25/03/2019 20:45
Στις είκοσι ερωτήσεις που ακολουθούν συνοψίζουμε τους προβληματισμούς που εκφράστηκαν στην αρθρογραφία που φιλοξενήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα και τις απαντήσεις που προκύπτουν από την 165 σελίδων μελέτη του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου και το ρεπορτάζ της «ΜτΚ».
1. Χρειάζεται η πόλη ένα νέο εκθεσιακό κέντρο;
Ναι, αν θέλουμε να συνεχίσει να υπάρχει η ΔΕΘ. Η πλειονότητα των περιπτέρων είναι από 30 έως 60 ετών. Πολλά είναι κατασκευασμένα από λαμαρίνες, κάποια έχουν ακόμη αμίαντο, ενώ, λόγω κακής κατασκευής, λιγότερο από το 50% του εκθεσιακού χώρου είναι εκμεταλλεύσιμος για την εγκατάσταση εκθετών. Έχουμε δηλαδή ένα πεπαλαιωμένο και μη αποδοτικό εκθεσιακό κέντρο, την ώρα που ο ανταγωνισμός είναι οξύς, τόσο από την Αθήνα όσο και από τη Σόφια, και βεβαίως την Κωνσταντινούπολη.
2. Χρειάζεται η Θεσσαλονίκη έναν μεγάλο χώρο πρασίνου στο κέντρο;
Επειγόντως. Στη μελέτη του ΕΧΣ σημειώνεται ότι η Θεσσαλονίκη έχει μόνο πέντε πάρκα πόλης (άνω των 15 στρ.): το πάρκο ΧΑΝΘ, τα πάρκα της νέας παραλίας, το πάρκο στο Γ’ Σώμα Στρατού, το πάρκο της Νέας Ελβετίας και (εν δυνάμει) οι Κήποι του Πασά στον Άγιο Παύλο. Μόλις το 4% της Θεσσαλονίκης αποτελείται από πράσινο και ελεύθερους χώρους. Η πόλη έχει ένα από τα μικρότερα ποσοστά πρασίνου στην Ευρώπη: 2,7 τ.µ. ανά κάτοικο, αν συνυπολογιστεί και το Σέιχ Σου ή μόλις 1,6 τ.μ. ανά κάτοικο, αν μετρηθεί µόνο το πράσινο που βρίσκεται μέσα στην πόλη (Βιέννη 20 τ.µ., Χάγη 27,7 τ.µ., Άμστερνταμ 27 τ.µ., Βερολίνο 13 τ.µ., Ρώµη 9 τ.µ.).
3. Γιατί δεν γίνεται όλος ο χώρος της ΔΕΘ πάρκο;
Το οικόπεδο των 175 στρεμμάτων δεν ανήκει στο δήμο Θεσσαλονίκης, αλλά στη ΔΕΘ-Helexpo ΑΕ, η οποία υπάγεται στο υπερταμείο. Για να γίνει όλος ο χώρος πάρκο, θα έπρεπε πρώτον να βρεθεί μια οικονομικά βιώσιμη λύση για τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ και δεύτερον να δοθούν πολύ υψηλές αποζημιώσεις για ένα τόσο ακριβό οικόπεδο στην καρδιά της Θεσσαλονίκης.
4. Γιατί δεν μεταφέρεται η Έκθεση εκτός κέντρου;
Το ενδεχόμενο αυτό συζητείται τουλάχιστον από το 1999. Λίγο πριν από το ξέσπασμα της κρίσης και έπειτα από εκτεταμένη διαβούλευση των τοπικών φορέων, αποφασίστηκε η μεταφορά της Έκθεσης στη Σίνδο. Ήταν μια πολιτική απόφαση, που δεν συνοδεύτηκε από κάποια οικονομοτεχνική μελέτη, αλλά βασίστηκε στο φάκελο διεκδίκησης της EXPO 2008. Με αυτά τα δεδομένα θα απαιτούνταν 280 εκατ. ευρώ για το νέο εκθεσιακό κέντρο και εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για έργα υποδομής. Στο μεταξύ ήρθε η κρίση και άλλαξαν τα οικονομικά δεδομένα.
5. Πώς αποφασίστηκε η παραμονή της Έκθεσης στην ίδια θέση;
Το 2012 η ΔΕΘ-Helexpo ΑΕ ανέθεσε μελέτη για να εξετάσει ποιο από τα δύο σενάρια ήταν το ενδεδειγμένο: μετεγκατάσταση ή παραμονή στην ίδια θέση και ανάπλαση. Η μελέτη κατέληγε ότι η λύση της μετεγκατάστασης της ΔΕΘ ήταν ακριβή και οικονομικά βιώσιμη σε βάθος χρόνου και ότι η ενδεδειγμένη λύση ήταν η ανάπλαση του υπάρχοντος εκθεσιακού κέντρου, με επένδυση 125 εκατ. ευρώ. Με βάση αυτήν τη μελέτη, σε συνεργασία με το τμήμα χωροταξίας του ΑΠΘ καταρτίστηκε μια πρόταση χωροθέτησης. Η πρόταση έλαβε προέγκριση από το υπουργείο Περιβάλλοντος το 2017 και τον Φεβρουάριο του 2018 άρχισε η εκπόνηση του Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου (ΕΧΣ), το οποίο ουσιαστικά βασίζεται στις παραδοχές της μελέτης του 2013, που εκπονήθηκε για λογαριασμό της ΔΕΘ.
