Συνέντευξη Βασίλης Μόσχου, Ελένη Τσαλκατίδου

Τρεις μήνες έχουν περάσει από την ημέρα που ο Αλέξανδρος Νικολαΐδης έφυγε από τη ζωή χωρίς κανείς να μπορεί ακόμα να το συνειδητοποιήσει.

Ο Θεσσαλονικιός «γίγαντας» του τάε κβον ντο άφησε πάντως πίσω του μία σπουδαία παρακαταθήκη, αθλητική, κοινωνική και οικογενειακή. Η σύζυγός του, Δώρα Τσαμπάζη, μίλησε στη «ΜτΚ» για τη βαριά, όπως τονίζει, κληρονομιά που της άφησε ο Αλέξανδρος, όπως επίσης για τη στάση του απέναντι όχι μόνο στην ασθένεια, αλλά και την ίδια τη ζωή.

Πώς ήταν τα φετινά, πρώτα Χριστούγεννα, χωρίς τον Αλέξανδρο;

«Στο πένθος και στη διαχείρισή του δεν υπάρχει σωστό ή λάθος. Εγώ, λοιπόν, πέρασα τα Χριστούγεννα οικογενειακά, με πολλή αγάπη και με πολλές παιδικές φωνές, ενώ την Πρωτοχρονιά πέρασα πολύ ποιοτικό χρόνο με την μεγάλη μου την κόρη, που το χρειαζόταν πιο πολύ, κάνοντας μια μικρή εξόρμηση στην Αθήνα. Οπότε, θα πω ότι προφανώς δεν ήταν τα πιο "τέλεια" Χριστούγεννα της ζωής μου, αλλά εάν κοιμάσαι αγκαλιά τη νύχτα με τα παιδιά σου, δεν σου επιτρέπεται καν να πεις ότι είναι τα χειρότερα. Ο καθένας το πένθος το διαχειρίζεται με έναν δικό του τρόπο».

Υπάρχει κάποια ανάμνηση από τον Αλέξανδρο που στις δύσκολες στιγμές ανακαλείς στη μνήμη σου και παίρνεις δύναμη, είναι, δηλαδή, σαν «φυλαχτό» για σένα;

«"Φυλαχτό" για μένα ήταν η αγάπη του και ο έρωτάς του, γιατί πραγματικά ήταν από αυτές τις αγάπες τις σπάνιες, τις πολύ δοτικές, που συμβαίνουν μία στο τόσο. Δεν το σκέφτομαι όλο αυτό με μελαγχολία του τύπου "τι είχα, Θεέ μου, και τι έχασα". Σκέφτομαι ότι ήταν ένα πολύτιμο δώρο αυτά τα δέκα χρόνια στη ζωή μου».

Λειτουργεί η στάση του απέναντι στο πρόβλημα υγείας, αλλά και εν γένει η στάση του απέναντι στη ζωή ως κινητήριος δύναμη για σένα;

«Η στάση του γενικότερα απέναντι στη ζωή, όχι μόνο στο πρόβλημα υγείας του είναι κινητήριος δύναμη για μένα. Δεν ήρθε το πρόβλημα υγείας για να καταλάβω τι άνθρωπος ήταν ο Αλέξανδρος. Αυτό το έβλεπα στην καθημερινότητά μας. Απλά ο τρόπος που το διαχειρίστηκε ήταν το κεράσι σε όλο αυτό που εγώ ήξερα και βίωνα όλα αυτά τα χρόνια».

Υπήρξαν φορές που αναρωτήθηκες «γιατί συνέβη τώρα σε εμάς αυτό;»

«Ναι, το είπα, ενώ ο Αλέξανδρος ποτέ. Το έλεγα στην αρχή, ενώ στη συνέχεια έμαθα να το διαχειρίζομαι. Εκείνος, ακόμα και σε αυτό ήταν αλληλέγγυος. Έλεγε «εάν δεν γινόταν σε εμένα, θα τύχαινε στον διπλανό μου». Σταδιακά άρχισα να το αποδέχομαι και ένιωθα περήφανη για τον τρόπο που το διαχειριζόταν ο άνθρωπός μου. Η ζωή είναι ένας μακελάρης που χτυπάει τυφλά.

Παρότι οι ιστορίες μας δεν μοιάζουν, αλλά σε όλο αυτό που ζήσαμε οδηγός μας ήταν η δύναμη που έδειξαν η Μάγδα η Φύσσα και οι γονείς της Ελένης Τοπαλούδη, που για μένα τούς έχει συμβεί το χειρότερο. Ένας γονιός έχασε το παιδί του και μάλιστα από δολοφόνους και από βιαστές και επιπλέον υποβάλλεται στη δοκιμασία ενός εφετείου. Όλοι οι υπόλοιποι, λοιπόν, οφείλουμε να υποκλιθούμε μπροστά τους».

