Φρένο στην προμήθεια από το δήμο Θεσσαλονίκης 48 πολυκέντρων ανακύκλωσης, τα γνωστά «σπιτάκια ανακύκλωσης», βάζει το Ελεγκτικό Συνέδριο. Συγκεκριμένα, στις 24 Ιουλίου κοινοποιήθηκε στο δήμο η υπ’ αρ. 288/2023 Πράξη του ΣΤ’ Κλιµακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία απορρίπτεται το σχέδιο σύμβασης με την εταιρεία «ΤΕΧΑΝ Συστήµατα Περιβαλλοντικής Εναλλακτικής Διαχείρισης Ανώνυμη Βιοµηχανική και Εμπορική Εταιρεία» για την προμήθεια των 48 πολυκέντρων ανακύκλωσης. Κατά της απόφασης αυτής ο δήμος έχει ασκήσει προσφυγή ανάκλησης στο έβδομο τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Το ΣΤ’ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου συνήλθε στις 14 Ιουλίου 2023 προκειµένου να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας σύναψης του σχεδίου της 1ης εκτελεστικής σύμβασης, όπως προβλέπεται στη συµφωνία - πλαίσιο, η οποία υπογράφηκε στις 5 Μαΐου 2023, μεταξύ του δήμου Θεσσαλονίκης και της ΤΕΧΑΝ. Η συμφωνία-πλαίσιο προβλέπει την προμήθεια, εγκατάσταση και λειτουργία 48 πολυκέντρων ανακύκλωσης υλικών, αξίας 298.500,00 ευρώ το καθένα και συνολικά 14.328.000 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ (17.766.720 συµπεριλαμβανομένου ΦΠΑ). 

Η προµήθεια προβλέφθηκε να γίνει τµηµατικά, όταν και εφόσον κριθεί σκόπιμο από τον δήμο, µε τη σύναψη εκτελεστικών συµβάσεων, σε χρονικό διάστηµα 18 µηνών από την ανάρτηση της σύµβασης στο ΚΗΜΑΗΣ (10.5.2023) με δυνατότητα παράτασης 9 µηνών. Σύμφωνα με όσα προβλέπονται στη συμφωνία-πλαίσιο οι εκτελεστικές συµβάσεις θα συντάσσονται από τη Διεύθυνση Ανακύκλωσης και Ανάπτυξης Συστημάτων κυκλικής Οικονομίας του δήµου και θα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων το είδος, την ποσότητα, το τίµημα των υπό προμήθεια ειδών, τον τρόπο εκτέλεσης, το χρονοδιάγραµµα ολοκλήρωσης κ.λπ.

Πώς θα γίνεται η προμήθεια

Ειδικότερα, στο κεφάλαιο 6 της 47/2022 διακήρυξης προβλέπεται ότι κάθε φορά που θα παρουσιάζεται η σχετική ανάγκη και µετά τον καθορισμό και προετοιµασία του εκάστοτε σημείου τοποθέτησης των πολυκέντρων ανακύκλωσης, η Διεύθυνση Ανακύκλωσης και Ανάπτυξης Συστηµάτων κυκλικής Οικονομίας θα απευθύνει γραπτή πρόσκληση προς τον ανάδοχο στην οποία θα περιλαμβάνονται κατ’ ελάχιστον η ποσότητα των ειδών, το σημείο τοποθέτησης και το χρονοδιάγραμµα παράδοσης-τοποθέτησης. 

Στη συνέχεια, εντός επτά ηµερών από την αποστολή της σχετικής πρόσκλησης, ο ανάδοχος υποβάλει προσφορά η οποία θα αφορά κυρίως στην ποσότητα των υπό προµήθεια ειδών, τα σηµεία τοποθέτησης, το χρόνο παράδοσης-τοποθέτησης και ενδεχομένως (αν το επιτρέπουν οι τιµές της αγοράς και οι δηµοσιονομικές συνθήκες) θα αφορά και νέα τιμή που σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είναι ίση ή µικρότερη από αυτή με την οποία συμμετέχει στη συμφωνία-πλαίσιο. 