6. Μήπως η πόλη ήταν απούσα από μία τόσο σημαντική απόφαση;
Μία επιτροπή στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι του δήμου, της περιφέρειας και του ΤΕΕ παρακολουθούσε σε όλα τα στάδια τη διαμόρφωση της πρότασης. Όταν ολοκληρώθηκε το ΕΧΣ, εγκρίθηκε από το διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΘ-Helexpo, στο οποίο συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των φορέων της πόλης. Υπό αυτήν την έννοια οι συλλογικοί φορείς της πόλης είχαν γνώση και δεν εξέφρασαν αντιρρήσεις. Από τις 5 Μαρτίου το ΕΧΣ έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να καταθέσουν τις προτάσεις τους ταχυδρομικώς ή με e-mail εντός 45 ημερών.
7. Τι προβλέπει το Ειδικό Χωροταξικό για την ανάπλαση;
Ότι οι εκθεσιακοί χώροι θα αναπτυχθούν σε τρία μεγάλα μπλοκ εμβαδού 41 στρεμμάτων, που θα «αγκαλιάζουν» περιμετρικά το Παλέ ντε Σπορ. Ανάλογα με το τι θα προτείνει η αρχιτεκτονική μελέτη, η κάλυψη του οικοπέδου μπορεί να είναι μικρότερη. Θα ανεγερθεί επίσης ένα ξενοδοχείο και ένα νέο συνεδριακό κέντρο με υπόγειο πάρκιγκ (στη θέση που βρίσκεται το «Ι. Βελλίδης»), ένα business center εκεί όπου βρίσκονται σήμερα τα κτίρια διοίκησης. Τα καταστήματα που βρίσκονται σήμερα επί της Αγγελάκη θα απομακρυνθούν και θα ανοίξει ο χώρος μέχρι τη ΧΑΝΘ, για να δημιουργηθεί εκεί το πάρκο.
8. Θα υπάρξει «τσιμεντοποίηση» σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση;
Από τα 165 στρ. του χώρου (εξαιρουμένου του Παλέ ντε Σπορ) σήμερα είναι καλυμμένα τα 66 στρ. (η δόμηση φτάνει τα 95 στρ. μαζί με τους ορόφους). Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και τα κτίρια που δεν θα κατεδαφιστούν (καλύπτουν σχεδόν 2 στρ). Αν και το συνολικό εμβαδόν των περιοχών που δυνητικά μπορεί να οικοδομηθούν είναι 82,8 στρ., τελικά η κάλυψη σε εμβαδόν θα περιοριστεί, ανάλογα με την αρχιτεκτονική μελέτη, σε περίπου 60 στρ., δηλαδή προκύπτει μείωση του υλοποιούμενου ποσοστού κάλυψης κατά 2% - 7%, σύμφωνα με το ΕΧΣ. Ο συντελεστής δόμησης παραμένει ο ίδιος. Τα περισσότερα κτίρια θα παραμείνουν στο σημερινό ύψος, με εξαίρεση το 34 μέτρων ξενοδοχείο.
9. Τελικά πόσος χώρος θα αποδοθεί για τη δημιουργία πάρκου;
Σήμερα το 42% του οικοπέδου είναι καλυμμένο, το 50% είναι χώροι κυκλοφορίας ανάμεσα στα περίπτερα και το 8% του υπολειπόμενου ελεύθερου χώρου φιλοξενεί το παρκιγκ. Σύμφωνα με το ΕΧΣ, με την καλύτερη οργάνωση του εκθεσιακού χώρου εξασφαλίζεται ελεύθερος χώρος 70 - 75 στρ. (42% - 45%). Σε αυτόν περιλαμβάνονται ο χώρος του πάρκου (τομέα V), ο ελεύθερος χώρος πέριξ του Παλέ ντε Σπορ (τομέας VI) αλλά και οι πρασιές επί των οδών Αγγελάκη και Εγνατία.
10. Τι θα περιλαμβάνει το πάρκο της ΔΕΘ;
Προτείνεται η ενιαία και συνολική διαμόρφωση του χώρου ως συνέχεια των υφιστάμενων ελεύθερων χώρων της πόλης. Όλα τα κτίρια επί της οδού Αγγελάκη θα γκρεμιστούν και θα ανοίξει ο χώρος. Η οδός Σβώλου θα συνεχίζεται ως πεζόδρομος μέσα στο πάρκο. Θα υπάρχει όμως συμπαγής περίφραξη 0,5 - 2 μέτρων, με πολλαπλές εισόδους. Προτείνεται να διαμορφωθούν χώροι για την κίνηση πεζών και ποδηλάτων, χώροι υπαίθριων εκδηλώσεων, χώροι με χαμηλή φύτευση και με δεντροφύτευση.
