27/08/2023 16:50
Η ελληνική ακτοπλοϊα προσπαθεί πολύ σκληρά να επιβιώσει, ενόψει μάλιστα και των νέων περιβαλλοντικών μέτρων που έχει θέσει ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας και της επιτακτικής ανανέωσης του ήδη γερασμένου στόλου.
Αυτό επισημαίνουν οι συντάκτες της ετήσιας έρευνας της XRTC Business Consulting για την ακτοπλοϊκή αγορά, αναφέροντας ότι η σημερινή κατάσταση της ακτοπλοϊας μπορεί επί της ουσίας να χαρακτηριστεί ως άκρως ανησυχητική καθώς τα τελευταία χρόνια, και ειδικά την τελευταία πενταετία, τα συσσωρευμένα αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών δεν επιτρέπουν προς το παρόν το συγκεκριμένο εγχείρημα αλλά καθιστούν οριακή και την επιβίωση των ίδιων των εταιριών.
Υποστηρίζουν ότι οι αριθμοί τόσο του περιθωρίου EΒITDA όσο και των εσόδων ανά ακτοπλοϊκό εισιτήριο που θα επιτρέψει σε μια εταιρεία να προχωρήσει σε συγκεκριμένο επενδυτικό πρόγραμμα βαίνουν μειούμενοι.
Μεταξύ των ετών 2018 και 2022 κυμαινόταν σταθερά στο 10%, ωστόσο η έρευνα υπογραμμίζει ότι οποιοδήποτε επενδυτικός σχεδιασμός για ένα νεότευκτο προυποθέτει το περιθώριο κέρδους ανά ακτοπλοϊκό εισιτήριο να κυμαίνεται κατ' ελάχιστον στα επίπεδα του 25%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της XRTC Business Consulting, αυτή τη στιγμή μπορεί ο μέσος όρος ηλικίας των πλοίων στην ελληνική αγορά να αγγίζει τα 28 έτη και να είναι μικρότερος από τον Ευρωπαϊκό που φθάνει τα 35 έτη, ωστόσο το 86% των Ελληνικών ακτοπλοϊκών πλοίων που είναι σήμερα δρομολογημένα στο Αιγαίο είναι άνω των 20 ετών, ποσοστό κατά πολύ μεγαλύτερο από το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό που αγγίζει το 65%.
Τονίζει ότι η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσω νεόκτιστων πλοίων και σε κάθε περίπτωση όχι με μεταχειρισμένα πλοία παλαιάς τεχνολογίας.
"Οι τελευταίες αγοραπωλησίες της Ελληνικής αγοράς είναι άκρως απογοητευτικές αν κρίνει κανείς ότι τα πλοία που εισέρχονται στο στόλο είναι πλοία 40ετίας ή στην καλύτερη περίπτωση 30ετίας" αναφέρει.
Το νέο ξεκίνημα-χρηματοδοτικά εργαλεία
Για το θέμα της κατασκευής νέων πλοίων, σύμφωνα με την έρευνα, θα χρειαστεί η συνδρομή της ναυπηγικής βιομηχανίας στη χώρα μας με δυναμικές επενδύσεις και με χρηματοδοτικά εργαλεία από το Ελληνικό κράτος με παράλληλη αξιοποίηση της τεχνογνωσίας.
Τονίζει ότι το κύριο πρόβλημα της ανάπτυξης της ναυπηγικής βιομηχανίας στην Ευρώπη είναι η έλλειψη χώρου και ανθρώπινου δυναμικού, ωστόσο προσθέτει ότι στην Ελλάδα μπορεί να βρεθούν και τα δύο εφόσον δημιουργηθούν οι απαραίτητες εκπαιδευτικές δομές.
Σημειώνει ότι η ανάπτυξη τμημάτων έρευνας και τεχνολογίας των Ελληνικών πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων αλλά και το ισχυρό ενδιαφέρον της ναυτιλιακής συστάδας στην ανεύρεση νέου τρόπου πρόωσης των πλοίων είναι ένα επιπρόσθετο ισχυρό πλεονέκτημα της Ελληνικής ναυτιλιακής αγοράς που μπορεί να βοηθήσει την ανάπτυξη και κατασκευή νεότευκτων.
