Με το σχέδιο νόμου που κατέθεσε η κυβέρνηση στην βουλή με το τίτλο «Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού – Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα – Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες επείγουσες διατάξεις» προβλέπεται:

Άρθρο 18
Αρχές δημοτικών κοινοτήτων – Τροποποίηση άρθρου 4 ν. 4804/2021 – Επικαιροποίηση των ονομασιών δημοτικών κοινοτήτων βάσει πληθυσμιακού κριτηρίου στους ν. 3852/2010, 4172/2013 και 4804/2021

1. Στο άρθρο 4 του ν. 4804/2021 (Α ́ 90) επέρχονται οι εξής αλλαγές: α) στην παρ. 1 οι λέξεις «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των τριακοσίων (300) κατοίκων» αντικαθίστανται από τις λέξεις «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των διακοσίων (200) κατοίκων», β) στην παρ. 2 οι λέξεις «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των τριακοσίων ενός (301) κατοίκων» αντικαθίστανται από τις λέξεις «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των διακοσίων ενός (201) κατοίκων», και γ) στην περ. α) της παρ. 3 οι λέξεις «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από τριακόσιους έναν έως δύο χιλιάδες (301 – 2.000) κατοίκους» αντικαθίστανται από τις λέξεις «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από διακόσους έναν έως δύο χιλιάδες (201 – 2.000) κατοίκους» και το άρθρο 4 διαμορφώνεται ως εξής:
   «Άρθρο 4
   Αρχές δημοτικών κοινοτήτων
2. Οι δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των διακοσίων (200) κατοίκων διοικούνται από τον πρόεδρο της δημοτικής κοινότητας.
3. Οι δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των διακοσίων ενός (201) κατοίκων διοικούνται από τον πρόεδρο του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας και το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας.
4. Το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας αποτελείται από:
   α) τρία (3) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από διακόσιους έναν έως δύο χιλιάδες (201 – 2.000) κατοίκους,
   β) πέντε (5) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από δύο χιλιάδες έναν έως δέκα χιλιάδες (2.001 – 10.000) κατοίκους,
   γ) έντεκα (11) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από δέκα χιλιάδες έναν έως πενήντα χιλιάδες (10.001 – 50.000) κατοίκους και
   δ) δεκαπέντε (15) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από πενήντα χιλιάδες έναν (50.001) και άνω κατοίκους.
5. Δεν εκλέγονται συμβούλια δημοτικών κοινοτήτων στους δήμους της Περιφέρειας Αττικής, με εξαίρεση τους δήμους των Περιφερειακών Ενοτήτων Νήσων, Ανατολικής και Δυτικής Αττικής και τους δήμους που συγκροτούνται από τις δημοτικές κοινότητες της παρ. 4 του άρθρου 2 του ν. 3852/2010 (Α’ 87).
6. Στην περίπτωση μη εκλογής συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας, όπως ορίζει η παρ. 4, οι αρμοδιότητες του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας ασκούνται από την οικονομική επιτροπή του δήμου και οι αρμοδιότητες του προέδρου της δημοτικής κοινότητας από τον δήμαρχο ή τον οριζόμενο από αυτόν αντιδήμαρχο.».
7. Όπου στα άρθρα 62, 76, 79, 80, 81, 82, 83 και 83Α του ν. 3852/2010 (Α’ 87), στο άρθρο 77 του ν. 4172/2013 (Α’ 167) και στα άρθρα 28, 29 και 30 του ν. 4804/2021 αναφέρονται οι «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των τριακοσίων (300) κατοίκων», «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των τριακοσίων ενός (301) κατοίκων» και «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό έως και τριακόσιους (300) κατοίκους», νοούνται οι «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των διακοσίων (200) κατοίκων», «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των διακοσίων ενός (201) κατοίκων» και «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό έως και διακόσιους (200) κατοίκους», αντιστοίχως.

Οι αντιδράσεις

Ανακοίνωση με θέμα “Κοινότητες Ελλάδος – Κάλεσμα προς όλους τους Βουλευτές να ακούσουν τις φωνές του τόπου τους πριν ψηφίσουν το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών «Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β΄βαθμού»”.

Ακολουθεί ολόκληρη η ανακοίνωση της Συντονιστικής Επιτροπής του Δικτύου Κοινοτήτων:

«Το Υπουργείο Εσωτερικών αποφάσισε να περάσει κυριολεκτικά νύχτα, τροποποιήσεις για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Συγκεκριμένα στις 3 τα ξημερώματα της 6ης Απριλίου 2023 χωρίς καμία προηγούμενη ενημέρωση, χωρίς να περάσει από δημόσια διαβούλευση τις προτάσεις του, πρόσθεσε στο σχέδιο νόμου “Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού» διατάξεις που αφορούν τις Κοινότητες.

