ΑΠΟΨΕΙΣ

Ήρθε λοιπόν μία ακόμη 28η Οκτωβρίου, και μαζί της ήρθαν και οι γνωστοί… επίκαιροι προβληματισμοί. Χρειάζονται οι κοστοβόρες παρελάσεις, ειδικά οι μαθητικές; Μήπως τέτοιες εκδηλώσεις εντείνουν τον εθνικισμό και τον αλυτρωτισμό; Γιατί να γιορτάζουμε την αρχή και όχι τη λήξη του πολέμου; Αξίζει τελικά να μνημονεύουμε τη νίκη εναντίον ενός σημερινού συμμάχου και εταίρου;

Απορίες σα τις παραπάνω φανερώνουν πόσο έχουμε εξελιχθεί. Πριν 50 χρόνια θα ήταν απλώς αδιανόητη η διατύπωσή τους. Ωστόσο φανερώνουν και την άγνοιά μας γύρω από το παρελθόν και το παρόν μας. Πέραν του ότι αρέσουν -αν τουλάχιστον κρίνουμε από τη μεγάλη συμμετοχή του κόσμου- ειδικά οι στρατιωτικές παρελάσεις είναι αρκετά σημαντικές για την εμψύχωση του πληθυσμού, κάτι μάλλον χρήσιμο στη γειτονιά μας. Μπορεί να μη συμβάλλουν ιδιαίτερα στη στρατιωτική εκπαίδευση (οι Ισραηλινοί δεν κάνουν ποτέ), όμως αυξάνουν την αυτοπεποίθησή μας απέναντι στον αναθεωρητή νεοσουλτάνο.

Εδώ όμως προκύπτει ένα νέο ερώτημα: γιατί να μη διαθέτουμε αρκετή εθνική αυτοπεποίθηση, κοινώς περηφάνια; Μα φυσικά επειδή ζούμε εδώ! Ανέκαθεν είχαμε κάποια κόμπλεξ, τρέφοντας ταυτόχρονα μίσος και θαυμασμό για τους «Φράγκους» και των δύο ακτών του Ατλαντικού. Δυστυχώς το φαινόμενο χειροτέρευσε μετά τα Μνημόνια, ομολογουμένως για αντικειμενικά αίτια. 

Ο υλικός -και κατ’ επέκταση ο θεσμικός και πολιτισμικός- εκσυγχρονισμός της χώρας ανεστάλη, πέφτοντας θύμα της οικονομικής δυσπραγίας και του brain drain. Επί μία δεκαετία οι Έλληνες ζούσαμε βυθισμένοι είτε στην οργή είτε στη ντροπή, παρακολουθώντας τις κρατικές δομές και υποδομές να υποβαθμίζονται, την πνευματική ζωή να στρατεύεται φανατισμένη, την κοινωνική συνοχή να διασπάται, την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο να χάνεται. 

Όσο και αν τα πράγματα έχουν βελτιωθεί την τελευταία τριετία, τα τραύματα μετά το Δεκέμβριο του ’08 είναι πολύ βαθιά και θ’ αργήσουν να επουλωθούν, εφόσον φυσικά όλα πάνε κατ’ ευχήν και δε βρεθεί στο δρόμο μας κάποιο νέο απρόοπτο, τούτη τη φορά ολέθριο.

Επιστρέφουμε λοιπόν στα αναπάντητα από τα αρχικά ερωτήματα. Μοιάζει όντως παράξενο να επιχαίρουμε για την αλβανική εποποιία, μα δεν έχουμε αντιληφθεί ότι το ’40 αποτελεί μόνο την αφορμή για να γιορτάζουμε την εθνική ενότητα μας. 

Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και η ήττα των Ιταλών προέκυψαν ακριβώς επειδή ενωμένοι επεκτείναμε και αργότερα υπερασπιστήκαμε τα εθνικά σύνορα. Ίσως μάλιστα θα ήταν ιδανικό αν με αφορμή τη συγκεκριμένη επέτειο μνημονεύαμε κάθε κρίσιμη εσωτερική σύγκρουση της νεώτερης πολιτικής ιστορίας μας, το διχασμό Βασιλικών-Βενιζελικών ως τη Μικρασιατική Καταστροφή, τον Μεταξά ως τον Εμφύλιο, τον Ανένδοτο ως την Κύπρο, το θάνατο του Γρηγορόπουλου ως το Δημοψήφισμα. Έχουμε ανάγκη συνεχούς υπόμνησης πόσο έχουμε κινδυνεύσει, διότι δυστυχώς ξεχνάμε.