Στις δημοτικές εκλογές του 2019 η περίπτωση του δήμου Θεσσαλονίκης ήταν μεταξύ αυτών που είχαν αποτελέσει την αφορμή ώστε να προχωρήσει η τότε κυβέρνηση σε διορθωτικές νομοθετικές ρυθμίσεις προκειμένου να μπορούν να λειτουργήσουν δήμοι στους οποίους οι νεοεκλεγέντες δήμαρχοι δεν διέθεταν πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο, ελέω απλής αναλογικής.

Ο δεύτερος δήμος της χώρας ήταν η πλέον κραυγαλέα περίπτωση καθώς ο Κωνσταντίνος Ζέρβας διέθετε μόλις επτά από τους συνολικά 49 δημοτικούς συμβούλους. Τέσσερα χρόνια μετά ο δήμος Θεσσαλονίκης δίνει και πάλι το ερέθισμα, αυτή τη φορά για να ξαναδεί η κυβέρνηση το θέμα του χρόνου της ανάληψης καθηκόντων από τις νέες δημοτικές αρχές.

Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο οι νέες διοικήσεις αναλαμβάνουν καθήκοντα δυόμισι μήνες μετά τις εκλογές επιφέρει τεράστιες επιπτώσεις στη λειτουργία των δήμων, κυρίως αυτών όπου υπάρχει αλλαγή σκυτάλης. Στην καλύτερη περίπτωση οι συγκεκριμένοι δήμοι, το χρονικό διάστημα αυτών των δυόμισι μηνών υπολειτουργούν. Στη χειρότερη, βρίσκονται σε κατάσταση πλήρους παραλυσίας ή και διάλυσης, όπως δυστυχώς βλέπουμε να συμβαίνει στην περίπτωση του δήμου Θεσσαλονίκης.

Πλησιάζουμε στο τέλος του χρόνου και ο δεύτερος δήμος της χώρας κινδυνεύει να μείνει χωρίς τεχνικό πρόγραμμα και χωρίς προϋπολογισμό για το επόμενο έτος. Ο λόγος είναι ότι μετά την ήττα της στις εκλογές της 15ης Οκτωβρίου η διοίκηση Ζέρβα κατέρρευσε. Διελύθη εις τα εξ ων συνετέθη· ή άλλως, ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα. Μια ομάδα η οποία συγκροτήθηκε, όχι με βάση προγραμματικές συγκλίσεις αλλά στη λογική της συναλλαγής, με μοναδικό συνδετικό αρμό τη νομή της εξουσίας, μόλις αυτή απωλέσθηκε, κατέρρευσε και η διοίκηση.

Ενδεικτικό είναι όσα συνέβησαν τις τελευταίες ημέρες. Στην αρχή της εβδομάδας αναβλήθηκε η συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου λόγω έλλειψης απαρτίας καθώς το 80% των συμβούλων της πλειοψηφίας απουσίαζε. Προχθές στη συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής, την πρόταση της δημοτικής αρχής για αύξηση των δημοτικών τελών κατά 35% την ψήφισε μόνον ο πρόεδρος της Επιτροπής, ενώ τα υπόλοιπα πέντε μέλη της διοίκησης ψήφισαν “λευκό”.

Το ίδιο αναμένεται να συμβεί και στο μεθαυριανό δημοτικό συμβούλιο όπου για να περάσουν αυτές οι αυξήσεις απαιτούνται τουλάχιστον 25 ψήφοι, πράγμα παντελώς αδύνατον. Έτσι, η ευθύνη περνά πλέον στην επόμενη διοίκηση του Στέλιου Αγγελούδη η οποία θα αναγκαστεί μέσα από συνεχείς αναμορφώσεις του προϋπολογισμού να βγάλει τη χρονιά.

Κι εδώ επανέρχεται το ερώτημα: γιατί η ανάληψη καθηκόντων από τη νέα διοίκηση δεν γίνεται την επομένη των δημοτικών εκλογών; Για ποιο λόγο θα πρέπει δεκάδες δήμοι να παραμένουν ακυβέρνητοι για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, οδηγούμενοι σε παραλυσία και διάλυση; Δυστυχώς, το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των δήμων είναι εξόχως δημαρχοκεντρικό. Εάν ο δήμαρχος, υπό το βάρος της αποδοκιμασίας του, τα παρατήσει, παύει ουσιαστικά να λειτουργεί και ο δήμος. Πέραν αυτού, υπάρχουν δύο ακόμη λόγοι για τους οποίους θα πρέπει να αλλάξει το σημερινό καθεστώς. Ο πρώτος αφορά περιπτώσεις δημάρχων οι οποίοι πριν να εγκαταλείψουν την καρέκλα τους φροντίζουν, με κάθε τρόπο, με μια σειρά αποφάσεις της τελευταίας στιγμής, όπως για παράδειγμα μια γενναία μείωση των δημοτικών τελών, να υποσκάψουν την προσπάθεια του διαδόχου τους.

Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με τυχόν ατασθαλίες των απερχόμενων διοικήσεων για τις οποίες δίνεται το χρονικό περιθώριο στους απερχόμενους δημάρχους να τις συγκαλύψουν, σβήνοντας τα ίχνη τους.