Εντός του πάρκου βρίσκεται το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, ο πύργος του ΟΤΕ και η πύλη της ΧΑΝΘ, που θα διατηρηθούν. Επιτρέπεται η κατασκευή έως δύο κτιρίων αναψυχής με μέγιστη δόμηση 250 τ.μ. το κάθε ένα. Ο ελεύθερος χώρος του πάρκου θα μπορεί να χρησιμοποιείται κατ’ αποκλειστικότητα από τη ΔΕΘ-HELEXPO, για να φιλοξενεί κάποιες από τις εκθέσεις του (π.χ. την έκθεση του Σεπτεμβρίου, την Agrotica κτλ.).
11. Γιατί στο χώρο του πάρκου οι χρήσεις γης αναφέρονται με το χαρακτηρισμό «κεντρικές λειτουργίες πόλης» και όχι «ελεύθεροι χώροι - αστικό πράσινο»;
Σύμφωνα με όσα ανέφεραν στη «ΜτΚ» οι μελετητές, αν ο χώρος χαρακτηριζόταν ως κοινόχρηστος, θα έπρεπε να ακολουθηθεί η διαδικασία των απαλλοτριώσεων και να αποζημιωθεί η ΔΕΘ-Helexpo. Το τίμημα θα ήταν υψηλό λόγω της μεγάλης αξίας γης του οικοπέδου, η δε αποζημίωση καταβάλλεται κατά 30% από το δήμο και κατά 70% από τους περίοικους, που ζουν σε ακτίνα 500 μέτρων από την περιοχή (βάσει του Ν. 4067/2012). Ωστόσο, όπως επισημαίνουν, το «πράσινο-ελεύθεροι χώροι» περιλαμβάνονται στις χρήσεις του τομέα V.
12. Μπορεί να ονομάζεται αυτό το πάρκο «μητροπολιτικό»;
Όχι. Σύμφωνα με το ΕΧΣ, το πάρκο εντός των ορίων της ΔΕΘ αποτελεί μόνο ένα τμήμα του μητροπολιτικού πάρκου. Εξάλλου, στο υπό αναθεώρηση Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο η έκταση της ΔΕΘ εντάσσεται σε μια ευρύτερη Ζώνη Μητροπολιτικών Λειτουργιών (πάρκο ΧΑΝΘ, θέατρα, μουσεία, δημαρχείο, Γ’ Σώμα Στρατού, Τελλόγλειο, Κέδρινος λόφος, Κήποι του Πασά, ανατολικά τείχη, με την προοπτική τα επιμέρους στοιχεία της να συναποτελέσουν «μητροπολιτικό πάρκο».
13. Μήπως κάποια από τα κτίρια που θα γκρεμιστούν είναι αξιόλογα αρχιτεκτονικά και πρέπει να παραμείνουν;
Όλα τα περίπτερα θα κατεδαφιστούν και στη θέση τους θα ανεγερθούν νέα, εκτός από το Παλέ ντε Σπορ, τον πύργο του ΟΤΕ και το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Το τμήμα Αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ θεωρεί ότι πρόκειται να κατεδαφιστούν αρχιτεκτονικά έργα «επώνυμων δημιουργών, που διαθέτουν ιδιαίτερη λειτουργική και συμβολική αξία», που κτίστηκαν τις δεκαετίες ’50 - ’90. Πάντως, αν όντως κάποια από αυτά τα κτίρια έχουν αξία, θα κριθεί από την εφορία νεότερων μνημείων, πριν να προχωρήσει η κατεδάφιση.
14. Γιατί πρέπει να υπάρχει ένα ξενοδοχείο εντός του οικοπέδου της ΔΕΘ και μάλιστα τόσο ψηλό;
Στο ΕΧΣ προβλέπεται η ανέγερση ξενοδοχείου 120 κλινών, δίπλα από το συνεδριακό κέντρο. Το ξενοδοχείο αφενός θα υποστηρίζει τη συνεδριακή λειτουργία της Έκθεσης, αφετέρου θα αποφέρει έσοδα στη ΔΕΘ-Helexpo, προκειμένου να αποσβεστεί η επένδυση της ανάπλασης. Σύμφωνα με την πρόταση του ΕΧΣ, το ξενοδοχείο μπορεί να είναι κατά το μέγιστο έως και δέκα ορόφων, δηλαδή 34 μέτρων, αλλά ενδεχομένως η αρχιτεκτονική μελέτη να προτείνει κάτι διαφορετικό.
