Την αντίθεσή του στον νόμο 5021/2023 διατυπώνει με ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων με αφορμή τις «επιλογές προσώπων στα Διοικητικά Συμβούλια και τις γενικές Διευθύνσεις των πέντε δημόσιων Μουσείων της χώρας, τα οποία η κυβέρνηση προσπαθεί να μετατρέψει σε ΝΠΔΔ με σκοπό να διοικούνται από δοτά πρόσωπα, όπως ανακοινώθηκαν από την Υπουργό Πολιτισμού Λ. Μενδώνη το απόγευμα της Μεγάλης Πέμπτης», οι οποίες κατά τον ΣΕΑ «επιβεβαιώνουν πλήρως όλους τους λόγους για τους οποίους ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων στέκεται επί της αρχής αντίθετος στο νόμο 5021/2023».

Πιο αναλυτικά οι Έλληνες αρχαιολόγοι καταγγέλλουν πως τα πρόσωπα που όρισε η κυβέρνηση στα Δ.Σ. και τις γενικές διευθύνσεις των πέντε δημόσιων μουσείων της Ελλάδας, έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:

«-Αποτελούνται από πρόσωπα στην πλειονότητά τους άσχετα με την επιστήμη της αρχαιολογίας και της μουσειολογίας, προσδεδεμένα όμως είτε κομματικά στη Νέα Δημοκρατία είτε προσωπικά στην υπουργό Λ. Μενδώνη και την διαδρομή της σε διαφορετικά κυβερνητικά κόμματα ή σχήματα.

-Στις διοικήσεις όλων των Μουσείων υπάρχει ένας τουλάχιστον εκπρόσωπος τουριστικών επιχειρήσεων, δίνοντας το στίγμα για την απαξίωση του παιδευτικού, μορφωτικού, κοινωνικού και επιστημονικού ρόλου των δημόσιων μουσείων, που επεδίωκε εξαρχής η κυβέρνηση με την αλλαγή της νομικής τους μορφής.

-Η Πλειοψηφία τους αποτελείται από μηχανικούς, για να μην ξεχνάμε ότι εδώ και καιρό το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού λειτουργεί προς όφελος των εργολάβων και όχι των αρχαιοτήτων με κορυφαία πράξη του δράματος την αποδόμηση των αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη, με αποτέλεσμα το μετρό να μην έχει ακόμη χρονοδιάγραμμα παράδοσης και να μεταφέρεται η έναρξη λειτουργίας του για το 2025, με εκτίναξη του προϋπολογισμού του, όπως ο Σύλλογος προειδοποιούσε εξαρχής.

- Ειδικά η σύνθεση του ΔΣ του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, όπου μάλιστα πρόεδρος τοποθετήθηκε πρώην υφυπουργός της κυβέρνησης, καταδεικνύει τη στόχευση να συνεχιστούν οι αδιαφανείς και αντιθεσμικές πρωτοβουλίες του έργου της υπόγειας επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ως «προσωπικού οράματος» και «οικογενειακής υπόθεσης» του απερχόμενου Πρωθυπουργού μέσω του μανδύα των «δωρητών» και άλλων μεσαζόντων και όχι ως δημοσίου έργου.

-Ελάχιστοι πανεπιστημιακοί από τον τομέα της αρχαιολογίας (μόνον τρεις) στελεχώνουν τα ΔΣ των Μουσείων. Ερχόμενοι σε αντίθεση με ψηφίσματα των Πανεπιστημίων και του οικείου τους Πανεπιστημίου έσπευσαν να αποδεχτούν θέση, γεμάτοι πλησμονή για εξουσία. Σε μία περίπτωση τα κριτήρια επιλογής είναι ο πρότερος βίος-η συνεργασία με την πολιτική ηγεσία (θητεία στο ΚΑΣ και θετική ψήφος για την καταστροφή του αρχαιολογικού χώρου της Βενιζέλου). Αλγεινή εντύπωση προκαλούν η τοποθέτηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης αρχιτέκτονα (όχι αρχαιολόγου) με ειδίκευση στον Μεσαίωνα (!)και στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού αρχιτέκτονα (όχι αρχαιολόγου) χωρίς σχετικές τυπικές σπουδές στην πολιτιστική διαχείριση (!), παρά τα όσα επιχειρούν να περιγράψουν κενά βιογραφικά.

