29/07/2024 07:00
Σε δεινή οικονομική κατάσταση βρίσκεται ο Δήμος Πολυγύρου, καθώς εργολάβοι και προμηθευτές, που από την προηγούμενη Δημοτική Αρχή, είχαν αναλάβει έργα με συμφωνίες, γραμμένες σε «πρόχειρο χαρτί», απαιτούν χρωστούμενα, περί τα 6 εκατ. ευρώ. Ο Δήμος, επίσης, ελέγχεται από την Αρχή Διαφάνειας μετά από καταγγελίες για παλιές αναθέσεις συμβάσεων και μετακινήσεις υπαλλήλων, ενώ περνάει και από το κόσκινο του Γενικού Λογιστηρίου, που κάνει διαχειριστικό έλεγχο για το 2022.
Οι απαιτήσεις για αυτά τα 6 εκατ. ευρώ, που αφορούν αναθέσεις και προμήθειες που δεν είχαν καν λογιστικοποιηθεί, θεωρείται βέβαιο ότι θα οδηγήσουν το Δήμο στις δικαστικές αίθουσες, προξενώντας έναν πονοκέφαλο διαρκείας στη Διοίκηση του , αφού ο συγκεκριμένος ΟΤΑ της Χαλκιδικής, έχει ετήσια τακτικά έσοδα μόλις 22 εκατ. και, χρειάζεται περί τα 70 εκατ. ευρώ για απολύτως απαραίτητες υποδομές σε ύδρευση και αποχέτευση, ώστε να περάσει από την εποχή των δικτύων αμιάντου σε σύγχρονα δίκτυα ύδρευσης και, από τους ξεπερασμένους βόθρους ( σ.σ. στεγανούς αλλά και κάποιους απορροφητικούς) , στα αποχετευτικά δίκτυα και την επεξεργασία των λυμάτων.
Τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Δήμος Πολυγύρου και, την αδυναμία σε πολλές περιπτώσεις, να προβεί στην υλοποίηση τεχνικών έργων, περιέγραψε στο makthes.gr ο δήμαρχος Πολυγύρου, μηχανικός Γιώργος Εμμανουήλ, επισημαίνοντας ότι και λόγω απουσίας μελετών, ο Δήμος δε θα προλάβει να αξιοποιήσει προσκλήσεις που θα βγούνε στο επόμενο διάστημα, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ ( πρόγραμμα ΕΠΑΑ).
Στο επόμενο διάστημα, όπως είπε ο κ. Εμμανουήλ, ο Δήμος περιμένει τα τελικά πορίσματα της Αρχής Διαφάνειας, η οποία το 2023 διενήργησε ελέγχους, μετά από καταγγελίες, που αφορούσαν αναθέσεις συμβάσεων από την προηγούμενη Δημοτική Αρχή, καθώς και υπαλλήλους, που είχαν προσληφθεί ως υδρονομείς αλλά απασχολούνταν ως διοικητικό προσωπικό.
Επίσης, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, διενεργεί διαχειριστικό έλεγχο για το 2022, τα αποτελέσματα του οποίου αναμένονται άμεσα.
«Ο Δήμος έχει αρκετά χρέη απέναντι σε εργολάβους , προμηθευτές και πρώην συνεργάτες, οι οποίοι δεν πληρώθηκαν για εκτελεσμένα έργα γιατί δεν είχαν υπογραφεί συμβάσεις, κι’ αυτό επειδή ανατίθεντο έργα χωρίς να έχει γίνει όλη η τυπική διαδικασία, με αποτέλεσμα η Οικονομική Υπηρεσία να μη μπορεί να τους πληρώσει. Πρόκειται για διεκδικήσεις κοντά στα 6 εκατ. , ποσό που είναι μη λογιστικοποιημένο. Οι απαιτήσεις αυτές, θα ακολουθήσουν τη Δικαστική Οδό, υποθέσεις που μέχρι να επιλυθούν θα ταλαιπωρούν το Δήμο για τα επόμενα 6-7 χρόνια.
«Οι αναθέσεις αφορούσαν προμήθειες και μικρά έργα, όπως π.χ. συντηρήσεις αντλιοστασίων, οχημάτων κ.αλ., που γίνονταν με ένα «πρόχειρο χαρτί», εξήγησε ο Δήμαρχος.
Μία άλλη πλευρά του πιεστικού οικονομικού προβλήματος που αντιμετωπίζει ο Δήμος , αφορά την αναζήτηση κονδυλίων για μελέτες και για έργα, όταν παράλληλα προσπαθεί, να συμμαζέψει τα … ασυμμάζευτα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οικονομικής «διαρροής», είναι τα 5 εκατ. ευρώ χρωστούμενα, από βεβαιωμένες οφειλές για ανταποδοτικές υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης.
«Για εμάς το θέμα είναι ένα, καθώς προσεγγίζουμε σφαιρικά ζητήματα που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν ξεκομμένα μεταξύ τους. Η ολιστική προσέγγιση βλέπει τα υδατικά αποθέματα, μαζί με την ύδρευση - αποχέτευση, τη στήριξη της αγροτικής παραγωγής αλλά και γενικότερα της τοπικής οικονομίας, σε συνθήκες κλιματικής αλλαγής, την προστασία του περιβάλλοντος. Αυτή η προσέγγιση, επιβάλλει και την προώθηση ενός πλέγματος έργων, πολλά από τα οποία θα έπρεπε να είχαν γίνει χθες», τόνισε ο κ. Εμμανουήλ.
Ο Δήμος Πολυγύρου έχει τις δικές του ιστορίες παραδοξοτήτων και ανεπαρκειών. Έτσι, σε μία περίοδο που η κλιματική αλλαγή έχει χτυπήσει σκληρά τη χώρα μας και, τη Χαλκιδική ειδικότερα, το 40% του νερού που αντλείται, δε χρεώνεται, είτε λόγω απωλειών από τα δίκτυα ύδρευσης, είτε λόγω του πολύ δημοφιλούς «σπορ» της νεροκλοπής.
