Συμφωνία επετεύχθη στους δύο βασικούς πυλώνες της μεταρρύθμισης ασύλου και μετανάστευσης της ΕΕ, την Πέμπτη, στο Συμβούλιο υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ που συνεδρίασε στο Λουξεμβούργο.

Μετά από μια μακρά και δύσκολη διαπραγμάτευση, η σουηδική προεδρία της ΕΕ ανακοίνωσε: «Οι υπουργοί μόλις συμφώνησαν σε μια γενική προσέγγιση σχετικά με τον κανονισμό για τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης και τον κανονισμό για τη διαδικασία ασύλου. Αυτοί οι φάκελοι αποτελούν τους δύο βασικούς πυλώνες της μεταρρύθμισης του συστήματος ασύλου της ΕΕ και είναι το κλειδί για μια καλή ισορροπία μεταξύ ευθύνης και αλληλεγγύης. Η σκληρή δουλειά κατά τη διάρκεια πολλών προεδριών συνέβαλε στο αποτέλεσμα που επιτύχαμε σήμερα».

Σημειώνεται ότι βάσει της συμφωνίας που επετεύχθη, για πρώτη φορά δημιουργείται ένας υποχρεωτικός μηχανισμός αλληλεγγύης, κάτι που παραδοσιακά ζητούσαν τα κράτη-μέλη της πρώτης υποδοχής, όπως η Ελλάδα.

Για "εξαιρετικά σημαντικό βήμα" στη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ κάνει λόγο η Επίτροπος Εσωτερικών. Υποθέσεων, Ιλβα Γιόχανσον και για "ιστορική ημέρα" κάνει λόγο ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς

Ως ένα «εξαιρετικά σημαντικό βήμα» στη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ, χαρακτηρίζει την επίτευξη συμφωνίας στο Συμβούλιο, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον, με ανάρτησή της στο Twitter, ενώ ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς κάνει λόγο για μια «ιστορική ημέρα».

«Ένα εξαιρετικά σημαντικό βήμα για τη μεταναστευτική πολιτική στην ΕΕ επετεύχθη σήμερα στο Συμβούλιο. Ανυπομονούμε να ξεκινήσουμε τους τριλόγους με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Είμαστε πολύ πιο δυνατοί όταν δουλεύουμε μαζί», έγραψε στο twitter η Επίτροπος Γιόχανσον.

«Μια ιστορική μέρα! Οι Υπουργοί Εσωτερικών συγκεντρώθηκαν σήμερα και υιοθέτησαν μια σταθερή βάση για διαπραγμάτευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε δύο από τις βασικές προτάσεις μας για το Σύμφωνο Μετανάστευσης. Σήμερα δείξαμε ότι δεν τα παρατάμε. Μετά από χρόνια αποτυχιών, δείξαμε ότι, όσον αφορά τη μετανάστευση, η Ευρώπη μπορεί να τα καταφέρει», αναφέρει στο twitter ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς.

Υπ. Μετανάστευσης: To νέο σύστημα ανταποκρίνεται καλύτερα στα δεδομένα με τα οποία είναι αντιμέτωπη η Ελλάδα

Κατά τη συνεδρίαση των υπουργών της Ε.Ε. που συμμετέχουν στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, επετεύχθη συμφωνία κατ' αρχήν στους πυλώνες αλλά και τα επόμενα βήματα για την υιοθέτηση του Νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το 'Ασυλο. Από ελληνικής πλευράς στην συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο συμμετείχαν ο υπηρεσιακός υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Δανιήλ Εσδράς και ο Γενικός Γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής, Πάτροκλος Γεωργιάδης.

Όπως αναφέρει ανακοίνωση του υπουργείου Μετανάστευσης, το νέο κείμενο δημιουργεί υποχρεωτικό μηχανισμό αλληλεγγύης, εξασφαλίζει διαρκή αποσυμφόρηση στα σύνορα και προσαρμόζει τις δεσμεύσεις του Κανονισμού Δουβλίνου στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των χωρών πρώτης γραμμής όπως η Ελλάδα. Στηρίζει, παράλληλα, την έννοια των ασφαλών τρίτων χωρών. Επιπλέον, η συμφωνία καθιερώνει μια ετήσια πολιτική συζήτηση, σε υπουργικό επίπεδο, η οποία θα θέτει επί τάπητος τη μεταναστευτική κατάσταση και τις ανάγκες που υπάρχουν σε όρους αλληλεγγύης, κάτι που παραδοσιακά έθετε η Ελλάδα.

