Την υιοθέτηση του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, χαιρέτησαν την Τετάρτη 10/04 οι πρόεδροι της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα, χαρακτηρίζοντάς την ημέρα «ιστορική».

Το σχέδιο αποσκοπεί στην επίλυση μιας μακροχρόνιας πηγής έντασης εντός της ΕΕ καθώς ορισμένες χώρες κάνουν περισσότερα από άλλες. Στοχεύει στη μείωση του χρόνου για τις διαδικασίες ασφάλειας και ασύλου στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ ενώ άλλες χώρες είναι υποχρεωμένες να μετεγκαταστήσουν περισσότερους μετανάστες ή να παρέχουν οικονομική αποζημίωση, η επιχειρησιακή βοήθεια, μια διάταξη γνωστή ως «μηχανισμός αλληλεγγύης».

Μερικές από τις βασικότερες προβλέψεις του νέου Συμφώνου, σύμφωνα με τον ΣΚΑΪ:

Αλληλεγγύη και υπευθυνότητα

Προκειμένου να βοηθήσουν τις χώρες της ΕΕ που υπόκεινται σε μεταναστευτική πίεση, άλλα κράτη μέλη θα συνεισφέρουν μεταφέροντας αιτούντες άσυλο ή δικαιούχους διεθνούς προστασίας στην επικράτειά τους, καταβάλλοντας οικονομικές συνεισφορές ή παρέχοντας επιχειρησιακή και τεχνική υποστήριξη. Τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία ένα κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για την εξέταση των αιτήσεων διεθνούς προστασίας, οι λεγόμενοι κανόνες του Δουβλίνου, θα ενημερωθούν επίσης.

Ο κανονισμός για το άσυλο και τη διαχείριση της μετανάστευσης, του εισηγητή Tomas TOBÉ (SE, EPP), υποστηρίχθηκε με 322 ψήφους υπέρ, 266 κατά και 31 αποχές.

Αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης

Ο κανονισμός για την κρίση και την ανωτέρα βία θεσπίζει έναν μηχανισμό για την ανταπόκριση στις ξαφνικές αυξήσεις των αφίξεων, διασφαλίζοντας την αλληλεγγύη και την υποστήριξη στα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν μια μεγάλη εισροή υπηκόων τρίτων χωρών. Οι νέοι κανόνες θα καλύπτουν επίσης την εργαλειοποίηση των μεταναστών, δηλαδή όταν χρησιμοποιούνται από τρίτες χώρες ή εχθρικούς μη κρατικούς φορείς με στόχο την αποσταθεροποίηση της ΕΕ.

Το νομοσχέδιο, από τον εισηγητή Juan Fernando LÓPEZ AGUILAR (ES, S&D), επικυρώθηκε με 301 ψήφους υπέρ, 272 κατά και 46 αποχές.

Έλεγχος υπηκόων τρίτων χωρών στα σύνορα της ΕΕ

Τα άτομα που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για να εισέλθουν στην ΕΕ θα υπόκεινται σε διαδικασία προκαταρκτικού ελέγχου, συμπεριλαμβανομένης της ταυτοποίησης, συλλογής βιομετρικών δεδομένων και ελέγχων υγείας και ασφάλειας, για περίοδο έως και επτά ημερών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν ανεξάρτητους μηχανισμούς παρακολούθησης για να διασφαλίσουν τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Το κείμενο, της εισηγήτριας Birgit SIPPEL (DE, S&D), εγκρίθηκε με 366 ψήφους υπέρ, 229 και 26 αποχές. Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν επίσης νέους κανόνες για το κεντρικό σύστημα πληροφοριών καταδίκης (ECRIS-TCN), με 414 ψήφους υπέρ, 182 κατά και 29 αποχές.

Ταχύτερες διαδικασίες ασύλου

Μια νέα κοινή διαδικασία θα καθιερωθεί σε ολόκληρη την ΕΕ για τη χορήγηση και την ανάκληση διεθνούς προστασίας. Η επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου στα σύνορα της ΕΕ θα πρέπει στο μέλλον να είναι ταχύτερη, με συντομότερες προθεσμίες για αβάσιμες ή απαράδεκτες αιτήσεις.

