Η διά βοής αποδοχή της παρουσίας του Νίκου Μέρτζου στον 5^ο όροφο του κτιρίου της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών και η συμφωνία για έκδοση ενός ψηφίσματος που θα ικανοποιεί τους διαφωνούντες με τη διοίκηση, ήταν οι πιο ηχηρές στιγμές στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση της Εταιρείας. «Ήταν ένας καλός συμβιβασμός», όπως μας είπε νομικός – εταίρος της ΕΜΣ, ωστόσο υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος έως ότου μπορέσει κάποιος να μιλήσει για επιστροφή των σχέσεων των εταίρων στην κανονικότητα.

Την περασμένη Κυριακή πραγματοποιήθηκε η πολυαναμενόμενη Έκτακτη Γενική Συνέλευση στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. Να θυμίσουμε ότι εταίροι της ΕΜΣ είχαν προσφύγει στο Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης αιτούμενοι τη σύγκληση. Η δικάσιμος της αίτησης έχει προσδιοριστεί (εξ αναβολής) για τις 10 Δεκεμβρίου και ενώ η συνέλευση έχει ήδη πραγματοποιηθεί, ωστόσο η διοίκηση απαιτεί από τους αιτούντες την παραίτηση από το δικόγραφο.

«Με θέλετε;»

Όσες προφάσεις και να μπαίνουν μπροστά, είναι γνωστό ότι η αιτία της κόντρας των διαφωνούντων με τη διοίκηση ήταν η έξωση του Νίκου Μέρτζου από τον «5^ο όροφο». Πρόκειται για προνόμια όπως η παραχώρηση γραφείου και η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, καθώς και η δυνατότητα απασχόλησης των υπαλλήλων της Εταιρείας από τον πρώην πρόεδρο, Νίκο Μέρτζο. Το γεγονός αυτό είχε στενοχωρήσει βαθιά τον κ. Μέρτζο, ο οποίος θέλησε στη Συνέλευση να υπερασπιστεί τον εαυτό του και να ζητήσει από τους εταίρους να αποφασίσουν εκείνη την ώρα εάν επιθυμούν την έξωσή του από τον 5^ο όροφο ή όχι.

Αφού μίλησε για την πορεία του των τόσων δεκαετιών και θύμισε την προσφορά και τους αγώνες του για την πατρίδα, με το γνωστό ευθύ και κοφτό ύφος του ρώτησε τους εταίρους: «Με θέλετε;» Ζήτησε από όσους δέχονται να σηκωθούν όρθιοι. Η συντριπτική πλειοψηφία των παρισταμένων σηκώθηκε, με αποτέλεσμα να θεωρηθεί από τη διοίκηση της ΕΜΣ λήξαν το θέμα Μέρτζου.

Η έξωση του Νίκου Μέρτζου από τον 5^ο όροφο προέκυψε ως αίτημα κατόπιν της στάσης του απέναντι στο Μακεδονικό. Αντί να είναι ο μπροστάρης στο συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης, όπως θα περίμεναν πολλοί, δημοσίευσε άρθρο περί της ανάγκης για «έντιμο συμβιβασμό με το κράτος των Σκοπίων». Μετά το συλλαλητήριο, έγραψε: «Νωπά μεγαλειώδη γεγονότα εικονογράφησαν τη Θεσσαλονίκη με ένα πρόσωπο που δεν της πρέπει, ούτε υπηρετεί το εθνικό συμφέρον. Πόλη περίκλειστη και εχθρική στην άμεση ενδοχώρα της. Πόλη πιασμένη σε φοβίες και δεισιδαιμονίες, σε ξόρκια και σε φωνασκίες. Πόλη στενόχωρη και αναίτια στεναχωρημένη, που δεν εννοεί την ιστορική αποστολή της, ούτε καν τα αυταπόδεικτα συμφέροντά της. Πόλη που τρέμει το πλούσιο μέλλον της και, φυσικά, δεν το σχεδιάζει. Πόλη που φοβάται ένα τίποτε και κρύβεται σαν μικρό παιδί στην ποδιά της δοξασμένης μάνας μας Μακεδονίας». Αυτά πυροδότησαν μια έκρηξη παλαιών εταίρων, πρώην φίλων του και συνοδοιπόρων του στην εποχή που ήταν πρόεδρος της ΕΜΣ ο ίδιος, εναντίον του.

Οι διαφωνούντες με τη Διοίκηση που προσέφυγαν στο Ειρηνοδικείο εμφανίστηκαν στη Συνέλευση με χαμηλούς τόνους και δηλώνουν ικανοποιημένοι από τις εξηγήσεις που δόθηκαν -και κυρίως από την απόφαση να εκδοθεί ένα νέο ψήφισμα για το Μακεδονικό. Μάλιστα, παρουσιάστηκαν τρία σχέδια ψηφίσματος και αποφασίστηκε ο Γενικός Γραμματέας της Εταιρείας να τα συνθέσει σε ένα ψήφισμα που θα ικανοποιεί όλες τις πλευρές.