15. Θα υπάρχουν και πολυκαταστήματα;
Όχι. Σύμφωνα με την απόφαση της γ.γ. Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος, επιτρέπονται εμπορικά καταστήματα εξαιρουμένων υπεραγορών, εμπορικών κέντρων και πολυκαταστημάτων.
16. Τι θα γίνει με τις θέσεις στάθμευσης;
Θα υπερδιπλασιαστούν. Σήμερα διατίθενται 300 θέσεις στο υπαίθριο πάρκιγκ της οδού Αγγελάκη και 440 στο υπόγειο του συνεδριακού κέντρου «Ιωάννης Βελλίδης». Με βάση το ΕΧΣ, επιτρέπεται η δημιουργία υπόγειων χώρων στάθμευσης για 2.100 οχήματα:
α) 600 θέσεων με είσοδο από την οδό Γ’ Σεπτεμβρίου (τομέας ΙV)
β)1.000 θέσεων με είσοδο από την οδό Εγνατία (τομέας III). Σε περίπτωση που δεν μπορεί να κατασκευαστεί πάρκιγκ για τόσες θέσεις, δύναται να επεκταθεί ο υπόγειος χώρος στάθμευσης από τον τομέα IV στον τομέα V (πάρκο)
γ) 500 θέσεων στον τομέα I με είσοδο από την οδό επέκτασης Λαμπράκη (ή 1.000 θέσεων ως εναλλακτική σε περίπτωση αδυναμίας υλοποίησης ανάλογου αριθμού θέσεων στον τομέα ΙΙΙ).
17. Υπάρχει πιθανότητα να καθυστερήσει το έργο λόγω αρχαιολογικών ευρημάτων;
Ναι, όπως παντού στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Ήδη η οδός 3ης Σεπτεμβρίου κατασκευάστηκε με υπερύψωση, καθώς στο μέσον ανακαλύφθηκε παλαιοχριστιανική Βασιλική.
18. Η ανάπλαση της ΔΕΘ θα γίνει αυστηρά με βάση όσα προτείνει το ΕΧΣ;
Το ΕΧΣ δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές για την ανάπλαση, προτείνει τις χρήσεις γης, το πού θα χωροθετηθεί τι και το μέγιστο όριο δόμησης και κάλυψης, και δυνητικά ενδέχεται να τροποποιηθεί μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης. Το πώς θα διαμορφωθούν τα κτίρια και ο περιβάλλων χώρος θα καθοριστεί από την αρχιτεκτονική μελέτη, για την οποία θα προκηρυχτεί διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός.
19. Πόσο θα κοστίσει και πώς θα χρηματοδοτηθεί η ανάπλαση του νέου εκθεσιακού;
Η προκαταρκτική κοστολόγηση της ανάπλασης όριζε ότι η ανάπλαση (εκθεσιακό κέντρο, συνεδριακό κέντρο, επιχειρηματικό κέντρο, υπόγεια πάρκιγκ, ξενοδοχείο και μητροπολιτικό πάρκο) θα κόστιζε 125 εκατ. ευρώ (με τιμές 2013) και ότι η προβλεπόμενη οικονομική απόδοση του έργου θα είναι θετική σε βάθος χρόνου. Τα χρήματα μπορεί να προέλθουν από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, κοινοτικούς πόρους του δήμου Θεσσαλονίκης ή της περιφέρειας Κ. Μακεδονίας, πιθανώς μέσω δανεισμού της ΔΕΘ-Helexpo (ήδη υπήρξε «κρούση» από πλευράς Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων) και ιδιώτες που θα συμμετάσχουν με αντάλλαγμα τη χρήση κάποιων υποδομών, όπως το υπόγειο παρκιγκ.
20. Ποια τα επόμενα βήματα για να προχωρήσει η ανάπλαση; Πώς θα λειτουργεί στο μεσοδιάστημα η Έκθεση;
Με την ολοκλήρωση της διαβούλευσης θα πρέπει να εκδοθεί ένα Προεδρικό Διάταγμα που επικυρώνει το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο. Στο μεταξύ η ΔΕΘ-Helexpo προετοιμάζεται να προκηρύξει διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την ανάπλαση, η οποία θα επικαιροποιήσει τη μελέτη του 2013 ως προς το κόστος. Ο στόχος της διοίκησης της ΔΕΘ-Helexpo είναι το νέο εκθεσιακό να έχει ολοκληρωθεί το 2026, οπότε συμπληρώνονται 100 χρόνια από την πρώτη ΔΕΘ και θεωρεί ότι υπό προϋποθέσεις (η αρχιτεκτονική μελέτη να ολοκληρωθεί το 2020, οι μελέτες για την κατασκευή των υποδομών το 2021 και παράλληλα βρεθεί η χρηματοδότηση) ο στόχος είναι εφικτός.