Έχεις αναφέρει ότι μέχρι τελευταία στιγμή υπογράφατε χαρτιά και περιμένατε την έγκριση ενός νέου φαρμάκου. Θεωρείς ότι θα μπορούσαν να είχαν κυλήσει διαφορετικά τα πράγματα;

«Ήταν ένα πειραματικό φάρμακο της Pfizer, το οποίο ο ίδιος ο Άλμπερτ Μπουρλά το έστελνε προσωπικά για τον Αλέξανδρο. Εάν αυτό το φάρμακο ερχόταν δέκα ημέρες πριν, μπορεί τώρα να μιλούσαμε σε διαφορετική βάση. Έχουμε δει ανθρώπους να γυρνούν από το σημείο που ήταν ο Αλέξανδρος και να καθαρίζουν απ’ όλες τις μεταστάσεις. Το φάρμακο, όμως, δεν εγκρίθηκε, γιατί ο ΕΟΦ ακολουθούσε τη δαιδαλώδη ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Για μένα είναι μεν νομικά καλυμμένοι στον ΕΟΦ, αλλά δεν είναι και ηθικά. Έπρεπε κάποιος να το πάρει πάνω του, γιατί ήξεραν για ποιον πρόκειται – παρ’ ότι ο Αλέξανδρος δεν ήθελε κάποια ειδική μεταχείριση – και ήξεραν πόσο επείγον ήταν.

Έχω κάνει μια πρώτη επαφή ώστε μέσα στους επόμενους μήνες να βρεθώ με τους ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ αρχικά – γιατί ο Αλέξανδρος άνηκε στον ΣΥΡΙΖΑ – και μετά να γίνει μια συνάντηση με όλους τους Έλληνες ευρωβουλευτές, προκειμένου να γίνει μια πρόταση από την ελληνική ευρωομάδα, ώστε να αλλάξει η νομοθεσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο κομμάτι της έγκρισης πειραματικών φαρμάκων και να υιοθετηθεί το αμερικάνικο μοντέλο. Σύμφωνα με αυτό, ο ασθενής έχει το δικαίωμα να δοκιμάσει ό,τι θέλει, υπογράφοντας τη σχετική δήλωση. Πιστεύω ότι αξίζει η προσπάθεια».

Τι θα ήθελες να θυμούνται τα παιδιά σας από τον πατέρα τους;

«Θα κάνω τα πάντα για να θυμούνται τα πάντα. Αυτό που τώρα προσπαθώ να δώσω στην κόρη μου να καταλάβει είναι αυτό που έχω συμπτύξει σε μία πρόταση ότι «πρέπει να είσαι περήφανη για τον πατέρα σου, γιατί ήταν ένας πολύ σπουδαίος άνθρωπος».

Αν μπορούσες να περιγράψεις με 2-3 λέξεις την παρακαταθήκη του Αλέξανδρου, ποιες θα επέλεγες;

«Θα επέλεγα δύο. Αξιοπρέπεια και αλληλεγγύη. Αυτές είναι οι λέξεις που περιγράφουν με ακρίβεια το αθλητικό και αλλά και το κοινωνικό του αποτύπωμα, περικλείουν όλα όσα πρέσβευε στη ζωή του.

Ο Αλέξανδρος πορεύτηκε με πολύ μεγάλη καθαρότητα. Σε αθλητικό επίπεδο, για παράδειγμα, δεν πήρε ποτέ αναβολικά, δεν έκανε ποτέ συμφωνίες κάτω από το τραπέζι, όλες του οι νίκες ήταν πεντακάθαρες. Επίσης ήταν πάντα συγκλονιστικός με τους αντιπάλους του, ανεξαρτήτως αν κέρδιζε ή έχανε. Και στην πολιτική του διαδρομή όμως, που δυστυχώς για εκείνον αλλά και για την κοινωνία ήταν πολύ σύντομη, πορεύτηκε με τις ίδιες αξίες».

Μίλησες για τη σχέση που είχε χτίσει με τους συναθλητές του. Πώς αισθάνθηκες όταν έμαθες πως ο Κορεάτης που αντιμετώπισε στον τελικό των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 ήρθε στη Θεσσαλονίκη για να τιμήσει τη μνήμη του;

«Γνωρίζω καλά πως σε αυτό το επίπεδο όλα τα παιδιά ήταν μία παρέα, μία γροθιά. Ήταν αντίπαλοι μόνον κατά τη διάρκεια των αγώνων, για λίγα λεπτά. Ο Αλέξανδρος ήταν φίλος με όλους τους σπουδαίους αυτούς συναθλητές του. Είναι πολύ συγκινητικό που ήρθε ο Μουν στην Ελλάδα για να τιμήσει τη μνήμη του Αλέξανδρου αλλά η χειρονομία του δεν μου προξένησε έκπληξη. Όπως σας είπα και πριν ξέρω πόσο δεμένα ήταν μεταξύ τους όλα τα παιδιά και πόσο αγαπητός ήταν ο Αλέξανδρος. Γνωρίζω επίσης καλά πως αν είχε φύγει από τη ζωή κάποιο άλλο από τα παιδιά, ο Αλέξανδρος θα έκανε το ίδιο για να αποτίσει φόρο τιμής στη μνήμη του».