Δημοψήφισμα

Παρά τις επιμέρους διαφωνίες, οι περισσότεροι συμφωνούν στην ανάγκη η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών να ζητήσει την διενέργεια δημοψηφίσματος για το Μακεδονικό. Η αναφορά στη διενέργεια δημοψηφίσματος υπάρχει και στο πρόσφατο (8 Νοεμβρίου) ψήφισμα της Εταιρείας, ωστόσο είναι δεδομένο ότι θα ενταθεί πίεση προς αυτήν την κατεύθυνση.

Ο ρόλος της Εταιρείας και οι δράσεις της αποτελούν αντικείμενο διαφωνίας των εταίρων και υπάρχουν φωνές που επισημαίνουν την ανάγκη πιο δυναμικών παρεμβάσεων. «Θα έπρεπε να κάνει κάτι περισσότερο», παρατήρησε στη Συνέλευση ο γεωπόνος Γιάννης Γκλαβάκης, πρώην ευρωβουλευτής. Από την άλλη πλευρά όμως, στα 80 χρόνια ύπαρξής της η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών λειτούργησε πάντα ως καθαρά επιστημονικός φορέας. Για πρώτη φορά καλείται να κάνει κάτι περισσότερο, να διεκδικήσει την προκήρυξη δημοψηφίσματος, να συνεργαστεί για το θέμα αυτό με φορείς όπως η Περιφέρεια ή η Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων. «Τα κόμματα δεν έθεσαν τέτοιο θέμα προεκλογικά και δεν έχουν νομιμοποίηση για να αποδεχτούν τη Συμφωνία των Πρεσπών. Θα πρέπει να ερωτηθεί ο ελληνικός λαός», τονίζει στη «ΜτΚ» εταίρος της ΕΜΣ από τους παλιούς, και άνθρωπος με μεγάλη εμπειρία από το ιστορικό των σχέσεων της Ελλάδας με την ΠΓΔΜ.

Εκτός αυτών, στο ψήφισμα θα αναφέρεται και η αποφασιστικότητα της ΕΜΣ να ενημερώσει με το κύρος και την επιστημονική της αίγλη ξένους διπλωμάτες και κυβερνήσεις.    

Παράλληλα, σε δελτίο Τύπου που εξέδωσε, η ΕΜΣ τονίζει ότι «συνεχίζει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις σε καθημερινή βάση και θα στηρίξει ενεργά (με εκπρόσωπό της) το επιστημονικό και νομικό επιτελείο στη συζήτηση που θα διεξαχθεί στις 7 Δεκεμβρίου 2018 για την Αίτηση Ακύρωσης της «Συμφωνίας των Πρεσπών», την οποία κατέθεσε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Μακεδόνων (Π.Ο.Σ.Π.Μ.) ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας».  

«Όχι στα Δικαστήρια»

Μπορεί οι διαφωνούντες με τη Διοίκηση να δηλώνουν ικανοποιημένοι από την εξέλιξη της Γενικής Συνέλευσης, ωστόσο ακόμη δεν έχουν γεφυρωθεί οι διαφορές των δυο πλευρών. Οι διαφωνούντες ισχυρίζονται ότι ο σκοπός της κατάθεσης της αίτησης στο Ειρηνοδικείο ήταν να πραγματοποιηθεί συζήτηση για το Μακεδονικό κατά τη διάρκεια Γενικής Συνέλευσης, κάτι που συνέβη. «Δεν είχαμε καμιά πρόθεση να θίξουμε τη Διοίκηση της Εταιρείας και θα παραιτηθούμε του δικογράφου», τόνισε στη «ΜτΚ» ο Αντώνης Δασκόπουλος, εκ των παλαιών εταίρων της ΕΜΣ και ένας εκ των 44 αιτούντων.

Η αλήθεια είναι ότι στο έγγραφο της αίτησης περιλαμβάνονται σοβαρές κατηγορίες και βαριές εκφράσεις για τη νυν Διοίκηση. Αφού γίνεται αναφορά στο ένδοξο παρελθόν της ΕΜΣ, αναφέρεται: «Αυτή λοιπόν την πραγματική, ιστορική, καταγωγή, αλήθεια και χρονική διαδρομή της Εταιρείας μας (Μακεδονικών Σπουδών) έρχεται να αμαυρώσει η πρόσφατα (31 Μαρτίου 2018) εκλεγείσα Διοίκηση της Εταιρείας μας, με πράξεις, ενέργειες και συμπεριφορές της ολότελα αντικαταστατικές, αντεθνικές και αντιμακεδονικές, προφανώς και ασφαλώς από ανεπάρκεια ή ακόμη από εμμονή σε στείρα πολιτική συμπεριφορά των διοικούντων, που σήμερα απομακρύνονται από τον σκοπό και τα ιδεώδη της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών».  