Το πώς θα λειτουργεί η ΔΕΘ κατά τη διάρκεια των εργασιών ανάπλασης παραμένει ασαφές.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 23-24 Μαρτίου 2019
Στις είκοσι ερωτήσεις που ακολουθούν συνοψίζουμε τους προβληματισμούς που εκφράστηκαν στην αρθρογραφία που φιλοξενήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα και τις απαντήσεις που προκύπτουν από την 165 σελίδων μελέτη του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου και το ρεπορτάζ της «ΜτΚ».
1. Χρειάζεται η πόλη ένα νέο εκθεσιακό κέντρο;
Ναι, αν θέλουμε να συνεχίσει να υπάρχει η ΔΕΘ. Η πλειονότητα των περιπτέρων είναι από 30 έως 60 ετών. Πολλά είναι κατασκευασμένα από λαμαρίνες, κάποια έχουν ακόμη αμίαντο, ενώ, λόγω κακής κατασκευής, λιγότερο από το 50% του εκθεσιακού χώρου είναι εκμεταλλεύσιμος για την εγκατάσταση εκθετών. Έχουμε δηλαδή ένα πεπαλαιωμένο και μη αποδοτικό εκθεσιακό κέντρο, την ώρα που ο ανταγωνισμός είναι οξύς, τόσο από την Αθήνα όσο και από τη Σόφια, και βεβαίως την Κωνσταντινούπολη.
2. Χρειάζεται η Θεσσαλονίκη έναν μεγάλο χώρο πρασίνου στο κέντρο;
Επειγόντως. Στη μελέτη του ΕΧΣ σημειώνεται ότι η Θεσσαλονίκη έχει μόνο πέντε πάρκα πόλης (άνω των 15 στρ.): το πάρκο ΧΑΝΘ, τα πάρκα της νέας παραλίας, το πάρκο στο Γ’ Σώμα Στρατού, το πάρκο της Νέας Ελβετίας και (εν δυνάμει) οι Κήποι του Πασά στον Άγιο Παύλο. Μόλις το 4% της Θεσσαλονίκης αποτελείται από πράσινο και ελεύθερους χώρους. Η πόλη έχει ένα από τα μικρότερα ποσοστά πρασίνου στην Ευρώπη: 2,7 τ.µ. ανά κάτοικο, αν συνυπολογιστεί και το Σέιχ Σου ή μόλις 1,6 τ.μ. ανά κάτοικο, αν μετρηθεί µόνο το πράσινο που βρίσκεται μέσα στην πόλη (Βιέννη 20 τ.µ., Χάγη 27,7 τ.µ., Άμστερνταμ 27 τ.µ., Βερολίνο 13 τ.µ., Ρώµη 9 τ.µ.).
3. Γιατί δεν γίνεται όλος ο χώρος της ΔΕΘ πάρκο;
Το οικόπεδο των 175 στρεμμάτων δεν ανήκει στο δήμο Θεσσαλονίκης, αλλά στη ΔΕΘ-Helexpo ΑΕ, η οποία υπάγεται στο υπερταμείο. Για να γίνει όλος ο χώρος πάρκο, θα έπρεπε πρώτον να βρεθεί μια οικονομικά βιώσιμη λύση για τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ και δεύτερον να δοθούν πολύ υψηλές αποζημιώσεις για ένα τόσο ακριβό οικόπεδο στην καρδιά της Θεσσαλονίκης.
4. Γιατί δεν μεταφέρεται η Έκθεση εκτός κέντρου;
Το ενδεχόμενο αυτό συζητείται τουλάχιστον από το 1999. Λίγο πριν από το ξέσπασμα της κρίσης και έπειτα από εκτεταμένη διαβούλευση των τοπικών φορέων, αποφασίστηκε η μεταφορά της Έκθεσης στη Σίνδο. Ήταν μια πολιτική απόφαση, που δεν συνοδεύτηκε από κάποια οικονομοτεχνική μελέτη, αλλά βασίστηκε στο φάκελο διεκδίκησης της EXPO 2008. Με αυτά τα δεδομένα θα απαιτούνταν 280 εκατ. ευρώ για το νέο εκθεσιακό κέντρο και εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για έργα υποδομής. Στο μεταξύ ήρθε η κρίση και άλλαξαν τα οικονομικά δεδομένα.
5. Πώς αποφασίστηκε η παραμονή της Έκθεσης στην ίδια θέση;
Το 2012 η ΔΕΘ-Helexpo ΑΕ ανέθεσε μελέτη για να εξετάσει ποιο από τα δύο σενάρια ήταν το ενδεδειγμένο: μετεγκατάσταση ή παραμονή στην ίδια θέση και ανάπλαση. Η μελέτη κατέληγε ότι η λύση της μετεγκατάστασης της ΔΕΘ ήταν ακριβή και οικονομικά βιώσιμη σε βάθος χρόνου και ότι η ενδεδειγμένη λύση ήταν η ανάπλαση του υπάρχοντος εκθεσιακού κέντρου, με επένδυση 125 εκατ. ευρώ. Με βάση αυτήν τη μελέτη, σε συνεργασία με το τμήμα χωροταξίας του ΑΠΘ καταρτίστηκε μια πρόταση χωροθέτησης. Η πρόταση έλαβε προέγκριση από το υπουργείο Περιβάλλοντος το 2017 και τον Φεβρουάριο του 2018 άρχισε η εκπόνηση του Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου (ΕΧΣ), το οποίο ουσιαστικά βασίζεται στις παραδοχές της μελέτης του 2013, που εκπονήθηκε για λογαριασμό της ΔΕΘ.
