Οι πολίτες της γειτονικής χώρας ψηφίζουν την ερχόμενη Τετάρτη 15 Ιουλίου για την ανάδειξη νέας κυβέρνησης στα Σκόπια. Είναι οι πρώτες εκλογές μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών και σηματοδοτούν πολλά. Μπορεί να εκδηλώσουν δυσαρέσκεια για τη Συμφωνία που αφορά και την Ελλάδα μπορεί και όχι. Σημασία έχει ότι δεν θα την ακυρώσουν.

Οι δεσμεύσεις και οι ανάγκες της χώρας είναι πολλές για να μπορέσει οποιοσδήποτε εκλεγεί να ακολουθήσει πολιτική που θα αντίκειται στα συμφέροντα Ευρώπης και ΗΠΑ. Για τον Ζόραν Ζάεφ και το κόμμα του, τη Σοσιαλδημοκρατική Ένωση, ο ευρωατλαντικός προσανατολισμός είναι δεδομένος και δεν τίθεται σε αμφισβήτηση.

Στο VMRO-DPMNE και τον ηγέτη του Κρίστιαν Μίτσκοσκι (το δεξιό εθνικιστικό κόμμα του πρώην πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι), ασκεί μια επιρροή η Μόσχα αλλά δεν είναι ικανή να αλλάξει τον προσανατολισμό και τις επιλογές στα βασικά θέματα.

Έτσι, όσοι στην Ελλάδα προσδοκούν πως μια κυβερνητική αλλαγή στα Σκόπια θα διευκολύνει την κατάργηση της Συμφωνίας των Πρεσπών, μάλλον, μάταια ελπίζουν.

Εκείνο που έχει σημασία για την Ελλάδα είναι να προκύψει μια σταθερή κυβέρνηση που θα επιδιώκει καλές σχέσεις με την Αθήνα και θα εφαρμόσει, τουλάχιστον, και τις δυσάρεστες, για τα Σκόπια, προβλέψεις της Συμφωνίας των Πρεσπών. Τελευταία, τα Σκόπια απαίτησαν από την ελληνική πλευρά να μην τους αποκαλεί βορειομακεδόνες επικαλούμενα άρθρα της Συμφωνίας σύμφωνα με τα οποία ο όρος θα χρησιμοποιείται για συγκεκριμένες περιπτώσεις εγγράφων.

Η πλήρης εφαρμογή της Συμφωνίας έχει, ακόμη, πολύ δρόμο να διανύσει και πολλές συμπληγάδες να περάσει.

Στα Σκόπια σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο αλβανικός παράγων ο οποίος διατηρεί ώσμωση με τα Τίρανα. Ο Αλί Αχμέτι, μάλιστα, ηγέτης του μεγαλύτερου αλβανικού κόμματος των Σκοπίων, πρότεινε να συμφωνήσουν όλα τα κόμματα σε έναν αλβανό πρωθυπουργό- μπαλαντέρ.

Να σημειώσουμε πως και ο Ζόραν Ζάεφ, όπως εξομολογήθηκε ο ίδιος, μπορεί να πολιτεύεται με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα αλλά είναι αλβανικής καταγωγής.

Η ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ

Η ψηφοφορία θα ξεκινήσει στις 13 Ιουλίου για όσους βρίσκονται σε καραντίνα λόγω κορονοϊού, ενώ η προεκλογική εκστρατεία η οποία ξεκίνησε την Τετάρτη 24 Ιουνίου θα ολοκληρωθεί δύο ημέρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, δηλαδή, τα μεσάνυχτα σήμερα, Κυριακή 12 Ιουλίου.

Οι πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές προγραμματίστηκαν να διεξαχθούν στη Βόρεια Μακεδονία στις 12 Απριλίου 2020, αλλά αναβλήθηκαν λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.

Προτάθηκε η 5η Ιουλίου 2020, αλλά, τελικά, συμφωνήθηκε η 15η Ιουλίου.

Οι εκλογές, αρχικά, επρόκειτο να γίνουν στις 20 Νοεμβρίου, αλλά ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ ζήτησε να διεξαχθούν πρόωρα αφού το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν κατέληξε σε συμφωνία για την έναρξη συνομιλιών με τη Βόρεια Μακεδονία για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω των γνωστών αντιρρήσεων του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν.

Τελικά, τον Μάρτιο δόθηκε η πολυπόθητη ημερομηνία για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. αλλά ο Ζόραν Ζέφ δεν κατάφερε να εκμεταλλευτεί το timing της 12ης Απριλίου λόγω του κορονοϊού.