Στη διακήρυξη προβλέπεται επίσης ότι θα παραδοθεί στον ανάδοχο εγκαίρως λίστα των σηµείων τοποθέτησης των πολυκέντρων ανακύκλωσης, ώστε να δροµολογηθούν από πλευράς του οι απαιτούμενες ενέργειες διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου (εκταταστάσεις ηλεκτροδότησης κ.λπ.). Στη συνέχεια η Διεύθυνση Ανακύκλωσης εισηγείται στην Οικονομική Επιτροπή την ανάθεση της προµήθειας και εκδίδεται σχετική απόφαση.

Η πρόσκληση του δημάρχου

Σε εφαρµογή της συµφωνίας-πλαίσιο, ο δήμαρχος Κωνσταντίνος Ζέρβας, την 1η Ιουνίου, απηύθυνε στην εταιρεία ΤΕΧΑΝ ΑΒΕΕ «Πρόσκληση - παραγγελία» για τη σύναψη της 1ης εκτελεστικής σύµβασης, με την οποία την καλούσε για προμήθεια, εγκατάσταση και λειτουργία του συνόλου των 48 πολυκέντρων ανακύκλωσης. Σύμφωνα με την πρόσκληση του δημάρχου η διάρκεια της σύµβασης ορίζεται σε 18 µήνες, με δυνατότητα παράτασης για 9 επιπλέον μήνες, από την υπογραφή και ανάρτησή της στο ΚΗΜΔΗΣ. Επίσης, κατά τη διάρκεια της σύμβασης, ο δήμος Θεσσαλονίκης θα καλεί τον ανάδοχο για τον χρόνο, τον τόπο/ους και τον αριθμό των πολυκέντρων ανακύκλωσης που θα τοποθετηθούν στην εν λόγω εκτελεστική σύμβαση.

Οι λόγοι της απόρριψης

Το ΣΤ’ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου απέρριψε το σχέδιο της εκτελεστικής σύμβασης, αναφέροντας μεταξύ άλλων τα εξής:

1. Κατά τους όρους της από 5.5.2023 συμφωνίας-πλαίσιο για την προµήθεια των ζητούµενων ειδών (πολυκέντρα ανακύκλωσης), προϋπόθεση για την ανάθεση μίας εκτελεστικής σύμβασης αποτελεί η προηγούμενη τεκμηριωμένη καταγραφή των αναγκών του δήμου. Κατά τούτο, ο δήμος, ο οποίος προφανώς δεν είχε ολοκληρώσει τον σχεδιασµό της εγκατάστασης του δικτύου των πολυκέντρων ανακύκλωσης πριν από τη σύναψη της συμφωνίας-πλαίσιο, διατηρεί τη δυνατότητα να παραλάβει μόνο όσα ήδη έχει τεκμηριωµένα προσδιορίσει ότι χρειάζεται κατά τη χρονική στιγμή που απευθύνει σχετική πρόσκληση στον ανάδοχο της συμφωνίας πλαίσιο για σύναψη εκτελεστικής σύµβασης, και δεν δικαιούται σε ανάθεση ειδών συγκεκριμένης αξίας και ποσότητας που κατά τον ανωτέρω χρόνο υπερβαίνει ή υπολείπεται των πραγματικών αναγκών του. 

Παρά τις ανωτέρω προβλέψεις της συμφωνίας-πλαίσιο, η ελεγχόμενη 1η εκτελεστική σύμβαση, η οποία δεν ερείδεται σε οποιονδήποτε νεότερο σχεδιασµό ή τεκμηρίωση των αναγκών του δήμου, προβλέπει ότι ο τελευταίος δεσμεύεται να προμηθευτεί το σύνολο των πολυκέντρων ανακύκλωσης (κατόπιν τµηµατικών παραγγελιών), ανεξάρτητα από τις πραγµατικές τελικές ανάγκες του. 