6. Μήπως η πόλη ήταν απούσα από μία τόσο σημαντική απόφαση;
Μία επιτροπή στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι του δήμου, της περιφέρειας και του ΤΕΕ παρακολουθούσε σε όλα τα στάδια τη διαμόρφωση της πρότασης. Όταν ολοκληρώθηκε το ΕΧΣ, εγκρίθηκε από το διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΘ-Helexpo, στο οποίο συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των φορέων της πόλης. Υπό αυτήν την έννοια οι συλλογικοί φορείς της πόλης είχαν γνώση και δεν εξέφρασαν αντιρρήσεις. Από τις 5 Μαρτίου το ΕΧΣ έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να καταθέσουν τις προτάσεις τους ταχυδρομικώς ή με e-mail εντός 45 ημερών.
7. Τι προβλέπει το Ειδικό Χωροταξικό για την ανάπλαση;
Ότι οι εκθεσιακοί χώροι θα αναπτυχθούν σε τρία μεγάλα μπλοκ εμβαδού 41 στρεμμάτων, που θα «αγκαλιάζουν» περιμετρικά το Παλέ ντε Σπορ. Ανάλογα με το τι θα προτείνει η αρχιτεκτονική μελέτη, η κάλυψη του οικοπέδου μπορεί να είναι μικρότερη. Θα ανεγερθεί επίσης ένα ξενοδοχείο και ένα νέο συνεδριακό κέντρο με υπόγειο πάρκιγκ (στη θέση που βρίσκεται το «Ι. Βελλίδης»), ένα business center εκεί όπου βρίσκονται σήμερα τα κτίρια διοίκησης. Τα καταστήματα που βρίσκονται σήμερα επί της Αγγελάκη θα απομακρυνθούν και θα ανοίξει ο χώρος μέχρι τη ΧΑΝΘ, για να δημιουργηθεί εκεί το πάρκο.
8. Θα υπάρξει «τσιμεντοποίηση» σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση;
Από τα 165 στρ. του χώρου (εξαιρουμένου του Παλέ ντε Σπορ) σήμερα είναι καλυμμένα τα 66 στρ. (η δόμηση φτάνει τα 95 στρ. μαζί με τους ορόφους). Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και τα κτίρια που δεν θα κατεδαφιστούν (καλύπτουν σχεδόν 2 στρ). Αν και το συνολικό εμβαδόν των περιοχών που δυνητικά μπορεί να οικοδομηθούν είναι 82,8 στρ., τελικά η κάλυψη σε εμβαδόν θα περιοριστεί, ανάλογα με την αρχιτεκτονική μελέτη, σε περίπου 60 στρ., δηλαδή προκύπτει μείωση του υλοποιούμενου ποσοστού κάλυψης κατά 2% - 7%, σύμφωνα με το ΕΧΣ. Ο συντελεστής δόμησης παραμένει ο ίδιος. Τα περισσότερα κτίρια θα παραμείνουν στο σημερινό ύψος, με εξαίρεση το 34 μέτρων ξενοδοχείο.
9. Τελικά πόσος χώρος θα αποδοθεί για τη δημιουργία πάρκου;
Σήμερα το 42% του οικοπέδου είναι καλυμμένο, το 50% είναι χώροι κυκλοφορίας ανάμεσα στα περίπτερα και το 8% του υπολειπόμενου ελεύθερου χώρου φιλοξενεί το παρκιγκ. Σύμφωνα με το ΕΧΣ, με την καλύτερη οργάνωση του εκθεσιακού χώρου εξασφαλίζεται ελεύθερος χώρος 70 - 75 στρ. (42% - 45%). Σε αυτόν περιλαμβάνονται ο χώρος του πάρκου (τομέα V), ο ελεύθερος χώρος πέριξ του Παλέ ντε Σπορ (τομέας VI) αλλά και οι πρασιές επί των οδών Αγγελάκη και Εγνατία.
10. Τι θα περιλαμβάνει το πάρκο της ΔΕΘ;
Προτείνεται η ενιαία και συνολική διαμόρφωση του χώρου ως συνέχεια των υφιστάμενων ελεύθερων χώρων της πόλης. Όλα τα κτίρια επί της οδού Αγγελάκη θα γκρεμιστούν και θα ανοίξει ο χώρος. Η οδός Σβώλου θα συνεχίζεται ως πεζόδρομος μέσα στο πάρκο. Θα υπάρχει όμως συμπαγής περίφραξη 0,5 - 2 μέτρων, με πολλαπλές εισόδους. Προτείνεται να διαμορφωθούν χώροι για την κίνηση πεζών και ποδηλάτων, χώροι υπαίθριων εκδηλώσεων, χώροι με χαμηλή φύτευση και με δεντροφύτευση.