Όλη η παραλιακή ζώνη ( Καλύβες, Γερακινή, Ψακούδια, Μεταμόρφωση ), που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο κομμάτι της τουριστικής κίνησης και της παραθεριστικής κατοικίας στο Δήμο, έχει δίκτυο ύδρευσης από αμίαντο και βόθρους λυμάτων. Η ζώνη αυτή, που απορροφά άνω του 50% του νερού που καταναλώνεται στο Δήμο, δεν μπορεί να συνδεθεί με το Βιολογικό του Πολυγύρου, επειδή δεν υπάρχουν αποχετευτικά δίκτυα, ενώ δεν μπορεί να προσφέρει καλύτερης ποιότητας πόσιμο νερό, έστω και από τα υφιστάμενα δίκτυα ύδρευσης, γιατί δεν υπάρχει μονάδα επεξεργασίας νερού.
Η καταγραφή της κατάστασης των υφιστάμενων υποδομών όπως και των θεμάτων που σχετίζονται με τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους οικιακούς καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, απασχόλησε τη Δημοτική Αρχή από την πρώτη ημέρα ανάληψης καθηκόντων, παράλληλα με την προετοιμασία, για την κατάθεση προτάσεων για την ένταξη έργων σε νέα χρηματοδοτικά προγράμματα.
«Αναμένουμε τη δημοσίευση προσκλήσεων σε χρηματοδοτικές Δράσεις από το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας και από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης. Ετοιμάζουμε την υποβολή τριών προτάσεων, έργων αγροτικής οδοποιΐας στο ΕΠΑΑ, με στόχο τη βελτίωση της προσβασιμότητας στην Ορμύλια, στον Πολύγυρο και στον Ανθεμούντα.
«Στο ΕΠΑΑ θα υπάρξει πρόσκληση και για την κατασκευή φραγμάτων, την οποία δε θα μπορέσει να εκμεταλλευτεί ο Δήμος επειδή δεν βρήκαμε μελέτες, παρότι υπάρχει ανάγκη κατασκευής αρδευτικών φραγμάτων στον Ολύνθιο. Θα έπρεπε να έχουμε έτοιμο πλέγμα τεχνικών μελετών και εγκεκριμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η εκπόνηση της οποίας είναι αρκετά χρονοβόρα. Επειδή ο Δήμος δεν μπορεί να είναι επιλέξιμος φορέας, έχουμε συζητήσει με την Αντιπεριφερειάρχη Χαλκιδικής Κατερίνα Ζωγράφου την σύναψη συμφωνίας με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, αλλά οπωσδήποτε προαπαιτούνται ενέργειες για να καταλήξουμε σε μία τέτοια σύμβαση».
Ο κ. Εμμανουήλ αναφέρθηκε στις πιέσεις που δέχονται οι υποδομές του Δήμου, λόγω της κλιματικής αλλαγής, της μείωσης των υδατικών αποθεμάτων αλλά και της δυναμικής ανάπτυξης οικονομικών δραστηριοτήτων στο πρωτογενή όπως και στον τριτογενή τομέα.
«Πρέπει να βοηθηθεί ο αγροτικός τομέας γιατί στον Δήμο Πολυγύρου, έχει τεράστιες ανάγκες σε νερό. Η καλλιέργεια βρώσιμης ελιάς, είναι πολύ υδροβόρα. Το 30% του Δήμου είναι καλλιεργήσιμες εκτάσεις, με το 20% να είναι ελαιώνες και το υπόλοιπο 10% διάφορες άλλες καλλιέργειες, ενώ γίνονται συνεχώς νέες φυτεύσεις ελαιόδενδρων.
«Πρέπει όλοι να πέσουμε πάνω στο πρόβλημα, έπρεπε να το έχουμε κάνει από εχθές, κυρίως οι Δήμοι Πολυγύρου και Νέας Προποντίδας, που έχουν τις μεγαλύτερες καλλιεργήσιμες εκτάσεις στη Χαλκιδική», υποστήριξε ο κ. Εμμανουήλ.
Τα νούμερα, όπως σε όλες τις περιπτώσεις, αποδεικνύονται αμείλικτα . Στο Δήμο, η συνολική έκταση των ελαιώνων είναι 116.440 στρέμματα, εκ των οποίων το 80% και πλέον, αρδεύονται. Σε αυτές τις εκτάσεις υπάρχουν τουλάχιστον 1.863.000 ελαιόδενδρα που, λόγω των ξηροθερμικών συνθηκών, χρειάζονται περισσότερα ποτίσματα, σε πέντε αντί, τέσσερις μήνες και, με μεγαλύτερες ποσότητες νερού. Οι συνολικές ανάγκες σε νερό, για τις ελιές, έχουν υπολογιστεί στα 30.000.000 κ.μ. νερού, ποσότητες που δεν θα υπάρχουν μετά από πέντε χρόνια καθώς προχωράει το φαινόμενο της υφαλμύρωσης του γλυκού νερού, ενώ οι γεωτρήσεις, που άλλοτε αντλούσαν από τα 60 μέτρα βάθος, πλέον αντλούν νερό στα 100-120 μέτρα βάθος.
Ανάγκες σε νερό άρδευσης έχουν και οι καλλιέργειες κηπευτικών, κυρίως στον Ανθεμούντα και λιγότερο στην Ορμύλια, όπως και οι συγκριτικά μικρότερες εκτάσεις με οπωροφόρα ( βερυκοκιές, αμυγδαλιές, φυστικιές) .
Επίσης, στο Δήμο, υπάρχει σημαντική μεταποιητική δραστηριότητα, με περίπου 50-60 μονάδες επεξεργασίας ελιάς, ενώ σημαντική δραστηριότητα στο δευτερογενή, συνιστούν και τα Μεταλλεία Γερακινής.
Βεβαίως, η άλλη πολύ σημαντική δραστηριότητα αφορά τον τουρισμό, οι ανάγκες του οποίου σε νερό, συμπίπτουν χρονικά με τις αυξημένες εποχικά απαιτήσεις του αγροτικού τομέα.
Ο Δήμος έχει περίπου 22.000 κατοίκους, κοντά 5.100 ξενοδοχειακές κλίνες, περίπου 10.000 κλίνες σε ενοικιαζόμενα καταλύματα και 15.000 σε παραθεριστικές κατοικίες. Ο εποχικός πληθυσμός αυξάνεται κοντά στις 52.000 άτομα, με αποτέλεσμα οι ανάγκες σε νερό ύδρευσης να είναι μεγάλες.