Στις αρχές της χρονιάς τα Σκόπια έγιναν, επίσης, μέλος του ΝΑΤΟ.

Εκείνος που επείγετο να διεξαχθούν όσο γινόταν νωρίτερα οι εκλογές ήταν ο Ζάεφ για να μην απωλέσει τις θετικές εντυπώσεις από την ένταξη της χώρας του στις ευρωατλαντικές δομές, επιλογή που ενδιαφέρει, ακόμη, τους πολίτες της γειτονικής χώρας.

Η υποστήριξη για τις ευρωατλαντικές προοπτικές της χώρας παραμένει σχετικά υψηλή, σύμφωνα με την έρευνα που διεξήγαγε το Εθνικό Δημοκρατικό Ινστιτούτο NDI με έδρα τις ΗΠΑ.

Η μεγάλη πλειοψηφία, 74%, δήλωσε ότι υποστηρίζει την ένταξη στο ΝΑΤΟ, κάτι που επετεύχθη κατά το τρέχον έτος, ενώ ένας ακόμη υψηλότερος αριθμός, 79%, δήλωσε ότι υποστηρίζει την ένταξη στην ΕΕ.

Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι ψηφοφόροι στις εκλογές θεωρούν την οικονομία, τη δημόσια υγεία και τον περιορισμό της διαφθοράς ως τα πιο σημαντικά θέματα.

Η δημοσκόπηση διεξήχθη μεταξύ 12 και 21 Ιουνίου σε εθνικό αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.213 ερωτηθέντων ηλικίας 18 ετών και άνω και έδωσε στη συμμαχία με επικεφαλής τους Σοσιαλδημοκράτες (Ζόραν Ζάεφ) το προβάδισμα κατά 3,6% από το αντιπολιτευόμενο VMRO- DPMNE Συμμαχία «Ανανέωση για την πΓΔΜ».

Η δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη2 Ιουλίου κατέγραψε ότι το 24,8% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι θα υποστηρίξει τη συμμαχία με επικεφαλής το κυβερνών κόμμα, ενώ το 21,2% επέλεξε τη συμμαχία της αντιπολίτευσης VMRO DPMNE.

ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΜΠΛΟΚ

Όσον αφορά το αλβανικό μπλοκ, η ίδια δημοσκόπηση έθεσε τη Δημοκρατική Ένωση για την Ένταξη, το DUI, (Αλί Αχμέτι ) το μικρό κυβερνών κόμμα στην τελευταία κυβέρνηση των Σοσιαλδημοκρατών τα τελευταία τρία χρόνια, να έχει προβάδισμα με 7,2% επί των κύριων αντιπάλων του, μια συμμαχία μεταξύ της αντιπολιτευόμενης Συμμαχίας για τους Αλβανούς και τα κόμματα Alternativa, που παίρνουν 5,7%.

Ένα άλλο 16,5% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι δεν θα ψηφίσει, το 9,5% αρνήθηκε να απαντήσει και το 9% είπε ότι δεν είχε αποφασίσει πώς να ψηφίσει ακόμη.

Σύμφωνα με άλλη δημοσκόπηση για λογαριασμό του τηλεοπτικού σταθμού TELMA, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDSM) του Ζόραν Ζάεφ προηγείται με ισχνή διαφορά 1,6% του αντιπολιτευόμενου δεξιού VMRO-DPMNE.

Η έρευνα NDI έδειξε επίσης ότι οι πολίτες είναι διχασμένοι στο κατά πόσον οι εκλογές θα διεξαχθούν με επαρκή μέτρα ασφαλείας, με το 48% να είναι σίγουρο ότι τα μέτρα είναι επαρκή και το 46% να μην είναι σίγουρο.

Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι ψηφοφόροι στις εκλογές θεωρούν την οικονομία, τη δημόσια υγεία και τον περιορισμό της διαφθοράς ως τα πιο σημαντικά θέματα.

Υπάρχει μια γενική ανησυχία για την κατεύθυνση της χώρας. Περίπου το 44% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η χώρα οδηγήθηκε σε λάθος κατεύθυνση, το 26% ήταν ουδέτερο και το 29% είπε ότι η χώρα κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.

ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ «ΜΠΑΛΑΝΤΕΡ»

Ως συνήθως, ο αλβανικός παράγοντας είναι εκείνος που θα κρίνει την έκβαση των εκλογών και τον σχηματισμό κυβέρνησης.