Εντός του πάρκου βρίσκεται το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, ο πύργος του ΟΤΕ και η πύλη της ΧΑΝΘ, που θα διατηρηθούν. Επιτρέπεται η κατασκευή έως δύο κτιρίων αναψυχής με μέγιστη δόμηση 250 τ.μ. το κάθε ένα. Ο ελεύθερος χώρος του πάρκου θα μπορεί να χρησιμοποιείται κατ’ αποκλειστικότητα από τη ΔΕΘ-HELEXPO, για να φιλοξενεί κάποιες από τις εκθέσεις του (π.χ. την έκθεση του Σεπτεμβρίου, την Agrotica κτλ.).
11. Γιατί στο χώρο του πάρκου οι χρήσεις γης αναφέρονται με το χαρακτηρισμό «κεντρικές λειτουργίες πόλης» και όχι «ελεύθεροι χώροι - αστικό πράσινο»;
Σύμφωνα με όσα ανέφεραν στη «ΜτΚ» οι μελετητές, αν ο χώρος χαρακτηριζόταν ως κοινόχρηστος, θα έπρεπε να ακολουθηθεί η διαδικασία των απαλλοτριώσεων και να αποζημιωθεί η ΔΕΘ-Helexpo. Το τίμημα θα ήταν υψηλό λόγω της μεγάλης αξίας γης του οικοπέδου, η δε αποζημίωση καταβάλλεται κατά 30% από το δήμο και κατά 70% από τους περίοικους, που ζουν σε ακτίνα 500 μέτρων από την περιοχή (βάσει του Ν. 4067/2012). Ωστόσο, όπως επισημαίνουν, το «πράσινο-ελεύθεροι χώροι» περιλαμβάνονται στις χρήσεις του τομέα V.
12. Μπορεί να ονομάζεται αυτό το πάρκο «μητροπολιτικό»;
Όχι. Σύμφωνα με το ΕΧΣ, το πάρκο εντός των ορίων της ΔΕΘ αποτελεί μόνο ένα τμήμα του μητροπολιτικού πάρκου. Εξάλλου, στο υπό αναθεώρηση Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο η έκταση της ΔΕΘ εντάσσεται σε μια ευρύτερη Ζώνη Μητροπολιτικών Λειτουργιών (πάρκο ΧΑΝΘ, θέατρα, μουσεία, δημαρχείο, Γ’ Σώμα Στρατού, Τελλόγλειο, Κέδρινος λόφος, Κήποι του Πασά, ανατολικά τείχη, με την προοπτική τα επιμέρους στοιχεία της να συναποτελέσουν «μητροπολιτικό πάρκο».
13. Μήπως κάποια από τα κτίρια που θα γκρεμιστούν είναι αξιόλογα αρχιτεκτονικά και πρέπει να παραμείνουν;
Όλα τα περίπτερα θα κατεδαφιστούν και στη θέση τους θα ανεγερθούν νέα, εκτός από το Παλέ ντε Σπορ, τον πύργο του ΟΤΕ και το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Το τμήμα Αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ θεωρεί ότι πρόκειται να κατεδαφιστούν αρχιτεκτονικά έργα «επώνυμων δημιουργών, που διαθέτουν ιδιαίτερη λειτουργική και συμβολική αξία», που κτίστηκαν τις δεκαετίες ’50 - ’90. Πάντως, αν όντως κάποια από αυτά τα κτίρια έχουν αξία, θα κριθεί από την εφορία νεότερων μνημείων, πριν να προχωρήσει η κατεδάφιση.
14. Γιατί πρέπει να υπάρχει ένα ξενοδοχείο εντός του οικοπέδου της ΔΕΘ και μάλιστα τόσο ψηλό;
Στο ΕΧΣ προβλέπεται η ανέγερση ξενοδοχείου 120 κλινών, δίπλα από το συνεδριακό κέντρο. Το ξενοδοχείο αφενός θα υποστηρίζει τη συνεδριακή λειτουργία της Έκθεσης, αφετέρου θα αποφέρει έσοδα στη ΔΕΘ-Helexpo, προκειμένου να αποσβεστεί η επένδυση της ανάπλασης. Σύμφωνα με την πρόταση του ΕΧΣ, το ξενοδοχείο μπορεί να είναι κατά το μέγιστο έως και δέκα ορόφων, δηλαδή 34 μέτρων, αλλά ενδεχομένως η αρχιτεκτονική μελέτη να προτείνει κάτι διαφορετικό.
