ασυνόδευτων ανηλίκων σε αθλητικές και πολιτιστικές/ψυχαγωγικές δραστηριότητες, ενώ αποσπάσαμε και αρκετές διεθνείς διακρίσεις με πιο χαρακτηριστική το ευρωπαϊκό βραβείο που έλαβε ο Εθνικός Μηχανισμός Επείγουσας Ανταπόκριση (ΕΜΕΑ), ο οποίος έχει συμβάλλει μέχρι στιγμής, στον εντοπισμό και τη φιλοξενία χιλιάδων ανηλίκων.

Σε σύγκριση λοιπόν με τα προηγούμενα έτη, θα έλεγα πως έχουμε αναπτύξει ακόμα περισσότερο την πολυτομεακή συνεργασία με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, διαπλάθοντας μια κουλτούρα συμπράξεων μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού φορέα καθώς και με διεθνείς εταίρους.

-Υπάρχουν κάποια κενά τα οποία εντοπίσατε τα οποία θα αποτελέσουν οδηγό για τους επόμενους στόχους σας;

Αυτό που θα μπορούσε να αποτελέσει οδηγό για τους στόχους μας – διαχρονικούς και νέους- δηλαδή την πραγματική ένταξη των προσφύγων μας και την προστασία τους από την εργασιακή εκμετάλλευση- είναι οι προσπάθειες και βεβαίως, ο συντονισμός των οριζόντιων συνεργασιών που απαιτούνται για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Σύντομα θα δημιουργηθεί ειδικό τμήμα εντός της Γραμματείας, ενώ επεξεργαζόμαστε ήδη ένα νέο εθνικό σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της εκμετάλλευσης και της εμπορίας ανθρώπων, μέσα πάντα από συνέργειες με φορείς της κοινωνίας των πολιτών, στοχεύοντας στην ένταξη, μέσω της εκπαίδευσης, σχολικής και επαγγελματικής.