Κι’ όπως επισήμανε ο Δήμαρχος, η κατάσταση ενδέχεται να διαφοροποιηθεί, γιατί οι οικισμοί των Καλυβών και της Γερακινής, βάσει των επεκτάσεων που είχαν σχεδιαστεί τη δεκαετία του 1990, μπορούν να φτάσουν στις 30.000 και, αντίστοιχα, 15.000 κατοίκους. Υπάρχουν πολεοδομημένες περιοχές που μπορούν εύκολα να διπλασιάσουν αυτόν τον εποχικό πληθυσμό, το καλοκαίρι, στις 60.000 άτομα.
Για να καλυφθούν οι ανάγκες τουριστικών καταλυμάτων, παραθεριστικών κατοικιών και μόνιμων κατοίκων, απαιτούνται 3.000.000 κ.μ. νερού στη διάρκεια όλου του έτους. Οι ανάγκες των μονίμων κατοίκων είναι 1.600.000 κ.μ. νερού, δηλαδή μόλις το 50% του νερού για ύδρευση.
Τα τακτικά έσοδα του Δήμου Πολυγύρου ανέρχονται σε 22 εκατ. και τα περιθώρια αύξησης των εσόδων από ανταποδοτικά τέλη, είναι πολύ στενά, καθώς ο πληθυσμός του Δήμου δεν ξεπερνάει τις 22.000 κατοίκους.
«Έχουμε στρέψει τις προσπάθειές μας στην είσπραξη των μεγάλων ανείσπρακτων τελών. Το κόστος της υπηρεσίας καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού ανέρχεται στα 4 εκατ. περίπου, κι’ ευτυχώς καλύπτεται από τα τέλη που επιβάλλονται. Όμως με το κόστος ύδρευσης- αποχέτευσης, υπάρχει σοβαρό ζήτημα γιατί οι ανείσπρακτοι λογαριασμοί ξεπερνούν σε ποσό τα 5 εκατ, οφειλές που αφορούν λογαριασμούς κατοικιών όπως επίσης επιχειρηματικές και επαγγελματικές χρήσεις, αλλά και αγροτικές», είπε ο κ. Εμμανουήλ και πρόσθεσε:
«Μόνο 2 εκατ. ευρώ κοστίζει το ρεύμα για τη λειτουργία των αντιλιοστασίων, όταν το 2019 το κόστος αυτό ήταν περίπου 600.000 ευρώ. Από το ρεύμα και μόνο, το κόστος παροχής νερού και υπηρεσίας, είναι πολύ μεγάλο».
Στα παράδοξα που όμως έχουν εξήγηση, είναι και το που πάει το νερό που αντλείται αλλά δεν χρεώνεται.
«Αντλούμε πολύ παραπάνω νερό από αυτό που χρεώνουμε στο δημότη. Διαπιστώσαμε ότι περίπου το 40% του νερού που αντλούμε, δεν χρεώνεται. Ένα μέρος αυτού του νερού, χάνεται λόγω βλαβών στα δίκτυα.
«Για παράδειγμα, στη Δ.Ε. Ορμύλιας, που έχει από τα μεγαλύτερα δίκτυα ύδρευσης και άρδευσης, από την πρώτη μέρα που αναλάβαμε ως σήμερα, αποκαταστήσαμε 150-160 βλάβες. Αντίστοιχη κατάσταση αντιμετωπίζουμε σε Πολύγυρο, Γαλάτιστα, Ζερβοχώρια.
«Ένα δεύτερο μέρος της οικονομικής απώλειας, οφείλεται στη νεροκλοπή, που στο Δήμο μας την έχουν αναγάγει σε «σπορ». Πάμπολλες οικιακές νεροκλοπές εντοπίσθηκαν κατά την αντικατάσταση των συμβατικών υδρομέτρων με ψηφιακά ( σχεδόν ολοκληρώθηκε η αντικατάσταση 19.000 υδρομέτρων)», τόνισε ο Δήμαρχος.
Να σημειωθεί ότι το 80% των οικισμών της Χαλκιδικής υδρεύονται με νερό στο οποίο υπάρχουν αρκετά υψηλές συγκεντρώσεις μετάλλων (σιδήρου, μαγγανίου, αρσενικού κ.αλ.), οπότε , πριν διατεθεί για κατανάλωση, θα πρέπει να το επεξεργάζονται μονάδες αποσιδήρωσης ( όπως π.χ. έγινε στο Βάβδο), κάτι που συνεπάγεται πρόσθετες επενδύσεις και κόστος.
«Χρειάζεται επειγόντως να δούμε το θέμα των αποχετευτικών δικτύων και των Μονάδων Επεξεργασίας Λυμάτων. Ο Βιολογικός Πολυγύρου ( ΕΕΛ), μεταξύ Πολυγύρου – Καλυβών, παραλαμβάνει μόνο το 40% των λυμάτων του Πολυγύρου, το υπόλοιπο 60%, πηγαίνει, μαζί με τα όμβρια, στα ρέματα.
«Ο Βιολογικός του Πολυγύρου δεν παραλαμβάνει τα λύματα της Παραλιακής Ζώνης, γιατί δεν υπάρχουν τα δίκτυα».
Έργα έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, αλλά , όπως υποστηρίχθηκε, υπήρξαν λαθεμένες επιλογές, ενώ και σε κάποιες περιπτώσεις τα έργα έμειναν μισά.
«Μεγάλο λάθος ήταν η κατασκευή Βιολογικού στην Όλυνθο. Η μονάδα ολοκληρώθηκε αλλά έμειναν στη μέση τα δίκτυα γιατί εγκατέλειψε την εργολαβία ο ανάδοχος. Κανονικά, τα λύματα του Παραλιακού Μετώπου θα έπρεπε να επεξεργάζονται στο Βιολογικό της Ολύνθου, σε μία μεγαλύτερη Μονάδα που θα είχε μικρότερο κόστος λειτουργίας μετά τους θερινούς μήνες, ενώ το επίπεδο της επεξεργασίας των λυμάτων θα έπρεπε να επιτρέπει την επανάχρηση του νερού που βγαίνει, για άρδευση», υποστήριξε ο κ. Εμμανουήλ.