Έπειτα από πολλά χρόνια η δύναμη του κόμματος DUI του Αλί Αχμέτι φαίνεται να μειώνεται, γεγονός που ανάγκασε τον παλαίμαχο πολιτικό να καταθέσει την ιδέα ενός Αλβανού πρωθυπουργού, «μπαλαντέρ» προτείνοντας τον Νάσερ Ζιμπέρι.

Ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες και οι δεξιοί αντίπαλοί τους VMRO DPMNE αναπαράγουν κυρίως παλιές υποσχέσεις για οικονομική ανάκαμψη, κοινωνικά μέτρα και ευρωατλαντική πρόοδο, το DUI μπήκε στο παιχνίδι με αιφνιδιαστική απαίτηση για τον πρώτο πρωθυπουργό με αλβανική καταγωγή, υπό το σύνθημα που βρήκε απήχηση: "Γιατί όχι;"

Επιμένοντας ότι ήρθε η ώρα να τερματιστεί το τελευταίο «εναπομείναν εθνοτικό ταμπού» σε μια χώρα όπου οι Αλβανοί αποτελούν περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού - η δεύτερη μεγαλύτερη εθνική κοινότητα πρότεινε για πρωθυπουργό έναν συνταξιούχο πολιτικό..

Κρίσιμο θέμα είναι, επίσης, η απόφαση του Ζόραν Ζάεφ να συνασπιστεί προεκλογικά με το αλβανικό κόμμα BESA. Είναι η πρώτη φορά που δημιουργείται μία τέτοια πολιτική συμμαχία προεκλογικά. Το BESA, που φέρεται να διάκειται φιλικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, είχε συμμετάσχει για πρώτη φορά στις προηγούμενες εκλογές και στη συνέχεια διασπάστηκε μεταξύ του τμήματος Σκοπίων και του τμήματος Τετόβου – με το πρώτο να συνεργάζεται με τον Ζάεφ.

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΕΚΛΟΓΩΝ

Προχθές, Τετάρτη, δοκιμάστηκαν τα πρωτόκολλα ασφαλείας που πρέπει να ισχύσουν για τις πρόωρες γενικές εκλογές με μια προσομοίωση ψηφοφορίας- σε σχολείο των Σκοπίων.

Η ψηφοφορίας, που διοργανώθηκε από την Κρατική Εκλογική Επιτροπή, DIK, στο γυμνάσιο Γιόζιπ Μπρόζ Τίτο, είχε σχεδιαστεί ώστε να προσομοιώνει ολόκληρη τη διαδικασία, από την άφιξη των ψηφοφόρων στα εκλογικά τμήματα έως τις διαδικασίες απολύμανσης και ταυτοποίησης καθώς και τη συμπεριφορά του εκλογικού σώματος και των παρατηρητών.

«Προσομοιώνουμε κάθε ενέργεια που ορίζει ο νόμος, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε όλα τα μέτρα ασφάλειας της υγείας που πρέπει να σέβονται οι πολίτες, καθώς και τα εκλογικά όργανα και τους εγχώριους και ξένους παρατηρητές», δήλωσε ο Μπόρις Κοντάρκο, μέλος του DIK.

Παρά τον ανησυχητικό αριθμό νέων μολύνσεων που καταγράφηκαν τις τελευταίες ημέρες, που κυμαίνονται μεταξύ 100 και 150, και αρκετούς θανάτους κάθε μέρα, οι αρχές επιμένουν ότι η ψηφοφορία θα είναι ασφαλής.

«Σας διαβεβαιώνω στο όνομά μου και στο όνομα της Επιτροπής Λοιμωδών Νοσημάτων ότι η ψηφοφορία την ημέρα των εκλογών θα είναι απολύτως ασφαλής. Η ψηφοφορία δεν θα είναι λιγότερο ασφαλής από οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα, όπως η είσοδος σε σούπερ μάρκετ », δήλωσε ο υπουργός Υγείας Βένκο Φίλιπς.

«Το καθήκον μας είναι να τηρούμε και να εφαρμόζουμε το αυστηρό πρωτόκολλο και υποσχόμαστε να διαμορφώσουμε ένα ασφαλές περιβάλλον στο οποίο οι άνθρωποι θα μπορέσουν να ψηφίσουν», πρόσθεσε ο Φίλιπς.

Λόγω των πρωτοκόλλων ασφαλείας, αυτές οι εκλογές θα είναι πολύ διαφορετικές από όλες τις άλλες. Θα πραγματοποιηθούν την Τετάρτη, όχι τη συνηθισμένη Κυριακή, για έναν λόγο.

