Εμμηνόπαυση είναι η παύση της εμμηνορρυσίας και χαρακτηρίζεται από την εκσεσημασμένη μείωση της παραγωγής των ενδογενών οιστρογόνων. Συμβαίνει σε όλες τις γυναίκες και είναι μία φυσιολογική κατάσταση, ενώ η μέση ηλικία εμφάνισης της εμμηνόπαυσης στις γυναίκες είναι τα 51 έτη. Για να έχουμε εμμηνόπαυση είναι απαραίτητη η απουσία εμμηνορρυσίας για ένα έτος.

Αυτή η περίοδος αφορά το 1/3 της ζωής της γυναίκας ή και παραπάνω, δεδομένου του ότι ο μέσος όρος ζωής έχει αυξηθεί.

Ορισμοί

• Πρόωρη εμμηνόπαυση
  Πρόκειται για ωοθηκική ανεπάρκεια πριν τα 40 έτη.
• Ιατρογενής εμμηνόπαυση
  Συμβαίνει μετά τη χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών ή λόγω χορήγησης χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας.
• Κλιμακτήριος
  Είναι η περίοδος που προηγείται ή ακολουθεί την τελευταία εμμηνορρυσία. Η διάρκειά της μπορεί να αγγίξει και τα 10 έτη.

Η απουσία οιστρογόνων που υπάρχει στην εμμηνόπαυση οδηγεί σε συμπτώματα τα οποία δημιουργούν προβλήματα στην καθημερινότητα της γυναίκας. Συμπτώματα και ασθένειες, χαρακτηριστικά της σταδιακής γήρανσης, συμβαίνουν κατά την εμμηνόπαυση. Καρδιακή νόσος, οστεοπόρωση, άνοια, μυοσκελετικά άλγη, αρθρίτιδα απασχολούν την γυναίκα σε αυτή την περίοδο τη ζωή της. Έτσι η θεραπεία αυτών των καταστάσεων πρέπει να γίνεται από ομάδα ειδικών.

Συμπτώματα

Τα συχνότερα συμπτώματα είναι τα αγγειοκινητικά και τα ουρογεννητικά.

Εξάψεις και νυχτερινοί ιδρώτες προσβάλλουν περίπου το 85% των γυναικών. Πρόκειται για πρόσκαιρη διαταραχή της λειτουργίας του θερμορυθμιστικού κέντρου και η διάρκειά τους μπορεί να αγγίξει και τα 10 έτη, ενώ σπάνια μπορούν να υπάρχουν και σε ηλικίες μεγαλύτερες των 60 ετών.

Η παχυσαρκία και το κάπνισμα αυξάνουν την συχνότητα αυτών των επεισοδίων.

Η ατροφία των γεννητικών οργάνων και το ουρογεννητικό σύνδρομο είναι συχνά στην μετεμμηνοπαυσιακή ζωή. Σπάνια συμβαίνουν και πριν την εμμηνόπαυση. Συμπτώματα όπως ξηρότητα του κόπλου, αίσθημα καύσου, κνησμός του αιδοίου και δυσπαρευνία εμφανίζονται. Ενδέχεται να συνυπάρχουν με με συχνουρία, επιτακτική ούρηση και φλεγμονές της ουροποιητικής οδού. Όλα αυτά έχουν επίπτωση στην καθημερινή ζωή της γυναίκας, στις σεξουαλικές σχέσεις της και στην ποιότητα ζωής της.

Εμφανίζονται επίσης συμπτώματα όπως χρόνια διακεκομμένος ύπνος, κόπωση, ευερεθιστότητα , αδυναμία στην πρόσφατη μνήμη και στην συγκέντρωση.

Τα άλγη των συνδέσμων και των τενόντων είναι αρκετά συχνά.

Κεφαλαλγίες και ημικρανίες είναι επίσης συχνές.

Η συχνότητα της καρδιαγγειακής νόσου, υπέρτασης και εμφράγματος αυξάνεται.

Δυσλιπιδαιμία και σακχαρώδης διαβήτης κάνουν την εμφάνιση τους.

Η οστεοπόρωση, ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα της εμμηνόπαυσης, είναι αρκετά συχνή, καθώς μία στις τρεις εμμηνοπαυσιακές γυναίκες έχει μεγάλη πιθανότητα αυτόματου κατάγματος.

Χρειάζεται ενδελεχής εκτίμηση της υγείας της εμμηνοπαυσιακής γυναίκας προκειμένου να δοθεί η κατάλληλη αγωγή.

Η γυναίκα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως σύνολο και ως τέτοιο να ελέγχεται. Συνεπώς γυναικολογικός έλεγχος και έλεγχος μαστών, έλεγχος καρδιαγγειακού συστήματος, θυρεοειδικής λειτουργίας και οστεοπόρωσης είναι επιβεβλημένοι!

Συμπτώματα όπως η κολπική αιμόρροια πρέπει να διερευνώνται άμεσα.

Αφού εκτιμηθεί η συνολική κατάσταση της υγείας της εμμηνοπαυσιακής γυναίκας μπορεί να χορηγηθεί η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, η οποία μπορεί να είναι ορμονική ή μη ορμονική.

Τα φαρμακευτικά σκευάσματα που χορηγούνται είναι οιστρογόνα, προγεστερόνη, τιμπολόνη. Οι βιομιμητικές ορμόνες, κάτι που συζητείται τα τελευταία χρόνια, είναι ουσίες φυτικής προέλευσης για τις οποίες δεν έχει αποδειχθεί ακόμη η ασφάλεια, η αποτελεσματικότητα και η υπεροχή τους έναντι της κλασικής ορμονικής αγωγής.

Για τις εξάψεις μπορούμε να χορηγήσουμε και μη ορμονική φαρμακευτική αγωγή, κυρίως αναστολείς της επαναπρόσληψης σεροτονίνης.

Για την οστεοπόρωση μπορούν να χρησιμοποιηθούν μη ορμονικά φάρμακα όπως τα διφωσφονικά και η ραλοξιφένη, ασβέστιο και βιταμίνη D.

Ατροφία

Για την κολπική ατροφία χρησιμοποιούνται τοπικώς χορηγούμενα οιστρογόνα με μορφή κρέμας ή υπόθετου. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν προϊόντα ενυδάτωσης σε τακτική βάση, ενώ κατά την σεξουαλική επαφή χρησιμοποιούνται επιπροσθέτως λιπαντικά εάν αυτό θεωρηθεί αναγκαίο.

Η θεραπεία της κολπικής ατροφίας με laser είναι μια νέα, πολλά υποσχόμενη θεραπεία, με πολύ καλά εως τώρα αποτελέσματα.

Εν κατακλείδι η εμμηνόπαυση είναι μία μεγάλη περίοδος της ζωής της γυναίκας. Για την διατήρηση της υγείας και της καλής ποιότητας ζωής είναι απαραίτητη η ολιστική προσέγγιση από αρκετές ιατρικές ειδικότητες.

Οι γυναικολόγοι, ως οι πρώτοι που ερχόμαστε σε επαφή με την γυναίκα, είναι απαραίτητο να της προσφέρουμε κάθε δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες που θα της εξασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή ποιότητας ζωής.

Δρ Βαΐτση Βιολέττα  

Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος
www.violettavaitsi.com