Ο σχεδιασμός των πλοίων
Τα επιβατηγά-οχηματαγωγά πλοία που δραστηριοποιούνται στις λιμενικές υποδομές των Ελληνικών νησιών πρέπει να είναι συγκεκριμένων προδιαγραφών σε μέγεθος και χωρητικότητα, αλλά και σε ελκτικές δυνατότητες υπογραμμίζει η XRTC Business Consulting.
Προστίθεται επίσης ότι τα σχέδια για ναυπήγηση νέων πλοίων από τις ακτοπλοϊκές εταιρίες είναι πολύ περιορισμένα, καθώς μόνο ο όμιλος Attica ολοκλήρωσε το 2022 την κατασκευή τριών μικρών υπερσύγχρονων πλοίων τύπου Aero Catamaran, που δρομολογήθηκαν στις γραμμές του Αργοσαρωνικού, σηματοδοτώντας το τέλος εποχής των «ιπτάμενων δελφινιών».
Για το σχεδιασμό του Υπουργείου Ναυτιλίας που αφορά την ανανέωση του στόλου με πράσινα κριτήρια αναφέρει ότι πλέον είναι σε εξέλιξη η θέσπιση των κανόνων για την αντικατάσταση των πλοίων.
Ηδη προχωρά η δημιουργία ενός ιδιωτικού ταμείου, για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με την πρόσληψη τεχνικού συμβούλου μέσα από διεθνή διαγωνισμό που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης (RRF).
Ο σύμβουλος θα πρέπει να προχωρήσει σε σύνταξη μελέτης που να προσδιορίζει τις χρηματοδοτικές ανάγκες για την ανανέωση του στόλου συνοδευόμενη από τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα που αφορούν την προτεινόμενη τεχνολογία αλλά και τα χαρακτηριστικά του υφιστάμενου στόλου.
Κεντρική ιδέα του σχεδιασμού, είναι, ότι όποιος πλοιοκτήτης λάβει χρηματοδότηση μέσα από το ειδικό ταμείο που θα δημιουργηθεί, θα είναι υπόχρεος δρομολόγησης του πλοίου για όλα τα χρόνια στον Ελλαδικό χώρο και δεν θα μπορεί να το μισθώσει ή να το πουλήσει σε άλλη χώρα.
Οι εταιρίες ευελπιστούν τέλος ότι οι πολυετείς συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως μέσο που θα βοηθήσει την τραπεζική χρηματοδότηση σε συνδυασμό με τα προαναφερόμενα χρηματοδοτικά εργαλεία
Ανοδος του μεταφορικού έργου
Η ανάπτυξη των νησιών μας στηρίζεται αποκλειστικά στην ακτοπλοΐα που συνδέει 115 κατοικήσιμα νησιά στα οποία ζει το 14,6% του πληθυσμού της χώρας. Από αυτά μόνο τα 25 διαθέτουν αεροδρόμιο, οι ενδομεταφορές εξυπηρετούνται μόνο διά θαλάσσης, ενώ το 85% των εμπορευματικών αναγκών των νησιών και το σύνολο της τροφοδοσίας τους καλύπτονται με τα ακτοπλοϊκά πλοία.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛΣΤΑΤ)και δημοσιεύει η XRTC το 2022 διακινήθηκαν συνολικά 17.525.674 επιβάτες έναντι 12.846.371 το 2021 αύξηση 36%.
Οσον αφορά τα οχήματα στο σύνολό τους (αυτοκίνητα και φορτηγά) το 2022 διακινήθηκαν συνολικά 3.660.290 έναντι 3.278.165 το 2021 (αύξηση 12%).
Η αύξηση του 36% στους επιβάτες το 2022 σε σχέση με το 2021 είναι πολύ μεγάλο ποσοστό που μεταφράζεται σε 4,7 εκατ. περισσότερους επιβάτες.
