Πόνος και θλίψη για τις ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν στη Χαλκιδική…

Η πρόσφατη επωδός των τελευταίων καιρών: «Φταίει η κλιματική αλλαγή».

Δεν γνωρίζω αν οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν επειδή κάποιοι χρησιμοποιούσαν πλαστικές σακούλες, γνωρίζω όμως ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες συνεισφέρουν σε μεγάλο βαθμό στα όσα συμβαίνουν στη βιόσφαιρα.

Στο μέγεθος των καταστροφών όμως, ειδικά στο οικιστικό περιβάλλον, εμείς φταίμε στο μέγιστο βαθμό. Από τις ζαρντινιέρες που κρέμονται με δυο γαντζάκια έξω από τα μπαλκόνια πάνω από τους πεζούς, από τις κάθε είδους πινακίδες και ταμπέλες που στερεώνονται πρόχειρα, από τα -αναγκαία μεν, αλλά- πρόχειρα στημένα στέγαστρα για σκιασμό, από τις πρόχειρες κατασκευές με λαμαρίνες, νοβοπάν και πλαστικά που «αυξάνουν» τους χώρους που χρησιμοποιούμε ως βοηθητικά, έως τα πάσης φύσεως προχειροφτιαγμένα καταλύματα και υπόστεγα, μέχρι τα γέρικα ή δίχως ρίζωμα δέντρα που αφήνουμε να υπάρχουν για λόγους σκιάς ή «καλαισθησίας», γνωρίζουμε από πριν πως σε μία έντονη καταιγίδα ή ένα «ακραίο καιρικό φαινόμενο» θα μας πέσουν στο κεφάλι και θα θρηνούμε ξανά θύματα.

Τα ξυλόσπιτα της Αμερικής και της Ινδονησίας, που τα σηκώνουν οι τυφώνες στον αέρα και τα διαλύουν, είναι μία θλιβερή εικόνα, που όμως για εμάς, που ζούμε και σε σεισμογενή χώρα, ας αποτελούν μάθημα για το τι να αποφεύγουμε, ώστε να μη βιώνουμε κατ’ επανάληψη αντίστοιχα φαινόμενα…

Μάθαμε λοιπόν να κλείνουμε τη βρύση όσο ξυριζόμαστε, για να μην τρέχει άδικα το νερό (όχι ότι ανέβηκε η χρέωσή του). Μάθαμε να κλείνουμε το φως όταν βγαίνουμε απ’ το δωμάτιο (όχι ότι ανέβηκε η τιμή του ρεύματος). Μάθαμε να κυκλοφορούμε με Μ.Μ.Μ., με ποδήλατα και με τα πόδια (όχι ότι φταίνε οι τιμές και οι φόροι για τα Ι.Χ. και τα καύσιμα). Μάθαμε να βάζουμε ηλεκτρονικές λάμπες και να προσπαθούμε να έχουμε συσκευές Α+ (υπερακριβές) για εξοικονόμηση ενέργειας Χαμηλώνουμε το βλέμμα όταν πετάμε πολλά σκουπίδια και δεν βρίσκουμε τους ειδικούς, διαφορετικούς κάδους ανακύκλωσης. Νιώθουμε ενοχή όταν το σπίτι μας δεν έχει θερμομόνωση και ξοδεύουμε ενέργεια (ξύλα, πετρέλαιο, ηλεκτρικό, αέριο) για να ζεσταθούμε.

Μας διαφημίζουν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που δεν θα ρυπαίνουν το περιβάλλον (άσχετα με την υπερβολική τιμή τους, και δίχως να νοιαζόμαστε για το πόσο ρυπαίνουσα είναι η πηγή που μας προμηθεύει το ηλεκτρικό ρεύμα, καίγοντας άνθρακα και λιγνίτη) και κατεβάζουμε ένοχα το βλέμμα κάθε φορά που κρατάμε μια πλαστική σακούλα ή ένα πλαστικό μπουκάλι με νερό, εφόσον εμείς οι ίδιοι φταίμε για την κακή ποιότητα του νερού που βγάζουν οι βρύσες μας, καθώς και για την παραγωγή και διάθεση των πλαστικών.

Τελικά, φαίνεται πως μάλλον είμαστε οι ένοχοι για την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Έκοψα και το τζάκι που άναβα μια φορά για το καλό του χρόνου, εφόσον το CO2 που απορροφά το δέντρο σε τριάντα χρόνια ζωής του εγώ θα το εκπέμψω στο περιβάλλον μέσα σε λίγες ώρες...

Ίσως και σε ατομικό επίπεδο να είμαστε απόλυτα υπεύθυνοι για την κλιματική αλλαγή...

Κάθε φορά που ανάβω ένα τσιγάρο, αναρωτιέμαι μήπως φταίω προσωπικά για το λιώσιμο των πάγων στην Αρκτική.

Ευτυχώς, μετά βλέπω τις καμινάδες των εργοστασίων, τις υψικαμίνους της βιομηχανικής ζώνης, τις εξατμίσεις των φορτηγών και των λεωφορείων, τις καμινάδες κάποιων οικοδομών, και κάπως συνέρχομαι.

Η κατάσταση των πραγμάτων δυστυχώς είναι πολύ πιο σύνθετη, πολύ πιο περίπλοκη. Δεν αρκεί μια απλή παράθεση δεδομένων που θα οδηγήσουν και σε μιαν εύκολη κι απλή διαδικασία επίλυσης του προβλήματος.

Παρ’ όλα όσα βιώνουμε την τελευταία δεκαετία, υπάρχουν κάποιοι που αμφισβητούν την ύπαρξη κλιματικής αλλαγής. Ακόμη υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι οι διαθέσιμες επιφάνειες του πλανήτη δεν επαρκούν για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών από ανανεώσιμες πηγές. Τα συμφέροντα καλά κρατούν. Κανείς μας δεν υποστηρίζει πως μια και μοναδική λύση θα αποτελέσει πανάκεια για το πρόβλημα.

Για όλες αυτές τις προκλήσεις και απειλές που αντιμετωπίζουμε πιστεύω ακράδαντα πως η μόνη λύση είναι η διεπιστημονική προσέγγιση των θεμάτων με άμεσα εφαρμόσιμες προτάσεις.

ΥΓ: Τμήματα του κειμένου αποτελούν προδημοσίευση από το υπό έκδοση συλλογικό βιβλίο «Για ένα βιώσιμο οικιστικό περιβάλλον», που θα εκδοθεί από το University Studio Press)

* Ο Δρ. Πάνος Κοσμόπουλος είναι τέως διευθυντής Εργαστηρίου Περιβαλλοντικού και Ενεργειακού Σχεδιασμού Κτιρίων και Οικισμών του ΔΠΘ

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 21 Ιουλίου 2019