Κατά τούτο, η ελεγχόµενη εκτελεστική σύµβαση αντίκειται: α) στους όρους της συµφωνίας-πλαίσιο, αφού ο ειδικότερος προσδιορισμός των αναγκών του δήμου θα πραγµατοποιηθεί όχι πριν (όπως προβλέπει η συµφωνία-πλαίσιο) αλλά μετά την υπογραφή της εκτελεστικής σύμβασης και β) στην αρχή της οικονοµικότητας, αφού ο δήμος δεσµεύεται µε την ελεγχόμενη εκτελεστική σύμβαση να προμηθευτεί το σύνολο της ποσότητας των ειδών, χωρίς να έχει εκτιμήσει τις πραγματικές ανάγκες του, µε αποτέλεσµα να εκτίθεται στον κίνδυνο να παραλάβει είδη που τελικώς δεν θα χρειαστεί ή δεν θα δύναται για άλλους λόγους να χρησιμοποιήσει.

Προμήθεια στα τυφλά

2. Προϋπόθεση για την ανάθεση κάθε εκτελεστικής σύµβασης αποτελεί ο προηγούµενος καθορισµός (χωροθέτηση) και η προετοιμασία από το δήμο του εκάστοτε σημείου τοποθέτησης των πολυκέντρων ανακύκλωσης. Αυτό είναι αναγκαίο για την εύρυθµη λειτουργία της προμήθειας, προκειμένου αφενός µεν να διασφαλίζεται εξαρχής ότι το σημείο είναι κατάλληλο και ότι δεν υπάρχουν νοµικά ή πραγµατικά κωλύµατα για την τοποθέτηση εκάστου πολυκέντρου ανακύκλωσης, αφετέρου δε, να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις στις εργασίες εγκατάστασης των πολυκέντρων που θα εκτελέσει ο ανάδοχος, αφού ο δήµος θα έχει ολοκληρώσει τις αναγκαίες προπαρασκευαστικές ενέργειες (π.χ. διασφάλιση αναγκαίων αδειών, απομάκρυνση εμποδίων) και θα έχει ενηµερώσει κατάλληλα τον ανάδοχο ώστε να δρομολογηθούν από την πλευρά του οι απαιτούμενες ενέργειες (διαμόρφωση βάσης πολυκέντρου και πίλαρ τροφοδότησης, εκσκαφές κ.λπ.). Ωστόσο, αυτές οι προετοιμασίες για την τοποθέτηση των 48 πολυκέντρων ανακύκλωσης δεν έγιναν από τον δήμο.

Επιπλέον, σύµφωνα με τη συμφωνία πλαίσιο, στην εκτελεστική σύμβαση απαιτείται ο προηγούμενος καθορισµός του χρονοδιαγράµµατος παράδοσης-τοποθέτησης των πολυκέντρων ανακύκλωσης, που για κάθε παράδοση δεν πρέπει να υπερβαίνει τους επτά µήνες από τη σύναψη της εκτελεστικής σύµβασης. Όλα αυτά αποτελούν και το αντικείµενο της νέας διαπραγµάτευσης με τον ανάδοχο κατόπιν πρόσκλησης του Δήμου στην οποία θα καθορίζεται κατ' ελάχιστο η προς προµήθεια ποσότητα των ειδών για την κάλυψη των αναγκών του δήµου, τα σημεία τοποθέτησης των ειδών αυτών και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης από τον ανάδοχο, ο οποίος µπορεί να προσφέρει νέα τιµή, που σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είναι ίση ή µικρότερη από αυτή που προσέφερε στη συμφωνία-πλαίσιο. Εντούτοις, η διαδικασία αυτή δεν ακολουθήθηκε στην προκειµένη περίπτωση, αφού ο ανάδοχος κλήθηκε µόνο να προσκοµίσει επικαιροποιημένα δικαιολογητικά κατακύρωσης, χωρίς να προηγηθεί χωροθέτηση των σημείων τοποθέτησης των πολυκέντρων ανακύκλωσης, χωρίς να καθοριστεί το χρονοδιάγραμµα ολοκλήρωσης των παραδόσεων και χωρίς ο ανάδοχος να συμµετάσχει στον εν λόγω προγραµματισμό.

3. Επίσης, σε αντίθεση µε τους όρους της συµφωνίας πλαίσιο, το σχέδιο της υπό έλεγχο εκτελεστικής σύµβασης εμφανίζεται αόριστο, καθόσον στους όρους της δεν περιλαμβάνεται ούτε ο τρόπος εκτέλεσης της σύμβασης (ιδίως η χωροθέτηση και, κατ’ επέκταση, ο τόπος παράδοσης και εγκατάστασης των ειδών) ούτε το ειδικό χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης που αφορά στον χρόνο παράδοσης έκαστου εκ των 48 ζητουμένων πολυκέντρων ανακύκλωσης.