Σήμερα δεν υπάρχει Βιολογικός στα Ψακούδια, ενώ ο Βιολογικός στην Ορμύλια, κατασκευασμένος τη δεκαετία του 1980, έχει πολύ σοβαρά προβλήματα. Η ΕΕΛ της Ορμύλιας, που δεν είχε καν εγκεκριμένη ΜΠΕ (τώρα ανατέθηκε σε μελετητή) πρέπει να επεκταθεί για να πάρει τα λύματα από τα Ψακούδια και από το Βατοπέδι. Στη Μεταμόρφωση, δεν υπάρχει Βιολογικός, αλλά υπάρχει μελέτη η οποία όμως πρέπει να αναθεωρηθεί για να υποβληθεί πρόταση σε επενδυτικό πρόγραμμα.
Έργα όμως απαιτούνται και για την άρδευση των καλλιεργειών, φράγματα και συνδέσεις με τα αρδευτικά δίκτυα.
«Χρειαζόμαστε μικροφράγματα για τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, αλλά και αρδευτικά φράγματα, στον Ολύνθιο και σε ρέματα, ώστε να συγκρατείται το νερό, που θα συγκεντρώνεται σε ταμιευτήρες, για να ποτίζονται στη συνέχεια, αγροτικές εκτάσεις».
Ο κ. Εμμανουήλ αναφέρθηκε και στο Φράγμα Χαβρία, ένα έργο εθνικής σημασίας που συζητείται από το δεκαετία του 1950.
«Το Φράγμα Χαβρία δεν είναι ένα έργο. Απαιτεί οκτώ βιολογικούς ανάντι του Χαβρία, στους ανάντι οικισμούς, έργα για τα οποία δεν έχει γίνει το παραμικρό. Απαιτείται η επίλυση της άρδευσης της Ορμύλιας , προαπαιτούμενο έργο γιατί πρώτα πρέπει να γίνει το αρδευτικό δίκτυο και μετά το Φράγμα. Τέλος, απαιτούνται και εκτεταμένα εξωτερικά δίκτυα για τη μεταφορά του νερού. Άρα, ο αναθεωρημένος προϋπολογισμός των 170 εκατ. ευρώ (σ.σ. ήταν στα 110 εκατ.) πάλι δεν επαρκεί για το σύνολο αυτών των έργων».
Για τα οικονομικά του Δήμου Πολυγύρου, φέρνει ζαλάδες το κόστος αντικατάστασης δικτύων ύδρευσης αλλά και κατασκευής δικτύων αποχέτευσης, μαζί με τις απαιτούμενες μονάδες επεξεργασίας νερού και λυμάτων.
«Εμείς πρέπει να διαθέσουμε περί τα 14 εκατ. ευρώ για τα εξωτερικά και εσωτερικά δίκτυα ύδρευσης που θα κατασκευαστούν στους Παραλιακούς Οικισμούς.
«Επιπλέον 3 εκατ. ευρώ για να κατασκευαστεί Μονάδα Επεξεργασίας Νερού στις Καλύβες Πολυγύρου, ενώ θα εγκατασταθούν και νέες δεξαμενές νερού.
«Όμως», όπως είπε ο κ. Εμμανουήλ, «η δαπάνη για την αποχέτευση είναι πολλαπλάσια της επένδυσης για τα έργα ύδρευσης. Ο Δήμος για τα έργα ύδρευσης και αποχέτευσης, θα χρειαστεί περίπου 70 εκατ. ευρώ, ενώ μαζί με τα φράγματα (εμπλουτισμού υδροφόρου ορίζοντα και άρδευσης) και μέτρα μείωσης του ενεργειακού κόστους, ο προϋπολογισμός θα ανεβεί στα 80 εκατ. ευρώ».
Αν εξασφαλισθούν κονδύλια, αυτά τα έργα θα μπορέσουν να υλοποιηθούν σε βάθος 10-15 ετών, καθώς οι προχωρημένες μελέτες είναι λίγες κι’ όσες υπάρχουν αφορούν ύδρευση και αποχέτευση. Για την άρδευση, η μόνη «σοβαρή» μελέτη αφορά τα αρδευτικά της Ορμύλιας κι’ αυτό, επειδή εντάσσονται στο πλέγμα έργων του Χαβρία.
« Υπάρχει ζήτημα εξασφάλισης οικονομικών πόρων. Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, δεν χρηματοδοτεί πλέον μελέτες ενώ αυτά τα έργα δεν μπορούν να γίνουν με χρηματοδότηση από το Δήμο. Σε επίσκεψη που κάναμε στις Βρυξέλλες είπαμε, ότι τα έργα που προκύπτουν από ολιστικό σχεδιασμό, πρέπει να προταχθούν στις χρηματοδοτήσεις
«Πολλά από αυτά τα έργα θα πρέπει να γίνουν με μελετοκατασκευή», επισήμανε ο κ. Εμμανουήλ, αφού γίνει η προκοστολόγηση και για τα δίκτυα αποχέτευσης.
Η περιβαλλοντική προστασία αλλά και το υψηλό ενεργειακό κόστος, έχει κινητοποιήσει το Δήμο, ο οποίος εκπονεί το Δημοτικό Σχέδιο Μείωσης Εκπομπών Ρύπων, ώστε στη συνέχεια να γνωρίζει που θα πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις και να προσπαθήσει να εντάξει σε προγράμματα, τα έργα αυτά.
Και σε όλα τα παραπάνω, ο Δήμος πρέπει να βρει κονδύλια για έργα οδοποιΐας, ενώ παλεύει και με την μεγάλη υποστελέχωση της Τεχνικής Υπηρεσίας, αναγκαζόμενος εκ των πραγμάτων να απευθύνεται σε αναπτυξιακούς οργανισμούς ώστε μέσω συνεργειών, να προωθηθεί η μελέτη και εκτέλεση έργων.
Καταλήγοντας, ο δήμαρχος Πολυγύρου Γιώργος Εμμανουήλ, δήλωσε ότι παρά την απαιτητική για τις υποδομές, συνύπαρξη, Αγροτικής Παραγωγής και Τουρισμού, στόχος του Δήμου είναι, η περαιτέρω ανάπτυξη του ποιοτικού τουρισμού στην περιοχή, με την αξιοποίηση του φυσικού πλούτου όπως και του σημαντικού πολιτιστικού αποθέματος που διαθέτει .