Για να αποφευχθούν μεγάλα πλήθη, η ψηφοφορία θα διαρκέσει δύο ώρες περισσότερο από το συνηθισμένο, έως τις 21:00, σε αντίθεση με τη συνήθη ώρα κλεισίματος στις 19:00.

Οι άνθρωποι θα πρέπει να κρατήσουν μια απόσταση στα εκλογικά κέντρα, να χρησιμοποιούν απολυμαντικό πριν και μετά την ψηφοφορία και να φορούν προστατευτικές μάσκες ή κασκόλ κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, εκτός από το σύντομο χρόνο που απαιτείται για την αναγνώρισή τους.

Τα πρώτα άτομα που θα ψηφίσουν, τη Δευτέρα, θα είναι εκείνα που επηρεάζονται περισσότερο από το COVID-19 - περίπου 5.000 άτομα που βρίσκονται σε απομόνωση ή αυτο-απομόνωση και που είτε είχαν θετικά αποτελέσματα είτε είχαν επαφές με ένα μολυσμένο άτομο.

Ωστόσο, οι ειδικές ομάδες που έχουν διατεθεί για να επισκεφθούν τα σπίτια τους δεν θα έχουν πολλή δουλειά αφού, πριν από την προθεσμία που δόθηκε για να εγγραφούν και να ψηφίσουν με αυτόν τον τρόπο, ως τα μεσάνυχτα της Τετάρτης, μόνο μερικές δεκάδες πολίτες είχαν κάνει χρήση αυτού του δικαιώματος.

Οι ηλικιωμένοι και οι κρατούμενοι θα ψηφίσουν την Τετάρτη.

ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΩΝ

Μια πληθώρα υποκλοπών που δημοσιεύθηκαν στο YouTube από ανώνυμες πηγές έχει προκαλέσει την εκλογική εκστρατεία της Βόρειας Μακεδονίας, αποκαλύπτοντας ακόμη και ενοχοποιητικές συνομιλίες, στις οποίες συμμετείχε ο ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών Ζόραν Ζάεφ, μεταξύ άλλων.

Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα του, SDSM, έχει καταθέσει ποινικές αγωγές εναντίον των άγνωστων που τις δημοσιοποίησαν όχι «επειδή φοβόμαστε αυτές τις συνομιλίες», δήλωσε ο Zaev στο εθνικό πρακτορείο ειδήσεων MIA την Κυριακή. Έγινε επειδή «ο νόμος ορίζει ότι η παράνομη τηλεφωνική σύνδεση είναι εγκληματική πράξη, ανεξάρτητα από το αν κάποιος υποκλέπτει μια τηλεφωνική συνομιλία ή καταγράφει μια ζωντανή συνομιλία σε μια συνάντηση».

Την προπερασμένη Παρασκευή, ένα κανάλι στο YouTube που άνοιξε πρόσφατα δημοσίευσε δύο σύντομα τμήματα συνομιλιών στα οποία ακούγεται μια φωνή, που φέρεται να ανήκει στον Ζάεφ, να λέει ότι είναι αυτός που χρηματοδοτεί τους Σοσιαλδημοκράτες και ότι ο προκάτοχός του στην κορυφή του κόμματος, πρώην πρωθυπουργός Μπράνκο Τσερβένκοβσκι, είχε χάσει κάθε επιρροή.

Στο δεύτερο μέρος της ίδιας συνομιλίας, ο Ζάεφ - του οποίου η οικογένεια κατέχει πολλές επιχειρήσεις - ακούγεται να λέει ότι αξίζει περισσότερα από 8 εκατομμύρια ευρώ.

Σε προηγούμενες ηχογραφήσεις, τις οποίες ο Ζάεφ επιβεβαίωσε ως αυθεντικές, που χρονολογούνται πριν αναλάβει την εξουσία στα μέσα του 2017, ακούγεται να βωμολοχεί κατά των συμμάχων του.

Σε μια περίπτωση, λέει ότι σκοπεύει να συγκεντρώσει όλες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις γύρω του για να ρίξει το τότε καθεστώς του Νικόλα Γκρουέφσκι και αργότερα σκοπεύει να «γ.....ει τη μητέρα τους».

Υπερασπίζοντας τον εαυτό του ο Ζάεφ είπε ότι αυτές οι λέξεις ήταν «ακατάλληλες», αλλά μιλούσε αφού πέρασε μερικές ώρες σε μια παμπ.

Μια άλλη δημοσιευμένη συνομιλία μεταξύ άλλων περιέχει δυνητικά ενοχλητικές λεπτομέρειες σχετικά με τον ηγέτη των Σοσιαλδημοκρατών.