4. Τέλος, το χρονοδιάγραµµα που προβλέπεται στην υπό έλεγχο εκτελεστική σύμβαση και ορίζεται σε 18 μήνες με δυνατότητα παράτασης για 9 επιπλέον, αντίκειται στην από 5.5.2023 συμφωνία-πλαίσιο διότι: α. παρατείνεται ανεπίτρεπτα η προβλεπόμενη στη συμφωνία-πλαίσιο διάρκεια της εκτελεστικής σύµβασης, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τους επτά μήνες, και β. προβλέπεται ανεπίτρεπτα (χωρίς να υπάρχει σχετική πρόβλεψη στη συμφωνία-πλαίσιο) η δυνατότητα σύναψης νέων εκτελεστικών συµβάσεων και μάλιστα σε χρόνο που υπερβαίνει τη μέγιστη διάρκεια της συμφωνίας-πλαίσιο, αφού το νέο 18μηνο αρχίζει από τη δημοσίευση στο ΚΗΜΔΗΣ της εκτελεστικής σύµβασης.

Με βάση τους ανωτέρω λόγους, «το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέπος σχεδίου εκτελεστικής σύμβασης, δοθέντος ότι το περιεχόμενό της αντίκειται στους όρους της από 5.5.2023 συμφωνίας πλαίσιο για την ‘Προµήθεια και εγκατάσταση πολυκέντρων ανακύκλωσης’ στον δήμο Θεσσαλονίκης».

Δεν ανησυχούν στον δήμο

Σε δηλώσεις του στη «ΜτΚ» ο αντιδήμαρχος Οικονομικών Σωκράτης Δημητριάδης εμφανίζεται καθησυχαστικός όσον αφορά την υλοποίηση της σύμβασης για την «Προµήθεια και εγκατάσταση των 48 πολυκέντρων ανακύκλωσης» στον δήμο Θεσσαλονίκης. «Όπως προκύπτει από το σκεπτικό της απόφασης του ΣΤ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, οι λόγοι της απόρριψης είναι κυρίως διαδικαστικοί. Εμείς έχουμε ασκήσει ήδη προσφυγή ανάκλησης της απόφασης στο έβδομο τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου και είμαστε βέβαιοι ότι πολύ σύντομα το Ελεγκτικό θα ανάψει το πράσινο φως για την υλοποίηση της σύμβασης. Έως τότε ‘παγώνουν’ φυσικά όλες οι σχετικές διαδικασίες».

Σύμφωνα με τον κ. Δημητριάδη, παράλληλα με την προμήθεια των 48 πολυκέντρων ανακύκλωσης «παγώνει» και ο διαγωνισμός για την επικοινωνιακή προβολή του όλου εγχειρήματος. Συγκεκριμένα το αντικείμενο αυτού του διαγωνισμού αφορά «την παροχή υπηρεσιών πληροφόρησης καθώς και δράσεις ενημέρωσης, δημοσιότητας και ευαισθητοποίησης των δημοτών με σκοπό οι δράσεις του έργου ‘Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Γωνιών Ανακύκλωσης του Δήμου Θεσσαλονίκης’ να γίνουν γνωστές και οι δημότες να ενημερωθούν και να ευαισθητοποιηθούν ώστε αυτές να γίνουν περισσότερο αποτελεσματικές». 

Ο προϋπολογισμός της σύμβασης ανέρχεται σε 682.000 ευρώ (περιλαμβανομένου ΦΠΑ) και χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», όπως άλλωστε και η προμήθεια των 48 πολυκέντρων ανακύκλωσης. Η καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών ήταν στις 14 Ιουλίου και η αποσφράγισή τους στις 20 του ίδιου μήνα. Σύμφωνα με τον κ. Δημητριάδη, μετά την απόφαση του ΣΤ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου «παγώνει» η διαδικασία και αυτού του διαγωνισμού.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 20.08.2023