Σε δεινή οικονομική κατάσταση βρίσκεται ο Δήμος Πολυγύρου, καθώς εργολάβοι και προμηθευτές, που από την προηγούμενη Δημοτική Αρχή, είχαν αναλάβει έργα με συμφωνίες, γραμμένες σε «πρόχειρο χαρτί», απαιτούν χρωστούμενα, περί τα 6 εκατ. ευρώ. Ο Δήμος, επίσης, ελέγχεται από την Αρχή Διαφάνειας μετά από καταγγελίες για παλιές αναθέσεις συμβάσεων και μετακινήσεις υπαλλήλων, ενώ περνάει και από το κόσκινο του Γενικού Λογιστηρίου, που κάνει διαχειριστικό έλεγχο για το 2022.
Οι απαιτήσεις για αυτά τα 6 εκατ. ευρώ, που αφορούν αναθέσεις και προμήθειες που δεν είχαν καν λογιστικοποιηθεί, θεωρείται βέβαιο ότι θα οδηγήσουν το Δήμο στις δικαστικές αίθουσες, προξενώντας έναν πονοκέφαλο διαρκείας στη Διοίκηση του , αφού ο συγκεκριμένος ΟΤΑ της Χαλκιδικής, έχει ετήσια τακτικά έσοδα μόλις 22 εκατ. και, χρειάζεται περί τα 70 εκατ. ευρώ για απολύτως απαραίτητες υποδομές σε ύδρευση και αποχέτευση, ώστε να περάσει από την εποχή των δικτύων αμιάντου σε σύγχρονα δίκτυα ύδρευσης και, από τους ξεπερασμένους βόθρους ( σ.σ. στεγανούς αλλά και κάποιους απορροφητικούς) , στα αποχετευτικά δίκτυα και την επεξεργασία των λυμάτων.
Τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Δήμος Πολυγύρου και, την αδυναμία σε πολλές περιπτώσεις, να προβεί στην υλοποίηση τεχνικών έργων, περιέγραψε στο makthes.gr ο δήμαρχος Πολυγύρου, μηχανικός Γιώργος Εμμανουήλ, επισημαίνοντας ότι και λόγω απουσίας μελετών, ο Δήμος δε θα προλάβει να αξιοποιήσει προσκλήσεις που θα βγούνε στο επόμενο διάστημα, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ ( πρόγραμμα ΕΠΑΑ).
Στο επόμενο διάστημα, όπως είπε ο κ. Εμμανουήλ, ο Δήμος περιμένει τα τελικά πορίσματα της Αρχής Διαφάνειας, η οποία το 2023 διενήργησε ελέγχους, μετά από καταγγελίες, που αφορούσαν αναθέσεις συμβάσεων από την προηγούμενη Δημοτική Αρχή, καθώς και υπαλλήλους, που είχαν προσληφθεί ως υδρονομείς αλλά απασχολούνταν ως διοικητικό προσωπικό.
Επίσης, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, διενεργεί διαχειριστικό έλεγχο για το 2022, τα αποτελέσματα του οποίου αναμένονται άμεσα.
«Ο Δήμος έχει αρκετά χρέη απέναντι σε εργολάβους , προμηθευτές και πρώην συνεργάτες, οι οποίοι δεν πληρώθηκαν για εκτελεσμένα έργα γιατί δεν είχαν υπογραφεί συμβάσεις, κι’ αυτό επειδή ανατίθεντο έργα χωρίς να έχει γίνει όλη η τυπική διαδικασία, με αποτέλεσμα η Οικονομική Υπηρεσία να μη μπορεί να τους πληρώσει. Πρόκειται για διεκδικήσεις κοντά στα 6 εκατ. , ποσό που είναι μη λογιστικοποιημένο. Οι απαιτήσεις αυτές, θα ακολουθήσουν τη Δικαστική Οδό, υποθέσεις που μέχρι να επιλυθούν θα ταλαιπωρούν το Δήμο για τα επόμενα 6-7 χρόνια.
«Οι αναθέσεις αφορούσαν προμήθειες και μικρά έργα, όπως π.χ. συντηρήσεις αντλιοστασίων, οχημάτων κ.αλ., που γίνονταν με ένα «πρόχειρο χαρτί», εξήγησε ο Δήμαρχος.
Μία άλλη πλευρά του πιεστικού οικονομικού προβλήματος που αντιμετωπίζει ο Δήμος , αφορά την αναζήτηση κονδυλίων για μελέτες και για έργα, όταν παράλληλα προσπαθεί, να συμμαζέψει τα … ασυμμάζευτα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οικονομικής «διαρροής», είναι τα 5 εκατ. ευρώ χρωστούμενα, από βεβαιωμένες οφειλές για ανταποδοτικές υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης.
«Για εμάς το θέμα είναι ένα, καθώς προσεγγίζουμε σφαιρικά ζητήματα που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν ξεκομμένα μεταξύ τους. Η ολιστική προσέγγιση βλέπει τα υδατικά αποθέματα, μαζί με την ύδρευση - αποχέτευση, τη στήριξη της αγροτικής παραγωγής αλλά και γενικότερα της τοπικής οικονομίας, σε συνθήκες κλιματικής αλλαγής, την προστασία του περιβάλλοντος. Αυτή η προσέγγιση, επιβάλλει και την προώθηση ενός πλέγματος έργων, πολλά από τα οποία θα έπρεπε να είχαν γίνει χθες», τόνισε ο κ. Εμμανουήλ.
Ο Δήμος Πολυγύρου έχει τις δικές του ιστορίες παραδοξοτήτων και ανεπαρκειών. Έτσι, σε μία περίοδο που η κλιματική αλλαγή έχει χτυπήσει σκληρά τη χώρα μας και, τη Χαλκιδική ειδικότερα, το 40% του νερού που αντλείται, δε χρεώνεται, είτε λόγω απωλειών από τα δίκτυα ύδρευσης, είτε λόγω του πολύ δημοφιλούς «σπορ» της νεροκλοπής.