Σε αυτήν, ακούγεται η φερόμενη φωνή του Ζόραν Μιλέβσκι, γνωστού και ως Κίτσετς, επιχειρηματία που καταδικάστηκε πέρυσι στην προβεβλημένη δίκη «Εκβιασμός» («Extortion»), να μιλάει με τον επιχειρηματία του Μαυροβουνίου Μιόντραγκ Νταβίντοβιτς Ντάκα.

Σε αυτήν, η φερόμενη ως φωνή του Ντέιβιντβιτς ακούγεται να λέει ότι είχε δώσει χρήματα στον Ζάεφ και τους συνεργάτες του, με αντάλλαγμα επιχειρήσεις που θα ευνοήσουν τη Βόρεια Μακεδονία σε υδροηλεκτρικά και αιολικά πάρκα, αλλά δεν έλαβε τίποτε.

Το 2015, ο Zaev δημοσίευσε εκατοντάδες μαγνητοσκοπημένες ηχογραφήσεις σε συνεντεύξεις Τύπου, επιμένοντας ότι το τότε κυβερνών κόμμα VMRO DPMNE υπό τον Γκρουέφσκι είχε ενορχηστρώσει τη μαζική και παράνομη δημοσιοποίηση συνομιλιών χιλιάδων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των δικών του υπουργών.

Οι δημοσιεύσεις και το ενοχλητικό περιεχόμενό τους προκάλεσαν μια βαθιά πολιτική κρίση στη χώρα, η οποία τελείωσε με την πτώση του Γκρουέφσκι το 2017. Το περιεχόμενο των ηχογραφήσεων παραδόθηκε, εν τω μεταξύ, στην ανενεργό, πλέον, Ειδική Εισαγγελία, στην οποία ανατέθηκε η διερεύνηση των ισχυρισμών για ένα έγκλημα υψηλού προφίλ.

Παρά το άνοιγμα πολλών υποθέσεων, η Ειδική Εισαγγελία κατέληξε σε αποτυχία, νωρίτερα αυτό το έτος, αφού η φήμη της αμαυρώθηκε από την πρώην επικεφαλής της, Κατίτσα Τζάνεβα, η οποία μπλέχτηκε στην υπόθεση «Εκβιασμός» και αργότερα καταδικάστηκε σε φυλάκιση με πρωτοβάθμια ετυμηγορία για κατάχρηση εξουσίας. Η υπόθεση ρίχνει σκιά στην πολιτική καριέρα του Ζάεφ, επίσης.

Ωστόσο, ο Ζάεφ δεν ήταν ο μόνος στόχος των πρόσφατων υποκλοπών κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Στις 17 Ιουνίου, ένα άλλο κανάλι του YouTube δημοσίευσε ηχογραφήσεις μιας φερόμενης συνομιλίας μεταξύ του επιχειρηματία Μίλεφσκι και του αρχηγού της αντιπολίτευσης VMRO DPMNE, Κρίστιαν Μίτσκοσκι.

Σε αυτό, η φερόμενη φωνή του Μίτσκοσκι εκφράζει την ευγνωμοσύνη της για τη βοήθεια που είχε λάβει από τον συνεργάτη του Μίλεφσκι, επιχειρηματία Όρτσε Κάμτσεφ, ο οποίος καταδικάστηκε επίσης σε φυλάκιση σε πρωτοβάθμια ετυμηγορία στην υπόθεση «Εκβιασμός».

Η φωνή του Μίτσκοσκι σημειώνει ότι αγωνίζεται έντονα ενάντια στο πέρασμα των αλλαγών στον νόμο περί εισαγγελίας, κάτι που θα μπορούσε να βλάψει τον Κάμτσεφ.

Ενώ όλες οι υποκλοπές δημοσιεύτηκαν στα κανάλια του YouTube που άνοιξαν πρόσφατα, κανένα από τα δύο κύρια μέρη δεν έχει αναλάβει ευθύνη γι 'αυτές επιμένοντας ότι είναι δεσμευμένοι να διεξάγουν μια θετική εκστρατεία.

Η πολιτική ζωή στα Σκόπια απέχει πολύ από την κανονικοποίηση αλλά οι πρώτες εκλογές μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών θα διαμορφώσουν τις νέες ισορροπίες με δεδομένη μια συμφωνία σε ένα ζήτημα που ταλάνισε τη χώρα εδώ και πολλά χρόνια.

Τα προβλήματα, όμως, βρίσκονται, ακόμη μπροστά.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 12.07.2020.