Αισθάνεσαι ότι έχεις στα χέρια σου μία σκυτάλη που πρέπει να παραδώσεις στον επόμενο; Ότι πρέπει να πιάσεις το νήμα από εκεί που το άφησε ο Αλέξανδρος;

«Ο Αλέξανδρος μού άφησε μία πολύ βαριά κληρονομιά και για να είμαι ειλικρινής δεν γνωρίζω αν μπορώ να τη σηκώσω, αν είμαι άξια να το κάνω. Όμως νομίζω πως έχω ένα χρέος απέναντί του.

Ο αδερφός του θα συνεχίσει την αθλητική του κληρονομιά, καθώς και εκείνος είναι πρωταθλητής τάε κβον ντο. Εγώ από τάε κβον ντο δεν έχω ιδέα, επομένως σε μένα αναλογεί το άλλο σκέλος της δράσης του, το πιο κοινωνικό, που έχει και πολιτική διάσταση με την έννοια της καθημερινής στάσης μας απέναντι στα πράγματα.

Πολιτική είναι το να πάρω ένα σκουπίδι και να το ανακυκλώσω, αντί να το πετάξω κάτω, να προσφέρω ό,τι περισσότερο μπορώ σε έναν άστεγο που θα συναντήσω στον δρόμο μου, να καλωσορίσω μία βάρκα με πρόσφυγες αντί να τους πω φύγετε από εδώ, είστε ανεπιθύμητοι. Ο καθένας από εμάς ασκεί πολιτική σε καθημερινή βάση.

Υπό αυτήν την έννοια, ναι θα πάρω τη σκυτάλη από τον Αλέξανδρο. Είναι πολύ βαριά η κληρονομιά, αλλά θα το προσπαθήσω».

Υπάρχουν κάποιες δράσεις που σκοπεύεις να προωθήσεις ως φόρο τιμής στη μνήμη του;

«Καθημερινά έρχονται στο μυαλό μου ιδέες για χιλιάδες πράγματα, αλλά δεν υπάρχει χρόνος για να τις επεξεργαστώ. Αυτό που ανέφερα πριν για την έγκριση των πειραματικών φαρμάκων είναι σίγουρα μία τέτοια δράση.

Είναι όμως νωρίς. Η ζωή μου έχει πάρει τη μορφή μίας χιονοστιβάδας και αισθάνομαι ότι ίσως πρέπει να κάνω και λίγο πίσω γιατί κι εγώ δεν έχω βρει ακόμη τα πατήματά μου. Θα κάνω πολλά πράγματα, αλλά πρώτα θα πατήσω για λίγο φρένο, αφού η δημοπρασία των μεταλλίων του Αλέξανδρου μού προκάλεσε πολύ έντονο στρες. Ήταν κάτι που έπρεπε να γίνει και δικαίως ιεραρχήθηκε ως προτεραιότητα».

Είσαι ικανοποιημένη από τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκαν τα πράγματα σε ό,τι αφορά τη δημοπρασία των μεταλλίων;

«Την οργάνωση της όλης διαδικασίας ανέλαβε αφιλοκερδώς η εταιρεία Active Media, των κουμπάρων μας, Άκη και Άρτεμης Τσόλη. Παρόλο που έγινε μέσω ίντερνετ υπήρξε ένας τεράστιος όγκος δουλειάς και όλα τα παιδιά της εταιρείας δούλευαν νυχθημερόν, με μοναδικό κίνητρο την αγάπη τους για τον Αλέξανδρο.

Οι καταθέσεις συνεχίζονται και η δουλειά παραμένει σκληρή. Οφείλω λοιπόν να τους πω ένα μεγάλο "ευχαριστώ". Η δημοπρασία πήγε ανέλπιστα καλά. Είναι πολύ συγκινητική η ανταπόκριση του κόσμου και των φορέων που αποφάσισαν να μετάσχουν, είτε μιλάμε για τα μεγάλα ποσά που αφορούν στα μετάλλια, είτε στα μικρότερα που αφορούν στις δάδες. Πρέπει να πω ότι δόθηκαν και ποσά που, στις μέρες μας, δεν είναι εύκολο να δοθούν».

Ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκε η δημοπρασία αποτελεί και ένα μήνυμα ότι δεν πρέπει να χάσουμε την πίστη μας στις δράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης, παρά τις πρόσφατες αποκαλύψεις σχετικά με μία εξαιρετικά δημοφιλή οργάνωση που όλοι θεωρούσαμε πρότυπο;

«Αυτοί που θα κρυφτούν πίσω από τις αποκαλύψεις για έναν συγκεκριμένο φορέα είναι οι ίδιοι που σε πολιτικό επίπεδο θα πουν: «δεν ασχολούμαι, δεν ψηφίζω κανέναν, όλοι ίδιοι είναι». Το "τσουβάλιασμα" είναι πιο εύκολο από το να κάτσεις να σκεφτείς και να ψάξεις τι αξίζει και τι όχι. Εμείς πάντως κάναμε μία ενδελεχή έρευνα και μία εξαιρετικά προσεκτική επιλογή σε ό,τι αφορά τα ιδρύματα που θα ενισχυθούν μέσω της δημοπρασίας».