15. Θα υπάρχουν και πολυκαταστήματα;
Όχι. Σύμφωνα με την απόφαση της γ.γ. Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος, επιτρέπονται εμπορικά καταστήματα εξαιρουμένων υπεραγορών, εμπορικών κέντρων και πολυκαταστημάτων.
16. Τι θα γίνει με τις θέσεις στάθμευσης;
Θα υπερδιπλασιαστούν. Σήμερα διατίθενται 300 θέσεις στο υπαίθριο πάρκιγκ της οδού Αγγελάκη και 440 στο υπόγειο του συνεδριακού κέντρου «Ιωάννης Βελλίδης». Με βάση το ΕΧΣ, επιτρέπεται η δημιουργία υπόγειων χώρων στάθμευσης για 2.100 οχήματα:
α) 600 θέσεων με είσοδο από την οδό Γ’ Σεπτεμβρίου (τομέας ΙV)
β)1.000 θέσεων με είσοδο από την οδό Εγνατία (τομέας III). Σε περίπτωση που δεν μπορεί να κατασκευαστεί πάρκιγκ για τόσες θέσεις, δύναται να επεκταθεί ο υπόγειος χώρος στάθμευσης από τον τομέα IV στον τομέα V (πάρκο)
γ) 500 θέσεων στον τομέα I με είσοδο από την οδό επέκτασης Λαμπράκη (ή 1.000 θέσεων ως εναλλακτική σε περίπτωση αδυναμίας υλοποίησης ανάλογου αριθμού θέσεων στον τομέα ΙΙΙ).
17. Υπάρχει πιθανότητα να καθυστερήσει το έργο λόγω αρχαιολογικών ευρημάτων;
Ναι, όπως παντού στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Ήδη η οδός 3ης Σεπτεμβρίου κατασκευάστηκε με υπερύψωση, καθώς στο μέσον ανακαλύφθηκε παλαιοχριστιανική Βασιλική.
18. Η ανάπλαση της ΔΕΘ θα γίνει αυστηρά με βάση όσα προτείνει το ΕΧΣ;
Το ΕΧΣ δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές για την ανάπλαση, προτείνει τις χρήσεις γης, το πού θα χωροθετηθεί τι και το μέγιστο όριο δόμησης και κάλυψης, και δυνητικά ενδέχεται να τροποποιηθεί μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης. Το πώς θα διαμορφωθούν τα κτίρια και ο περιβάλλων χώρος θα καθοριστεί από την αρχιτεκτονική μελέτη, για την οποία θα προκηρυχτεί διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός.
19. Πόσο θα κοστίσει και πώς θα χρηματοδοτηθεί η ανάπλαση του νέου εκθεσιακού;
Η προκαταρκτική κοστολόγηση της ανάπλασης όριζε ότι η ανάπλαση (εκθεσιακό κέντρο, συνεδριακό κέντρο, επιχειρηματικό κέντρο, υπόγεια πάρκιγκ, ξενοδοχείο και μητροπολιτικό πάρκο) θα κόστιζε 125 εκατ. ευρώ (με τιμές 2013) και ότι η προβλεπόμενη οικονομική απόδοση του έργου θα είναι θετική σε βάθος χρόνου. Τα χρήματα μπορεί να προέλθουν από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, κοινοτικούς πόρους του δήμου Θεσσαλονίκης ή της περιφέρειας Κ. Μακεδονίας, πιθανώς μέσω δανεισμού της ΔΕΘ-Helexpo (ήδη υπήρξε «κρούση» από πλευράς Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων) και ιδιώτες που θα συμμετάσχουν με αντάλλαγμα τη χρήση κάποιων υποδομών, όπως το υπόγειο παρκιγκ.
20. Ποια τα επόμενα βήματα για να προχωρήσει η ανάπλαση; Πώς θα λειτουργεί στο μεσοδιάστημα η Έκθεση;
Με την ολοκλήρωση της διαβούλευσης θα πρέπει να εκδοθεί ένα Προεδρικό Διάταγμα που επικυρώνει το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο. Στο μεταξύ η ΔΕΘ-Helexpo προετοιμάζεται να προκηρύξει διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την ανάπλαση, η οποία θα επικαιροποιήσει τη μελέτη του 2013 ως προς το κόστος. Ο στόχος της διοίκησης της ΔΕΘ-Helexpo είναι το νέο εκθεσιακό να έχει ολοκληρωθεί το 2026, οπότε συμπληρώνονται 100 χρόνια από την πρώτη ΔΕΘ και θεωρεί ότι υπό προϋποθέσεις (η αρχιτεκτονική μελέτη να ολοκληρωθεί το 2020, οι μελέτες για την κατασκευή των υποδομών το 2021 και παράλληλα βρεθεί η χρηματοδότηση) ο στόχος είναι εφικτός.
Το πώς θα λειτουργεί η ΔΕΘ κατά τη διάρκεια των εργασιών ανάπλασης παραμένει ασαφές.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 23-24 Μαρτίου 2019
ΣΧΟΛΙΑ