Συγκεκριμένα, καταργείται το πληθυσμιακό κριτήριο των 300 κατοίκων για την εκλογή προέδρου Κοινότητας, δηλαδή μονοεδρικές θα είναι οι Κοινότητες κάτω των 200 κατοίκων. Άνω των διακοσίων προβλέπεται τριμελές συμβούλιο Κοινότητας (τρία (3) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από διακόσιους έναν έως δύο χιλιάδες (201 – 2.000) κατοίκους. Στις Κοινότητες κάτω των 200 κατοίκων πρόεδρος θα εκλέγεται ο πρώτος υποψήφιος σε σταυρούς του συνδυασμού που πλειοψήφησε στην Κοινότητα (…, πρόεδρος της δημοτικής κοινότητας εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης υποψήφιος του συνδυασμού που συγκέντρωσε κατά την αρχική ψηφοφορία (α’ γύρος) στη δημοτική κοινότητα την απόλυτη ή σχετική πλειοψηφία του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων. Οι λοιποί υποψήφιοι, του ίδιου συνδυασμού, κατά τη σειρά των σταυρών που έλαβαν, λογίζονται ως αναπληρωματικοί. Σε περίπτωση ισοψηφίας, το αρμόδιο δικαστήριο διενεργεί κλήρωση).

Στις Κοινότητες άνω πλέον των 200 κατοίκων που θα έχουν τριμελή, πενταμελή, εντεκαμελή ή δεκαπενταμελή συμβούλια την πλειοψηφία και τον Πρόεδρο θα έχει ο συνδυασμός του Δημάρχου κατά 3/5 είτε έχει πλειοψηφήσει στην Κοινότητα ο συνδυασμός του, είτε όχι.

α) (τρία (3) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από διακόσιους έναν έως δύο χιλιάδες (201 – 2.000) κατοίκους,
β) πέντε (5) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από δύο χιλιάδες έναν έως δέκα χιλιάδες (2.001 – 10.000) κατοίκους,

γ) έντεκα (11) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από δέκα χιλιάδες έναν έως πενήντα χιλιάδες (10.001 – 50.000) κατοίκους και

δ) δεκαπέντε (15) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από πενήντα χιλιάδες έναν (50.001) και άνω κατοίκους.)

Ένα μήνα πριν τις εθνικές εκλογές όλα αυτά…και εμείς έστω και στο παρα πέντε σας καλούμε για την αλήθεια της κάλπης και όχι για «πυροτεχνήματα» και τρικ εντυπωσιασμού!

Επαναφέρετε την ανεξάρτητη – ξεχωριστή κάλπη για την ανάδειξη των προέδρων και των συμβουλίων των Κοινοτήτων! Τον πιο δημοκρατικό τρόπο εκλογής τοπικών συμβουλίων τα τελευταία 40 χρόνια!
Η εκλογή του Συμβουλίου Κοινότητας και του Προέδρου Κοινότητας από τον συνδυασμό που πλειοψηφεί σε κάθε Κοινότητα (καμία διάκριση των Κοινοτήτων σε άνω και κάτω των 300 ή και 200 όπως προκρίνεται κατοίκων) πέρα από το όποιο αποτέλεσμα σε επίπεδο Δήμου.
Ενισχύστε τις Κοινότητες – δηλαδή τις τοπικές κοινωνίες – μέσα από την αμεσότερη έκφρασή τους τα Συμβούλια τους και όχι υποβαθμίζοντας τα μετατρέποντας τα σε προεκλογικά περίπτερα των υποψηφίων Δημάρχων.

Αντιληφθείτε επιτέλους ότι οι ανεξάρτητες Κοινότητες δεν «απειλούν» την κυβερνησιμότητα των Δήμων αλλά εκφράζουν την αγωνία τους για τη διάλυση της υπαίθρου, την απομάκρυνση νέων ανθρώπων να ασχοληθούν με τα κοινά του τόπου τους, λειτουργούν ως πρώτο βήμα μιας κοινωνίας που μπορεί να ονειρεύεται, να σχεδιάζει το παρόν και το μέλλον το δικό της και των παιδιών της.
Κατά τη συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, την Παρασκευή 7 Απριλίου 2023, τέθηκε αίτημα από τον Βουλευτή Λαρίσης Μάξιμο Χαρακόπουλο, ο οποίος και προεδρεύει στην εν λόγω επιτροπή της Βουλής, για το παραπάνω ζήτημα. Να εξεταστεί η δυνατότητα να εκλέγεται Πρόεδρος της Κοινότητας από τον πλειοψηφήσαντα συνδυασμό σε επίπεδο Κοινότητας ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα σε επίπεδο Δήμου και τόνισε ότι είναι έμπρακτη αναγνώριση της βούλησης της τοπικής κοινωνίας και πρέπει να γίνει σεβαστή από την πολιτεία. Η άμεση απάντηση του Υπουργού Εσωτερικών ήταν ότι θα φέρει τροπολογία προς αυτήν την κατεύθυνση.

Παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες της εποχής της πανδημίας, οι Κοινότητες τον Μάρτιο – Μάιο του 2021 ενώθηκαν και ένα πρώτο άτυπο δίκτυο εμφανίστηκε και αντέδρασε με πληθώρα υπομνημάτων και προτάσεων που καταθέσαμε προς την ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών και την ΚΕΔΕ.

Δυστυχώς, δεν πείσαμε για την αντισυνταγματικότητα και την αντιδημοκρατικότητα των διατάξεων και ψηφίστηκε ο νόμος 4804/2021 καταργώντας επί της ουσίας την φωνή των Κοινοτήτων.

Διαβάζουμε δημοσιεύματα που δείχνουν ότι ο Υπουργός Εσωτερικών φαίνεται να λέει ότι θα φέρει και άλλες τροποποιήσεις «συμμορφούμενος προς τας υποδείξεις» είτε του Συμβουλίου Επικρατείας, είτε πολιτικών πιέσεων για προεκλογικούς λόγους, είτε γιατί φτάνουν συνεχώς οι φωνές στα γραφεία του από τα χωριά που αγωνιούν έρημα πια και αποδεδειγμένα μέσω και της πρόσφατης απογραφής. Απογραφή που επίσημα δεν έχουν δημοσιοποιηθεί τα αποτελέσματα της ανά Δήμο-ανά Κοινότητα.

Άλλο ένα «δυστυχώς» είναι και το αυτονόητο που ως Δίκτυο Κοινοτήτων Ελλάδος είχαμε επισημάνει και αναδείξει: 3,5 χρόνια μετά από αυτή τη λογική διαμαρτυρία μας τα έξοδα κίνησης των προέδρων θα εξαιρούνται φορολογίας (από το φορολογικό έτος 2023 όμως!) και δεν θα λογίζονται ως μισθωτή εργασία όπως πολύ κακώς γίνεται μέχρι σήμερα με τα γνωστά επιβαρυντικά φορολογικά προβλήματα στην πλειοψηφία των προέδρων των Κοινοτήτων.

Για το συγκεκριμένο ζήτημα ο πρόεδρος της Κοινότητας Καλαμάτας και μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Δικτύου Κοινοτήτων Ελλάδος είχε ανταλλάξει αλληλογραφία με τον σημερινό Υπουργό Εσωτερικών και συνοπτικά η απάντησή του Υπουργού ήταν «ότι δεν είναι προς το συμφέρον των προέδρων των κοινοτήτων η εν νέου ανακίνηση του ζητήματος αναφορικά με το καθεστώς φορολόγησης των εξόδων κίνησης που λαμβάνουν, όπως προκύπτει από την απόφαση της Κ.Ε.Δ.Ε. υπ’αριθ. 455/09.12.2021.»

Επίσης στο επόμενο διάστημα, μετά από απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, το Υπουργείο Εσωτερικών αναγκάζεται να εναρμονιστεί ως προς την εκλογή του προέδρου Κοινότητας άνω των 300 κατοίκων για την τρέχουσα δημοτική περίοδο δηλαδή έως 31.12.2023.

Τον Αύγουστο του 2019, ως εκπρόσωποι των Κοινοτήτων είχαμε επισημάνει μέσα στην Βουλή, ότι όλως αντισυνταγματικώς δεν εφαρμόστηκε ο τρόπος εκλογής του Νόμου που ψηφιστήκαμε. Τον Σεπτέμβριο του 2019, δικηγόρος από τα Γιαννιτσά κατέθεσε προσφυγή και πέτυχε την έκδοση της υπ’αριθμ 283/2023 απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ. Δηλαδή σε όλες τις Κοινότητες άνω των 300 κατοίκων (εκτός από αυτές που Πρόεδρος εκλέχτηκε σε συνδυασμό που συγκέντρωσε ποσοστό μεγαλύτερο του 50%) θα πρέπει από την στιγμή που θα ψηφιστεί ο νόμος τη Μ.Τρίτη και εκδοθεί εγκύκλιος από το Υπουργείο Εσωτερικών, να γίνει ειδική συνεδρίαση του Συμβουλίου Κοινότητας για να εκλεγεί εκ νέου ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Κοινότητας. Υποψήφιοι θα είναι οι σύμβουλοι που έχουν πάρει τους περισσότερους σταυρούς από τους δύο πρώτους πλειοψηφήσαντες συνδυασμούς. Και όλα αυτά γιατί ο Νόμος που ψηφίστηκε από την Κυβέρνηση το 2019 ήταν αντισυνταγματικός.

Ακόμα και σήμερα ο τρόπος εκλογής του προέδρου της Κοινότητας άνω των 300/200 κατοίκων δεν διατυπώνεται σαφώς στον νόμο 4804/2021 προκαλώντας ερμηνείες.

Κλείνουμε, εκ νέου, με το πάγιο αίτημα μας για επαναφορά της ανεξάρτητης – ξεχωριστής κάλπης για την ανάδειξη των προέδρων και των συμβουλίων των Κοινοτήτων!»