Το νομοσχέδιο, από την εισηγήτρια Fabienne KELLER (Γαλλία, Renew), εγκρίθηκε με 301 ψήφους υπέρ, 269 κατά και 51 αποχές. Για τη διαδικασία επιστροφής στα σύνορα το αποτέλεσμα ήταν 329 ψήφοι υπέρ, 253 κατά και 40 αποχές.

Κανονισμός Eurodac

Τα δεδομένα όσων φτάνουν παράτυπα στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των δακτυλικών αποτυπωμάτων και των εικόνων προσώπων από την ηλικία των έξι ετών και μετά, θα αποθηκευτούν στη μεταρρυθμισμένη βάση δεδομένων Eurodac. Οι αρχές θα μπορούν επίσης να καταγράφουν εάν κάποιος μπορεί να αποτελεί απειλή για την ασφάλεια ή αν ήταν βίαιος ή οπλισμένος.

Το κείμενο, του εισηγητή Jorge BUXADÉ VILLALBA (ES, ECR), εγκρίνεται με 404 ψήφους υπέρ, 202 κατά και 16 αποχές.

Πρότυπα προσόντων

Το Κοινοβούλιο υποστήριξε επίσης νέα ενιαία πρότυπα για όλα τα κράτη μέλη για την αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα ή της επικουρικής προστασίας και σχετικά με τα δικαιώματα που παρέχονται σε όσους πληρούν τις προϋποθέσεις προστασίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αξιολογήσουν την κατάσταση στη χώρα προέλευσης με βάση πληροφορίες από την Υπηρεσία Ασύλου της ΕΕ και το καθεστώς του πρόσφυγα θα επανεξετάζεται τακτικά. Οι αιτούντες προστασία θα πρέπει να παραμείνουν στην επικράτεια του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την αίτησή τους ή στο οποίο χορηγήθηκε η προστασία.

Υπό την καθοδήγηση του εισηγητή Matjaž NEMEC (SI, S&D), το κείμενο εγκρίθηκε με 340 ψήφους υπέρ, 249 κατά και 34 αποχές.

Υποδοχή αιτούντων άσυλο

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ισοδύναμα πρότυπα υποδοχής για τους αιτούντες άσυλο όσον αφορά, για παράδειγμα, τη στέγαση, το σχολείο και την υγειονομική περίθαλψη. Οι εγγεγραμμένοι αιτούντες άσυλο θα μπορούν να αρχίσουν να εργάζονται το αργότερο έξι μήνες μετά την υποβολή του αιτήματος. Οι συνθήκες κράτησης και ο περιορισμός της ελεύθερης κυκλοφορίας θα ρυθμιστούν, για να αποθαρρύνουν τους αιτούντες να μετακινούνται στην ΕΕ.

Εισηγήτρια ήταν η Sophia IN ‘T VELD (NL, Renew) και εγκρίθηκε με 398 ψήφους υπέρ, 162 κατά και 60 αποχές.

Ασφαλής και νόμιμη οδός για την Ευρώπη

Σύμφωνα με ένα νέο πλαίσιο για την επανεγκατάσταση και την ανθρωπιστική εισδοχή, τα κράτη μέλη θα προσφέρουν, σε εθελοντική βάση, να φιλοξενήσουν πρόσφυγες από τρίτες χώρες αναγνωρισμένους από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, οι οποίοι θα ταξιδέψουν στην επικράτεια της ΕΕ με νόμιμο, οργανωμένο και ασφαλή τρόπο.

Το νομοσχέδιο, από την εισηγήτρια Malin BJÖRK (SE, The Left), εγκρίθηκε με 452 ψήφους υπέρ, 154 κατά και 14 αποχές.

Επόμενα βήματα

Μόλις εγκριθεί επίσημα το πακέτο από το Συμβούλιο, οι νόμοι θα τεθούν σε ισχύ μετά τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα. Οι κανονισμοί αναμένεται να αρχίσουν να εφαρμόζονται σε δύο χρόνια. Για την οδηγία για τις συνθήκες υποδοχής, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να εισαγάγουν τις αλλαγές στην εθνική τους νομοθεσία.