-Ορισμός, έστω και μικρού αριθμού, προθύμων αφυπηρετησάντων στελεχών της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, σε προχωρημένη ηλικία (ακόμη και άνω των 80ετών!), αποδεικνύει ψευδεπίγραφο το επιχείρημα περί «εκσυγχρονισμού της μουσειακής πολιτικής».

-Ο αυταρχισμός και η αποδεδειγμένη διοικητική ανεπάρκεια αναδεικνύονται τα δύο νέα προσόντα που ιεραρχεί η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ για να επιλέξει τους «άριστους» και τις «άριστες» που θα διοικούν τα Μουσεία.

-Δεν θα μπορούσε να μείνει ασχολίαστο, βέβαια, και το γεγονός ότι στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο διορίζεται στο ΔΣ εκπρόσωπος της Εκκλησίας, επιλογή που μας γυρνά πίσω στις εποχές που ακόμη η βυζαντινή αρχαιολογία πάλευε να αποτελέσει κλάδο της επιστήμης και τα βυζαντινά μνημεία αντιμετωπίζονταν μόνο ως λατρευτικά. Έκδηλη η «ανανέωση» και ο «εκσυγχρονισμός» στην επιλογή αυτή.

-Οι επιλογές της ΠΟΕ ΥΠΠΟ να διορίσει εκπροσώπους στα ΔΣ, αλλά και τα ίδια τα πρόσωπα που επιλέχτηκαν και δέχτηκαν τον διορισμό, την ώρα που οι εργαζόμενοι του ΥΠΠΟΑ έχουν καθολικά απορρίψει το νομοθέτημα αυτό και την ώρα που δεν αποδέχτηκαν αντίστοιχη θέση κορυφαίοι πανεπιστημιακοί της χώρας, αφήνονται στην κρίση και στη χλεύη των συναδέλφων και συναδελφισσών.

Ο συγκεκριμένος νόμος στρέφεται ενάντια στα δικαιώματα των σχεδόν 100 μελών μας αρχαιολόγων που εργάζονται στα πέντε κορυφαία μουσεία της χώρας. Με ποιον τρόπο θα απαιτηθεί από επιστήμονες με πολυετή εμπειρία και υψηλή εξειδίκευση να ακολουθηθούν

αποφάσεις που δεν θα έχουν επιστημονικό έρεισμα; Πώς μπορεί η Κυβέρνηση να προωθεί αποφάσεις για την τύχη των αρχαιοτήτων και των εργαζομένων, έχοντας την πλήρη αντίθεση των τελευταίων στους σχεδιασμούς της; Ειδικά οι αρχαιολόγοι που αποδέχτηκαν το πολιτικό διορισμό τους στρέφονται ξεκάθαρα ενάντια στους συναδέλφους τους των Μουσείων και στο συλλογικό συμφέρον της αρχαιολογικής κοινότητας και της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Είναι σαφές με βάση τις διατάξεις του Ν. 5021/2023 ότι η Διοίκηση των πέντε δημόσιων Μουσείων ασκείται από τα Διοικητικά Συμβούλια, ενώ, οι Γενικοί Διευθυντές (που είναι οι μόνοι σχετικοί με την αρχαιολογία) περιορίζονται στο ρόλο του εισηγητή στα συμβούλια. Να θυμίσουμε επίσης ότι οι Πρόεδροι και οι Γενικές Διευθύντριες, σύμφωνα με τον Ν. 5021, απολαμβάνουν μηνιαίας αποζημίωσης, ενώ είναι δεδομένο ότι τα λοιπά έξοδα των ΔΣ (από τα κινητά ως τα ταξίδια) και των Γενικών Διευθυντριών, θα επιβαρύνουν επίσης τον κρατικό προϋπολογισμό, που θα συνεχίσει να επιχορηγεί τα πέντε μεγάλα δημόσια Μουσεία, χωρίς κανείς –εκτός από τον εκάστοτε Υπουργό που διορίζει τα συμβούλια- να έχει έλεγχο στο πού θα κατευθύνονται οι δαπάνες. Τα προεκλογικά «τριάκοντα αργύρια» δηλαδή.

