Υπερβατικά τοπία, ιπτάμενα γλυπτά, φωτεινές σφαίρες, σχήματα, φόρμες, σχέδια μελέτες χρωμάτων με αποκορύφωμα ένα εκτυφλωτικό κόκκινο φως, αλλά και παραστατικές και ταυτόχρονα συμβολικές μορφές, συνθέτουν τη μεγάλη, πρώτη διεθνή έκθεση με αντικείμενο το έργο και τη ζωή του Ιβάν Κλιούν (Ιβάν Βασίλιεβιτς Κλιούν, 1987-1943) που παρουσιάζεται στο ΜΟΜus – Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης -Συλλογή Κωστάκη στη Μονή Λαζαριστών στη Θεσσαλονίκη από τις 2 Ιουλίου έως τις 19 Σεπτεμβρίου.

Ο δημιουργός εκπροσωπείται στην περίφημη συλλογή Κωστάκη του MOMus με 383 έργα τέχνης, πίνακες και σχέδια κι ένα μοναδικό αρχειακό υλικό (γράμματα, χειρόγραφα λιθογραφικές εκτυπώσεις, διαδακτικό υλικό κλπ). Στην έκθεση που θα ανοίξει αύριο για το κοινό χωρίς επίσημα εγκαίνια λόγω της πανδημίας (10πμ-10μμ) και είναι η πρώτη μεγάλη φυσική παρουσίαση έργων από το MOMus – Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Κωστάκη (Μονή Λαζαριστών), περιλαμβάνονται περίπου τα 300 από τα έργα αυτά.

Επιμελήτριά της είναι η διευθύντρια του MOMus – Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Κωστάκη Μαρία Τσαντσάνογλου. Ως μια απόδειξη του πόσο πλούσια είναι η συλλογή Κωστάκη χαρακτήρισε την έκθεση η ίδια, μετά μάλιστα από δύο εκθέσεις εκπροσώπων του ρεύματος αυτού, των Νικρίτιν και Ποπόβα. «Υπάρχει ένα πάρα πολύ πλούσιο αρχείο που έχει ιδιαίτερη σημασία. Ένα μικρό μέρος παρουσιάζουμε στην έκθεση αυτή. Κάποια κείμενα στον κατάλογο. Είναι ένα πρώτο βήμα για αξιοποίηση του αρχείου αυτού, καθώς έχουμε μια χρηματοδότηση από το ίδρυμα Μαλέβιτς ώστε τα επόμενα δύο χρόνια να μεταφραστεί και να εκδοθεί αυτό το αρχείο».

Για τον Κλιουν του οποίου η έκθεση φιλοξενείται έκανε γνωστό ότι δεν είναι τόσο μελετημένος όσο άλλοι καλλιτέχνες της Ρωσικής Πρωτοπορίας καθώς ήταν στενός φίλος του Καζιμίρ Μαλέβιτς και είχε επηρεάσει και το έργο του. «Αυτή η φιλία όμως άφησε στη σκιά μια… ‘αδικία’ που θέλουμε να αποκαταστήσουμε με αυτή την έκθεση», είπε η κ. Τσαντσάνογλου.

Στη συνέχεια μίλησε για το ποιος ήταν ο Κλιούν που πέρασε από όλα τα στάδια και τα κινήματα, αλλά και για το χαρακτηριστικό του, που αναδεικνύεται από την έκθεση και είναι η σχέση του με το φως. «Είναι τόσο καλός ζωγράφος που καταφέρνει να δώσει την αίσθηση του αυτόφωτου πίνακα, να μοιάζει δηλαδή ότι αυτός φωτίζεται από μέσα, από μόνος τους. Ένας καλλιτέχνης που κάνει με την τέχνη του τους ανθρώπους να αισθάνονται αλληλέγγυοι και ψυχολογικά πιο ανθεκτικοί και χαρούμενοι παρόλο που ο ίδιος δεν είχε χαρούμενη ζωή τα τελευταία χρόνια».

Για την έκθεση, που είναι η πρώτη του καλλιτέχνη η οποία παρουσιάζεται εκτός Ρωσίας, τριτοετείς φοιτητές του εργαστηρίου γλυπτικής της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ δημιούργησαν τα Ιπτάμενα γλυπτά του καλλιτέχνη, τα οποία έχουν σωθεί μόνο σε προσχέδια από τον Γιώργο Κωστάκη και τώρα το κοινό μπορεί να τα δει σε τρισδιάστατες ανακατασκευές.

Αβάν γκαρντ η Ρωσική Πρωτοπορία

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του δ.σ. του MOMuς Ανδρέας Τάκης τόνισε πως η έκθεση έχει ιδιαίτερη σημασία και είναι φορτισμένη με πολλή συγκίνηση λόγω της επανεκκίνησης του μουσείου μετά την πανδημία. «Είναι η τρίτη κατά σειρά έκθεση που υλοποιεί τη νέα μας στρατηγική για την ανανεωμένη παρουσίαση της συλλογής Κωστάκη», επεσήμανε.

Η πρόεδρος του Ομίλου Υποστηρικτών του MOMus και δωρήτρια του μουσείου Κριστίνα Κρασνιάσκαγια μίλησε για τους στόχους τους συλλόγου που είναι η εξέλιξη της συλλογής Κωστάκη, αλλά και για το πρόγραμμα που ξεκίνησε για την προώθηση και τη γνωριμία με τη συλλογή Κωστάκη, η οποία έχει γίνει ένα διεθνές brand. «Μέσα από το πρόγραμμα παρουσιάσαμε 350 έργα από τη συλλογή που αριθμεί 1300 έργα», επεσήμανε ενώ πρόσθεσε ότι υπάρχει στη διάθεση του Ομίλου ένα σύστημα επιδοτήσεων που έχει στόχο τη μελέτη του αρχειακού υλικού και την προετοιμασία των ειδικών».

Τέλος, η διευθύντρια της Πινακοθήκης Τετριακόφ της Μόσχας (διαθέτει το άλλο μισό της συλλογής Κωστάκη) Ζελφίρα Τρεγκούλοβα αναφέρθηκε στην καλή σχέση και συνεργασία των δύο μουσείων, ενώ πρόσθεσε ότι η Ρωσική Πρωτοπορία έλαβε πλέον μια ιδιαίτερη αναγνώριση χαρακτηρίζοντάς την τη ρωσική αβάν γκαρντ.