Την ίδια στιγμή έγινε μια ουσιαστική επαναδιαπραγμάτευση του τρόπου με τον οποίο επιμερίζεται η ευθύνη, μέσα από τον Κανονισμό του Δουβλίνου. Η Ελλάδα αγωνίστηκε για να συμπεριληφθεί στο νέο Κανονισμό ένα νέο κριτήριο, το οποίο προβλέπει ότι η ευθύνη για την εξέταση μιας αίτησης ασύλου θα τερματίζεται σε 18 μήνες, από τα 10 χρόνια που ήταν έως σήμερα, όταν η αίτηση αυτή απορρίπτεται σε συνοριακές διαδικασίες ασύλου. Είναι οι διαδικασίες που η Ελλάδα εφαρμόζει με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα προκειμένου να ξεχωρίσει αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη προστασίας από αυτούς που καταχρώνται το σύστημα ασύλου και υπονομεύουν τη βιωσιμότητά του. Προβλέφθηκε επίσης, νέα, ειδική κατηγορία για τους διασωθέντες από επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Συνολικά, πάντως, το νέο σύστημα ανταποκρίνεται καλύτερα στα δεδομένα με τα οποία είναι αντιμέτωπη η Ελλάδα, εκτιμά το αρμόδιο υπουργείο στην ανακοίνωσή του.

Ένα ακόμη πολύ σημαντικό σημείο, σύμφωνα με το υπουργείο Μετανάστευσης είναι ότι η Ελλάδα εξασφάλισε πρόνοιες που αποτρέπουν το ενδεχόμενο υπερφόρτωσης των συνοριακών περιοχών της χώρας από πιέσεις που σχετίζονται με διαδικασίες ασύλου και κατοχύρωσε ότι θα λαμβάνεται υπόψη η παράμετρος της εθνικής ασφάλειας κατά το σχεδιασμό και την ανάπτυξη υποδομών, που σχετίζονται με αυτές τις διαδικασίες.

Η συμφωνία είναι μόνο ένα βήμα στην προσπάθεια για το τέλος της διαδρομής, που είναι η υιοθέτηση του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το 'Ασυλο το οποίο αποτελείται από 11 νομοθετήματα.

Το Συμβούλιο έδωσε την εντολή στην Ισπανία, που θα ασκήσει την επόμενη ευρωπαϊκή Προεδρία να διαπραγματευτεί την ολοκλήρωση δύο κρίσιμων Κανονισμών, που αφορούν την αλληλεγγύη, τον επιμερισμό της ευθύνης και την ενίσχυση των ελέγχων στα σύνορά της Ε.Ε.

Τι περιλαμβάνει η Συμφωνία

Συγκεκριμένα, η συμφωνία της διαπραγματευτικής θέσης του Συμβουλίου περιλαμβάνει τα εξής:

ΕΞΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΣΥΛΟΥ

Ο κανονισμός για τη διαδικασία ασύλου θεσπίζει μια κοινή διαδικασία σε ολόκληρη την ΕΕ την οποία τα κράτη μέλη πρέπει να ακολουθούν όταν οι άνθρωποι ζητούν διεθνή προστασία. Εισάγονται υποχρεωτικές συνοριακές διαδικασίες, με σκοπό να αξιολογηθεί γρήγορα στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ εάν οι αιτήσεις είναι αβάσιμες ή απαράδεκτες. Τα άτομα που υπόκεινται στη διαδικασία ασύλου στα σύνορα δεν επιτρέπεται να εισέλθουν στην επικράτεια του κράτους μέλους.

