Είναι δύσκολο να εξηγήσεις στους νεότερους τους μύθους, τα πάθη, τις πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις, το συλλογικό βίωμα ενός ντέρμπι Άρη - ΠΑΟΚ της χρυσής εποχής. Οι παλιοί διασώζουν σε συζητήσεις σπαρταριστά παραλειπόμενα, επεισόδια, θριάμβους και ταπεινώσεις και ευτυχώς βγαίνουν και βιβλία ενώ κάποιος θα βρει «θησαυρούς» ντοκουμέντων και στις ιστοσελίδες φιλάθλων.

Αγώνες συναρπαστικοί που άρχιζαν από την προηγούμενη Δευτέρα στα καφενεία, τα μαγαζιά, τα γραφεία. Η «ταμπακιέρα» ήταν τα πρωτεία της πόλης. Και μίσος εκατέρωθεν για «ένα πουκάμισο αδειανό» τελικά, αφού ο ΠΑΟΚ δεν κάνει χωρίς τον Άρη, ούτε ο Άρης χωρίς τον ΠΑΟΚ. Δε νοείται μπάλα στη Θεσσαλονίκη χωρίς τον έναν από τους δυο. Το απόλυτο ξενέρωμα θα ήταν.

Ποιος μπορεί να ξεχάσει τον Αλέκο Αλεξιάδη, που νίκησε σχεδόν μόνος του τον ΠΑΟΚ μέσα στην Τούμπα, αλλά και τον Κώστα Ορφανό να ανταποδίδει τα ίσα, λίγα χρόνια αργότερα στου Χαριλάου;

Παρά τις σκληρές φραστικές επιθέσεις που ανταλλάσσουν οι οπαδοί στο δρόμο, τα ραδιόφωνα και το διαδίκτυο, κατά βάθος υπάρχει σεβασμός προς τον αιώνιο αντίπαλο. Ο Κλεάνθης Βικελίδης, ο Παναγούλιας, ο Ποζάνης, ο Μουφίτ, ο Χρηστίδης, ο Σπυρίδων, ο Όλε, ο Κούης και οι άλλοι άσοι των κιτρινόμαυρων έχουν βαριά πατημασιά στην ποδοσφαιρική ιστορία του τόπου. Το ίδιο βέβαια και ο Κούδας, ο Κουιρουκίδης, ο Παπαδάκης, ο Σαράφης, ο Γκουερίνο, ο Κούλης Αποστολίδης, ο Ιωσηφίδης, ο Σκαρτάδος του Δικέφαλου.

Μια και μιλάμε για παλιά «στιγμιότυπα»:

Πώς να περιγράψεις την έξαψη αλλά και τη χαρά της παρέας να πηγαίνει στου Χαριλάου με το λεωφορείο; Όλοι μέσα για τη χαρά να δούμε μαζί τους ήρωες της Κυριακής. Οπαδοί του ΠΑΟΚ, του Άρη, του Ηρακλή, ακόμη και φοιτητές «γαύροι» και «βάζελοι». Κάθε φορά που πήγαινα στο γήπεδο Χαριλάου, θυμόμουν το τραγούδι του Κώστα Χατζή.

Στα παλιά λεωφορεία,

στριμωξίδι , φασαρία…

είναι η φτώχεια εισιτήριο

και η ουρά ένα μαρτύριο…

Δύσκολα έβρισκες τα λεφτά για εισιτήριο, το οποίο ακόμα και τότε στα ντέρμπι ήταν ακριβό, δύσκολα έβρισκες θέση στα λεωφορεία του ΟΑΣΘ και ακόμα πιο δύσκολα έφτανες στο γήπεδο μέσα σε μποτιλιάρισμα στην Παπαναστασίου. Άκουγες, «παστωμένος» μέσα, τον εισπράκτορα να φωνάζει: Στρατηγείο, Αγία Τριάδα, Αγία Σοφία, Μπότσαρη, Αλυσίδα, Οσία Ξένη και… επιτέλους, λυτρωτικά: Χαριλάου!

Το γήπεδο άλλαξε όνομα και από «Γήπεδο του Άρεως» -ο κόσμος το έλεγε Χαριλάου από το όνομα του επιχειρηματία Επαμεινώνδα Χαρίλαου, που έχτισε σπίτια στην περιοχή- έγινε «Κλεάνθης Βικελίδης». Προς τιμήν, βέβαια, του μεγάλου διεθνούς άσου του προπολεμικού Άρη.

Έχω την υποψία ότι αυτό που ενοχλεί τους παλιότερους φιλάθλους περισσότερο, μετά τη βία και τις «παράγκες» της διαιτησίας, είναι η «μονοχρωμία» στις εξέδρες. Το γεγονός ότι οι αγώνες γίνονται με παρόντες μόνο τους φιλάθλους της γηπεδούχου ομάδας.

Είναι για γέλια ή για κλάματα να ξέρεις ότι οι φίλαθλοι συνυπάρχουν σε κάθε γειτονιά, αλλά όχι στο ναό του αθλήματος, δηλαδή το γήπεδο. Όπως μου τα είπαν οι παλιότεροι, θα σας παρουσιάσω μια ενδεικτική «ανθρωπογεωγραφία» των φιλάθλων της Θεσσαλονίκης τις δεκαετίες του ’60 και του ’70.

Στις περιοχές της Αγγελάκη, της Σβώλου και της Δημητρίου Γούναρη θα βρεις πολλές οικογένειες που υποστηρίζουν τον ΠΑΟΚ παραδοσιακά, αφού οι παππούδες και οι προπαππούδες πρόλαβαν να δουν τον Δικέφαλο να αγωνίζεται στο γήπεδο του ΠΑΟΚ στο Συντριβάνι. Γενικά, όμως, όπως έγραψε ο παλιός συνάδελφος και συγγραφέας Στράτος Σιμιτζής, που μεγάλωσε στη Δεσπεραί, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης οι φίλαθλοι είναι μοιρασμένοι.

Παραδοσιακές «αρειανές « συνοικίες από το 1950 θεωρούνται η Αγία Τριάδα, το Ιπποκράτειο, το Χιρς, το Ντεπώ, η Ανάληψη, το Φάληρο και βέβαια η περιοχή Χαριλάου. Η Καμάρα, η Ευαγγελίστρια, το Ιπποδρόμιο, το Κουλέ Καφέ ήταν συνοικίες που επικρατούσαν οι Ηρακλειδείς, ενώ ο ΠΑΟΚ κυριαρχεί στην Τούμπα, βεβαίως, αλλά και στην Καλαμαριά, στις δυτικές συνοικίες και κυρίως Σταυρούπολη, Εύοσμο, Νεάπολη, Αμπελοκήπους κ.α.

Ο Απόλλων Καλαμαριάς έχει κόσμο φυσικά στη Καλαμαριά, αλλά και σε μέρη με κυρίαρχο το ποντιακό στοιχείο.

Άρης - ΠΑΟΚ πάλι, λοιπόν και η Θεσσαλονίκη ξαναβρήκε το ντέρμπι της, ενώ ελπίζει να δει σύντομα και τον Ηρακλή μέσα στους μεγάλους, όπου ανήκει δικαιωματικά, για να χτιστούν νέοι μύθοι και πολλά όμορφα ή και σπαρταριστά στιγμιότυπα και αναμνήσεις.

Μακεδονία της Κυριακής