ΑΠΟΨΕΙΣ

Διαβάζοντας την προτελευταία "Μακεδονία" της χρονιάς, σκέφτομαι πόσο –ευτυχώς- δύσκολο μου είναι να αποχωριστώ τον ήχο της σελίδας, το ξεφύλλισμα, τη δεύτερη και τρίτη ματιά στη φωτογραφία και τη λεζάντα , την ευχαρίστηση της επαναλαμβανόμενης ανάγνωσης μιας παραγράφου με είδηση ή επιχείρημα που μας εντυπωσίασε.

Με ικανοποίηση διάβασα άλλωστε μια είδηση από τις ΗΠΑ (έρευνα του πανεπιστημίου της Αριζόνα) που λέει ότι οι millennials, δηλαδή οι σημερινοί νέοι  που γεννήθηκαν λίγο πριν ή λίγο μετά το 2000, εμφανίζονται  να προτιμούν τα χάρτινα βιβλία σε σχέση με τα e-book, σε ζωηρότατη αντίθεση με αυτά που πιστεύουμε.  Με έπιασε το σαρκαστικό μου σκεφτόμενος ότι η ψηφιακή εποχή γεννά ούτως ή άλλως ‘’στερεότυπα’’ τα οποία η πραγματική ζωή τα ξεσκίζει.

Δεν τρελάθηκα βεβαίως. Ξέρω πολύ καλά πως η ζωή αλλάζει δίχως να κοιτάζει τη δικιά μας μελαγχολία η οποία περισσεύει τέτοιες μέρες απολογισμού και …ερεβώδους σκέψης γι  αυτά που έρχονται.

Θυμήθηκα ένα κείμενο του περασμένου Μαρτίου, που έγραψε ο Farhad Manjoo συγγραφέας και αρθρογράφος για θέματα τεχνολογίας των ΜΜΕ στους New York Times που είχε συζητηθεί πολύ δεχόμενο ευμενή αλλά και επικριτικά σχόλια

Επί δύο μήνες διάβαζε ειδήσεις μόνο από εκτυπωμένες εφημερίδες , σαν πείραμα.  ‘’Ιδού τι έμαθα’’, συμπλήρωνε και πράγματι στο άρθρο προέβαινε στην παρουσίαση συμπερασμάτων του που αξίζει να δούμε.

Ο αρθογράφος λέει –και σωστά -ότι τα νέα στον Τύπο έχουν τουλάχιστον 24 ώρες να ‘’καταλαγιάσουν’’  και να ‘’ωριμάσουν’’ ώστε να προσφέρουν μια πιο ψύχραιμη και πιο σφαιρική εικόνα του τι πραγματικά συνέβη.

Αντiθετα,  στα νέα online με τα συνεχή breaking news, έχουμε μια προσέγγιση που θυμίζει  αναμετάδοση ποδοσφαιρικού αγώνα, γεμάτη εικασίες και  υποκειμενικά σχόλια, φήμες και αντανακλαστικές αντιδράσεις.

Τα νέα πάλι που (ανα)δημοσιεύονται σε social media είναι συχνά  αναξιόπιστα γιατί ‘’φιλτράρονται’’ από την  ιδεολογία και τις πολιτικές θέσεις αυτού που τα γράφει . Ο τελευταίος δεν πολυσκοτίζεται για την εγκυρότητα  αλλά  μάλλον ψάχνει να βρει αυτό που επαληθεύει της απόψεις του.

Παρακάτω γίνεται ακόμα πιο απολαυστικός (για μένα).

"Το κινητό μου ήταν σαν να είχα ένα φλύαρο τερατάκι στη τσέπη μου που κάθε τόσο μου έστελνε κοινοποιήσεις με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες. Γι' αυτό έκλεισα τις κοινοποιήσεις και ησύχασα και επίσης απαλλάχτηκα από το χάσιμο χρόνου να διακόπτω κάθε λίγο και λιγάκι αυτό που  έκανα στην πραγματική μου ζωή, για να διαβάσω… μισοέτοιμες ιστορίες, φήμες και υποθέσεις.  Διαπίστωσα ότι μου έφυγε το συνεχές άγχος ‘’για να μη χάσω τίποτα’’ και ελευθερώθηκε χρόνος για να διαβάσω μισή ντουζίνα βιβλία, να ασχοληθώ με ένα χόμπι μου (αγγειοπλαστική) και να αφιερώσω χρόνο στην οικογένεια μου.

Έφερε και ένα  παράδειγμα:

"Όταν έγινε το μακελειό στο σχολείο του Parkland της Florida, το 'έξυπνο' ρολόι που είχα,  μου  έστειλε αμέσως ένα alert, αν και νόμιζα ότι τις  είχα κλείσει όλες, βρίσκουν τρόπο και ξεφεύγουν  μερικές κάπου-κάπου’’. Το αγνόησα για τις επόμενες 24 ώρες. Αυτό ήταν!".

Κατάφερε και … δεν έμαθε τις αναληθείς φήμες που κυκλοφορούσαν στην ομίχλη της  σύγχυσης των πρώτων ωρών.

Αντ' αυτού το επόμενο πρωί διάβασε με την ησυχία του  την είδηση σε 3 διαφορετικές εφημερίδες που του άφησε ένας γείτονας.

‘’Εκείνο το πρωί αφιέρωσα περίπου 40 λεπτά για να διαβάσω έγκυρες κατασταλαγμένες περιγραφές του τρομακτικού γεγονότος και μύρια άλλα πράγματα (νέα, σχόλια πληροφορίες) που οι εφημερίδες προσφέρουν στον αναγνώστη. Έτσι όχι μόνο δεν έχασα το χρόνο μου παρακολουθώντας την ιστορία σε πραγματικό χρόνο όπως εκτυλισσόταν online αλλά πήρα μια ακριβή έκθεση των γεγονότων αποφεύγοντας είτε αθώα είτε κακοπροαίρετα λάθη’’.

Τώρα θα πείτε ότι εμείς οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι τα λέμε αυτά για να ευλογήσουμε τα γένια μας.

Μήπως όμως η ψηφιοποίηση της πληροφορίας άμβλυνε την ικανότητά μας να την επεξεργαζόμαστε; Η  τεχνολογία μας επιτρέπει να τρυπώσει ο καθένας μας στο δικό του ηχο-θάλαμο (όπου ακούμε μόνο τα "νέα" που αντηχούν τις δικές μας εμμονές) και ακόμα χειρότερα έχει δημιουργήσει ‘’τεχνητές νοημοσύνες’’ που επιτυγχάνουν την παραποίηση και πλαστογράφηση εικόνων και ομιλίας με την ιδία ευκολία που παραποιείς ένα κείμενο.

Περιμένουμε από τις κυβερνήσεις  ή από  το μάνατζμεντ  των μέσων κοινωνικής δικτύωσης  να διορθώσει τα πράγματα και να βάλει μια τάξη στο ηλεκτρονικό σκουπιδαριό. Αλλά έχει και ο καταναλωτής ένα ρόλο να παίξει.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 30 Δεκεμβρίου 2018