Εξάλλου η αύξηση της κίνησης του 2022 για τα οχήματα μπορεί να μην είναι τόσο θεαματική όσο στους επιβάτες, είναι όμως μεγάλη αφού φτάνει το 12%, που μεταφράζεται σε 382 χιλ. οχήματα παραπάνω σε σχέση με το 2021
Η μεγαλύτερη εξέλιξη
H πλήρης μεταφορά της Attica υπό τον έλεγχο της τράπεζας Πειραιώς, μέσω της συγγενικής της εταιρίας Strix Holdings S.A και η επίσημη έγκριση της Επιτροπής Ανταγωνισμού για την απορρόφηση της ΑΝΕΚ από την Attica χαρακτηρίζεται από τους συντάκτες της έρευνας η μεγαλύτερη τελευταία εξέλιξη στην ακτοπλοϊκή αγορά.
Αναφέρει ότι ο ενοποιημένος όμιλος της Attica θα αφήσει πίσω του τα βαρίδια του παρελθόντος για να μπορέσει να προχωρήσει στο σχεδιασμό της νέας εποχής.
Θα έχει να αντιμετωπίσει τον υπέρογκο δανεισμό έχοντας όμως το πλεονέκτημα της «αδελφικής» σχέσης με τον κύριο χρηματοδότη που εντάσσεται πλέον στις ισχυρές τράπεζες της Ελλάδας.
Από μόνο του αυτό το γεγονός θα μπορέσει να προσελκύσει το ενδιαφέρον επενδυτών για την επόμενη ημέρα που δεν είναι άλλη από την κάλυψη του στρατηγικού στόχου της ανανέωσης του στόλου του ομίλου τονίζεται.
Σημειώνεται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο τα ακτοπλοϊκά πλοία είναι τα πρώτα που υιοθετούν εναλλακτικές πηγές ενέργειας, όπως ηλεκτρική και αιολική, ή καύση υδρογόνου ή μεθανόλη η άλλων εναλλακτικών καυσίμων.
Η ελληνική ακτοπλοϊα προσπαθεί πολύ σκληρά να επιβιώσει, ενόψει μάλιστα και των νέων περιβαλλοντικών μέτρων που έχει θέσει ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας και της επιτακτικής ανανέωσης του ήδη γερασμένου στόλου.
Αυτό επισημαίνουν οι συντάκτες της ετήσιας έρευνας της XRTC Business Consulting για την ακτοπλοϊκή αγορά, αναφέροντας ότι η σημερινή κατάσταση της ακτοπλοϊας μπορεί επί της ουσίας να χαρακτηριστεί ως άκρως ανησυχητική καθώς τα τελευταία χρόνια, και ειδικά την τελευταία πενταετία, τα συσσωρευμένα αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών δεν επιτρέπουν προς το παρόν το συγκεκριμένο εγχείρημα αλλά καθιστούν οριακή και την επιβίωση των ίδιων των εταιριών.
Υποστηρίζουν ότι οι αριθμοί τόσο του περιθωρίου EΒITDA όσο και των εσόδων ανά ακτοπλοϊκό εισιτήριο που θα επιτρέψει σε μια εταιρεία να προχωρήσει σε συγκεκριμένο επενδυτικό πρόγραμμα βαίνουν μειούμενοι.
Μεταξύ των ετών 2018 και 2022 κυμαινόταν σταθερά στο 10%, ωστόσο η έρευνα υπογραμμίζει ότι οποιοδήποτε επενδυτικός σχεδιασμός για ένα νεότευκτο προυποθέτει το περιθώριο κέρδους ανά ακτοπλοϊκό εισιτήριο να κυμαίνεται κατ' ελάχιστον στα επίπεδα του 25%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της XRTC Business Consulting, αυτή τη στιγμή μπορεί ο μέσος όρος ηλικίας των πλοίων στην ελληνική αγορά να αγγίζει τα 28 έτη και να είναι μικρότερος από τον Ευρωπαϊκό που φθάνει τα 35 έτη, ωστόσο το 86% των Ελληνικών ακτοπλοϊκών πλοίων που είναι σήμερα δρομολογημένα στο Αιγαίο είναι άνω των 20 ετών, ποσοστό κατά πολύ μεγαλύτερο από το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό που αγγίζει το 65%.