Φον ντερ Λάιεν: Το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου γίνεται πραγματικότητα

«Σήμερα όντως είναι μια ιστορική ημέρα. Έπειτα από χρόνια έντονης δουλειάς το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου γίνεται πραγματικότητα. Είναι ένα τεράστιο επίτευγμα για την Ευρώπη», τόνισε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε δηλώσεις της προς τους δημοσιογράφους, λίγο μετά την κρίσιμη ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Δεν παρέλειψε, μάλιστα, στην αρχή της ομιλίας της να ευχαριστήσει τον Αντιπρόεδρο για τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής, Μαργαρίτη Σχοινά και την Επίτροπο Εσωτερικών υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον. «Εσείς και τα επιτελεία σας εργαστήκατε άοκνα όλα αυτά τα χρόνια για να κάνετε το Σύμφωνο πραγματικότητα. Τώρα τα καταφέρατε», ανέφερε χαρακτηριστικά.

«Η μετανάστευση είναι μια ευρωπαϊκή πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί με μια (ενιαία) ευρωπαϊκή λύση», ανέφερε στη συνέχεια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τονίζοντας ότι το Σύμφωνο που υιοθετήθηκε σήμερα είναι αποτελεσματικό, δίκαιο και σταθερό. Εξήγησε ότι οι νέοι κανόνες θα καταστήσουν τα ευρωπαϊκά σύνορα πιο ασφαλή, καθώς θα ελέγχονται και θα καταγράφονται αυτοί που θα τα διασχίζουν, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Πρόσθεσε, επίσης, ότι οι διαδικασίες για τους αιτούντες άσυλο θα είναι πιο αποτελεσματικές, κάτι το οποίο σημαίνει ότι όσοι δεν έχουν δικαίωμα ασύλου δεν θα παραμένουν στην ΕΕ, ενώ όσοι ξεφεύγουν από τον πόλεμο θα έχουν την προστασία που χρειάζονται.

Όσον αφορά την πτυχή της «αλληλεγγύης», η Πρόεδρος της Επιτροπής τόνισε ότι όταν τα κράτη-μέλη πρώτης εισόδου δεχτούν μεταναστευτικές πιέσεις, όλα τα υπόλοιπα κράτη θα πρέπει να μοιραστούν το βάρος, επιλέγοντας με ποιόν τρόπο θέλουν να το κάνουν.

«Θα συνεχίσουμε ανταποκρινόμαστε σε όλες τις κρίσεις: από τη Λαμπεντούζα, μέχρι τα σύνορα της Φινλανδίας και από τα Κανάρια νησιά μέχρι την Κύπρο», είπε η Πρόεδρος της Επιτροπής, τονίζοντας ότι η ΕΕ θα αποφασίζει ποιος και υπό ποιους όρους θα εισέρχεται στο έδαφος της.

Καταλήγοντας, η Πρόεδρος της Επιτροπής αναφέρθηκε στις συνεργασίες που αναπτύσσει η ΕΕ με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι βαθύτερες αιτίες της μετανάστευσης και τέλος πρόσθεσε: «Είμαι περήφανη που τώρα έχουμε μια ευρωπαϊκή λύση, όμως η δουλειά δεν σταματάει εδώ».

Από την πλευρά της, η Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τόνισε ότι το Σύμφωνο διασφαλίζει τη σωστή ισορροπία μεταξύ αλληλεγγύης και υπευθυνότητας. Παραδέχτηκε ότι δεν επιλύει όλα τα ζητήματα «εν μία νυκτί», αλλά είναι ένα «γιγαντιαίο βήμα προς τα εμπρός», διότι διασφαλίζει ότι αυτοί που χρήζουν προστασίας θα την έχουν.

Ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Αλεξάντερ ντε Κρο ανέφερε ότι το μεταναστευτικό ζήτημα είναι σύνθετο φαινόμενο όλων των εποχών και δεν υπάρχει μαγική λύση, αλλά όπως είπε αυτό το Σύμφωνο παρέχει στα κράτη-μέλη τα κατάλληλα εργαλεία να ελέγξουν και να διαχειριστούν τις μεταναστευτικές ροές. Τόνισε, ότι τα βασικά στοιχεία του Συμφώνου είναι η καλύτερη προστασία των εξωτερικών συνόρων, ο καλύτερος επιμερισμός των βαρών μεταξύ κρατών-μελών και η διασφάλιση ότι στην Ευρώπη θα παραμένουν μόνο οι αιτούντες άσυλο που χρήζουν διεθνούς προστασίας.