Όλη η παραλιακή ζώνη ( Καλύβες, Γερακινή, Ψακούδια, Μεταμόρφωση ), που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο κομμάτι της τουριστικής κίνησης και της παραθεριστικής κατοικίας στο Δήμο, έχει δίκτυο ύδρευσης από αμίαντο και βόθρους λυμάτων. Η ζώνη αυτή, που απορροφά άνω του 50% του νερού που καταναλώνεται στο Δήμο, δεν μπορεί να συνδεθεί με το Βιολογικό του Πολυγύρου, επειδή δεν υπάρχουν αποχετευτικά δίκτυα, ενώ δεν μπορεί να προσφέρει καλύτερης ποιότητας πόσιμο νερό, έστω και από τα υφιστάμενα δίκτυα ύδρευσης, γιατί δεν υπάρχει μονάδα επεξεργασίας νερού.
Η καταγραφή της κατάστασης των υφιστάμενων υποδομών όπως και των θεμάτων που σχετίζονται με τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους οικιακούς καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, απασχόλησε τη Δημοτική Αρχή από την πρώτη ημέρα ανάληψης καθηκόντων, παράλληλα με την προετοιμασία, για την κατάθεση προτάσεων για την ένταξη έργων σε νέα χρηματοδοτικά προγράμματα.
«Αναμένουμε τη δημοσίευση προσκλήσεων σε χρηματοδοτικές Δράσεις από το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας και από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης. Ετοιμάζουμε την υποβολή τριών προτάσεων, έργων αγροτικής οδοποιΐας στο ΕΠΑΑ, με στόχο τη βελτίωση της προσβασιμότητας στην Ορμύλια, στον Πολύγυρο και στον Ανθεμούντα.
«Στο ΕΠΑΑ θα υπάρξει πρόσκληση και για την κατασκευή φραγμάτων, την οποία δε θα μπορέσει να εκμεταλλευτεί ο Δήμος επειδή δεν βρήκαμε μελέτες, παρότι υπάρχει ανάγκη κατασκευής αρδευτικών φραγμάτων στον Ολύνθιο. Θα έπρεπε να έχουμε έτοιμο πλέγμα τεχνικών μελετών και εγκεκριμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η εκπόνηση της οποίας είναι αρκετά χρονοβόρα. Επειδή ο Δήμος δεν μπορεί να είναι επιλέξιμος φορέας, έχουμε συζητήσει με την Αντιπεριφερειάρχη Χαλκιδικής Κατερίνα Ζωγράφου την σύναψη συμφωνίας με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, αλλά οπωσδήποτε προαπαιτούνται ενέργειες για να καταλήξουμε σε μία τέτοια σύμβαση».
Ο κ. Εμμανουήλ αναφέρθηκε στις πιέσεις που δέχονται οι υποδομές του Δήμου, λόγω της κλιματικής αλλαγής, της μείωσης των υδατικών αποθεμάτων αλλά και της δυναμικής ανάπτυξης οικονομικών δραστηριοτήτων στο πρωτογενή όπως και στον τριτογενή τομέα.
«Πρέπει να βοηθηθεί ο αγροτικός τομέας γιατί στον Δήμο Πολυγύρου, έχει τεράστιες ανάγκες σε νερό. Η καλλιέργεια βρώσιμης ελιάς, είναι πολύ υδροβόρα. Το 30% του Δήμου είναι καλλιεργήσιμες εκτάσεις, με το 20% να είναι ελαιώνες και το υπόλοιπο 10% διάφορες άλλες καλλιέργειες, ενώ γίνονται συνεχώς νέες φυτεύσεις ελαιόδενδρων.
«Πρέπει όλοι να πέσουμε πάνω στο πρόβλημα, έπρεπε να το έχουμε κάνει από εχθές, κυρίως οι Δήμοι Πολυγύρου και Νέας Προποντίδας, που έχουν τις μεγαλύτερες καλλιεργήσιμες εκτάσεις στη Χαλκιδική», υποστήριξε ο κ. Εμμανουήλ.
Τα νούμερα, όπως σε όλες τις περιπτώσεις, αποδεικνύονται αμείλικτα . Στο Δήμο, η συνολική έκταση των ελαιώνων είναι 116.440 στρέμματα, εκ των οποίων το 80% και πλέον, αρδεύονται. Σε αυτές τις εκτάσεις υπάρχουν τουλάχιστον 1.863.000 ελαιόδενδρα που, λόγω των ξηροθερμικών συνθηκών, χρειάζονται περισσότερα ποτίσματα, σε πέντε αντί, τέσσερις μήνες και, με μεγαλύτερες ποσότητες νερού. Οι συνολικές ανάγκες σε νερό, για τις ελιές, έχουν υπολογιστεί στα 30.000.000 κ.μ. νερού, ποσότητες που δεν θα υπάρχουν μετά από πέντε χρόνια καθώς προχωράει το φαινόμενο της υφαλμύρωσης του γλυκού νερού, ενώ οι γεωτρήσεις, που άλλοτε αντλούσαν από τα 60 μέτρα βάθος, πλέον αντλούν νερό στα 100-120 μέτρα βάθος.
Ανάγκες σε νερό άρδευσης έχουν και οι καλλιέργειες κηπευτικών, κυρίως στον Ανθεμούντα και λιγότερο στην Ορμύλια, όπως και οι συγκριτικά μικρότερες εκτάσεις με οπωροφόρα ( βερυκοκιές, αμυγδαλιές, φυστικιές) .
Επίσης, στο Δήμο, υπάρχει σημαντική μεταποιητική δραστηριότητα, με περίπου 50-60 μονάδες επεξεργασίας ελιάς, ενώ σημαντική δραστηριότητα στο δευτερογενή, συνιστούν και τα Μεταλλεία Γερακινής.
Βεβαίως, η άλλη πολύ σημαντική δραστηριότητα αφορά τον τουρισμό, οι ανάγκες του οποίου σε νερό, συμπίπτουν χρονικά με τις αυξημένες εποχικά απαιτήσεις του αγροτικού τομέα.
Ο Δήμος έχει περίπου 22.000 κατοίκους, κοντά 5.100 ξενοδοχειακές κλίνες, περίπου 10.000 κλίνες σε ενοικιαζόμενα καταλύματα και 15.000 σε παραθεριστικές κατοικίες. Ο εποχικός πληθυσμός αυξάνεται κοντά στις 52.000 άτομα, με αποτέλεσμα οι ανάγκες σε νερό ύδρευσης να είναι μεγάλες.