Τονίζει ότι η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσω νεόκτιστων πλοίων και σε κάθε περίπτωση όχι με μεταχειρισμένα πλοία παλαιάς τεχνολογίας.
"Οι τελευταίες αγοραπωλησίες της Ελληνικής αγοράς είναι άκρως απογοητευτικές αν κρίνει κανείς ότι τα πλοία που εισέρχονται στο στόλο είναι πλοία 40ετίας ή στην καλύτερη περίπτωση 30ετίας" αναφέρει.
Το νέο ξεκίνημα-χρηματοδοτικά εργαλεία
Για το θέμα της κατασκευής νέων πλοίων, σύμφωνα με την έρευνα, θα χρειαστεί η συνδρομή της ναυπηγικής βιομηχανίας στη χώρα μας με δυναμικές επενδύσεις και με χρηματοδοτικά εργαλεία από το Ελληνικό κράτος με παράλληλη αξιοποίηση της τεχνογνωσίας.
Τονίζει ότι το κύριο πρόβλημα της ανάπτυξης της ναυπηγικής βιομηχανίας στην Ευρώπη είναι η έλλειψη χώρου και ανθρώπινου δυναμικού, ωστόσο προσθέτει ότι στην Ελλάδα μπορεί να βρεθούν και τα δύο εφόσον δημιουργηθούν οι απαραίτητες εκπαιδευτικές δομές.
Σημειώνει ότι η ανάπτυξη τμημάτων έρευνας και τεχνολογίας των Ελληνικών πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων αλλά και το ισχυρό ενδιαφέρον της ναυτιλιακής συστάδας στην ανεύρεση νέου τρόπου πρόωσης των πλοίων είναι ένα επιπρόσθετο ισχυρό πλεονέκτημα της Ελληνικής ναυτιλιακής αγοράς που μπορεί να βοηθήσει την ανάπτυξη και κατασκευή νεότευκτων.
Ο σχεδιασμός των πλοίων
Τα επιβατηγά-οχηματαγωγά πλοία που δραστηριοποιούνται στις λιμενικές υποδομές των Ελληνικών νησιών πρέπει να είναι συγκεκριμένων προδιαγραφών σε μέγεθος και χωρητικότητα, αλλά και σε ελκτικές δυνατότητες υπογραμμίζει η XRTC Business Consulting.
Προστίθεται επίσης ότι τα σχέδια για ναυπήγηση νέων πλοίων από τις ακτοπλοϊκές εταιρίες είναι πολύ περιορισμένα, καθώς μόνο ο όμιλος Attica ολοκλήρωσε το 2022 την κατασκευή τριών μικρών υπερσύγχρονων πλοίων τύπου Aero Catamaran, που δρομολογήθηκαν στις γραμμές του Αργοσαρωνικού, σηματοδοτώντας το τέλος εποχής των «ιπτάμενων δελφινιών».
Για το σχεδιασμό του Υπουργείου Ναυτιλίας που αφορά την ανανέωση του στόλου με πράσινα κριτήρια αναφέρει ότι πλέον είναι σε εξέλιξη η θέσπιση των κανόνων για την αντικατάσταση των πλοίων.
Ηδη προχωρά η δημιουργία ενός ιδιωτικού ταμείου, για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με την πρόσληψη τεχνικού συμβούλου μέσα από διεθνή διαγωνισμό που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης (RRF).
Ο σύμβουλος θα πρέπει να προχωρήσει σε σύνταξη μελέτης που να προσδιορίζει τις χρηματοδοτικές ανάγκες για την ανανέωση του στόλου συνοδευόμενη από τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα που αφορούν την προτεινόμενη τεχνολογία αλλά και τα χαρακτηριστικά του υφιστάμενου στόλου.