Ο πρόεδρος της ΕΜΣ Βασίλης Πάππας τονίζει στην «ΜτΚ» ότι το ΔΣ περιμένει την παραίτηση των αιτούντων από το δικόγραφο στη δικάσιμο της 10^ης Δεκεμβρίου. «Δεν μπορεί να διασύρεται η Εταιρεία σε δικαστικές αίθουσες. Απαιτούμε από τους αιτούντες να παραιτηθούν. Έχουν προβεί σε βαρύ ατόπημα και με βάση το δικόγραφό τους μπορεί να κατηγορηθούν για βαριά αδικήματα. Δεν είναι δυνατόν να κατηγορούμαστε εμείς ψευδώς για αντεθνική, ανάρμοστη, επιλήψιμη,  αντιμακεδονική, αντικαταστατική και αδιάντροπη συμπεριφορά ή για επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της Εταιρείας μας».

Οι αιτούντες δηλώνουν ότι θα παραιτηθούν του δικογράφου ενώπιον του Δικαστηρίου, ωστόσο ο κ. Πάππας επιφυλάσσεται έως ότου αυτό συμβεί. «Δεν θέλω να υπάρχει μετά από 15-20 χρόνια ένα κείμενο στο οποίο να μας απονέμονται τόσο σοβαρές κατηγορίες».  

Μπουτάρης και Καραθανάσης

Για την εξομάλυνση της κατάστασης στις σχέσεις των εταίρων εργάστηκαν αρκετοί άνθρωποι οι οποίοι αγωνιούν για την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. Ήταν και η θέληση του ίδιου του Νίκου Μέρτζου να αποκαταστήσει το όνομά του, διότι είναι βαριά η μομφή της αντεθνικής συμπεριφοράς που του αποδίδουν οι διαφωνούντες.

Εκτός από τον Νίκο Μέρτζο, υπάρχει διαφωνία και για τη συμμετοχή του Γιάννη Μπουτάρη στην ΕΜΣ. «Για ποιον λόγο δέχεται ως μέλος τον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης κ. Ιωάννη Μπουτάρη, ο οποίος επισήμως και ευθαρσώς τάσσεται δημοσίως υπέρ των Σκοπίων και της εκκρεμούσης συμφωνίας και κατά της Μακεδονίας μας, κατά ευθεία παράβαση του άρθρου 2 του καταστατικού της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών;» αναφέρεται στο δικόγραφο.

Επίσης, σημείο τριβής ανάμεσα στους εταίρους αποτέλεσε η απουσία του τέως προέδρου της ΕΜΣ από το Διοικητικό Συμβούλιο, του οποίου ήταν μέλος και υπό τον νέο πρόεδρο. Εδώ και μήνες, ο Αθανάσιος Καραθανάσης δήλωνε την πρόθεσή του να αποχωρήσει, αλλά χωρίς να έχει δώσει έγγραφη παραίτηση. Έτσι, οι αιτούντες ανέφεραν στο δικόγραφο ως μομφή το ότι το ΔΣ λειτουργούσε με 8 και όχι με 9 μέλη. Όταν την κατέθεσε, το Διοικητικό Συμβούλιο του ζήτησε να το ξανασκεφτεί και να μην επιμείνει σε αυτήν, ωστόσο εκείνος επέμεινε. Τελικά, την έκαναν αποδεκτή, και στις 14 Νοεμβρίου το ΔΣ κάλεσε την πρώτη επιλαχούσα, Αγγελική Δεληκάρη, να αναλάβει τη θέση της συμβούλου.

Ημερίδα για τη Συμφωνία

Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, στα πλαίσια των ενημερωτικών εκδηλώσεών της για το Σκοπιανό ζήτημα και τις εξελίξεις του, πραγματοποιεί δεύτερη κατά σειρά Ημερίδα με θέμα: Νεότερες εξελίξεις της Συμφωνίας των Πρεσπών το Σάββατο 15 Δεκεμβρίου 2018, ώρα 18.30 στην Αίθουσα Διαλέξεων της Εταιρείας. Παράλληλα, η εν λόγω εκδήλωση περιλαμβάνεται στις εκδηλώσεις των 80 χρόνων από ιδρύσεως της Ε.Μ.Σ. καθώς και τον κύκλο μαθημάτων του Ανοικτού Πανεπιστημίου της.

Για το θέμα θα μιλήσουν οι εξής: Αλέξανδρος Μαλλιάς, Πρέσβης επί τιμή, Άγγελος Συρίγος, Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου Παντείου Πανεπιστημίου, Ιάκωβος Μιχαηλίδης, Αν. Καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 2 Δεκεμβρίου 2018