Ο νόμος 5021/2023 είναι ανεφάρμοστος, αντισυνταγματικός και δεν θα τον αφήσουμε να εφαρμοστεί

Με τον διορισμό των ΔΣ προκύπτουν και μια σειρά άλλων αναπάντητων ερωτημάτων, ειδικά μετά την ψήφιση του άρθρου 119 του Ν.5039/2023:

-Αφού τα Μουσεία δεν θα έχουν καμία οικονομική αυτοτέλεια για όλο το 2023, από πού θα πληρώνονται οι μισθοί των Προέδρων και των Γενικών Διευθυντών, οι αποζημιώσεις και τα έξοδα των Διοικητικών Συμβουλίων; Θα εκδοθεί η ΚΥΑ των παρ. 6 και 7 του άρθρου 33 του Ν. 5021 για τις αποζημιώσεις των δοτών διοικήσεων; Κι αν ναι, από ποιόν προϋπολογισμό; Έχει το θράσος η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ και του ΥΠΟΙΟ να βάλουν τα έξοδα αυτά στον κρατικό προϋπολογισμό του ΥΠΠΟΑ;

-Με δεδομένο ότι, σύμφωνα με τον Ν. 5039/2023, εκτελείται κανονικά ο προϋπολογισμός του 2023, αυτός που είχε σχεδιαστεί για τα Μουσεία-ειδικές περιφερειακές Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ, ως τις 31/12/2023, ποιος θα υπογράφει τις δαπάνες των Μουσείων; Έχει το θράσος η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ να τοποθετήσει ως «διατάκτες» του κρατικού προϋπολογισμού του ΥΠΠΟΑ τους δοτούς προέδρους και τις δοτές Γενικές Διευθύντριες;

-Γιατί δεν υπογράφονται άμεσα οι μεταθέσεις όσων συναδέλφων και συναδελφισσών έχουν ζητήσει μετάθεση μέσω Υπηρεσιακού Συμβουλίου και μάλιστα πολύ πριν την έκδοση του Ν. 5021/2023; Τι θα γίνει με τους συναδέλφους σε θέσεις ευθύνης, και μάλιστα όσους έχουν κριθεί για τις θέσεις αυτές; Ο εγκλωβισμός του προσωπικού των Μουσείων και η «παράδοσή» του υπό τύπον ομήρου σε δοτά Διοικητικά Συμβούλια, όπως έχει μεθοδευτεί με παράνομες πράξεις ή παραλείψεις της διοίκησης, είναι και ανήθικος και παράνομος.

Τα επιχειρήματα περί «οικονομικής αυτοτέλειας» και δήθεν «εκσυγχρονισμού» των πέντε μεγάλων Μουσείων αποδεικνύονται προπέτασμα καπνού, που χρησίμευε μόνο για να κρύψει τον μοναδικό στόχο της θεσμικής εκτροπής: τον διορισμό από την κυβέρνηση, με μόνη απόφαση της Υπουργού, δοτών οργάνων διοίκησης στα πέντε μεγάλα δημόσια αρχαιολογικά Μουσεία, και την αποκοπή τους από τον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων συνεχίζει τις κινητοποιήσεις του ενάντια στον Ν. 5021/2023 και την αποχή από κάθε διαδικασία που έχει σχέση με την εκτέλεση του νόμου, μέχρι την κατάργησή του. Προχωράμε σε προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την αντισυνταγματικότητα του Ν. 5021/2023. Καλούμε τα μέλη μας να μη μετέχουν σε καμία διαδικασία και να αρνηθούν να αναλάβουν χρέη Γραμματέα ή αναπληρωτή Γραμματέα των δοτών ΔΣ, ώστε και η συγκρότηση των ΔΣ είτε να μην μπορέσει να γίνει είτε να γίνει με τρόπο που παραβαίνει τον ίδιο το νόμο σύστασής τους.

Το ΔΣ θα συνεδριάσει άμεσα για να αποφασίσει και να ανακοινώσει περαιτέρω κινητοποιήσεις και σε συνεδρίασή του θα συζητήσει το θέμα της αντιμετώπισης των μελών του ΣΕΑ που δέχτηκαν, πέραν του exofficio ορισμού, να τοποθετηθούν ως μέλη ΔΣ ή ως Γενικοί Διευθυντές», καταλήγει η ανακοίνωση του ΣΕΑ.