Κεντρική ιδέα του σχεδιασμού, είναι, ότι όποιος πλοιοκτήτης λάβει χρηματοδότηση μέσα από το ειδικό ταμείο που θα δημιουργηθεί, θα είναι υπόχρεος δρομολόγησης του πλοίου για όλα τα χρόνια στον Ελλαδικό χώρο και δεν θα μπορεί να το μισθώσει ή να το πουλήσει σε άλλη χώρα.
Οι εταιρίες ευελπιστούν τέλος ότι οι πολυετείς συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως μέσο που θα βοηθήσει την τραπεζική χρηματοδότηση σε συνδυασμό με τα προαναφερόμενα χρηματοδοτικά εργαλεία
Ανοδος του μεταφορικού έργου
Η ανάπτυξη των νησιών μας στηρίζεται αποκλειστικά στην ακτοπλοΐα που συνδέει 115 κατοικήσιμα νησιά στα οποία ζει το 14,6% του πληθυσμού της χώρας. Από αυτά μόνο τα 25 διαθέτουν αεροδρόμιο, οι ενδομεταφορές εξυπηρετούνται μόνο διά θαλάσσης, ενώ το 85% των εμπορευματικών αναγκών των νησιών και το σύνολο της τροφοδοσίας τους καλύπτονται με τα ακτοπλοϊκά πλοία.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛΣΤΑΤ)και δημοσιεύει η XRTC το 2022 διακινήθηκαν συνολικά 17.525.674 επιβάτες έναντι 12.846.371 το 2021 αύξηση 36%.
Οσον αφορά τα οχήματα στο σύνολό τους (αυτοκίνητα και φορτηγά) το 2022 διακινήθηκαν συνολικά 3.660.290 έναντι 3.278.165 το 2021 (αύξηση 12%).
Η αύξηση του 36% στους επιβάτες το 2022 σε σχέση με το 2021 είναι πολύ μεγάλο ποσοστό που μεταφράζεται σε 4,7 εκατ. περισσότερους επιβάτες.
Εξάλλου η αύξηση της κίνησης του 2022 για τα οχήματα μπορεί να μην είναι τόσο θεαματική όσο στους επιβάτες, είναι όμως μεγάλη αφού φτάνει το 12%, που μεταφράζεται σε 382 χιλ. οχήματα παραπάνω σε σχέση με το 2021
Η μεγαλύτερη εξέλιξη
H πλήρης μεταφορά της Attica υπό τον έλεγχο της τράπεζας Πειραιώς, μέσω της συγγενικής της εταιρίας Strix Holdings S.A και η επίσημη έγκριση της Επιτροπής Ανταγωνισμού για την απορρόφηση της ΑΝΕΚ από την Attica χαρακτηρίζεται από τους συντάκτες της έρευνας η μεγαλύτερη τελευταία εξέλιξη στην ακτοπλοϊκή αγορά.
Αναφέρει ότι ο ενοποιημένος όμιλος της Attica θα αφήσει πίσω του τα βαρίδια του παρελθόντος για να μπορέσει να προχωρήσει στο σχεδιασμό της νέας εποχής.
Θα έχει να αντιμετωπίσει τον υπέρογκο δανεισμό έχοντας όμως το πλεονέκτημα της «αδελφικής» σχέσης με τον κύριο χρηματοδότη που εντάσσεται πλέον στις ισχυρές τράπεζες της Ελλάδας.
Από μόνο του αυτό το γεγονός θα μπορέσει να προσελκύσει το ενδιαφέρον επενδυτών για την επόμενη ημέρα που δεν είναι άλλη από την κάλυψη του στρατηγικού στόχου της ανανέωσης του στόλου του ομίλου τονίζεται.
Σημειώνεται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο τα ακτοπλοϊκά πλοία είναι τα πρώτα που υιοθετούν εναλλακτικές πηγές ενέργειας, όπως ηλεκτρική και αιολική, ή καύση υδρογόνου ή μεθανόλη η άλλων εναλλακτικών καυσίμων.
ΣΧΟΛΙΑ