Η διαδικασία των συνόρων θα ισχύει όταν ένας αιτών άσυλο υποβάλλει αίτηση σε σημείο διέλευσης των εξωτερικών συνόρων, μετά από σύλληψη σε σχέση με παράνομη διέλευση συνόρων και μετά από αποβίβαση μετά από επιχείρηση έρευνας και διάσωσης. Η διαδικασία είναι υποχρεωτική για τα κράτη μέλη εάν ο αιτών αποτελεί κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη, έχει παραπλανήσει τις αρχές με ψευδείς πληροφορίες ή αποκρύπτοντας πληροφορίες και εάν ο αιτών έχει υπηκοότητα με ποσοστό αναγνώρισης κάτω του 20%.

Η συνολική διάρκεια της διαδικασίας ασύλου και επιστροφής δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 6 μήνες.

Σημειώνεται ότι μετά από δύσκολες συνομιλίες, κυρίως μεταξύ της Ιταλίας και της Γερμανίας, διατηρήθηκε η ευελιξία για τα κράτη-μέλη να κρίνουν εκείνα ποιά τρίτη χώρα θεωρείται «ασφαλής».

ΕΠΑΡΚΗΣ ΧΩΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑ

Για τη διενέργεια συνοριακών διαδικασιών, τα κράτη μέλη πρέπει να δημιουργήσουν επαρκή ικανότητα, όσον αφορά την υποδοχή και τους ανθρώπινους πόρους, που απαιτείται να εξετάζουν ανά πάσα στιγμή έναν προσδιορισμένο αριθμό αιτήσεων και να επιβάλλουν τις αποφάσεις επιστροφής. Σε επίπεδο ΕΕ, αυτή η επαρκής χωρητικότητα είναι 30 000. Η επαρκής χωρητικότητα κάθε κράτους μέλους θα καθοριστεί με βάση έναν τύπο που λαμβάνει υπόψη τον αριθμό των παράτυπων συνοριακών διελεύσεων και των αρνήσεων εισόδου σε περίοδο τριών ετών.

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΤΟΥ ΔΟΥΒΛΙΝΟΥ

Ο κανονισμός για τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης (ΑΜΜR) θα πρέπει να αντικαταστήσει, εφόσον συμφωνηθεί, τον ισχύοντα κανονισμό του Δουβλίνου. Το Δουβλίνο θέτει κανόνες που καθορίζουν ποιο κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για την εξέταση μιας αίτησης ασύλου. Το AMMR θα εξορθολογίσει αυτούς τους κανόνες και θα συντομεύσει τα χρονικά όρια. Για παράδειγμα, η τρέχουσα περίπλοκη διαδικασία μεταφοράς του αιτούντος πίσω στο κράτος μέλος που είναι υπεύθυνο για την αίτησή του θα αντικατασταθεί από μια απλή ειδοποίηση ανάληψης.

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

Για να εξισορροπηθεί το τρέχον σύστημα σύμφωνα με το οποίο οι χώρες της πρώτης υποδοχής είναι υπεύθυνες για τη συντριπτική πλειονότητα των αιτήσεων ασύλου, προτείνεται ένας νέος μηχανισμός που συνδυάζει την υποχρεωτική αλληλεγγύη με την ευελιξία. Δηλαδή τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν να συνεισφέρουν είτε φιλοξενώντας αιτούντες άσυλο (μετεγκατάσταση), είτε με οικονομικές συνεισφορές ή εναλλακτικά μέτρα αλληλεγγύης.

Ο ελάχιστος ετήσιος αριθμός για μετεγκαταστάσεις από κράτη μέλη πρώτης υποδοχής σε κράτη μέλη λιγότερο εκτεθειμένα σε αφίξεις μεταναστών, είναι 30.000, ενώ ο ελάχιστος ετήσιος αριθμός οικονομικών συνεισφορών είναι 20.000 ευρώ ανά μετεγκατάσταση. Τα ποσά αυτά μπορούν να αυξηθούν όπου χρειάζεται και θα ληφθούν επίσης υπόψη καταστάσεις όπου δεν προβλέπεται ανάγκη αλληλεγγύης σε ένα δεδομένο έτος.