Κι’ όπως επισήμανε ο Δήμαρχος, η κατάσταση ενδέχεται να διαφοροποιηθεί, γιατί οι οικισμοί των Καλυβών και της Γερακινής, βάσει των επεκτάσεων που είχαν σχεδιαστεί τη δεκαετία του 1990, μπορούν να φτάσουν στις 30.000 και, αντίστοιχα, 15.000 κατοίκους. Υπάρχουν πολεοδομημένες περιοχές που μπορούν εύκολα να διπλασιάσουν αυτόν τον εποχικό πληθυσμό, το καλοκαίρι, στις 60.000 άτομα.
Για να καλυφθούν οι ανάγκες τουριστικών καταλυμάτων, παραθεριστικών κατοικιών και μόνιμων κατοίκων, απαιτούνται 3.000.000 κ.μ. νερού στη διάρκεια όλου του έτους. Οι ανάγκες των μονίμων κατοίκων είναι 1.600.000 κ.μ. νερού, δηλαδή μόλις το 50% του νερού για ύδρευση.
Τα τακτικά έσοδα του Δήμου Πολυγύρου ανέρχονται σε 22 εκατ. και τα περιθώρια αύξησης των εσόδων από ανταποδοτικά τέλη, είναι πολύ στενά, καθώς ο πληθυσμός του Δήμου δεν ξεπερνάει τις 22.000 κατοίκους.
«Έχουμε στρέψει τις προσπάθειές μας στην είσπραξη των μεγάλων ανείσπρακτων τελών. Το κόστος της υπηρεσίας καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού ανέρχεται στα 4 εκατ. περίπου, κι’ ευτυχώς καλύπτεται από τα τέλη που επιβάλλονται. Όμως με το κόστος ύδρευσης- αποχέτευσης, υπάρχει σοβαρό ζήτημα γιατί οι ανείσπρακτοι λογαριασμοί ξεπερνούν σε ποσό τα 5 εκατ, οφειλές που αφορούν λογαριασμούς κατοικιών όπως επίσης επιχειρηματικές και επαγγελματικές χρήσεις, αλλά και αγροτικές», είπε ο κ. Εμμανουήλ και πρόσθεσε:
«Μόνο 2 εκατ. ευρώ κοστίζει το ρεύμα για τη λειτουργία των αντιλιοστασίων, όταν το 2019 το κόστος αυτό ήταν περίπου 600.000 ευρώ. Από το ρεύμα και μόνο, το κόστος παροχής νερού και υπηρεσίας, είναι πολύ μεγάλο».
Στα παράδοξα που όμως έχουν εξήγηση, είναι και το που πάει το νερό που αντλείται αλλά δεν χρεώνεται.
«Αντλούμε πολύ παραπάνω νερό από αυτό που χρεώνουμε στο δημότη. Διαπιστώσαμε ότι περίπου το 40% του νερού που αντλούμε, δεν χρεώνεται. Ένα μέρος αυτού του νερού, χάνεται λόγω βλαβών στα δίκτυα.
«Για παράδειγμα, στη Δ.Ε. Ορμύλιας, που έχει από τα μεγαλύτερα δίκτυα ύδρευσης και άρδευσης, από την πρώτη μέρα που αναλάβαμε ως σήμερα, αποκαταστήσαμε 150-160 βλάβες. Αντίστοιχη κατάσταση αντιμετωπίζουμε σε Πολύγυρο, Γαλάτιστα, Ζερβοχώρια.
«Ένα δεύτερο μέρος της οικονομικής απώλειας, οφείλεται στη νεροκλοπή, που στο Δήμο μας την έχουν αναγάγει σε «σπορ». Πάμπολλες οικιακές νεροκλοπές εντοπίσθηκαν κατά την αντικατάσταση των συμβατικών υδρομέτρων με ψηφιακά ( σχεδόν ολοκληρώθηκε η αντικατάσταση 19.000 υδρομέτρων)», τόνισε ο Δήμαρχος.
Να σημειωθεί ότι το 80% των οικισμών της Χαλκιδικής υδρεύονται με νερό στο οποίο υπάρχουν αρκετά υψηλές συγκεντρώσεις μετάλλων (σιδήρου, μαγγανίου, αρσενικού κ.αλ.), οπότε , πριν διατεθεί για κατανάλωση, θα πρέπει να το επεξεργάζονται μονάδες αποσιδήρωσης ( όπως π.χ. έγινε στο Βάβδο), κάτι που συνεπάγεται πρόσθετες επενδύσεις και κόστος.
«Χρειάζεται επειγόντως να δούμε το θέμα των αποχετευτικών δικτύων και των Μονάδων Επεξεργασίας Λυμάτων. Ο Βιολογικός Πολυγύρου ( ΕΕΛ), μεταξύ Πολυγύρου – Καλυβών, παραλαμβάνει μόνο το 40% των λυμάτων του Πολυγύρου, το υπόλοιπο 60%, πηγαίνει, μαζί με τα όμβρια, στα ρέματα.
«Ο Βιολογικός του Πολυγύρου δεν παραλαμβάνει τα λύματα της Παραλιακής Ζώνης, γιατί δεν υπάρχουν τα δίκτυα».
Έργα έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, αλλά , όπως υποστηρίχθηκε, υπήρξαν λαθεμένες επιλογές, ενώ και σε κάποιες περιπτώσεις τα έργα έμειναν μισά.
«Μεγάλο λάθος ήταν η κατασκευή Βιολογικού στην Όλυνθο. Η μονάδα ολοκληρώθηκε αλλά έμειναν στη μέση τα δίκτυα γιατί εγκατέλειψε την εργολαβία ο ανάδοχος. Κανονικά, τα λύματα του Παραλιακού Μετώπου θα έπρεπε να επεξεργάζονται στο Βιολογικό της Ολύνθου, σε μία μεγαλύτερη Μονάδα που θα είχε μικρότερο κόστος λειτουργίας μετά τους θερινούς μήνες, ενώ το επίπεδο της επεξεργασίας των λυμάτων θα έπρεπε να επιτρέπει την επανάχρηση του νερού που βγαίνει, για άρδευση», υποστήριξε ο κ. Εμμανουήλ.
Σήμερα δεν υπάρχει Βιολογικός στα Ψακούδια, ενώ ο Βιολογικός στην Ορμύλια, κατασκευασμένος τη δεκαετία του 1980, έχει πολύ σοβαρά προβλήματα. Η ΕΕΛ της Ορμύλιας, που δεν είχε καν εγκεκριμένη ΜΠΕ (τώρα ανατέθηκε σε μελετητή) πρέπει να επεκταθεί για να πάρει τα λύματα από τα Ψακούδια και από το Βατοπέδι. Στη Μεταμόρφωση, δεν υπάρχει Βιολογικός, αλλά υπάρχει μελέτη η οποία όμως πρέπει να αναθεωρηθεί για να υποβληθεί πρόταση σε επενδυτικό πρόγραμμα.
Έργα όμως απαιτούνται και για την άρδευση των καλλιεργειών, φράγματα και συνδέσεις με τα αρδευτικά δίκτυα.
«Χρειαζόμαστε μικροφράγματα για τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, αλλά και αρδευτικά φράγματα, στον Ολύνθιο και σε ρέματα, ώστε να συγκρατείται το νερό, που θα συγκεντρώνεται σε ταμιευτήρες, για να ποτίζονται στη συνέχεια, αγροτικές εκτάσεις».
Ο κ. Εμμανουήλ αναφέρθηκε και στο Φράγμα Χαβρία, ένα έργο εθνικής σημασίας που συζητείται από το δεκαετία του 1950.
«Το Φράγμα Χαβρία δεν είναι ένα έργο. Απαιτεί οκτώ βιολογικούς ανάντι του Χαβρία, στους ανάντι οικισμούς, έργα για τα οποία δεν έχει γίνει το παραμικρό. Απαιτείται η επίλυση της άρδευσης της Ορμύλιας , προαπαιτούμενο έργο γιατί πρώτα πρέπει να γίνει το αρδευτικό δίκτυο και μετά το Φράγμα. Τέλος, απαιτούνται και εκτεταμένα εξωτερικά δίκτυα για τη μεταφορά του νερού. Άρα, ο αναθεωρημένος προϋπολογισμός των 170 εκατ. ευρώ (σ.σ. ήταν στα 110 εκατ.) πάλι δεν επαρκεί για το σύνολο αυτών των έργων».
Για τα οικονομικά του Δήμου Πολυγύρου, φέρνει ζαλάδες το κόστος αντικατάστασης δικτύων ύδρευσης αλλά και κατασκευής δικτύων αποχέτευσης, μαζί με τις απαιτούμενες μονάδες επεξεργασίας νερού και λυμάτων.
«Εμείς πρέπει να διαθέσουμε περί τα 14 εκατ. ευρώ για τα εξωτερικά και εσωτερικά δίκτυα ύδρευσης που θα κατασκευαστούν στους Παραλιακούς Οικισμούς.
«Επιπλέον 3 εκατ. ευρώ για να κατασκευαστεί Μονάδα Επεξεργασίας Νερού στις Καλύβες Πολυγύρου, ενώ θα εγκατασταθούν και νέες δεξαμενές νερού.
«Όμως», όπως είπε ο κ. Εμμανουήλ, «η δαπάνη για την αποχέτευση είναι πολλαπλάσια της επένδυσης για τα έργα ύδρευσης. Ο Δήμος για τα έργα ύδρευσης και αποχέτευσης, θα χρειαστεί περίπου 70 εκατ. ευρώ, ενώ μαζί με τα φράγματα (εμπλουτισμού υδροφόρου ορίζοντα και άρδευσης) και μέτρα μείωσης του ενεργειακού κόστους, ο προϋπολογισμός θα ανεβεί στα 80 εκατ. ευρώ».
Αν εξασφαλισθούν κονδύλια, αυτά τα έργα θα μπορέσουν να υλοποιηθούν σε βάθος 10-15 ετών, καθώς οι προχωρημένες μελέτες είναι λίγες κι’ όσες υπάρχουν αφορούν ύδρευση και αποχέτευση. Για την άρδευση, η μόνη «σοβαρή» μελέτη αφορά τα αρδευτικά της Ορμύλιας κι’ αυτό, επειδή εντάσσονται στο πλέγμα έργων του Χαβρία.
« Υπάρχει ζήτημα εξασφάλισης οικονομικών πόρων. Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, δεν χρηματοδοτεί πλέον μελέτες ενώ αυτά τα έργα δεν μπορούν να γίνουν με χρηματοδότηση από το Δήμο. Σε επίσκεψη που κάναμε στις Βρυξέλλες είπαμε, ότι τα έργα που προκύπτουν από ολιστικό σχεδιασμό, πρέπει να προταχθούν στις χρηματοδοτήσεις
«Πολλά από αυτά τα έργα θα πρέπει να γίνουν με μελετοκατασκευή», επισήμανε ο κ. Εμμανουήλ, αφού γίνει η προκοστολόγηση και για τα δίκτυα αποχέτευσης.
Η περιβαλλοντική προστασία αλλά και το υψηλό ενεργειακό κόστος, έχει κινητοποιήσει το Δήμο, ο οποίος εκπονεί το Δημοτικό Σχέδιο Μείωσης Εκπομπών Ρύπων, ώστε στη συνέχεια να γνωρίζει που θα πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις και να προσπαθήσει να εντάξει σε προγράμματα, τα έργα αυτά.
Και σε όλα τα παραπάνω, ο Δήμος πρέπει να βρει κονδύλια για έργα οδοποιΐας, ενώ παλεύει και με την μεγάλη υποστελέχωση της Τεχνικής Υπηρεσίας, αναγκαζόμενος εκ των πραγμάτων να απευθύνεται σε αναπτυξιακούς οργανισμούς ώστε μέσω συνεργειών, να προωθηθεί η μελέτη και εκτέλεση έργων.
Καταλήγοντας, ο δήμαρχος Πολυγύρου Γιώργος Εμμανουήλ, δήλωσε ότι παρά την απαιτητική για τις υποδομές, συνύπαρξη, Αγροτικής Παραγωγής και Τουρισμού, στόχος του Δήμου είναι, η περαιτέρω ανάπτυξη του ποιοτικού τουρισμού στην περιοχή, με την αξιοποίηση του φυσικού πλούτου όπως και του σημαντικού πολιτιστικού αποθέματος που διαθέτει .
ΣΧΟΛΙΑ