Προκειμένου να αντισταθμιστεί ένας πιθανώς ανεπαρκής αριθμός δεσμευμένων μετεγκαταστάσεων, το συνεισφέρον κράτος μέλος θα αναλάβει την ευθύνη για την εξέταση αιτήματος ασύλου από άτομα που υπό κανονικές συνθήκες θα υπόκεινται σε μεταφορά στο υπεύθυνο κράτος μέλος (ωφελούμενο κράτος μέλος). Αυτό το καθεστώς θα καταστεί υποχρεωτικό εάν οι δεσμεύσεις μετεγκατάστασης υπολείπονται του 60% των συνολικών αναγκών που εντόπισε το Συμβούλιο για το συγκεκριμένο έτος ή δεν φθάσουν τον αριθμό που ορίζεται στον κανονισμό (30 000).

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΩΝ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΩΝ

Περιλαμβάνονται μέτρα που στοχεύουν στην πρόληψη της κατάχρησης από τον αιτούντα άσυλο και στην αποφυγή δευτερευουσών μετακινήσεων. Για παράδειγμα, ορίζονται υποχρεώσεις για τους αιτούντες άσυλο να υποβάλλουν αίτηση στα κράτη μέλη της πρώτης εισόδου ή της νόμιμης διαμονής. Αποθαρρύνονται οι δευτερεύουσες μετακινήσεις περιορίζοντας τις δυνατότητες παύσης ή μετατόπισης ευθύνης μεταξύ των κρατών μελών και έτσι μειώνονται οι δυνατότητες του αιτούντος να επιλέξει το κράτος μέλος στο οποίο υποβάλλει την αίτηση ασύλου.

Το κράτος μέλος της πρώτης εισόδου θα είναι υπεύθυνο για την αίτηση ασύλου για διάρκεια δύο ετών.

Εάν ένα κράτος μέλος απορρίψει έναν αιτούντα στη συνοριακή διαδικασία, η ευθύνη του για το άτομο αυτό θα λήξει μετά από 15 μήνες (σε περίπτωση ανανέωσης της αίτησης).

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρετίζει την επιτυχή πολιτική συμφωνία που επετεύχθη από τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων της 8ης Ιουνίου σχετικά με το Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το 'Ασυλο, το οποίο είχε παρουσιάσει τον Σεπτέμβριο του 2020.

Η Πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επισημαίνει ότι «η συμφωνία στο Συμβούλιο δείχνει ότι η ΕΕ είναι ισχυρή και ικανή να προχωρήσει μαζί ακόμη και στα πιο περίπλοκα ζητήματα. Με εμπιστοσύνη και συνεργασία, μπορούμε να δώσουμε μια ευρωπαϊκή απάντηση σε μια πρόκληση που όλοι έχουμε κοινή. Αυτή η επιτυχία θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με αντοχή και σθεναρή προσπάθεια όλων των εμπλεκομένων. Ευχαριστώ από καρδιάς και εκφράζω την εκτίμησή μου για όλη τη σκληρή δουλειά, ιδιαίτερα στον Αντιπρόεδρο Μαργαρίτη Σχοινά και την Επίτροπο Ίλβα Γιόχανσον. Θα συνεχίσουν να συνεργάζονται στενά με τους συννομοθέτες για να διευκολύνουν και να υποστηρίξουν μια έγκαιρη συμφωνία για το Σύμφωνο».

Πρόκειται για μια πραγματική σημαντική εξέλιξη έπειτα από χρόνια έντονων διαπραγματεύσεων. Αυτή η συμφωνία προσφέρει μια καλή βάση για διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

Όπως επισημαίνει η Κομισιόν, επιτεύχθηκε μια γενική προσέγγιση σε δύο βασικούς πυλώνες του Συμφώνου: τον κανονισμό για τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης και τον κανονισμό για τη διαδικασία ασύλου. Αυτό προστίθεται στη συμφωνία που έχει ήδη βρεθεί σε άλλους πυλώνες του Συμφώνου. Αυτές οι προτάσεις θα επιτρέψουν τη δημιουργία ενός δικαιότερου, πιο αποτελεσματικού και βιώσιμου συστήματος για τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης. Το Σύμφωνο προβλέπει μια κοινή λύση που διασφαλίζει την ισορροπία μεταξύ αλληλεγγύης και ευθύνης μεταξύ των κρατών μελών.

Η Επιτροπή είναι έτοιμη να συνεργαστεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για να διασφαλίσει τη συμφωνία για το Σύμφωνο, όπως ορίζεται στον κοινό οδικό χάρτη.